^erikaansche neutraliteitswet in
eindstemming aangenomen.
DAM PO
Roosevelt teekent heden het ontwerp.
UW KINDJE
VERKOUDEN
De „Prawda" toornt
tegen Finland
Mijnhardtjes
.^TERDA'G '4 NOVEMBER T939
yer. Staten hebben hun
historische positie van
neutraliteit herkregen".
M Amerikaansche Huis van Afgevaar-
I Mn heeft gisteren den eindtekst van het
ifraliteitsontwerp met 243 tegen 172
men aangenomen. Voordien had de Se-
j,et ontwerp met 55 tegen 24 stemmen
bekeurd. Daarvoor had de gemengde
.missie uit het Huis en den Senaat
f!L den door de regeering voorgestelden
wt aanvaard. President Roosevelt zou het
(werp hedenmiddag omstreeks twaalf uur
onderteekenen.
senaat stemde met 45 tegen 25 stemmen
a» Kamer met 223 tegen 189 stemmen
de verdaging van de buitengewone zitting.
zitting zal op 3 Januari geopend
Het is waarschijnlijk, dat Roosevelt den
der beide partijen zal verzoeken zich
de hoofdstad te verwijderen.
'I nmengde c0mmissie van beide Kamers
drie wijzigingen aangebracht in het wets-
Jierp zooals dat door den Senaat was aan-
lfj?iet machtigt thans neutrale schepen alle
lisren te vervoeren, met uitzondering van wa-
Een munitie, die bestemd zijn voor alle lan-
L 4e den Stillen Oceaan, den Indischen
en het Westelijk Halfrond beneden 35
jJL us., zonder dat het noodig is over
at van de eigendomsbewijzen tot stand te
jjjen voor deze goederen de Vereenigde staten
"fnewet machtigt Amerikaansche telegraaf -
telefoonmaatschappijen haar rekening-
prant-systeem met oorlogvoerende landen te
^Dawêt verbiedt Amerikaansche schepen,
den datum der presidentieele neutraliteits-
S-lamatie af, goederen te vervoeren zonder dat
Eigendomsbewijzen aan een buitenlandsche
herneming overgedragen zijn.
In een persconferentie heeft Roosevelt
jjjn voldoening te kennen gegeven over de
Jte meerderheid waarmede de opheffing
ran het embargo op wapenen is goedgekeurd
0 hij gaf zijn toestemming tot het publi-
ceeren van de volgende verklaring:
jk ben verheugd, dat het wetsontwerp
p de Vereenigde Staten hun historische
positie van neutraliteit terug heeft ge-
ceven". j
Verder deelde de president mede, dat hij
ten aantal proclamaties zal uitvaardigen,
finneer de wet onderteekend zal zijn, waar
tij de toepassing van de wet zal worden ge
regeld. Té dien einde heeft hij besprekingen
{jTcerd met Serie en Cordell Huil.
Vorder heeft Roosevelt gezegd dat de ver
ging der pan-Amerikaansche conferentie,
vaarbij 'n neutrale zöne rondom een gedeelte
tan het Westelijk Halfrond werd ingesteld, thans
tin toepassing is. Hij gaf niet aan, wat er zou
pbeuren bij schending der zöne.
Op de vraag, welke gevolgen het zou hebben
fanner Britsche gewapende schepen binnen de
fee zouden trachten Duitsche schepen te be-
Siciuigen, antwoordde Roosevelt, dat dit een
aderstelling is.
t de inlichtingen, waarover men hier
beschikt, patrouilleeren de Vereenigde Staten
in het Noorden van Atlantischen en Stillen
Oceaan, Chili en Ecuador aan de Westkust,
Brazilië, Uruguay en Argentinië aan de Oostkust
van Zuid-Amerika.
De patrouilleering heeft op het oogenblik ten
doel, dat de regeeringen van eventueele activiteit
van Belligerenten op de hoogte gehouden worden
Men gelooft dat in geval van een optreden bin
nen de zóne diplomatieke stappen bij het be
treffende oorlogvoerende land zullen worden
gedaan.
In een telegram van het bureau Dow
Jones uit New York wordt verklaard dat de
geallieerden zoodra de neutraliteitswet uit
gevaardigd zal zijn, voor 159 millioen dollar
aan vliegtuigorders zullen plaatsen.
Het bureau voegt er aan toe. dat verdere
contracten wellicht binnen enkele weken
zullen volgen.
Aartshertog Franz Joseph van
Habsburg verwacht herleving van
Oostenrijk.
Bewondering voor Schuschnïgg.
Havas meldt uit New-York:
De boodschap van Schuschnigg heeft een diepen
indruk gemaakt in kringen van Oostenrijksche
emigranten in New-York. Aartshertog Franz Jo
seph van Habsburg heeft in een interview met
een vertegenwoordiger van Havas het volgende
verklaard:
Zelfs voor ik kennis had gekregen van de bood
schap van Schuschnigg was ik er steeds van over
tuigd, dat de wreede methoden der Gestapo on
machtig zouden zijn om dezen man te breken. Het
zal een eeuwige schande zijn voor het nationaal-
socialistische regime, dat het een groot burger als
Schuschnigg veroordeeld heeft onder zulke om
standigheden te leven.
Op een vraag betreffende de vorming van een
Oostenrijksch legioen, dat aan het front zou strij
den, vervolgde de aartshertog:
Alle Oostenrijkers willen strijden met de ge
allieerden en de wapens in de hand voor de ver
dediging van de vrijheid en de democratie. Ik keur
volledig de gedachte van een Oostenrijksch legioen
goed, dat zich zou voegen bij de Tsjecho-Slowaak-
sche en Poolsche legioenen.
De aartshertog besloot: Ik ben er van overtuigd,
dat het vrije Oostenrijk zal herleven en daarmede
de vrijheid in Centraal Europa.
Zijn ligging als sleutelland, zoowel in economische
als politiek opzicht, zal het dan een beslissend be
lang geven voor den toekomstigen vrede in Europa.
DINSDAG RADIOREDE VAN HALIFAX.
De Britsche minister van buitenlandsche zaken
Lord Halifax, zal Dinsdagavond een radiorede
over „Onze zaak nu en later" houden.
GEEN REPATRIEERING VAN DUITSCHERS
UIT TURKIJE?
Bevoegde leringen te Istanboel zeggen dat zij niets
afweten van stappen, welke de Duitsche regeering
1 zou hebben ondernomen of nog zal doen voor de re-
patrieering van in Turkije wonende Duitschers.
De Deutsche Lufthansa zoo wordt hier voorts
medegedeeld heeft de luchtdiensten tusschen
Berlijn en Istanboel via Sofia en Belgrado v.v., welke
dienst bij het uitbreken van den oorlog werd ge
staakt, hervat.
i Wrijf dan keel, rug en borstje in met
Dampo.Wonderlijk zooals dèl helpt!
.Pot 50 ct. Tube 40 ct. Doos 30 ct.
(Adv. Ingez. Med.)
Oorlogsbuit der Engelschen.
In acht weken 400.000 ton.
Het Engelsche ministerie voor de economische
oorlogvoering maakt bekend dat in de eerste acht
weken van den oorlog meer dan 400.000 ton zijn
buitgemaakt door de Britsche contrabande-controie.
Sinds het begin van den oorlog is een hoeveel
heid van 87.540 ton petroleumproducten aangehou
den. Het grootste deel der aangehouden ladingen
bestaat uit goederen, die direct voor militaire doel
einden kunnen worden gebruikt; 38.500 ton man-
gaanerts, 21.500 ton aluminum en bauxiet zijn aan
gehaald.
In de afgeloopen veertien dagen zijn 7500 ton ko
per en kopererts, 1100 ton olie en 10.600 ton olie
zaken in beslag genomen.
Tot 12 October hadden de Franschen 150.000 ton
in beslag genomen.
Finneu confereerden een uur te
Moskou.
Onderhandelingen duren voort.
De Finsch-Russische besprekingen, welke
gistermiddag zijn gevoerd, hebben ongeveer
een uur geduurd. Aan Russische zijde werden
de besprekingen gevoerd door volkscommissaris
Molotof en vice-volkscommissaris Potemkin,
aan Finsche zijde door staatsraad Paasikivi en
den chef van het protocol van het ministerie
van buitenlandsche zaken, Hakkarainen.
Omtrent den inhoud van de bespreking is nog
niets bekend, doch men heeft den indruk, dat
de onderhandelingen worden voortgezet
veiligheid van de Sovjet Unie verzekeren, zonde*
iemand naar de oogen te zien en iederen hinder
paal, welke ons in den weg naar ons doel komfc
breken,
(Reeds in het grootste deel van onze vorige op*
laag opgenomen.)
DE GEBROEDERS GALLINO IN LIMA.
De lange-afstandvliegers, de gebroeders Gallino
zijn gisteren op het vliegveld van Limatambo
(Peru) geland. Een geweldige menigte bracht hun
een ovatie. In triomf werden zij rondgedragen,
toen zij uit het toestel waren gestapt. Bij hun
aankomst in Lima vormden zij opnieuw het voor
werp van geestdriftige betoogingen.
Al Capone komt vrij.
Sinds October 1931 gevangen gezeten.
GERMINAL ISLAND (Californië) 3 November.
Bepaald is, dat de „gangster" Al Capone op 19 No
vember a.s. tegen betaling van een boete van onge
veer 10.000 dollar uit de gevangenis zal worden ont
slagen. Men verwacht, dat hij zich met zijn vrouw
en zijn zoon in Florida zal vestigen. Capons is
thans gedeeltelijk vérlamd. Men wijt dit aan het
feit dat de gedachte, dat hij door vijanden uit de
gangster-wereld zou worden vermoord, hem voort
durend achtervolgd.
Al Capone werd in October 1931 wegens be
lastingontduiking veroordeeld tot elf jaar gevan
genisstraf en 50.000 dollar boete. De duur van
zijn straf is dus thans met ongeveer drie jaar ver
kort. (United Press).
V J Zoo xlen ze er uit, dus niet
\y rond, doch HARTVORMIG.
(Adv ingez Med.)
MOSKOU, 3 November In een artikel over
de onderhandelingen tusschen de Sovjet Unie en
Finland schrijft de „Prawda" o.a. het volgende:
Een aanzienlijke verbetering is tot stand ge
komen in de betrekkingen tusschen de Sovjet-
Unie en de Baltische landen in de afgeloopen
twee maanden. De Sovjet Unie heeft met deze
landen pacten van wederzij dschen bijstand ge
sloten. Pogingen om de wederzij dsche voordeden
van deze overeenkomsten voor al haar ondertee
kenaars te ontkennen, worden slechts gedaan
door hun gemeenschappelijke vijanden, die er
belang bij hebben, een oorlog te doen ontketenen,
niet slechts in West-, doch ook in Oost-Europa,
en in het bijzonder aan de kust van de Oostzee.
Over Finland zegt het blad dat het land geen
verlangen aan den dag legt met de Sovjet Unie
tot overeenstemming te komen voor de consolida
tie der betrekkingen van vriendschap. De Finsche
regeering heeft eenige noodmaatregelen geno
men, welke men slechts kan begrijpen, wanneer
het land zich voorbereidt op een oorlog.
Na de rede* van Molotof heeft de Finsche
minister van buitenlandsche zaken een rede
voering gehouden, welke niet anders kan
worden uitgelegd dan als een oproeping tot
oorlog met de Sovjet Unie. Erkko bedreigde
de Sovjet Unie rechtstreeks door te zeggen
dat hij de krachten kent, waarop Finland
mag vertrouwen, krachten welke de neutrali
teit en onafhankelijkheid van Finland kun
nen verzekeren, indien zijn veiligheid be
dreigd wordt.
Hij deed dit op dezelfde wijze als Beek, de vroe
gere minister van Polen. Ook hij sprak uitdagen
de redevoeringen uit voor den Poolsch-Duitschen
oorlog en het gevolg was dat hij een oorlog uit
lokte met Duitschland.
Wij weten ook welke de krachten zijn, waar
op Erkko hoopt op steun in zijn strijd tegen
de Sovjet Unie. Dit zijn de krachten, welke de
oorlogsfakkel in Europa hebben ontstoken en
him voornemen ten uitvoer hebben gebracht,
die gepoogd hebben en nog pogen, hoewel zon
der succes, de Sovjet Unie in oorlog te brengen
met Duitschland en met zijn eigen buren aan
de Oostzee.
Het zijn de krachten, die den Poolsch-Duitschen
oorlog hebben doen ontstaan en zoo Polen geruï
neerd en tot den ondergang hebben gebracht.
Men moet opmerken, dat Erkko met zijn oor
logsuitdaging niet alleen is gebleven. Een dergelijke
campagne is in de Zweedsche pers ontketend. De
Zweedsche pers verklaart, dat het voorstel van de
Sovjet Unie om een vlootbasis te krijgen aan den
noordelijken ingang van de Finsche Golf, het groot
ste gevaar oplevert. De „Stockholms Tidningen"
schrijft, dat deze vlootbasis de onafhankelijkheid
van Scandinavië bedreigt.
De Zweedsche minister van buitenlandsche za
ken, Sandler, heeft verklaard, dat „Indien de Finnen
erin toestemmen hun havens ter beschikking te
stellen van de Sovjet Unie dit het einde van Scan
dinavië zou beteekenen."
Dit zeggen de Zweden, Het is evenwel bekend
dat onder het bewind der Tsaren Finland geheel on
derworpen was aan Rusland en dat dit land de be
schikking had over alle havens van Finland en de
eilanden, hierbij ingesloten de Aaland-eilanden.
Waarom spraken toen de Zweedsche politici niet
en riepen zij niet over het gevaar hiervan voor
Scandinavië? Wij weten, dat toen de Zweedsche re
geering in tegendeel zichzelf niet gerechtigd achtte
te wijzen op eenig gevaar voor Zweden door deze
regeling. Integendeel, de Zweedsche politici van
toen kropen voor de Tsaristische regeering en vlei
den haar. Waarom is nu het voorstel van de Sovjet
Unie tot het verkrijgen van een enkele vlootbasis
aan den noordelijken ingang van de Finsche Golf
aanleiding tot het geschreeuw van sommige Zweed
sche politici over „het gevaar voor Scandinavië"?
De zaak is, dat deze Zweedsche politici handelen
in opdracht van hun lastgevers in het Westen.
Ons antwoord is klaar en duidelijk. Wij zullen
onzen eigen weg gaan, ondanks alles. Wij zullen de
Erkko antwoordt.
„Niets agressiefs gezegd."
Erkko heeft inmiddels volgens een bericht vaal
United Press uit Helsinki er zijn verbazing ove*
geuit dat zijn rede in eenig opzicht kon worden be
schouwd als een bedreiging met oorlog tegen da
Sovjet-Unie. Erkko zeide dat zijn rede zeer kalm
gehouden was en dat er niets agressiefs in was, om
dat Finland er nooit aan heeft gedacht tegen iemand
een oorlog te beginnen. Hij zeide dat zijn rede recht
deed wedervaren aan alle rechtmatige plannen
welke Rusland zou kunnen opperen en dat Finland
geen reden zag ongerust te zijn. Hij zeide voorts dat
er mogelijkheden waren om de geschillen op vriend
schappelijke wijze te regelen en dat het treurig zou
zijn indien Rusland het noodig zou achten naar da
wapens te grijpen zoolang de onderhandelingen
voortduurden.
Erkko voegde er aan toe, dat. alles wat Finland
had gedaan slechts was geschied ter bescherming
van de neutraliteit
Na de opheffing van het
Amerikaansche wapenembargo.
LESLIE BURGIN, de Engelsche minister
voor de voorraden.
In een persconferentie heeft de Britsche
minister voor de vooraden, Burgin, gezegd:
„Wanneer het Amerikaansche wapenembargo
wordt opgeheven, zullen de geallieerden een
arsenaal van onbeperkte hulpbronnen tot hun
beschikking hebben. Wij moeten de leemten in
onze productie nagaan en uit de Amerikaan
sche nijverheid putten voor de artikelen, die
in onze eigen industrie ontbreken. Ik stel mij
voor dat wij onmiddellijk machines, staal
voor kanonnen en grondstoffen en later mis
schien eenige munitie noodig hebben".
De minister deelde mede, dat de dienst voor de
voorraden sedert het uitbreken der vijandelijk
heden reeds een bedrag van bijna 110 millioen pond
sterling heeft uitgegeven. Iedere dag heeft een
nieuwe uitbreiding der industrieele outillage ge
bracht. Burgin herinnerde aan de verantwoorde
lijkheid van zijn ministerie voor de verdediging
van Engeland en verklaarde dat tegen alles, zelfs
tegen parachutespringers, voorzorgsmaatregelen
zijn genomen.
I0NDAG 29 OCTOBER
to ontspanning en opwekking tijg ik ter
S&jaardslaan om H.F.C. te zien voetballen. „In
6Jubeljaar...." bezgint een kennis op de tri
tas en ofschoon ik vroolijkheid zoek schijnt
cite erg. Ik staar hem verbaasd en ietwat ge-
jmdaliseerd aan. Maar het blijkt dat hij tot
geestdriftige sportvenknochten behoort die
politieke, militaire, economische, sociale en
;re beroeringen alleen in hun vrijen tijd
«®!s van nemen. Vrije tijd wil in hun geval
'ipn: hetgeen overblijft na aftrek van de
®l gebruikt voor werken, sport, eten en sla-
ia. Dat is niet veel en zij trekken zich andere
ïpn weinig aan ook. De gelukkigen! Tot hen
«Norend spreekt deze man van een „jubeljaar"
60 is, Haarlem. 50 en de Haarlem-
Voetbalbond 40. Andere gebeurtenissen
"Jt hij kennelijk bijzaak.
voor mij, in dezen tijd, een ongewone
Ait. Terwijl ik poog mij in de bijzaak-
te verplaatsen en daarmee in jubel-
te raken, begint H.F.C. te voetballen
doet dit helaas aanvankelijk als een
wjarige. Een veel ernstiger man dan de ju-
tfariing zet zich nu naast mij en samen be
uren vrij de gouden dagen van weleer, terwijl
j$- al is dan ook geen „safer" naam denkbaar
^,€en doelverdediger vijfmaal gepasseerd
jw door de voorhoedespelers van een Wor-
^rscben derdeklasser genaamd Q.S.C. Van
vJ*re lettercombinaties waarop de Neder-
clubs zoo dol zijn lijkt mij dit een der
skti scïliint Quick-Saturnus-Combinatie
nen" Waarom hebben ze het niet ge-
l Wormerveer genoemd? Enfin, vlug
«- Maar Saturniuswat heeft die ouwe
,"7 y°etbal te maken? De mythologie zegt
i:-j5eSnzelviSd werd met Kronos, een Voor-
da^!!!1 berS§od. die kinderen verslond en
weer uitbraakte. Hij was ook een
B snrilSe^aker' net als meneer Veraart. Een
l*wr jkt "tij volkomen in strijd met het
ran een voetbalclub.
1 kijken naar H.F.C. Als het met 0—5
ait begint het eindelijk te voetballen,
i ™igge berggod zich niet handhaaft
li ren2erslinider en zelf verslonden dreigt
^Tenslotte wordt het 55 en eindigt
'QitpS-vanwege de verrassing. Maar mooi
^Sen een derdeklasser. En aangezien
SlC wf - afrijd heb opgemerkt dat vele
'^515(9nnÏUet dijken waar hun medespelers en
tóktzii !rS staan voor ziJ den bal krijgen,
Finder ni ?n daarna meestal naar een begen-
en daarmee al hun goede werk
Sajf öoen. fladderen mijn gedachten terug
üs w Dat staat nu ook met 05 achter.
ÜHnaar *- meer is- En het heeft sinids jaren
tela v ®J,n medespelers en tegenstanders ge-
J den bal kreeg, en hem dan. ook
telkens weer aan de laatsten toegespeeld. Of
schoon er toch geen bizondere begaafdheid
noodig is om wel te kijken en een beetje concen
tratie toe te passende onmisbare grond
slag voor goed spel. „Als Europa maar ophaalt
tot 55", denk ik. Het ziet er nog niet naar uit.
En deze gedachte geeft mij toch weer wat moed
voor H.F.C. Dat verblijdt in de Zondagspauze
der week, ver van het wereldnieuws en de telex,
op het groene veld. Al is het niet „belangrijk".
Mijn kennis de jubeljaarling staat bij het eind
signaal uitbundig te juichen. Het is niet waar
dat alle Hollanders zwaartillende menschen zijn.
MAANDAG 30 OCTOBER
Er is geen oorlogsnieuws. Wat luchtalarm aan
de Engelsche kust,, maar ndemands leven schijnt
ermee .gemoeid te zijn. Stilte aan het front. De
Russen beginnen een grootere plaats in de ge
beurtenissen in te nemen dan de Duitschers,
Franschen en Engelschen. Zij kibbelen met Ame
rika over een Amerikaansch schip met een Duit
sche bemanning, dat in een Russische haven
is aangekomen, en zij zetten hun aandrang op
Finland voort. Maar het vermoeden groeit, dat
zij nog heel wat meer in hun schild voeren.
Kennelijk hebben zij ontdekt dat er als groote
mogendheid wat te halen is als groote mogend
heden elkaar te lijf zijn gegaan. Een ouide waar
heid; niemand hoeft diplomaat te wezen om haar
te doorgronden.
Misschien heeft Caillaux hieraan gedacht toen
hij zei dat de oorlog heel kort zou duren. Hij
is de eerste staatsman die dat beweerd heeft.
Maar zijn naam roept zulke verre en onrustige
herinneringen uit het verleden op, zelfs van vóór
den vorigen oorlog, dat hij niet erg rustwekkemd
aandoet. Evenmin als die van sommige andere
oude heeren in het buitenland. Toch herinner i'k
mij, dat Caillaux tijdens den wereldoorlog vrede
wou sluiten met Duitschland en daarvoor actie
voerde tot Clemenceau hem in 1917 liet opslui
ten, hetgeen later eindigde in een zonderling
proces. Hij hield toen al van vrede.
Onze minister van Economische Zaken, van
wiens beschikkingen het letterlijk wemelt en die
tegenwoordig niet alleen het jongste, maar ook
het meest-regeerende lid der regeering schijnt te
zijn, bepaalt zich vandaag tot een aantal goed
hartige maatregelen betreffende de voedselvoor
ziening voor honden.
Hij drijft onzen dichter P. Gasus in zijn
dichterlijke pen en dit is weer een van die oogen-
blikken waarop Nederland beseft waarom minis
ter Van Steenberghe, ondanks zijn taak en zijn
vele decreten, zich in een persoonlijke
populariteit blijft verheugen die de schoon
ste momenten van minister Slotemaker de Bruine
in de schaduw stelt en die van minister Kan
evenaart. Er zijn momenten waarop men een
volk dieper treft door aan zijn honden te denken
dan aan het volk zelf. En in tijden als de hui
dige, niet zoo best voor de zelfingenomenheid
van het menschdom, vinden hondentrouw en
hondenvriendschap bijzondere erkenning. De
honden houden zich tenminste aan hun verdra
gen!
Intussohen kunnen we zelf vandaag weer suiker
van den minister krijgen. Op Bon 2.
DINSDAG 31 OCTOBER
Als de Russen er niet waren met hun eigen
bizonder soort neutraliteit zou het bepaald stil
zijn in de rubriek Buitenland. Maar vandaag
treedt Mussolini weer eens naar voren. Nog een
neutrale man. Hij is zelfs de meest opvallende
neutrale van allen. Maar allicht stemt dat niet
zoozeer met zijn temperament overeen. In elk
geval heeft hij zijn naam weer door den aether,
over de telexlijnen en in de groote krantenkop
pen doen flitsen door een nieuwe groote oprui
ming onder zijn ministers en andere sommi-
teiten te houden. Daar is meteen de Partijsecre
taris Achille Starace mee verdwenen, tenmin
ste uit dat ambt. Hij heeft er een nette andere
betrekking voor in ruil gekregen.
Deze Starace had het acht jaar als secretaris
van de Fascistische Partij uitgehouden en dat is
niet gering, want in twintig jaar tijds, waarvan
zeventien aan het bewind, hebben zes zwart-
hemden deze hooge post bekleed, zoodat het ge
middelde maar drie jaar en vier maanden be
draagt. Achtereenvolgens waren het Bianchi,
Giunta, Faranacci, Turati, Giurati en Starace.
In zijn boek „Inside Europe", eenige jaren gele
den verschenen, schetst John Gunther het
ambt als volgt: „De taak van den secretaris van
de Fascistische Partij is, de fouten te maken.
Mussolini draagt hem al het „inwendige" werk
op. Als hij zich voldoende impopulair heeft ge
maakt door discipline te vorderen, promoties te
weigeren, menschen uit te kiezen voor bijzondere
opdrachten enzoovoorts gaat hij de laan uit en
wordt door een ander vervangen." Van Starace
zegt Gunther dat hij uitpuilende oogen heeft,
gelijkend op die van Mussolini, en hem slaafsch
nabootst door ermee te staren en te rollen. Er
wordt beweerd dat hij zijn vingers met een bij
zonder apparaatje oefent om zijn handdruk te
verstevigen. Maar zijn eerlijkheid wordt erkend.
Deze zelfde John Gunther gaf in hetzelfde
boek. dat eenige jaren geleden verscheen, een ka
rakteristiek van den Duce ten beste waarin hij
beweerde dat de menschen en dingen waarvan
hij het meest houdt zijn: de stad Rome, zijn
dochter Edda, boeren, boeken, vliegtuigen en
snelheid, en de menschen en dingen die hij het
meest haat: Hitier, aristocraten, geld, katten en
oude menschen, vooral oude vrouwen.
Ik laat de opsomming voor John Gunther's
rekening. Hij bewondert Mussolini nogal sterk
en noemt hem op gezag van Francis Haekett
een Italiaansch meesterwerk en „een Vesu-
viaan". Maar het ware ondenkbaar dat een Ame
rikaan of een Engelschman een dictator be
schreven zonder humor.
Onze oud-minister van Financiën, mr. de Wil
de, een knappe kop en een stoer, vastberaden
man. al is hij geen dictatoriale figuur, heeft de
zen laatsten dag der tweede oorlogsmaand zijn
waarschuwing tegen te groote uitputting der
staatsfinanciën doen hooren. „Pas op staatscre-
diet", zegt hij. „We moeten versoberen anders
gaat het mis. En ik heb veel over voor defensie
en werkloosheidsbestrijding, maar hetzelfde kan
met minder geld bereikt worden. Men zal zich
moeten oefenen in het neen zeggen".
Een stoer woord. Volgens het systeem-Musso-
lini zou men een vasten neen-zegger moeten aan
stellen, met de taak „de fouten te maken", die na
drie jaar door een tevoren goed geoefenden op
volger vervangen zou moeten worden. Enzoo
voorts. Zouden partijen elkaar verdringen om
deze post te bekleeden? Neen. Maar zouden mi
nisters hem niet graag instellen? In mijn eer
bied voor Excellenties laat ik het antwoord
achterwege.
WOENSDAG 1 NOVEMBER
Weer een redevoering. Molotof heeft de we
reld zijn grootmachtig woord toegedonderd. De
wereld doet niet erg schrikachtig. Zij is lang
zamerhand gehard geraakt tegen alle soorten
van donderende redevoeringen. Maar zij denkt
erover na en blijft erover nadenken, terwijl de
Finnen voor de zooveelste maal naar Moskou
reizen. Op dezen dag neem ik een ander boek van
een paar jaar geleden uit mijn boekenkast. Het
is „Goodbye mr. Chips" van Hilton, de eenvoudig-
vertelde historie van een eenvoudigen Engelschen
schoolmeester. Het doet mij weldadig aan. Zoo
weldadig, dat ik mij voorneem meer „gestolen
uurtjes" te gaan wijden aan boeken van enkele
of meer jaren geleden, die mooi waren en dat
gebleven zijn. Want ik heb mijzelf ook al betrapt
op die fout van dezen tijd: telkens maar weer
wat nieuws ter hand te nemen en het vroeger-
gelezene te verwaarloozen. Op die manier le
zende behoeft men geen boeken meer te koopen
en kan volstaan met leen-exemplaren, uit biblio
theken. Maar die schoonheid die zoo vaak pas bij
herlezing ontdekt wordt en die schoonheid die bij
herlezing herleeft gaan bij dat jaag-stelsel te
loor. Ik heb weer genoten van den ouden Chips,
met zijn liefde voor al zijn leerlingen, die hij allen
onthield, en zijn grapjes en zijn verouderde leer
stof en zijn prachtige, zuivere menschelijkheid.
Er is een tweede boekje ook: „To you, mr.
Chips". Minder overtuigend, maar toch met veel
fijne kleine trekjes in een gevoelige typeering.
Wij moeten meer herlezen. Er is zooveel te her
lezen uit die Europeesche cultuur, die toch zoo
veel prachtigs heeft voortgebracht in alle lan
denOok in het onze.
DONDERDAG 2 NOVEMBER
De laatste tol op de Veluwe is afgeschaft. Won
derlijk feit in een zoo zwaar betolboomde era.
Zijn er ooit meer tolboomen geweest, van het
Warmonder Hek tot de Maginot-linie toe? Het
Warmonder Hek moet trouwens nog onttold wor
den. Er resten nog meer gevallen in ons land.
Sir Walter Layton van News Chronicle, een zeer
knappe econoom, heeft in zijn blad twee pagina';
beslagen met een vredesplan voor Europa waar
bij alle tolboomen eraan gaan. Zullen we dat ooit
beleven? Mocht de afschaffing van dien Gelder-
schen tol op den weg ElspeetNunspeet het be
gin blijken te zijn!het eerste zacht-klinge-
lende signaaltje van dit tijdperk der Vervulling!
Er zijn 87000 kruideniers in ons land. De re
geering zelf zegt het, want zij heeft hen enquête
formulieren voor de suiker laten invullen. Een
machtige volksgroep. Tijdens de vorige mobili
satie placht mijn kapitein te zeggen: „Wij zijn
een volk van kruideniers", hetgeen niet als uiting
van nationale zelfverheffing bedoeld was. Maar
nu is voorzichtigheid geboden met commentaren
op volksgroepen. En ik vraag mij af hoe ze het
tegenwoordig met gijntjes in de revues doen.
Vroeger kregen daarin de ambtenaren, de kruide
niers, de schoolmeesters, de dokters, de advoca
ten, de politie en nog enkele andere groepeerin
gen niet te vergeten de journalisten hun
vaste beurten. Ik weet niet of de rechter de
schoonmoeders als een volksgroep beschouwt,
maar de overige hier genoemde schijnen alle
.beleedigbaar" om het zoo maar. zonder toestem
ming van Charivarius. te noemen
VRIJDAG 3 NOVEMBER
De Amerikanen heffen hun wapen-embargo op
en de Engelschen en Franschen hebben bij voor
baat al 5500 a 8000 oorlogsvliegtuigen In de Ver
eenigde Staten besteld. Maar Wall Street is al
leen maar vast op vliegtuig-aandeelen. Nergens
anders op. Uit zijn beminnelijke beursberichten
maak ik weer op dat het niet heelemaal ver
trouwt dat Europa zal doorvechten. Een aardige
vooral hartelijke gedachte. En als Europa door
vecht vertrouwt Wall Street president Roosevelt
nog niet heelemaal; hij zou de oorlogswinsten
wel eens voor de staatskas kunnen inrekenen.
Ik hoop, dat hij dat in ieder geval zal doen.
Buiten die eene soort aandeelen gerekend is
Wall Street flauw. Niet wiilig. Het heeft zoo lang
op de opheffing van dat embargo gehoopt en nou
is het niks geworden. Gevraagd: medelijden met
Wall Street. Maar niet door mij.
Ik heb in een week tijds twee Fransche films
gezien. Ze waren beide goed, vooral „Rue Michel
nr. 8", die nog in Haarlem moet komen. Maar er
zat ook veel belangwekkends in de veel heviger
..Opstandige Jeugd", die de stichting van een
jeugd-republiek door tien jongens en tien meis
jes, ergens hoog in de bergen, fantastisch uit
beeldt. Die jongens en meisjes zijn naar 3200 M.
hoogte gevlucht, ver weg van de ouderen en van
de ruziënde maatschappij beneden, maar in hun
kleine maatschappq ontstaan gevaren en afgunst
en splitsing en ruzie evenals beneden, waarbij zij
leeren dat men niet naar „altitude 3200" of naar
andere hoogten moet vluchten maar de moei
lijkheden tegemoet treden en oplossen. Die ge
dachte is heel menschelljk evenals de leidende
gedachte van „Rue Michel nr. 8", dat eigenlijk
ook al in dit blad besproken is en dat mede het
stempel van die Europeesche cultuur draagt,
waarover ik in dit dagboek al iets gezegd heb
toen het boeken gold. Hollywood evenaart die
verfijning, die voornaamheid van de Fransche
film nooit. En daar moest ik hier ook nog wat
over schrijven, want laten we toch wel begrij
pen wat er op het spel wordt gezet met de oude
Europeesche cultuur in gevaar te brengen. Er
is veel te verliezen, verschrikkelijk veel, van
allerlei nationaliteit, op allerlei gebied: lang niet
alleen op dat der Kunst. Maar deze week, waarin
die ellendige oorlog gelukkig nog steeds niet
heeft doorgezet, heeft weer nieuwe hoop gege-
jven. Ik pluk de week en doe het met dankbaarheid.
E. 5 i
