Prijsopdrijving in Amerika.
ritsche regeering in elk opzicht voornemens
de neutraliteit van Nederland
en België te eerbiedigen.
De komende Presidentsverkiezing.
IjpAG 17 NOVEMBER
1939
John Simon:
jIfKUiHMtQ
na vex*
25e Q'**-
■pkend© over het Britsche antwoord op het
fdnltlatief van Nederland en België, zeide Sir
q mon, de Britsche Kanselier van de Schat-
fGistermiddag in het Lagerhuis: De mislei-
Jverwijzingen van den Duitschen Rijkskan-
w no 9 November j .1. te München, alsmede de
Se voorstelling door de Duitsche propa-
tavan de antwoorden van Engeland en
i kriik alsof deze een afwijzing zouden betee-
Pyva'n het Nederlandsch-Belgische vredes-
Slef waren geen aanduidingen, dat het Duit-
Mfcwoord waarschijnlijk de deur zou openen
jjreen vreedzame en bevredigende regeling.
naar het antwoord van Duitsch-
IJophet initiatief van Koningin Wilhel-
Ta en Koning Leopold, zeide Simon: De
regeering is in elk opzicht voorne-
,pns overeenkomstig de consequente poli
's fil van Engeland, de neutraliteit van Ne-
frland en België te blijven eerbiedigen.
Lfcgaande zeide Simon: De vorige week is
-''f geweest door een terugkeer van
ichten over agressieve bedoelingen
itschland jegens Nederland en België.
stuk, dab wij ter zijde kunnen leggen tot later of
tot het einde van dén oorlog, zeide Attlee, De
burgers van dit land en eigenlijk de geheele we
reld, wenschen nauwkeurig te weten, waar wij
voor vechten, wat voor soort wereld de regee
ring op het oog heeft, als de oorlog is afgeloopen.
Wij allen denken er nu over na wat voor soort
Groot-Brittannië uit den oorlog tevoorschijn
za.1 komen.
Tijdens de debatten aan de opening van de
nieuwe zittingsperiode van het Lagerhuis, aldus
besloot Attlee, zal er gelegenheid zijn om deze
kwestie uitvoerig te bespreken.
„De lucht gezuiverd".
Sinclair, de leider van die liberale oppositie,
sprekende over het Nederlandsoh-Belgische vre
desinitiatief, zeide, dat dit de lucht had ge
zuiverd. Thans kan niet langer beweerd worden,
dat deze oorlog aan Duitschland wordt opge
drongen. Hitier heeft geweigerd te antwoorden
op het oorspronkelijke beroep dat op hem is
gedaan en daarom is het nu voor de geheele
wereld duidelijk dat Hitier den oorlog voortzet om
geen anderen reden, dan om het Nazi-juk te ver
stevigen op de Tsjechen en de Polen. Alleen bij
hem berust de verantwoording voor het afwijzen
van onderhandielinigen, aldus Sinclair.
Sir John Simon.
.De aanwezigheid van groote concentraties
jltsche troepen aan de grenzen van Nederland
f D België, en de opening van een dreigende cam-
i?ne in de Duitsche pers, waren een maar al te
[kende aanduiding voor de wereld, welke gewend
i geraakt in dergelijke teekenen een onmidde-
iken voorlooper te zien van een Duitsche invasie,
i Hoewel men-zich derhalve niet kon verbazen
[jer den algemeenen tegenzin, welke de geheele
fereld aan den dag legde, om de geruststellende
is jÉaringen van zuiver algemeenen aard, die
ior Duitschland werden afgelegd, op haar nomi-
a!e waarde te aanvaarden, kon er aan den an-
- (jen kant nergens eenig verlangen bestaan, al-
erminst in Engeland, de beteekenis van deze be~
Ichten te overdrijven.
Vervolgens herinnerde Simon aan de offi-
cieele Duitsche verklaringen inzake het voor
nemen de neutraliteit van Nederland en
jië te eerbiedigen, alsmede aan de radio-
redcvoering van den Nederlandschen minis
ter-president. Hij voegdehieraan toe: De
ontspanning, welke op deze verklaringen is
gevolgd, was een bevrediging voor de Britsche
regeering.
Andere gebeurtenissen in de laatste veertien
dagen hebben de positie der geallieerden ver
lakt. Zoo hebben de Ver. Staten door hun recen-
wetgeving ons het recht teruggegeven over-
voorraden aan te koopen, welke zij bij
machte zijn ons aan te bieden. Een minder be-
nodigende gebeurtenis was' de feitelijke misluk-
der onderhandelingen tusschen de regeering
tan Rusland en Finland.
Mereerende aan het bezoek van den Pool-
tehen minister-president zeide Simon:'Het was
ons een genoegen generaal Sikorski hier welkom
te heeten, ons contact te vernieuwen met Zaleski
itn met hen de maatregelen te bespreken, welke
jontenomen worden, om afdeelingen van alle
Poolsche strijdkrachten, in staat te stellen zich
jfe scharen bij de oorlogsonderneming van de ge
allieerden tegen Duitschland.
Betreffende het bezoek van Paul Reynaud, den
Franschen minister van financiën, zeide
Een aantal kwesties van de
eieene, financieele en economische politiek en van
Beer technischen aard werden besproken en op
al deze punten bleken wij het volkomen eens te
tijn. De vertegenwoordigers van de Dominions en
JM Indië hebben alle aspecten van den oorlog
besproken. De besprekingen liepen over de vraag
stukken van defensie en van buitenlandsche poli
ter, de bevoorrading, de economische oorlogvoe
ing en de scheepvaart.
Meer convooien.
In de afgeloopen twee weken zijn er op het
Mnogstooneel geen verrichtingen van beteekenis
voorgevallen. Er zullen snellere convooien worden
gêvormd, en daar er meer vaartuigen voor escorte
inkomen, zal het aantal convooien toenemen.
Duitsche koopvaardijschepen blijven voor
"ootste deel in hun eigen of in neutrale ha-
De vorige week zijn er vier vijandelijke
ffinepen buitgemaakt en op 12 en 13 November
j'i'1 wee groote schepen door eigen bemanning
,7 Z1"ken gebracht. De verrichtingen te land
®ven door- het slechte weder beperkt. Het Brit-
,e Wpeditieleger bleef de verdediging in zijn
Kctor verbeteren.
Voordat hij zijn uiteenzetting in het Lagerhuis
*S°u, heeft Sir John Simon, die den minister-
•resident verving, medegedeeld, dat groote ver
tokis ^g^treden in de aandoening van
W van Chamberlain, en dat hij, wat zijn al-
Pieenen gezondheidstoestand betreft, het nog
uitstekend maakt.
Na Sir John Shnon was het woord aan
leider der Oppositie, Attlee. Hij sprak
9s volgt: Wij allen betreuren het, dat de
gingen van de twee monarchen der lage
snden, den vrede te herstellen, zoo vierkant
de Duitsche regeering zijn verworpen.
""3 hopen allen even zeer, dat deze vreed
zame volkeren niet bij den oorlog zullen
borden betrokken.
Attlee sloot zich aan bij het welkom, dat bereid
tav* jk poolsche ministers en aan minister
W-i alsm-ede aan de verklaring over de
k sPreWngen met de vertegenwoordigers der
Engelsch schip in de Portugeesche
territoriale wateren getorpedeerd.
Kapitein gevangen genomen.
Het bureau van den marinestaf te Kaapstad
deelt mede, dat het Britsche stoomschip „Africa
Shell" (706 ton) door een Duitschen aanvaller tot
zinken is gebracht in de Portugeesche territoriale
wateren ter hoogte van Zabora ongeveer 300 K.M.
ten noordoosten van Lorenzo Marques. Over de
identiteit van den aanvaller zijn geen nauwkeurige
inlichtingen beschikbaar. Maar volgens berichten
uit Durban was het een schip van ongeveer 10.000
tori, wellicht een gewapende koopvaarder.
Er hebben, zoo meldt Reuter nader, geruchten
de ronde gedaan, volgens welke de „Africa Shell"
door een vestzakslagschip tot zinken zou zijn ge
bracht, doch in gezaghebbende kringen kent men
daaraan geen waarde toe. Onmiddellijk nadat de
aanval bekend was geworden, is de scheepvaart
door het omroepstation te Lorenzo Marques ge
waarschuwd. Volgens een telegram uit Lorenzo
Marques kreeg de bemanning van de „Africa Shell"
vergunning aan land te gaan, behalve de kapitein,
die gevangen werd genomen.
Een vliegtuigbestuurder, die te Lorenzo Marques
was aangekomen, bracht het eerste nieuws over
den aanval. Hij vertelde een stoomschip in zinken
den toestand te hebben gezien. De bemanning be
vond zich aan de kust.
Strijd der ismen.
Sikorski heeft vertrouwen in de
zaak der geallieerden.
„Naar een eensgezind Europa".
De buitenlandsche persvereeniging te Londen
had Vrijdag een noenmaal aangericht ter eere van
generaal Sikorski, den Poolschen minister-presi
dent, die bij deze gelegenheid een rede heeft uit
gesproken.
Tragische gebeurtenissen, welke de verwoesting
van mijn land hebben gebracht, zijn de oorzaak, dat
ik heden, als hoofd van de nieuwe Poolsche regee
ring, uw bijeenkomst bijwoon, maar mijn aanwezig
heid onder u, zoo vervolgde Sikorski, zou niets be-
teekenen, indien zij niet het bewijs was van den on-
tembaren tegenstand van het Poolsche volk.
De nieuwe regeering heeft geen andere taak, dan
getrouw te blijven aan hen, die gevallen zijn opdat
Polen in eer en waardigheid kan leven.
Sprekende over de delicate taak van de inter
nationale pers, zeide Sikorski o.a.: „Het wordt meer
en meer duidelijk voor eiken objectieven waarne
mer dat wij gekozen zijn op een keerpunt van de
geschiedenis, waarop de menschheid moet kiezen
tusschen de twee vormen van collectief bestaan,
welke de wereld zich betwist, t.w. die waarvan het
Britsche gemeenebest, het Fransche Rijk en de
Vereenigde Staten van Am er ilea de historische uit
drukking zijn en de andere, waarvan de bezetting
van Oostenrijk en Tsjecho Slowakije en vervolgens
de dubbele invasie van Polen ons het voorbeeld ge
geven hebben. Polen, zijn volk en zijn regeering
hebben gekozen. Geen Pool, die op het oogenblik
niet weet, dat er alleen maar een vrij Polen kan be
staan in een hecht geconsolideerd Europa. Door de
stuiptrekkingen van het oude continent heen, valt
het denkbeeld eener Euiopeesche solidariteit waar
te nemen. Vroeg of laat zal het in een gemeenschap
van vrije, onafhankelijke staten, alle landen ver
eenigen, welke het zal opvoeren tot het bewustzijn
van een Europeeschen burgerzin. Dat rechtvaardige,
eensgezinde Europa moet Polen uit de asch doen
herrijzen. Doch het gaat ons niet uitsluitend om
Polen. Geleidelijk moeten de volken worden aan
gepast aan een legalen vorm voor de internationale
betrekkingen, als eenige weg om de wereld te be
vrijden van den last der bewapening en de voort
durende bedreiging.
Het Poolsche leger hergroepeert zich in Engeland
en in Frankrijk. De Poolsche marine-eenheden wer
ken reeds met de Britsche marine samen, over
eenige maanden zullen Poolsche eenheden in de
lucht en te land zich scharen bij de gelederen dei-
geallieerden.
Mijn persoonlijke meening is, dat deze oorlog de
grenzen der conflicten tusschen de volken te bui
ten gaat. De beginselen van recht en billijkheid
voor de geheele menschheid staan op het spel Mijn
vertrouwen en hoop in het lot van solidariteit dei-
Westelijke democratieën is niet beschaamd. En met
des te meer overtuiging geloof ik daarom aan de
overwinning van Groot Brittannië, Frankrijk en
Polen. Die overwinning moet de triomf worden
van gerechtigheid en recht, zoo besloot spreker.
Gistermiddag heeft Generaal Sikorski admiraal
Dudley Pound in de Admiraliteit bezocht. Latei-
bracht hij een bezoek aan de weduwe van Pil-
soedskï.
Militairen in Waziristan overvallen.
Verscheidene dooden en gewonden.
NEW DEHLI 16 November. Drie Britsche
soldaten zijn gedood, tien gewond, een Ghurka
officier is gedood en twee Ghurkasoldaten zijn ge
wond bij een beschieting door leden van een bij
Razmak in Waziristan verblijf houdende stammen,
Deze militairen hadden opdracht de wegen te be
schermen. Zij keerden naar hun kwartier terug.
(Reuter)
Aanbod niet „bruusk afgewezen",
zegt de Times.
Critiek op het Duitsche antwoord aan de
beide staatshoofden.
De „Times" schrijft:
„Het moreele en politieke bankroet dier na-
tionaal-socialistische diplomatie kon nauwelijks
duidelijker getoond worden dan door de abrupte
en ongemanierde verwerping van het aanbod
van goede-diensten dat de vorige week gedaan is
doorKoningin Wilhelmina en Koning Leopold-
door Von Ribbentrop. Na acht dagen van ver
legen aarzeling is 't eenige, dat Von Ribbentrop
weet te zeggen, dat zijn regeering die zaak als af
gedaan beschouwt na de „bruuske verwerping'
van het Koninklijk aanbod door Groot-Brittftn-
nië en Frankrijk. Verondersteld mag worden,
ondanks de seoni-off-icieele verklaringen van
Donderdagavond, dat zelfs Von Ribbentrop niet
zoozeer de .gebruiken der internationale goede
manieren heeft vergeten, dat hij bedoelt dat geen
schriftelijk .antwoord gezonden zal worden op
de hoffelijke voorstellen der Nederlandsche Ko
ningin en den Belgischen Koning. Maar aan
genomen mag worden dat niets de nationaal
socialistische regeering ertoe zal brengen, zich
aan de waarheid te houden bij het opgeven van
hun redenen.
Het antwoord der Westelijke geallieerden
op het aanbod was geen bruuske verwerping,
zooals het officieele Duitsche Nieuwsbureau
Woensdag verklaarde. De boodschappen van
Koning George en President Lebrun kwamen
neer op een aanvaarding van het beginsel
van het aanbod der beide monarchen om
een overeenstemming te bevorderen, doch
zij gingen vergezeld, zooals dit eerlijkheids
halve moest geschieden, door een korte aan
duiding van de essentieele voorwaarden
waaraan van de Britsche en Fransche stand
punten alle vredesvoorstellen moesten vol
doen.
Het nationaal-socialistische Duitschland denkt
in termen van vroegere tijden, toen de oorlog
aanvaard werd als instrument van nationale poli
tiek. Sedert de algemeene vernieling, teweeg ge
bracht door een oorlog van vier jaren, heeft
het denkbeeld in bijna alle landen wortelgescho-
ten, dat een oorlog alleen mag worden opge
nomen als instrument tot onderdrukking van on
recht onder naties en tot herstel van de slacht
offers van agressie. Wanneer de beschaving met
al haar moderne verfijningen wil blijven be
staan, is het volstrekt noodzakelijk weer eens
en voor altijd te bewijzen, dat een agressieve,
niet-uitgelokte en zuiver egoïstische oorlog nooit
meer de gelegenheid zou krijgen om winst te
brengen aan zijn bedrijver. De ten uitvoerlegging
van die doelstelling vormt een essentieele voor
waarde, zonder welke de naties van het Britsche
gemeenebest en Frankrijk de wapens niet zullen
neerleggen, welke zij zoo ongaarne opgenomen
hebben. De oudeirwetsche mentaliteit der natio-
naal-socialisten is een onverzoenlijke vijand van
den vrede. Het mondelinge antwoord van Von
Ribbentrop aan de Nederlandsche en Belgische
diplomaten in Berlijn vormt een typisch voor
beeld van die mentaliteit".
(Van onzen correspondent te New York).
Natuurlijk is het probleem der al of niet te
handhaven neutraliteit niet het eenige waarvoor
de Vereenigde Staten zich zien geplaatst, al is
het wel het belangrijkste. Eén van de vele andere
problemen is in zekeren zin individueel, particu
lier en zoo men wil: huishoudelijk. Want in min
der tijd, dan het de snelste boot kost om den
Atlantischen Oceaan van Europa naar New
York te bevaren, voelde de gemiddelde Ameri
kaan den oorlog in zijn eigen dagelijksche
leven. Een bezoek bij den kruidenier op den hoek
zooals dat eiken dag gebeurt, was voldoende om
twintig millioen huisvrouwen te doen zien hoe
vast haar levens verbonden zijn met die van
menschen, die achtduizend kilometer verder
wonen. De inkoop van vijf pond suiker was ge
noeg om aan te toonen dat het niet heelemaal
waar is dat Amerika zich kan isoleeren van de
rest van de wereld.
Het bleek ook nu weer onvermijdelijk dat
er menschen waren, die de prijzen moesten
verhoQgen. Die menschen zelf zeggen dat het
inderdaad moest. Maar heel veel anderen noe
men hen „profiteer" wat het Amerikaansche
woord voor óns „Oweeër" en voor het Belgische
„Baron Zeep" is en halen hun neus minachtend
op, voor zoover ze niet van woede uit hun vel
springen. Ik zoek een woord voor hen dat
voorloopig met mijn neutraliteit overeenstemmen
kan. Deze neutraliteit is noodig want ongetwij
feld mogen de heele handel en alle handelaars
niet over één hekel worden gehaald. Ik zoek
een woord. Wat zoudt u zeggen van „verhoogers"?
Het is niet zoo mooi, maar u begrijpt wat ik er
mee bedoel. Het is een heel neutraal woord. En
dat is voor de objectiviteit noodig.
Zeker is, dat verhoogers ditmaal beter voor
bereid waren dan in 1914. In 1014 was de oorlog
voor de meeste menschen iets heel nieuws. Dit
maal was hij een oude getrouwe. En dus had
men zijn lesje, vorigen keer zoo keurig voor
meester Mars opgezegd, ggoed onthouden: dit
maal begon de speculatie op het oogenblik dat
de vijandelijkheden en de beurzen geopend
werden. Wallstreet sprong van opwining vele
punten en procenten omhoog.
Maar laat ik geen financieelen brief schrijven
Wallstreet blijven voor nnij die korte nauwe
straat schijnbaar een argeloos gleufje, in den
enormen huizenwand van begin-Broadway. Een
kleine straat die, heel symbolisch, uitmondt
tegenover een kleine kerk in een vreedzaam
klein kerkhof. Uw oogen kunnen er dwalen van
de witte en grijze zerken over het zwarte Gothi-
sche kerktorentje naar de duizelingwekkend-
hooge- gevels van machtige banken. Het is
heusch heel symbolisch. Ik sta altijd graag
op die plaats, die -voor mij een van de tref
fendste van New York is. Rustpunt tusschen
contrasten. Dat kerkhofje geeft welhaast dich
terlijke vermaningen. Maar laat ik mij liever
aan het huiselijke aspect dat de verhoogers
teweegbrachten houden.
In bijna elke stad van de Vereenigde Staten
sprong den eersten dag van den oorlog de suiker
prijs van 10 tot 60 procent omhoog. Vijf pond
de gewone, meest-gebruikelijke, hoeveelheid in
één pak kostte een dag te voren 22 cent en liep
in de meeste plaatsen op tot 35 cent. Verbruikers
en winkeliers verzetten zich respectievelijk te
gen den prijs en de plotselinge beperking van
leveranties. Een onderzoek, met Amerikaansche
snelheid onmiddellijk ingesteld, deed blijken dat
hier niet van normale functioneering eener
economische wet mocht worden gesproken. En
het bleek dat dezelfde aardige kleine Wallstreet
het beginpunt was van de suikerduurte. Dat
kleine kerkhofje, eilandje van diepe vredige rust
temidden van het luidruchtigste geld-lawaai ter
wereld, kan geen les zijn voor wie er dagelijks
met hun actetasschen vol papieren en hun sche
deldak jeukend van cijfers voorbij draven. Dit
suikeren voorbeeld zij u voldoende. Er zijn er
nog wel die raarder zijn. De Vereenigde Staten
produceeren een groot deel van 's werelds bont
vellen. Door den oorlog zal de lust tot heit koopen
van bont in Europa wel flink gedaald zijn en
bovendien is het transport moeilijker en duur
der geworden. Niettemin stegen de bontprijzen
met vreugdesprongetjes.
heid en overtuigingskracht toegenomen door wat
er tusschen het Duitsche en het Russische régime
is voorgevallen. Zoowel de communisten als de
vele fascistische en nazistische bondjes en groep
jes moeten nog al wat leden hebben verloren. En
zoowel Earl Browder, de communistische voor
man, als Fritz Kuhn, de leider van den German-
American Bund, hebben het (ook van binnen uit)
zwaar te verduren, al mogen hun vijanden daar
over niet al te veel illusies koesteren. Vooral de
communisten verzetten zich ten zeerste tegen de
opvatting dat Hitler en Stalin als gezworen kame
raden arm in arm gaan. Voor hén is de verdee
ling van Polen tusschen „Joe en Adolf" een bewijs
dat Rusland Duitschland den voet heeft dwars
gezet. Er zijn hier genoeg gezaghebbende men
schen die er h-eelemaal nog niet zoo zeker van
zijn, dat deze communistische uitlegging van het
Russisch-Duitsche samengaan onjuist is. Maar in
ieder geval: de extreme bewegingen hier beleven
geen gemakkelijken tijd, mede uiteraard door de
versterkte eenheid en den vergrooten wensch naar
eendrachtigheid, die ge in den gezamenlijken
nood overal leunt waarnemen. Father Cough-
lin, de extremist met verreweg den grootsten
aanhang, die zeer welsprekend is en daarvan
wekelijks door de radio en door zijn blad Social
Justice getuigt, en wiens richting „geïllus
treerd" wordt door het feit dat zijn naam, uitge
sproken op de vergaderingen van Von Kuhn's
Bund, stormen van applaus ontketent deze
Father Coughlin keert zich nu fel tegen commu
nisme, fascisme, nazisme. E11 verklaart zich al
léén en uitsluitend voorstander van: „America -
nisme". Dat laatste is een groot en moeilijk
woord. Het is in staat, een vergadering van tien
duizend menschen in gejubel te doen uitbarsten,
en een man, die zijn-verstand gebruikt, wanhopig
te maken. Want Coughlin predikt „Americanis-
me", en de opgewonden krantenkoning Hearst
predikt „Americanlsme", en Roosevelt is voor
.Americanisme" en de heeren van Wallstreet zijn.
even hard voor „Americanisme" als de negers
van Harlem. En ik kan u de verzekering geven
dat deze vijf Americanismen vijf volkomen ver
schillende dingen zijn en dat die neger* er een
héél andere interpretatie voor heeft dan dg ban
kier en die bankier een héél andere dan Mister
President. En dat ze allemaal denken „mijn
.Americanisme ïs het echte en zijn Americanisme
is heelemaal geen Americanisme". Zoo is het met
vele woorden in dezen tijd waarin het woord zoo
machtig en tegelijkertijd zoo doodelijk zwak van
holheid is. Ik geloof dat de democratie van Fio-
re-llo Laguardia een andere democratie is dan
die van Neville Chamberlain. Dat het kapitalisme
van den bakker op den hoek een ander kapita
lisme is dan dat van J. P. Morgan. Dat de
sociale rechtvaar-digdheid van Coughlin een
andere sociale rechtvaardigheid is dan de so
ciale rechtvaardigheid van Roosevelt. En zoo
praten, schreeuwen en schrijven we door en
langs elkaar heen. I11 de heele wereld.
GEREQUIREERDE AUTOBUSSEN IN BELGIë
TERUGGEGEVEN.
De meeste autobussen, welke voor het Belgische
leger waren gerequireex-d, hebben gisteren weer
hun gewone diensten hervat.
Hij vroeg of er besprekingen gevoerd
met de Dominions en Frankrijk over de
s. doeleinden. Er bestaat in dit land vraag
ïan M hauwkeuriger definitie der doeleinden
wede. Naar onze meeninig, is dit geen vraag-
Het doodencijfer te Lagunillas.
Aanmerkelijk lager dan aanvankelijk
was gemeld.
Het aantal dooden als gevolg van den brand
op het Maracaibo meer in Venezuela wordt
thans geraamd op ongeveer veertig. De eerste
cijfers, welke aanzienlijk hooger luiden, blijken
onjuist te zijn geweest. De stad Lagunillas,
welke geheel van hout was gebouwd, is vol
komen vernield.
De schade wordt geraamd op vier millioen
bolivares (1 bolivar is f 0.59). Onder de slacht
offers zijn geen vreemdelingen.
Plet reddingswerk wordt voortgezet. Een
groot aantal menschen is in ziekenhuizen op
genomen. Men gelooft niet, dat de brand moet
worden toegeschreven aan sabotage.
Een lamp viel om
Een na-der bericht meldt uit Caracas: De brand,
welke de geheele van hout opgetrokken stad La
gunillas in de asch heeft gelegd was veroorzaakt
door het omgooien van een lamp in een kroeg in
de binnenstad. Van de 1000 houten huizen stonden
nog slechts elf overeind toen de brand gebluseht
was.
„De Duitsche overwinning
verbeurd".
Oud-admiraal Nakamoera zegt zijn oordeel.
De Japansche oud-admiraal Nakamoera heeft
een artikel geschreven in het tijdschrift „The Paci
fic" het is tevens in brochurevorm verspreid
waarin hij als zijn meening te kennen geeft, dat
Hitler, met zijn slecht-overwogen overeenkomst met
Sovjet-Rusland zijn kans op een Duitsche overwin
ning verbeurd heeft, zoo meldt de Times.
Voor den oorlog waren, schrijft hij, Japan in de
Stile Zuidzee, Italië in de Middellandsche Zee,
Duitschland in de Noordzee en Spanje, dat bases
kon verschaffen aan de drie genoemde mogendhe
den, Engeland's mogelijke vijanden. Die situatie,
welke de handen van Groot-Brittannië bond, veran
derde radicaal met de geboorte van het Duitsch-
Russisch vergelijk. Japan en Spanje werden neu
traal. Italië besloot stil te zitten.
Het vlootvraagstuk van Groot-Bi'ittannië ïs te
ruggebracht tot de bestrijding van den Duitschen
guerilla-oorlog in de Noordzee. Groot-Brittannië
kan thans een volstrekt vertrouwen hebben in de
overwinning.
Nakamoera onderzoekt de vraag of een overwin
ning kan wox-den bevochten in een oorlog in de
lucht en zijn conclusie is, dat dit onmogelijk is. De
huidige Duitsche superioriteit in de lucht zal spoe
dig vei'dwijnen.
Italië tegen verderen „drang" van
het bolsjewisme.
Opmarsch naar de Middellandsche Zee kan
niet worden geduld.
Het Italiaansche blad „Gazetta del Popoio"
publiceert een artikel, waarin gezegd wordt dat de
bolsjewistische opmarsch beschouwd kan worden
als een goed deixkbeeld te geven van omstandig
heden, waarin Italië zeker niet afzijdig zal blijveix.
Italië kan nooit toelaten dat het - bolsjewistische
Rusland verder optrekt tot over de Karpathen, naar
het Donaubekken of via den Balkan naar de Mid
dellandsche Zee.
In een artikel van de „Tribuna" wordt o.a. ge
zegd, dat Italië in staat van gewapenden vrede zal
blijven, totdat zijn wettige belangen gerespec
teerd en bevredigd kunnen worden.
De oude mevrouw Roosevelt moeder van den
President is deze dagen 85 jaar geworden. Na
tuurlijk is zij geïnterviewd. Men interviewt
hier onbelaxigrijker menschen. De raax*ste me
neer en de onbeduidendste juffrouw, uit Europa
teruggekeerd, krijgt vragen te beantwoorden als
„hoe lang denkt u dat de oorlog zal duren?"
„wie denk u dat de oorlog zal verliezen?"
moet eerlijk zeggen meer vertrouwen te hebben
in de oude mevrouw Roosevelt dan in de knapste,
liefste en populairste filmspeelsf^r. Dit ver
trouwen is versterkt doordat eexi van mevrouw
Roosevelts voox*spellingen wel treffend is uitge
komen,
In Juli ging zij naar Parijs om haar daar wo
nende bejaarde zuster te bezoeken. Voor het
wegvaren zeide zij tot journalisten: „Ik hoop
begin September terug te keeren en ik denk dat
er dan wel oorlog zal zijn in Europa". Nü heeft
de oude dame gezegd: „Ik denk dat mijn zooxi er
niet veel voor voelt om ten derden male president
te worden; hij denkt alleen maar aan den oorlog
en hoe hij Amerika er buiten kan houden". Ik
vermoed dat moeders van presidenten zich niet
lichtvaardig uitlaten. Zeker niet zoo'n kranige
moeder, die een kind met verlamde heenen zóó
heeft opgevoed dat hij geestelijk sterk genoeg
werd om president van de Vereenigde Staten te
worden. En daarom lijkt deze uitlating mij niet
onbelangrijk, al is er wel iets orakelachtigs in.
Men kan er uit opmaken dat de president een
tweede hervex-kiezing minder belangrijk vindt
dan de neutraliteit van zijn land. Dat zijn ge
dachten wel ergens anders zijn dan bij de ver
lenging van zijn verblijf ixi het Witte Huis. Men
behoeft er niet uit te lezen dat Roosevelt per se
geen derden termijn ambieert. Ondanks alle
nieuwe, belangrijke aspecten, sedert het uitbre
ken van den oorlog geschapen, blijft de presi
dentsverkiezing smeulen achter het interna
tionale vuur. Ik geloof dat op dit oogenblik Roo
sevelt op een derden termijn meer kans heeft
dan ooit. Zelfs vele tegenstanders van zijn po
litiek en vooral: vele principieele tegenstanders
van een derden termijn (ongeacht wie, wat en
hoe de president is) begirxnen over te hellen
naar een derden termijn, alleen reeds omdat zij
aan een voox*tzettxng van het hoogste rege
ringsbeleid den voor-keur geven boven afbreking
daarvan in dezen tijd. Vooralsnog blijven Roo
sevelts plannen evenwel onbekend. De waarzeg
gers van Washington mijne geachte en par
lementaire collega's konden niet veel wijs
worden uit de moederlijke orakelspreuk.
Wat er hier in de binnenlandsche politiek ge
schiedt wordt grootelideels beïnvloed, zoo niet
bepaald door de buitenlandsche gebeurtenissen
De „Strijd tegen de ismen" fascisme, com
munisme, anti-semietisme is natuurlijk In fel-
Mr. E. ELIAS.
RADII)
PROERAMMA
ZATERDAG 18 NOVEMBER 1939.
HILVERSUM I, 1875 en 414,4 M.
KRO-Uitzending.
8.00 Berichten A. N. P. 8.05—9.15 en 10.00 Gra-
mofooximuzxek. 11.30 Godsdienstig halfuur. 12.00
Berichten. 12.15 Rococo-octet. 12.45 Bex*ichten
A. N. P., gramofoonmuziek. 1.10 KRO-ox*kest. 2.00
Voor de rijpere jeugd. 2.30 Gramofoonmuziek. 2.45
Kinder uurtje. 4.00 Gramofoonmuziek. 4.30 KRO-
Boys en solist. 5.15 Internationale sportrevue. 5.30
Gi'amofoonmuziek. 5.45 KRO-Naehtegaaltjes. 6.15
Gramofoonmuziek. 6.20 Journalistiek weekovex*zicht.
6.45 Gramofoonmuziek. 7.00 Berichten. 7.15 Cause-
.Ziekenhuizen". 7.35 Actueele aethex-flitsen. 8.00
Berichten A. N. P mededeeling'en. 8,15 Meditatie
met muzikale omlijsting. 8.35 Gramofoonmuziek.
8.45 Gevarieerd programma. 10.30 Berichten A. N^
P. 10.4012.00 Gramofoonmuziek.
HILVERSUM H, 301,5 M.
VARA-Uitzending'. 10.0010.20 v.m. eil
7.30—8.00 VPRO.
8.00 Berichten A. N. P., gi-anxofoonmuziek. 10.00
Morgenwijding. 10.20 Voor ai'beiders in de Continu
bedrijven. 12.00 Gramofoonmuziek. (Om 12.45 Be
richten A. N. P.). 1.30 Arbeiders Zangvereeniging
„Kunst en Strijd" (opn.). 2.00 Esperanto-uitzen-
dmg. 2.202.55 Muzikale causerie. 3.00 Reportage.
3.30 VARA-orkest. 4.30 Vx*agenbus. 4.50 Utrechtsch
Stedelijk orkest (opn.) 5.30 Filmland. 5.50 Orgel
spel. 6.15 Friesche uitzending. 6.45 Kinderleesclub.
7.00 VARA-Kalender. 7.05 Felicitaties. 7.10 Politiële
radio-journaal. 7.30 Causerie „Hoe wex*kt de Kerk?,
Diaken zijn op een dorp". 8.00 Hex*haling SOS-
bex-ichten. 8.03 Berichten A. N. P„ VARA-Varia.
8.15 Gramofoonmuziek. 8.30 VARA-orkest. 9.10
Tcespx*aak „Pax'qat". 9.15 Vroolijke schets. 9.30
10.00 En xxu.Oké! 11.00 Berichtexx A. N. P. 11.10!
Radïotooneel. 11.3012.00 „The Ramblers".
ENGELAND, 391 en 449 M.
11.20 Reportage. 11.50 Orgelspel. 12.20 Berichten*
12.30 Harry Fryer en zijn orkest. 1.20 Causerie
„Backyax-d". 1.35 Radiotooneel. 2.10 BBC-orkest.
2.35 Populier concert. 3.20 Berichten. 3.35 Repor
tage. 4.20 Kinderhalfuur. 4.50 Vax*iété. 5.20 Be
richten. 5.35 Gevarieerd progx*amma. 6.05 Vragen-
beantwoording. 6.20 Orkestconcert. 7.05 Optredanj
van amateurs. 7.20 Variété-programma. 8.20 Be
richten. 8,35 Nieuws uit de Dominions. 8.50 Film
muziek. 9.35 Avondwijding. 9.50 Radiotooneel,
10.30 Dansmuziek. 11.2011.35 Bexdchten,
RADIO PARIJS, 1648 M.
Geen opgave ontvangen. o
KEULEN, 456 M.
5.50 Gramofoonmuziek. 7.40 Het- Amusements
sextet. 9.05; 9.30 en 10.50 Gramofoonmuziek. 11.20,
'Het Omx-oepoi*kest en solisten. 12.20 Het Omroep
orkest. 1.35 Gramofoonmuziek. 2.20 Leo Eysoldt's
KJeinorkest 5.20 Vroolijlt px*ogx-amma. 7.3512.2Q
Zie Deutschlandsender.
BRUSSEL, 322 M.
11.20 Gramofoonmuziek. 1.50 en 12.30 Omroep
orkest, 12.50 Gramofoonmuziek. 1.25 Sel. „La Tra-
viata", opera (gr.pl.). 1.55 Gramofoonmuziek. 2.20
Zang met toelichting. 3.204.15 Px*ogramma gewijd
aan Zweden. 5.05 Omroeporkest, soliste en gramo
foonmuziek. 6.45 Gramofoonmuziek. 7.20 Cabaret-
programma. 8.35 Folklox*xstisch programma. 8.55
Gramofoonmuziek. 9.30 Het Pro Arte-kwartet*
10.0511.20 Gramofoonmuziek.
BRUSSEL, 484 M.
11.20 Gx-amofoonmuziek. 11.50 en 12.30 Radio-
orkest. 12.501.15 Gramofoonmuziek. 1.55 Marceau
Burton's Musette-ensemble. 2.40 Dansmuziek (gr.
pl.). 3.35; 4.35 en 5.00 Radio-ox*kest. 5.35 Concex*t*
6.05 Gramofoonmuziek. 7.20 Uitzending voor sol
daten. 7.50 Waalsch cabax*et-programma. 8.20 Het
Pro Arte-kwartet. 9.05 Gramofoonmuziek. 9.30|
Het Omroepsymphonie-orkest 10.2011.20 Dans
muziek (gr.pl.).
DI-.UTSCHLANDSENDER, 1571 M.
7.35 Gevarieerd concert. 9.20 Berichten. 9.50 Ottö
Dobrindt's orkest. 11.20 Berichten. Hierna tot 12,29
Nachtconcert,
