Mijnhardtjes
Journaal m de Week
igeland en Frankrijk nog dichter
aaneengeschaard
in
liegen
het
terechtstellingen
Protectoraat.
ff E R D X G 18
NOVEMBER Ï939
#je Raad van Oorlog
tonden bijeen-
;v0- Raad van Oorlog heeft Vrijdag te
/een vergadering gehouden aldus meldt
fT De bijeenkomst werd bijgewoond door
idler generaal Gamelin, admiraal Darlan
«ener'aal Vuillemin aan Fransche zijde en
- den minister-president en de ministers
01 guitenlandsche zaken, coördinatie der
Vniie en Luchtvaart aan Engelsche zijde.
ad kwam te 11.15 uur bijeen en heeft
ilitairen toestand en zijn mogelijke ver-
ontwikkeling bestudeerd. Men kwam
j volkomen overeenstemming ten aanzien
p ,je beste methode voor een gecombineerd
Vyjjj.' ^er Fransche en Britsche strijdkrach-
met het doel de operaties zoo doeltref-
jJuMgefflfc te doen zijn.
Coördinatie der economische
oorlogvoering
Generaal Gamelin.
en Daladier legden een gemeen-
verklaring af van den volgenden in-
isdY
Teneinde een volkomen gebruik te maken van
«When 1914 en 1918 opgedane ervaring heb-
de regeeringen van Engeland en Frankrijk
ii bij het uitbreken van den oorlog besloten
economische oorlogsvoering der beide landen
zoo volledig mogelijke wijze te coördineeren.
dit doel zijn bij het begin der vijandelijkhe-
onmiddellijk maatregelen genomen. In over
stemming met de besluiten, door ChamiSerlain
tijdens de laatste bijeenkomst van den
Ngen Kaad van Oorlog genomen, zijn de rege-
jen, welke reeds door beide regeeringen in toe-
sing waren gebracht, thans versterkt en voltooid
verzekering van het gemeenschappelijk beleid
de volgende terreinen: luchtmacht, munitie,
sdstoffen, petroleum, voedselvoorziening scheep
art, en economischen oorlog.
De nieuwe maatregelen door beide regeerm
an aanvaard, voorzien in het voor het ge
meenschappelijke belang beste gebruik van
hulpbronnen voor grondstoffen, pro
ductiemiddelen, tonnage enz. Zij voorzien ook
gelijke verdeeling van beperkingen,
indien de omstandigheden een vermindering
der invoerprogramma's noodig zouden ma
ten. De beide landen zullen voortgaan hun in
voerprogramma's gemeenschappelijk op te stel
en en concurrentie bij de aankoopen, welke vol
-ens die programma's in het buitenland zul-
ia worden gedaan, te vermijden.
De tenuitvoerlegging dezer werkzaamheden
i opgedragen aan een permanente Britsch-
Fransche coördinatiecommissie, die onverwijld
al worden ingesteld.
De bereikte overeenstemming, welke zoo noodig
tt andere terreinen kan worden uitgebreid, biedt
puw het bewijs, dat beide landen vastbesloten
p hun krachtsinspanning voor den oorlog in zoo
pot mogelijken omvang te coördineeren. Op deze
wijze zijn de regelingen, ter organisatie van het
gemeenschappelijke beleid, welke in den vorigen
oorlog pas na het derde jaar tot stand gekomen
waren, thans twee maanden na het uitbreken der
vijaaide!ijkheden in toepassing gebracht".
In een bericht uit Londen geeft Havas het vol
gende commentaar:
„De gemeenschappelijke verklaring, waarbij de
regeeringen van Engeland en Frankrijk openlijk
hebben besloten tot coördinatie van de krachtsin
spanning voor den oorlog en van het economische
beleid, is zondereenigen twijfel de belangrijkste
gebeurtenis sedert het uitbreken van den oorlog.
Zij is in de eerste plaats van beteekenis voor de
eigenlijke Fransch-Britsche samenwerking en in de
tweede plaats voor de economische wereldbetrek
kingen.
De genomen besluiten hebben ten doel den oor
log in zoo kort mogelijken tijd te winnen, met ver
mijding van een verdeeling van krachtsinspanning
en middelen. Evenals bij de toewijzing van het
commando steunt men op de ervaring van den vo
rigen oorlog, die geleerd heeft dat in een ver
spreide orde geen overwining wordt behaald. De
maatregel is niet nieuwer dan de instelling van
een eenhoofdig commando In 1917 beantwoordde
de instelling van den geallieerden raad voor de
voorraden, van de „wheat executieve" de „shipping
executive" en andere intergeallieerde organen
reeds aan de eischen, die een analogen toestand
stelde. Maar ditmaal heeft men twee maanden in
plaats van drie jaar noodig gehad om van de nood
zakelijkheid dezer organisatie overtuigd te gera
ken.
Er is voorzien in de instelling van zes com
missies die zich respectievelijk moeten bezig
houden met de luchtvaart, wapening en grond
stoffen, petroleum, voedselvoorziening, scheep
vaart en economischen oorlog. Deze commis
sies zullen niet slechts coördineeren de, doch
ook uitvoerende lichamen zijn. Na een balans
van de hulpbronnen en de behoeften van beide
landen te hebben opgesteld, zullen zij de
grondstoffen ter gemeene beschikking moeten
stellen.
Zij zullen ook haar aandacht aan de aankoopen
in het buitenland wijden. Daaruit vloeit voort, dat
er geen concurrentie zal bestaan én dat door een
uniforme methode van aankoop vertraging in de
uitvoering en overbieden voorkomen zullen wor
den. De permanente gemengde commissie zal er
op toezien dat de werkzaamheden der zes com
missies onderling in overeenstmming blijven.
Tusschen de verantwoordelijke leden der regee
ringen zullen mnisterieele besprekingen gehou
den worden, telkens, wanneer dat noodzakelijk
blijkt.
Voor de economische wereldbetrekkingen is de
gemeenschappelijke verklaring niet minder be
langrijk. De landen, die grondstoffen, industrie
producten en levensmiddelen leveren, zullen voort
aan hebben te onderhandelen met een organisme,
dat voor rekening van de twee staten optreedt.
Door deze centralisatie van de vraag zal elke ver
traging in het zaken doen, die schadelijk kan zijn
voor den verkooper zoowel als voor den kooper,
voorkomen worden. Doordat de scheepvaartcom
missie belast is met de verdeeling van de geza
menlijke tonnage voor de tenuitvoerlegging van
het gemeenschappelijke invoerprogramma, -zal het
vervoer veel geregelder zijn dan tot dusverre het
geval was. Dit is vooral van gewicht voor de
Zuid-Amerikaansche republieken, welker afzet van
vleesch zou ondergaan, indien de producenten hun
goederen niet meer naar Europa zouden kunnen
doen vervoeren. Het is onnoodig te betoogen hoe
veel gemakkelijker de veiligheid der convooien
verzekerd zal kunnen worden. In het algemeen ziet
het er naar uit, dat de regeeringen van Frankrijk
en Engeland door haar streven naar coördinatie
bijdragen tot de verlichting der taak van autoritei
ten zoowel als particulieren, die in alle neutrale
lande nhun producten trachte nte verkoopen'".
Conferentie duurde drie uur.
De bijeenkomst van den Hoogen Raad van Oor-
lag, de derde sedert het uitbreken van den oorlog,
heeft ongeveer drie uur geduurd. Daladier, Game
lin en de andere Fransche leden van raad waren
vi'oeg in den ochtend met een vliegtuig uit
Frankrijk gekomen. Een uur na hun aankomst ont
moetten zij Chamberlain, Kingsley Wood en de
andere Engelschen, bijna onopgemerkt kwamen zij
bij het gebouw, waar de vergadering werd gehou
den, aan Niettemin had zich een groep bij den in
gang gevormd. Daladier en Gamelin werden har
telijk toegejuicht. Chamberlain die op een wandel
stok leunde, had een ovatie in ontvangst te nemen.
Het was voor het eerst sedert zijn jichtaanval, dat
hij zijn woning had verlaten.
In het Carlton Hotel heeft Chamberlain een
noenmaal aangeboden. Daladier, de Fransche am
bassadeur, Gamelin, Darlan, Vuillemine Halifax,
Chatfield, Kingsley Wood, Sir Cyril Newall, Ca-
dogan en generaal Ironside behoorden tot de aan
wezigen.
tegen Moeheid en „Hallzielc gevoel"
(Adv. Ingez. Med.)
De vreemde vliegtuigen boven
België.
Radicale verhindering van het kwaad niet
mogelijk geacht.
Naar aanleiding van het feit, dat melding g<
maakt wordt van vreemde vliegtuigen boven
Belgisch grondgebied geeft het Belgisch Tele
graaf agentschap de volgende uiteenzetting:
Het is juist, dat nog de laatste dagen vlieg
tuigen der oorlogvoerende landen veelvuldig bo
ven Belgisch grondgebied hebben gevlogen.
Men heeft een aantal Duitsche en Engelsche
toestellen herkend. Andere vliegtuigen heeft
men niet kunnen mdentificeeren.
Het luchtdoelgeschut en de jachtvliegtuigen
zijn telkens opgetreden, wanneer het mogelijk
was en vaak met succes in dien zin dat vele
vliegtuigen verkozen op hun weg terug te keeren
boven het trotseeren van afweergeschut of het
ontmoeten van luchtpatrouilles. Het gebeurt
echter zeer dikwijls, dat de vreemde toestellen
zich zeer kort laten zien en alleen in het grensge
bied, waardoor aan onze verdedigingsmiddelen
elke mogelijkheid tot optreden wordt ontnomen,
aangezien de Belgische vliegtuigen de vreemde
toestellen niet op touitenlandsch gebied kun
nen achtervolgen.
Bevoegde kringen, zoo vervolgt het agent
schap Belga, bevestigen in dit opzicht de inlich
tingen, welke wij uit eigen bron verkrijgen. Zij
merken bovendien op dat het voor elk land on
mogelijk is het bezoek van vreemde toestellen
radicaal te verhinderen. Zelfs de groote oor
logvoerende landen hebben ondanks hun krach
tige verdedigingsmiddelen en hun grootere vrij
heid van optreden, talrijke vijandelijke lucht
aanvallen, zelfs gaande tot in het hart van het
land, niet kunnen voorkomen. Voorts dient re
kening gehouden te worden met het feit, dat de
vliegtuigen der oorlogvoerenden, welke over ons
grondgebied vliegen, bij ons geen taak te ver
vullen hebben. Het betreft immers of wel ver
dwaalde toestellen, of wel toestellen die via
België een naburig land denken te bereiken en
in de meeste gevallen op zeer groote hoogte.
Wanneer zij zich ontdekt en achtervolgd zien,
verwijderen zij zich terstond. Het is slechts een
maal gebeurd, dat een vliegtuig gepoogd heeft
door te vliegen. Het werd toen tot dalen ge
dwongen.
Binnenkort Duitsck-Belgisclie
handelsbesprekingen.
Suetens terug te Brussel.
De directeur-generaal van den buitenlandschen
handel aan het Belgische departement van buiten-
landsche zaken, de heer Suetens, is teruggekeerd uit
Berlijn, waarheen hij zich begeven had om inlich
tingen in te winnen. Op deze wijze heeft hij in con
tact kunnen treden met de Duitsche ambtenai-en,
die in handelsaangelegenheden bevoegd zijn, maar,
zoo verzekert men in welingelichte Brusselsche
kringen, hij heeft tijdens zijn bezoek geen onder
handelingen gevoerd. Duitseh-Belgische onderhan
delingen zullen zonder twijfel weldra geopend wor
den en waarschijnlijk te Brussel, maar een datum
,is daartoe nog niet bepaald.
Hoogescholen voor
drie jaar gesloten.
Het Duitsche Nieuwsbureau meldt:
„Sinds eenigen tijd probeert een groep
Tsjechische intellectueelen, in samenwerking
met den gevluchten ex-president Benesj,
door kleine of grootere daden van tegenstand,
rust en orde in het protectoraat Bohemen en
Moravië te verstoren. Daarbij kon worden
geconstateerd, dat de raddraaiers van deze
daden van tegenstand vooral ook aan de
Tsjechische hoogescholen te vinden zijn.
Daar deze elementen zich op 28 October en
15 November er toe hebben laten verleiden
handtastelijk tegen indivudueele Duitschers
op te treden, werden de Tsjechische hooge
scholen voor den duur van drie jaren geslo
ten, werden negen daders doodgeschoten en
werd een vrij groot aantal betrokkenen ge
arresteerd."
De correspondent in Kopenhagen van de „Daily
Telegraph" meldt, dat volgens in de Deensche
hoofdstad ontvangen berichten nationaal socia
listische formaties ter sterkte van verschillende
duizenden op motoren en in pantserwagens met.
machinegeweren en veldgeschut Vrijdagmorgen
Praag zijn binnengerukt. Deze berichten maken
melding van ernstige onrust in Tsjecho-Slowa-
kije, waarin de oorzaak zou zijn gelegen van de
versterking door de Duitschers van hun binnen-
landsche veiligheidstroepen in het protectoraat.
De correspondent meldt verder, dat de colonne
tientallen arrestaties heeft verricht onder Tsje
chische studenten en patriotten.
Te Praag werd gisteren, naar het D.N.B. nog
mededeelt van bevoegde zijde aan de vertegen
woordigers der buitenlandsche pers medegedeeld,
dat in het protectoraat orde en rust heerscht.
Wel, zoo verklaarde men, kan het er van komen
dat de Tsjechische regeering bepaalde maatrege
len moet nemen tegen zekere kringen, die ge
toond hebben, dat zij blijkbaar meer houden van
wanorde en onrust. (Blijkens het bovengemelde
D.N.B.-bericht is dit reeds geschied. Red.) Deze
kringen zijn echter onbeteekenend en klein. Zij
bevinden zich uitsluitend onder intellectueelen.
Het betreft hier een deel van die lieden, die tot
den vroegeren kring van aanhangers van den
.mislukten emigrant Benesj" behoorden.
Britten fotografeeren een Duitsche
vlootbasis.
Nieuwe verkenningsvluchten.
Het Engelsche ministerie van luchtvaart deelt
mede, dat Vrijdag door vliegtuigen van de Britsche
luchtmacht bij daglicht verkenningsvluchten zijn
ondernomen over Noordwest Duitschland. Ondanks
het zware luchtafweervuur werd met succes een
belangrijke Duitsche vlootbasis gefotografeerd en
werden andere waardevolle inlichtingen verkregen,
zoo zegt deze mededeeling.
ENGELSCHE VLIEGTUIGEN VER«
DRIJVEN EEN DUITSCII
VERKENNINGSTOESTEL.
Luchtalarm in een deel van
Engeland.
Het Britsche ministerie van luchtvaart meldt daf
'rijdagmorgen kort na elf uur luchtalarm is ge
maakt in South-Lancashre, Cheshire, North-Wales,
toen een vijandelijk vliegtuig, blijkbaar een
Heinkel verkenningstoestel, dor het waarnemings
corps der Royal Airforce ontdekt werd. De waar
schuwing werd ontvangen in dertien steden van
Southwest-Lancashire, Cheshire en North-Wales.
Nader wordt hierover nog gemeld: De luchtdoel
kanonnen zijn Vrijdag in actie geweest nabij Man
chester en in het district van de rivier de Mersey,
Britsche gevechtsvliegtuigen stegen op en ver
dreven het vijandelijke toestel. Er werden geen
bommen uitgeworpen. Na eenige minuten kwam
het signaal „aanval voorbij". Ook werden weer
vijandelijke vliegtuigen waargenomen nabij de
Shetland-eilanden.
De jongste berichten vermelden, dat men een
zwart vliegtuig gezien heeft boven een stad in het
zuidwesten van Lancashire, waar luchtalarm was
gegeven en het luchtdoelgeschut in actie kwam. Het
toestel zette koers naar de Iersche Zee. Tien minu
ten later klonk het signaal, dat alles weer veilig
was. Het Duitsche vliegtuig, dat boven de Shetland
eilanden is waargenomen, vloog op een hoogte van
ongeveer 3000 meter en was blijkbaar op verken
ning. De machine werd hevig door het luchtdoel
geschut onder vuur genomen. Bommen schijnen
niet te zijn uitgeworpen. Splinters van de lucht
doelgranaten vielen over een wijde oppervlakte
neer.
Britsch jachtvliegtuig landt in België.
Naar Belga meldt is' een tweemotorig EngelscH
jachtvliegtuig gedwongen geweest in een weide in
de buurt van St. Baafs Vijve (arrondissement
Tielt, provincie West Vlaanderen) ten gevolge van
regen en storm te dalen. Bij de landing werd de
cabine van het toestel beschadigd.
Het vliegtuig is in beslag genomen. De drie in
zittenden zijn geïnterneerd.
Het zelfde bureau bericht, dat Vrijdag in de
buurt van Gent een Duitsch vliegtuig is waargeno
men, dat op ongeveer 6000 meter hoogte vloog.
Belgisch luchtdoelgeschut kwam direct in actie.
Het vliegtuig verwijderde zich daarop dadelijk.
Havas meldt dat naar aanleiding van het feit, dat
Dinsdag in België twee Britsche militaire vliegtui
gen gedaald zijn het Britsche ministerie van Lucht
vaart een rapport bestudeert, dat over deze kwestie
ontvangen is. Men gelooft, dat de bestuurders ver
dwaald zijn, toen zij van een verkenningstocht
terugkeerden.
Pamfletten op Zwitsersch gebied.
Uit Bern wordt gemeld dat Vrijdagmorgen om
streeks acht uur een buitenlandsch vliegtuig, dat
in zuidelijke richting koers zette, boven Bazel
waargenomen is.
Langs den geheelen weg werden anti-Britsche
pamfletten uitgeworpen, die in het Fransch waren
Uitwisseling van scheepvaartroutes,
NEW ORLEANS, 17 November. Namens de
havenautoriteiten van New Orleans heeft René
Stiegler een verzoekschrift bij de scheepvaart
commissie ingediend, waarin wordt voorgesteld
in verband met de neutraliteitswet scheepvaart
routes met Engeland, Frankrijk en Nederland
gedurende den oorlog uit te wisselen. De Engel
schen, Franschen en Nederlanders zouden in dit
geval den Transatlantischen handel voor hun
rekening nemen en de Vereenigde Staten den
handel op Zuid-Amerika, Zuid-Afrika en mis
schien ook den handel op Indië. (United Press)
WOENSDAG HET VOLGENDE WEEKOVERZICHT
IN HET LAGERHUIS.
In het Lagerhuis heeft Sir John Simon medege
deeld dat het volgende wekelijksche overzicht van
den toestand gegeven zal worden a.s. Woensdag.
Donderdag komt het Lagerhuis bijeen des middags
om twaalf uur en gaat het parlement op recès.
De nieuwe zitting wordt geopend op 28 November.
Omsteeks tien uur werd een ander vreemd toe
stel gezien in de buurt van Zug, op 25 K.M. ten
zuiden van Zurich. Ook dit toestel wierp in de
Fransche taal gestelde pamfletten uit.
Een officieel communiqué deelt uit Bern mede:
Vrijdag heeft men de aanwezigheid geconstateerd
van buitenlandsche vliegtuigen boven verschillen
de gebieden van Zwitserland. Er zijn er gezien in
Schaffhausen, Bazel en op verschillende plaatsen
in de Jura, in Seeland, het Bernsche en in de
kantons Luzern en Zug. Men weet nog niet of het
hier gaat om hetzelfde vliegtuig, dat boven al deze
plaatsen verscheen. In zekere streken meent men
verscheidene vliegtuigen tezelfdertijd gezien te heb
ben. In het Fransch gestelde vlugschriften met
beschuldigingen tegen Engeland werden door de
toestellen utigeworpen. Tot aan het eind van het
onderzoek is het niet mogelijk hierover meer te
zeggen.
Het luchtalarm in Frankrijk.
In verschillende deelen van Frankrijk is gisteren
luchtalarm gemaakt en wel in Poitiers, tweemaal in
Clermont-Ferrand, in het gebied van Chatellerault
en in Duinkerken.
Voorts is in de streek van Annecy tweemaal lucht
alarm gemaakt. Er deed zich geen enkel ongeval
voor.
Een Duitsch vliegtuig is gezien boven het gebied
van Annemasse en Salève.
De dag tevoren werden reeds twee Duitsche toe
stellen gezien, die in de richting van St. Gingolpha
vlogen.
EEN TERUGBLIK
I0NDAG 12 NOVEMBER
5?n driedaagsohe paniek, die vele Nederlanders
li haar verwarring heeft meegesleept, schijnt
Maag zoowat voorbij. Maar laat nooit meer
®and zeggen dat dit volk geen fantasie heeft.
beweerde de Amsterdamsche burge-
Wstcr Tellegen dat, bij een bezoek van de
fwedsche schrijfster Selma Lagerlöf. Natuurlijk
rsS tij den wind van voren. Maar hij kon ook
H voorzien dat het vaderlandsche Gerucht tot
in staat zou zijn als in deze drie
j;!® zijn vertoond. Er was inderdaad gestegen
-Ktin Den Haag en de regeering nam werkelijk
^•voorzorgsmaatregelen, al trok zij de za-
werloven niet eens in. Maar wat daar niet
wvastgeborduurd is! Ik heb vanmorgen extra-
'ingeslapen om te bekomen van de ver-
s van het tegenspreken en het geruststel-
gejaagde lieden. Want dat is vermoeiend,
het geruststellen. Wat het tegenspreken
dat verliep ongeveer in dezen stijl:
et waar dat ze de Waalbrug bij Nijmegen
wen opgeblazen?" „Neen, gelukkig niet. Die
i Maar ze zeggen toch„Ik
«et heusch'niet helpen." „Zijn er dan an-
bruggen opgeblazen?" „Niet in Neder-
7}„Weet u dat wel zeker?" „Erg ze-r
„Dus heelemaal niets van waar?"
•«mets„Hoe is het mogelijk dat ze dan.
'M weet ik niet."
i£ tante van mijn buurman is plotseling uit
1,'° hierheen gekomen. Ze stond ineens voor
totTi »Z°° mevrojuw". „Maar wat betee-
fco» Komt er nu oorlog? Gaan ze ons aan-
2' -Volgens mij niet." „Maar die dame
ai lahger in Almelo blijven." „De an-
"lelo'ers .blijkbaar wel, mevrouw". „Zijn
m nog?" „Ja." „Dus u verwacht geen
w7" »Neen. Maar ik kan u geen waarborg
J toekomst geven. Dat kan niemand. Ik
fj ®™g onwaarschijnlijk." „En die dame
„Die dame is bang". „O."
dat ze de heele Hollandscbe Water-
iiU b laten onder loopen?" „Neen. Vol-
- „Ze zeg-
„Waarom
onwaar". „En ze zeggen het.
zooveel. - - - -
Het kan zelfs niet."
„Omdat er eerst honderdduizenden men-
ugeevacueerd zouden moeten worden."
ei' zestig officieren gearresteeerd?"
iaarniSm!119'' „Ze zeggen het. Zijn het er
(Sn" „Neen, en ook niet méér. Geen
Jeet u dat zeker?;1 „Zeker".
Na dit alles liet Hitier weten dat hij het aanbod
van goede diensten zorgvuldig zou bestudeeren.
En de Koning van Engeland en de President van
Frankrijk sturen vandaag elk een lang telegram.
De eeuwige deur blijft erin op de bekende kier.
Ik aanschouw in vrede een hockeywedstrijd en
een vriend zegt mij daar, dat je op Zondag ten
minste merkt dat er nog belangrijker dingen in
de wereld zijn dan statenruzies. Bijvoorbeeld sport
en andere levensvreugden. „Als die staatsmannen
hier nou óok eens achter de goal konden staan,
zouden ze een anderen kijk op de zaken krijgen,"
oppert hij. Ik probeer mij Hitler, Chamberlain,
Daladier, Goering en Churchill op een vredigen
Hollandschen Zondag achter een hockeygoal voor
te stellen. Maar het lukt niet.
MAANDAG 13 NOVEMBER
Het blijkt dat Goebbels en Churchill den Zon
dag heel anders hebben besteed, namelijk met
leelijke dingen over eikaars beleid te zeggen. Geen
enkele Engelschman heeft nog zoo venijnig ge
sproken als Churchill. Hij heeft zelfs het ellendige
woord „Hunnen" uit den vorigen oorlog weer ge
bezigd.. Maar de ministers Van Kleffens en Spaak
ontmoeten elkaar toch. te Breda, in een poging
alsnog goede diensten te bewijzen aan Churchill
en Goebbels. Berlijn zegt dat Nederland geen re
den voor onrust heeft, minister-president de
Geer betoogt hetzelfde voor de microfoon en
maakt grooten indruk, president Roosevelt
spreekt vijf minuten en stelt voor „dat de we
reld doellooze ambities late varen". Een goed
denkbeeld. „Ook dit moet ernstig bestudeerd
worden," zegt de man aan de benzinepomp tot
mij. „Twintig Hfcer, zegt u? Het zit er nog in. Ik
zeg maar; zoolang er benzine is, is er hoop." Na
tuurlijk. Elk m z'n vak.
DINSDAG 14 NOVEMBER
lederen dag zegt nu een of ander land, dat ons
geen gevaar dreigt. Deze Week spreekt de vorige
dus wel levendig tegen. Vandaag is het Italië. En
inplaats van onze kostelijke bruggen op te bla
zen openen wij een spiksplinternieuwe. Die ligt
over de Noord bij Dordrecht en het is de grootste
basculebrug ter wereld. Ook dit feit geeft dus een
tegenstelling.
De Finsche gedelegeerden zijn weer eens terug
gereisd naar Helsinki. Ditmaal schijnen zij Mos
kou te hebben verlaten, omdat Molotof net deed
of zjj er niet meer waren, En toen ze vroegen of
er nog meer gepraat moest worden gaf hij geen
antwoord. De indruk dat Molotof geen beleefde
man is neemt toe. En ik vraag mij af of de Fin
nen de gewone Finnen, bedoel ik ook voort
durend in een zee van geruchten zwemmen. Den
kelijk niet. Zij zullen zich wel aangepast hebben
i.an de onzekerheden en gevaren van dezen tijd.
„Goedbeschouwd", zegt mij een filosofisch man,
„is het leven altijd vol gevaren, waaraan we zel
den denken. En is er nu één bijgekomen waaraan
we uit ongewoonte allemaal wel denken. Maar er
is er ook één afgegaan." „Welk dan?" vraag
ik en hij zegt triomfantelijk: „Het autoverkeer
op Zondag."
April 1918 schiet mij te binnen. De zand- en
grintkwestie ontstond. Het leger werd s nachts
„geconsigneerd" in kantonnementen en kazer
nes. Alle verloven werden ingetrokken, ook de za-
kenverloven. Waarnemend compagnies-comman
dant zijnde, moest ik in dien nacht de mannen
wekken en hun meedeelen dat wij binnen twee
dagen wellicht oorlog zouden hebben. Zulks ge
schiedde. En de mannen antwoordden: „Nou luit,
gelooft u dat zelf nou? Da's immers dat ouwe
verhaaltje. Dat hewwe nou al zoo vaak gehoord!'
Wassegt u? An moeder de vrouw schrijve? Ik zal
me dat mensch de stuipe op der lijf jage!"
Het eindigde in een algemeen vreugdebetoon
toen plotseling iemand, gansch en al ontwaakt,
den kreet aanhief: „Jongens, we benne gecon
signeerd. Dus morgen geen brigade-oefening!"
Toen ben ik maar grinnekend vertrokken. En
een kwartier later meldde de sergeant van de
week: „Luit, de keet snurkt weer".
Zoo was de aanpassing na vier jaar wereld
ooi logsgevaar in 1918.
WOENSDAG 15 NOVEMBER
Nederland is weer geheel zijn rustige zelf. Er
verschijnt nog een communiqué van den opper
bevelhebber van Land- en Zeemacht, waarin hij
officiëel verzekert dat er heelemaal geen offi
cieren en onderofficieren zijn gearresteerd, maar
straks zal tante Cato toch weer zeggen: „geen
rook zonder vuur" en wijs knikken over haar
breikous. Al ligt de brug bij Nijmegen er nog, al
hebben ze de Hollandsche Waterlinie niet laten
onderloopen met al de bewoners erin en al is
die andere tante uit Almelo ook veel te schrik
achtig gebleken.
's Avonds houdt Haarlem-bezuiden-de Klever
laan, dat wil zeggen zoowat de helft der bevol
king, verduisteringsoefening en doet het goed.
Haast nergens gloort ook maar het kleinste licht
streepje door de smalste gordijnkier. En de ge
meentelijke hulpdiensten oefenen opgewekt in
het pikkedonker, menschen maken met elkaar
kennis per handdruk zonder ook maar een glimp
van eikaars uiterlijk te krijgen, schimmige auto's
met veel-minder-dan-stadslioht op: met twee
smalle violette lichtstreepjes, glijden geheimzin
nig door den nacht.
Vandaag is de tijding gekomen dat de reeks
benzinelooze Zondagen ten einde is en er heerscht
vreugde in de garages. Die kan ik meevoelen. Men
moet zich in eens anders beproevingen pogen te
verplaatsen en een krantenlooze Vrijdag om
nu maar eens een willekeurigen dag der week te
noemen zou mij ook slecht passen en met zorg
beladen. Maar toch betreur ik den benzineloozen
Zondag wel een beetje. Hij was zoo rustig, zoo
gezond en ook veilig, zooals mijn filosofische ken
nis met de gevaren-theorie gisteren nog zoo te
recht zei.
Intusschen bewijst vandaag de ontzettende
ramp in Venezuela, door een petroleumbrand ver
oorzaakt, dat het bezit van oliebronnen in eigen
land ook niet zonder schaduwzijden is. Al kunnen
dan nooit benzinetekorten dreigen.
Deze wijze commentaar is weer van tante Cato.
DONDERDAG 16 NOVEMBER
Duitschland laat weten dat het het aanbod
van goede diensten als afgedaan beschouwt, om
dat het in de Engelsche en Fransche antwoor
den een absolute weigering ziet. Maar de her
wonnen vaderlandsche kalmte wordt hierdoor
niet opnieuw verstoord en de beurs, teruggevallen
in apathie, blijft apathisch. Het regent bij bakken
en in stroomen en ik schrijf een opgewekt stuk
over St. Nicolaas, die binnen drie weken ons aller
harten weer zal komen verblijden. Gelukkig het
volk dat zijn Sinterklazen eert, maar laten er dit
jaar nu eens niet zooveel rondrijden, want dat
verstoort kinderillusies. Kan Haarlem ook niet
eens denken over het uitgeven van Sint-rijbewij
zen in beperkt aantal? Dan zouden de milde man
nen zich elk tot een eigen district kunnen be
palen. En de voorwaarde „vrij van sterken drank"
zou er meteen bij gesteld kunnen worden. Inder
tijd voerde Deventer den éenen stads-Sinterklaas
in. Dat is wat te weinig voor ons, want Haarlem
heeft viermaal zooveel inwoners. Maar zouden
wij er niet met vier kunnen komen, tenminste op
den openbaren weg? Ik heb veel eerbied voor kin
derillusies en probeer ze mij elk jaar zelf weer in
te denken, als ik één Sinterklaas tegenkom. Maar
eens was ik getuige van de ontmoeting van twee,
en het sneed me door de ziel toen ik de gezichtjes
van een paar hummels zag, die dat helaas ook
meemaakten. Ook heb ik er eens een van zijn
paard zien vallen, vlak voor het kroegje waaruit
hij net gekomen was. Ze vingen hem wel op,
maar de mijter lag in de goot en de staf brak. Dat
is nu minstens tien jaar gelede#, maar zulke
dingen blijven je bij
Oh ja, die politiek!
De Japanners, die deze week teekenen hebben
gegeven dat zij vriendjes met Engeland willen
worden, hebben nu „een zeker eiland, ergens in
China" bezet. Het is onduidelijk in hoeverre dit
de vriendschap met Engeland dient. Maar met
hun zekere eiland ergens in China toonen zij al-
.weer hoe ze Westersche gewoonten aannemen.
Dagelijks wórden we verveeld met „ergens in
Frankrijk", „ergens in Nederland", „in een zeker
dorp aan de grens" en zoo meer. Het is irritee
rend en afgezaagd en er zal wat anders op ge
vonden moeten worden. Ik vermoed dat dit raad
seltje ter journalistieke oplossing zal komen en
als Charivarius eens wist hoe vaak wij zitten te
piekeren om van de gemeenplaats en de verve
lende uitdrukking verlost te raken zou het hem
ontroeren. Maar ik mag u evenmin vervelen met
den keuken van het vak. Dat is een van de groote
zorgen in eens krantenmans leven: hij mag nou
nooit eens iemand vervelen. Lukt hem dat? Falen
is menschelijk, maar hij doet zijn best
VRIJDAG 17 NOVEMBER
De opbrengst der Rijksmiddelen over October is
zeer bevredigend. Maar de aftocht der Rijksmid
delen over October is zeer onbevredigend. Laten
wij onszelf op dit gebied niets wijs maken. De
wenige boven-de-raming ontvangen millioenen
verhouden zich tot de mobilisatie-uitgaven zoo
ongeveer als het salaris van den concertmeester
der H.O.V. tot de privé-uitgaven van een filmster.
Gek dat het zoo moeilijk is als belastingbetaler te
slagen. Hoeveel je ook betaalt en in welken tijd
ook, het schijnt altijd veel te weinig te zijn. In
alle vakken ter wereld zijn er menschen die er
een werkelijk succes van maken; alleen in het
vak van belastingbetaler Is er geen een. Nergens.
Ook in andere landen niet. Die naam Sijmen, u
weet wel: Sijmen betaal, moet oorspronkelijk de
vertaling wezen van Sisyphus. Dat was een me
neer in de mythologie, die ertoe veroordeeld was
een zwaren steen tegen een berg op te rollen. Tel
kens als hij er bijna was rolde de steen omlaag
en moest hij weer opnieuw beginnen, tot in het
eindelooze. Eigenlijk is Sijmen's betalingstaak
nog hopeloozer: hij schijnt telkenmale iets verder
van den top te blijven. Zoo gaat het hem ten
minste sinds 1914 en dat is nu al vijfentwintig
jaar lang.
Vandaag is het Engeland, dat zijn eerbied je
gens onze neutraliteit betuigt en die ten allen
tijde zal handhaven. Goed beschouwd is de eeni
ge vraag die ons te dezen aanzien rest, of dó
oorlogvoerende landen eikaars eerbied voor Ne
derland ten allen tijde eerbiedig genoeg zullen
vinden. De logica zegt dat deze vraag zich niet
behoeft voor te doen als wij zelf maar tevreden
over hun eerbied zijn, gezien onzen eigen eerbied
voor onze neutraliteit. Het klinkt een beetje in
gewikkeld, maar het klopt. Helaas kan men op
logica vooral in oorlogstijd niet steeds rekenen.
Maar het baat niet daarover te tobben, de kans
is groot dat het allemaal meevalt en naar zwart
galligheid moet u in dit Weekjournaal niet zoe
ken. Die belastingbetaler dan? Nu, welbeschouwd
ben ik toch veel liever een Sijmen dan een
Sisyphus.
Qr l
