IJmuider Courant
LAMPEN
Moskou zegt het niet-aanvalspact
ONZE SCHEEPVAART ZET DOOR
Prachtig©
FIRMA GLAS
DAGBLAD VOOR VELSEN, IJMUIDEN, SANTPOORT EN OMSTREKEN
Verschijnt dagelijks, beïialve op Zon- en Feestdagen
fjet Gymnasium.
Beursbengels.
$1 Hitdaas
iêémm
Radio-Moskou „meldt nieuwe provocaties".
Men blijve bij
aangespoelde mijnen
vandaan.
Belgische granaat in
Limburg terecht
gekomen
JAARCANG NO. 25
W
Lourens Coster, Maatschappij voor
,{U[8nt.Uitgaven en Algem Drukkerij N.V., Gr.
pl5iraat 93, Haarlem, Telefoon 10724. Bureau
Haider Courant: Kennemerlaan 42, ITmuiden,
Ijlefoon 5301, Postgiro 310791. Alle Advertenties,
^eggven voor dit blad, worden kosteloos
jenomen i
i in de Kennemer Courant.
Directie: P W PEEREBOOM EN ROBERT PEEKEBOOM Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
WOENSDAG 29 NOVEMBER 1939
Abonnementen per week 0.1254, per maand
ƒ0.5254, per 3 maanden ƒ1.55, franco per post
1.95 per kwartaal Losse nummers 3 cent per ex.
Advertentlën: 1-5 regels ƒ0.60, elke regel meer
ƒ0.12. Bij abonnementen belangrijke korting.
Ingezonden mededeelingen dubbele prijs.
Advertenties van Vraag en Aanbod 1-3 regels
ƒ0.25, elke regel meer ƒ0.10.
tHaarlemsch Gymnasium bestaat 550 jaar en
venerabele levensduur, door zeer weinig
,ingen geëvenaard, geeft op zichzelf al een
>6ïetvan onmisbaarheid. Die heb ik ook op die-
lr motieven en een belang voor heden en
«komst gevoeld en daarom Zaterdag een para-
af jn het Journaal van de Week, aan dit jubi-
gewijd, besloten met de woorden: Dat het
I geer dan ooit heeft het velen te leeren.
'natuurlijk rees daarop de gedachte het voor
•jlizelf te laten spreken en zou het welspreken-
kunnen zijn dan bij monde van zijn rector?
n pe geestdrift van den man die met volle
jïcrtüiging en met eerbied een groote zaak
jjent welt niet alleen uit de woorden maar ook
aar en blik en houding als ik dr. C. Spoel
er vraag de taak van het klassieke onderwijs te
•ketsen. En als hij al begint met zelf die over
liging te uiten, dat het Gymnasion meer dan
velen te leeren heeft.
Allerminst ziet hij dat als „leeren" in den dro-
[ffl ouderwetsch-schoolmeesterigen zin des
•ds: als volproppen van kinderhoofden met
maximum-geleerdheid en feitenkennis, met
maatschappelijk nu eenmaal gevergde crite
rium van het eindexamen als doel. Hij stelt een
■tel hooger, veel menschelijker en veel waarde
er doel op den voorgrond, in het besef dat
gymnasium daaraan beantwoordt. Al is hij
veel te levendig en modern mensch om met
bestaan tevreden te zijn. Sinds jaren behoort
lij"tot degenen in de vakkringen van het onder
is die het sterkst streven naar beperking van
let aantal verplichte vakken en van de leerstof,
hij meent dat daarmee de geestelijke en
jaraktervormende waarden van de school ge
ilend zullen zijn. Daarin is hij dus verwant aan
„„huidigen minister van Onderwijs. En hij ci-
kert diens pas gehouden rede over de noodzaak
„„onderwijshervorming in die richting dan ook
jet volle instemming. „Het zal moeilijk zijn, het
besnoeien. Maar we móeten dien kant uit".
een niet wil zeggen dat het den rector
aangelt aan geloof aan hetgeen het Gymnasium
nu bereikt. Hij spreekt er met stijgende geest-
ailft van. Hij erkent in den klassieken grondslag
tan het onderwijs in Latijn en Grieksch den groei
een geestelijke discipline bij de leerlingen,
eenigermate te vergelijken is met die van de
cundige vakken, ofschoon die weer anders ge-
orlënteerd zijn. De geestelijke discipline die Latijn
Grieksch ontwikkelen, veel meer dan de mio
ne talen dat kunnen doen, ziet hij niet alleen
to de grootere moeilijkheid van gramma
tica eri constructie, maar vooral in het feit dat
Jen leerling voortdurend vraagstukjes worden
legd' die hij moet en kan oplossen, die hem
Iwingen zijn geesteswerking aan een zekere orde
Ie onderwerpen. Dat leert hem werken. En dat is
tan groote vormende waarde voor den geest.
Een tweede groote factor is de aesthetische,
geldt de litteraire waarde van de klassieken. En
ten derde betreft de karaktervorming die uit de
Ishandeling van de geschriften van de groote
denkers der Oudheid, van een Homerus en een
plato, voortvloeit. Daar ligt in het zoeken en het
lormuleeren van de groote levensvragen, zooals
fan Plato dat deed, op een wijze die soms nog
het tasten naar de juiste terminologie verraadt,
let,Groote Begin, zooals het kind zelf dat ook is.
Hét zou niet mogelijk zijn met kinderen de ge
dachten en de leeringen van een Schopenhauer,
een Kant, een Bergson te behandelen. Die ver
tegenwoordigen een veel later stadium, uitvloeisel
al van eeuwenlangen wijsgeerigen arbeid, toege
spitst en verfijnd, te moeilijk vaak om er de een
voudige hoofdvragen uit te ontwarren en ze be
antwoord te vindenzooals een kind ze bij zich
voelt opkomen en beantwoord wil zien. Hier is
geestelijke leiding. Hier is ook, vooral in de hoo-
gere klassen, de ontdekking van het bestaan van
verschillende inzichten der groote denkers en het
teef van Hoogere Macht. Dien karaktervormen
den, geestelijken invloed van het Gymnasium
drukt dr. Spoelder uit als Christelijk-humanis-
tisch: Vooral ziet hij den invloed en de waarde
van het gymnasiale onderwijs als Christelijk-
taanistisc.h. „Er zijn menschen die dat niet be
grijpen; die er zich niet veel anders van voorstel
en dan „mensa, mensa, mensae, mensaeen
zou je in détail kunnen vertellen hoe ik er bij
gelegenheid overtuigd heb van de waarheid door
h eenvoudig een paar lesuurtjes te doen bij
wonen".
Het zijn niet alleen de classici die de gym
nasialesfeer vormen die er hun arbeid van hebben
doen doordringen en dr. Spoelder spreekt met
varme bewondering van het werk ook van
andere leeraren van zijn school, waarvan ik er
Ml een ook vanwege zijn bijzondere positie
Bag noemen: den conrector en leeraar in het
Duitsch dr. Ras. „Wij zijn hier gelukkig met
leerarencor.ps".
nHt geloof dat het Gymnasium een groote taak
toeft, ik geloof in de geestelijke en karakter-
vormende taak van de school, ik ben ervan over-
luiSd dat aan dien arbeid in dezen tijd meer
öan ooit behoefte bestaat, dat wij hem moeten
handhaven en doorzetten omdat hij onmisbaar
Is. Meeir dan ooit, omdat er ook menschen be
slaan die hem loochenen"
Zoo spreekt de rector, die de waarde van het
gymnasiale onderwijs geenszins beperkt tot de
genen die het door universitaire studie doen
v°lgen en evenmin onderscheid maakt in de
heteekenis die het voor jongens en meisjes
toeft. En die met gerechten trots den groei van
school even aanroert.
Mag ik daaa* bijvoegen dat ik hem heb aange-
toord in het bewustzijn dat hij inderdaad voor
een groote zaak opkomt.niet alleen voor een
onderwijsinrichting maar voor geestelijke en ka-
ttktervormende waarden? Eigenlijk heb ik die
(De „Beursbengels", een gezel
schap van 39 dames en heeren
van de Effectenbeurs, voeren ge
regeld op Zaterdagavond in kleine
provincieplaatsen een soldaten-
revue op voor de gemobiliseer-
den.)
Dat 's een vreemde levenswandel,
Vreemd tweesoortig, wat vindt u,
Heel de week effectenhandel,
Zaterdags in de revue.
Heel de week met geld te maken,
Op de Amsterdamsche Beurs,
Zaterdags, bevrijd van zaken,
Op 't tooneel als amateurs.
Vroolijk spelen voor soldaten
Tusschen lange auto-tours,
Dat 's na 't bieden en het laten,
Wel opeens een andre koers
Maar zij brengen ten tooneele,
Naast zichzelf, een mooi idee,
Velen die zich veel vervelen,
Doen z' er groot genoegen mee.
Lieve dames, stoere heeren,
'k Wensch u graag weer veel succes,
Als gij straks gaat prolongeeren
Op het volgende adres.
U begrijpt, dat den soldaten
Dat niet onverschillig is,
En dat zij wat gaarne laten,
Waar zóó 't bieden willig is.
Gij haalt velen uit de nesten,
Als g' uw kunst verdisconteert,
Van het oosten tot het westen,
Wordt uw aandeel gewaardeerd.
Van het noorden tot het zuiden,
Hebt g' al dankbaarheid gewekt,
Laat de Beursbengels lang luiden,
Met zoo sympathiek effect.
overtuiging al eerder, in dien korten paragraaf,
aangeduid. Zij moge hier herhaling vinden en
zich aansluiten bij een hartelijken gelukwensch.
In Haarlem heeft men alle reden, brotsch te
zijn op het Gymnasium. R. P.
Commandant van de
overleden.
Gipsy"
LONDEN 28 November (Reuter/A. N. P.) Kapi
tein-luitenant ter zee Crossley, de commandant van
den Britschen torpedojager „Gipsy", welke Dinsdag
op een mijn is geloopen, is overleden.
Salon-
Huiskamcr-
en Slaapkamer-
Wegens heuteeide anti Soofet- met Finland op.
(Russische, politiek dei Jinnen
De Russische Volkscommissaris voor Buiteniandsche Zaken, Moiotof, heeft
gisteren, bijgestaan door Potemkin, den Finschen gezant te Moskou, Yrjo Kos-
kinnen, een nota overhandigd, waarin het verdrag van non-agressie, dat ge
sloten is tusschen Finland en de Sovjet-Unie, wordt opgezegd „wegens de
anti-Sovjet Russische politiek van Finland".
Het onderhoud duurde twintig minuten.
Naar verluidt zal de Finsche regeering vandaag het antwoord te Moskou
overhandigen-
Salon-kronen
Schemer- en
Leeslampen
MOOIE COLLECTIE
LAGE PRIJZEN I
Kalverstr. 11-21, Umuiden-O.
Wil GEVEN CADEAUX
(Adv. Ingez. med.)
Het antwoord van de Sovjet Unie aan Finland
omvat drie deelen. In het eerste deel constateert de
regeering van de Sovjet Unie, dat de Finsche re
geering in haar antwoord-nota heeft ontkend dat
op 26 November een aanvalsdaad is gepleegd, het
geen op niets anders wijst dan dat de Finsche re
geering de openbare meening verkeerd wenscht
voor te lichten.
In het tweede deel wordt geconstateerd dat de
weigering de troepen terug te trekken tot 25 K.M.
van de grens en de vraag om de Sovjet-Russische
troepen van de. grens terug te trekken, er op wijst,
dat de Finsche regeering Leningrad onder bedrei
ging wil houden. Verder wordt vastgesteld dat de
Finsche troepen zioh groo ten deels bij dit deel van
de grens bevinden, terwijl de Sovjet-Russische
troepen Finland niet kunnen bedreigen, aangezien
zij op vele honderden kilometers van de grens ge
concentreerd zijn; de aanwezigheid van de Finsche
troepen beteekent een directe bedreiging van Le
ningrad. Hieraan wordt toegevoegd, dat het terug
trekken van de Sovjet-Russische troepen tot 25
K.M. van de grens een dwaasheid is, aangezien de
troepen dan niet eens meer in de voorsteden van
Leningrad zouiden liggen, waardoor het gevaar
voor deze stad nog grooter zou worden. De voor
stellen van de Sovjet Unie zijn minimale eischen,
indien de Finsche regeering deze verwerpt, dan
beteekent d'it, dat zij Leningrad onder bedreiging
wil houden.
In het derde deel wordt geconstateerd dat de
Finsche regeering door 'de concentratie van het
grootste deel van het Finsohe leger tegenover Le
ningrad 'n vijandige daad pleegt jegens de Sovjet-
Unie, welke niet vereenïgbaar is met het niet-
aan.valsverdrag, dat tussdhen beide landen bestaat.
Dit bewijst, dat de Finsche regeering zich niét
langer wenscht te houden aan >de bepalingen van
het verdrag. De Sovjet-regeering kan niet goed
keuren dat een der partijen van het verdrag dit
niet eerbiedigt, terwijl de ander het wel moet na
komen en derhalve acht de Sovjet-Unie zich ont
slagen van de verplichtingen van het Finsch-
Sovjet Russische niet-aanvalsverdrag, dat systema
tisch door de Finsche regeering is geschonJden.
In politieke kringen te Moskou wordt het op
zeggen van het Finsch-Sovjet Russische niet-aan-
valsvërdragals een uiterste verscherping van den
toestand beschouwd, zoo meldt het D.N.B., men
is hier evenwel over het algemeen niet van oor
deel, dat het opzeggen van het verdrag rioodzake-
lijk moet uitloopen op een gewapend conflict. Veel
eer legt men de stap van de Sovjet regeering uit
als een laatste waarschuwing aan de Finsche re
geering. De verdere ontwikkeling hangt af van de
reactie van de regeering te Helsinki.
Te middernacht plaatselijke tijd deelde radio
Moskou mede, dat de Finnen opnieuw aan de
Finsch-Sovje Russische grens hadden gepro
voceerd.
Op 28 November te 17 uur heeft een groep van
vijf Finsche soldaten tusschen de stéden Ribatchi
en Sredni het vuur geopend op een deatchement
van het roode leger. Drie'' Finnen werden gevan
gen genomne, zoo meldt radio Moskou, en voegt
hieraan toe, dat de Russen geen verliezen hebben
geleden. Te vijf minuten over zes in den avond
werden op een andere plaats aan de grens schoten
gelost van Fincsh gebidd in de richting van de
Sovjet Unie.
Tenslotte heeft de generale staf voor bet district
Leningrad gemeld, dat op 28 November in het ge
bied Vidliki van Finsohe zijde twee kanonschoten
zijn gelost in de richting van de Sovjet Unie. Ver
der hebben groepen Finsche infanterie gepoogd de
grens te overschrijden, zij werden door mitrail-
leurvuur teruggeslagen.
Verontwaardiging te Washington.
Havas meldt uit Washington: Het opzeggen van
het Fiinsch-Sovjet Russische verdrag van non
agressie door Moiotof heeft in Amerikaansche di
plomatieke kringen levendige verontwaardiging
geweat. Men merkt op, dat het Finsche tegenvoor
stel, dat door Moiotof provoceerend wordt ge
noemd, zeer redelijk was en men ziet in het ant
woord van Moiotof den wensch den druk op Fin
land om toe te stemmen in de Sovjet Russische
eischen inzake de vlootbases te doen voortduren.
Nu door de aanhoudende zuid-wester
stormen en het daarmede gepaard gaande
hooge water veel mijnen op onze stranden
aanspoelen, wordt het publiek nogmaals
met klem gewaarschuwd tegen het gevaar
van deze helsche machines. Onder de imojnen
welke de zee op de stranden werpt, be
vinden zich de nieuwste modellen, welke
bij de Nederlandische marine nog vrij on
bekend zijn.
Zoolang een mijn niet stilligt levert zij
op een afstand van 1200 meter gevaar op.
Wel is waar wordt de omgeving van een
aangespoelde mijn terstond door wacht
posten en roode vlaggen afgezet en aange
duid, doch er blijken nieuwsgierige personen
te zijn, die langs binnenpaadjes of dwars
door de duinen toch op het strand en in
een gevaarlijke zóne komen. Vooral de
strandjutters behooren tot deze lieden. Zij
brengen zich zelf en vaak ook anderen in
gevaar. Onder geen voorwaarde mag men
een imijn aanraken.
Ieder, die een mijn waarneemt, melde dit
onmiddellijk bij den militairen comman
dant ter plaatse.
NAT GONELLA KOMT NIET NAAR HAARLEM.
Wegens den oorlog is de bekende Engelsche
band van Nat Gonella vooftoopig ontbonden. Het
optreden van Nat Gonella voor The Harlem
Tot nu toe zijn in Amerikaansche diplomatieke Dancing Society „Everybode" in het Gem. Con-
kringen nog geen aanduidingen ontdekt dat presi- certgebouw te Haarlem, dat vorig jaar 1700 be
den t Roosevelt in zal grijpen. I zoekers trok, kan dus niet doorgaan.
gaat er over onze Buitengewone Sorteering
SINT NICOLAAS CADEAUX!!
ELZER'S HEERENMODEHUIS
ZEEWEG 78 IJMUIDEN-OOST
HEEFT WAT U ZOEKT
/Adv ingez Mea.i
's-GRAVENHAGE, 28 November
Officieus verluidt: De verscherping van den oorlog ter zee, als gevolg van
nieuwe, door beide partijen getroffen maatregelen, baart ook hier te lande
begrijpelijk nieuwe zorg, in hetbijzonder in die kringen, welke direct of
indirect tot de scheepvaart in betrekking staan.
Met voldoening kan daartegenover worden vastgesteld Nederland blijft
varen. Na de ramp met de „Simon Bolivar" is er in onze scheepvaartkringen
ernstig beraad gehouden, waaraan ook de marine-autoriteiten met hunne
technische adviezen hebben deelgenomen, en men ziet onze schepen onder
het nemen van nieuwe veiligheidsmaatregelen tegen mijnengevaar, zee kiezen
met aanvaarding van onvermijdelijke risico's.
Inmiddels zijn de diplomatieke organen
in actie om onze rechten als neutrale staat
naar beide zijden te verdedigen. Tegen het
te Londen afgekondigde koninklijk besluit
om de blokkade-maatregelen ook over den
Duitschen uitvoer uit te breiden, is terstond
na de aankondiging in het Lagerhuis door
Hr. Ms. gezant te Londen in opdracht onzer
regeering krachtig geprotesteerd. Tegen an
dere vormen van belemmering of in ge
vaar brengen van onze scheepvaart in strijd
met het volkenrecht blijven even krachtige
vertoogen zeker niet uit zoodat deze kun
nen berusten op even stellige gegevens. Zoo
zal ten aanzien van de vernietiging van de
„Sliedrecht" in volle zee, in den Atlanti-
Peravanen. Een woord, dat
schen Oceaan ten westen van Ierland, een
beslissing worden genomen zoodra de rap
porten ontvangen zijn van het verhoor dat
een onzer te Londen geplaatste consulaire
ambtenaren thans aan de door ontberingen
verzwakte overlevenden heeft kunnen afne
men. Dan zal blijken of en bij wie er een stap
zal moeten worden gedaan. Overbodig is
het, in dergelijke gevallen de vraag op te
werpen of de regeering daaraan volle aan
dacht zal wijden. Zij is er zich te allen tij
de van bewust dat dit tot haar onmiddellijke
taak behoort en handelt met den in elk bij
zonder geval mogelijken spoed.
Voor de veiligheid van de vaart wordt nog
op andere wijze gewaakt. De zich steeds
scherper ontwikkelende mijnoorlog is voor
Nederlandsche deskundigen aanleiding tot
het doen van onderzoekingen, waarvan de
opzet is aan onze scheepvaart een grootere
mate van veiligheid te verzekeren.
In het gezicht van de toenemende ram
pen ter zee moge het althans eenige gerust
stelling baren, dat, daar waar men dit ver
wachten moet, bij de regeering zoowel als in
de leidende kringen der naastbetrokken par
ticulieren, bewust gehandeld wordt om onze
welbegrepen belangen actief te beschermen.
Gelukkig
zonder te ontploffen
Bij de beschieting van vreemde vliegtuigen
door het Belgische afweergeschut is Dinsdag
middag een Belgische brisanitgraniaat van 7 c.M.
doorsnee op Nederlandsch gebied terecht geko
men. Het projectiel viel op het dak van de wo
ning van den heer Bibo, een Duitsche ingezetene
van Bunde (L.)en sloeg door het plafond heen.
Zonder tot ontploffing te zijn gekomen, bleef
het op den vloer van een der kamers liggen.
De militaire instanties te Beek hebben het pro
jectiel in beslag genomen en in handen gesteld
van een vertegenwoordiger van het departement!
van defensie. Het zal thans in de fabrieken aan
de Hembrug worden gedemonteerd.
