IJmuider Courant
Nederlandsch tankschip
na explosie vergaan
REX THEATER
Jt'a wouw heeft talent
DAGBLAD VOOH VELSEN. IJMUIDEN, SANTPOORT EN OMSTREKEN
pe Brand van Borgaa.
Zweden zal voor Finland
doen wat het kan.
De Wapensmokkelaars van Manilla
Tusschen Vuur en IJs
Wat 'n bedrijf.
Bommen
op Zweedsch stadje.
Wetsontwerp inzake
oorlogswinst
De „Tara"
door explosie
getroffen
25e
JAARGANG NO. 96
Lourens Coster, Maatschappij voor
Courant-Uitgaven en Algem Drukkerij N.V. Gr.
a, 93 Haarlem, Telefoon 10724 Bureau
Houtstraai
rmirant: Kennemerlaan 42, IJmulden,
Omuide' ^-ou
rxm Postqiro 310791 Alle Advertenties,
Telefoon «ui-,
voor dit blad, worden kosteloos
t de Kennemer Courant.
„pgenome"
Verschijnt dagelijks, beüalve op Zon- en Feestdagen
Dimtie. P W PEKRPBOOM EN ROBERT PEEREBOOM Hoofdredacteuri ROBERT PEEREBOOM
DONDERDAG 22 FEBRUARI 1940
Abonnementen per week ƒ0.1254, pa* maand
0.52J4, per 3 maanden ƒ1.55, franco per post
1.95 per kwartaal Losse nummers 3 cent per ex.
Advertentiën: 1-5 regels ƒ0.60, elke regel meer
ƒ0.12. Bij abonnementen belangrijke korting.
Ingezonden mededeelingen dubbele prijs.
Advertenties van Vraag en Aanbod 1-3 regels
ƒ0.25, elke regel meer ƒ0.10.
ons nummer van gister schreef onze bij zon -
in Finland over den branid van
a Ik vraag u, zijn stuk vooral te lezen. Niet
B°S ik daarmee haat tegen de Russen poog te
T eken. Dat is niet mijn doel. De eenige kans dat
-ooit vrede in Europa krijgen is gebonden aan
hfc besef, dat er een eind moet komen aan de
uwige. 'domme kweekerij van volkenhaat. Wie
66 it trouwens, als hij rustig nadenkt, geen mede-
V°d ook met de massaas van die Russische troe-
'1J 61 die in een strijd gedreven worden waarvan zij
^et doel zelfs niet kunnen bevroeden. Geplaatst
or de keuze,zelf neergeschoten te wonden of voor-
V rts te gaan en op anderen te schieten kiezen
Tuit instinct tot lijfsbehoud, het laatste. Mis-
hien schiet de verdediger mis, misschien wor
den zij niet te zwaar gewond en door het Roode
Kruis gered. Of misschien worden zij wel ge-
angen genomen, zooals duizenden vóór hen. Er
V jn kansen op lijfsbehoud in het voorwaarts
^aan. Zoo hebben de huurlegers der historie ook
vaak gevochten.
pe Nederlandsche 'journalist, die ons sinds het
begln dezer maand in reeds meer dan twintig
artikelen van zijn indrukken en ervaringen in
Finland heeft verteld, is diep ontroerd door het
aanschouwen van den brand van Borgaa. Hij
had dat oude stadje, vol historie en kunst,-ver
zamelplaats van Finsche schilders, beeldhouwers
en literatoren, een brandpunt van cultuur dat ver
buiten de linies lag en geen enkel „militair doel
wit" opleverde, tien dagen tevoren bezocht. En
toen had hij er met bewondering over geschre
ven, omdat hij daar Finland's hooge beschaving
sterk aangevoeld en er zooveel schoons bewon
derd had.
Hij keerde er terug toen in Helsinki de tijding
hem bereikte dat Russische vliegers het domweg,
wreedweg in brand gestoken hadden. Hij vond
de hel in Borgaa en hij schildert die hel. Hij
spreekt van den onoverwinnelijken weerzin tegen
den oorlog, die hem vervulde, van het afgrijzen
waarmee hij granaten zag, van het hopelooze
gevoel van machteloosheid tegenover dit beest
achtig' bedrijf.
Deze getuige van de misdaad bevestigt in zijn
brandend verzet tegen zooveel verschrikking en
onrecht hetgeen jarenlang door zooveel strijders
voor den vrede en ook door mij in dit blad'
die eindeloos gewaarschuwd hebben, is gezegd:
men moet den oorlog voorkomen, lapmiddelen
baten niets, reglementeering en „humaniseering"
van den oorlog is onzin, want men „vermensche-
lijkt" niet wat onmenschelijk is. Het blijkt niet
alleen in Borgaa. Ook in andere Finsche steden
.en dorpen. En op zee. Men bepaalt zich volstrekt
niet tot „militaire doelen", men houdt zich niet
aan conventies, er wordt zelfs met mitrailleurs
uit vliegtuigen geschoten op mannen, vrouwen
en kinderendie allen als burgers onschendbaar
heeten te zijn.En als de oorlog in West-Europa
te land mocht losbarsten zal hij evenmin „hu
maan" wezen, want humaan beteekent mensche-
lijk. En aan dat begrip hechten wij nog een hooge
beteekenis en met recht, omdat wij ieder voor
ons zelf weten en voelen wat het zeggen wil en
het geëerbiedigd willen zien. Dus is het mensche-
lijk.
Ik heb nog iets meer te zeggen over dien brand
van Borgaa. Onze medewerker schrijft, dat zeven
tien Russische toestellen boven het stadje ver
schenen, dat twaalf minuten tevoren luchtalarm
was gegeven, dat er dus voor de menschen tijd
was om de schuilkelders te bereiken. Hij geeft te
kennen dat er weinig slachtoffers zijn gevallen,
ofschoon men het niet precies heeft kunnen
vaststellen. De bevolking van het stadje was trou
wens grootendeels geëvacueerd, al lang tevoren,
Maar binnen enkele minuten stichtten tweehon
derd brandbommen drieëntwintig branden, die
gelijktijdig uitbraken, terwijl twintig zware ex
plosieve bommen „heele huizen en straten ver
nielden". De lichte brandbommen sloegen door
alle daken en vloeren heen, ofschoon zij klein
waren.
Dat is belangwekkend, nietwaar? Het is een
inlichting van beteekenis voor onze Nederland
sche luchtbescherming. En de andere genoemde
gegevens hebbep ook die waarde. Zij geven een
beeld van hetgeen met een paar honderd projec
tielen in eenige minuten tegen een stad klein
of groot, dat doet er in dit geval niet toe mis
daan kan worden. Wij moeten dat wel weten,
want wij moeten zoo goed mogelijk voorbereid
zijn en blijven, voor het geval dat zulk een ramp
ook ons land zou treffen. Het baat niets, hetgeen
dan gebeuren zou milder voor te stellen dan het
zou zijn. Integendeel: het schaadt, want het zou
de voorbereiding kunnen verzwakken.
Zoodra onze medewerker terug is uit Finland
zal ik hem dan ook verzoeken in eenige artike
len, op grond van zijn ervaringen, nauwkeurig
uiteen te zetten hoe de Finsche luchtbescherming
werkt en wat naar zijn meening dus voor de Ne
derlandsche vereischt wordt. Dat zal van groot
practiseh belang zijn.
Het is niet aangenaam deze dingen naar voren
te brengen, maar als het noodlot ooit ons land
mocht treffen zullen wij even goed georganiseerd,
even vastberaden en moedig als de Finnen moe
ten zijn
R. P.
Van de 39 opvarenden
worden er 26 vermist
WOENSDAGAVOND heeft een Engelsch vrachtschip dertien leden van de
bemanning van het Nederlandsche tankschip „Den Haag" van de N.V.
Petroleum Industrie Maatschappij te 's-Gravenhage, dat met een lading van
11.800 ton petroleumproducten voor de Standard American Petroleum Com
pany van New-York op weg was naar Rotterdam, te Londen aan wal gebracht.
Het schip blijkt op 15 Februari honderdvijftig mijl ten Noordwesten van Oues-
sant op een mijn te zijn geloopen of door een torpedo te zijn getroffen.
Daardoor is de vrees van de directie der N.V. Petroleum Industrie Maat
schappij bewaarheid, welke vrees ontstaan was doordat er sinds 14 Februari
geen contact meer was geweest met het schip, dat ongeveer 20 Februari te
Rotterdam had moeten aankomen. Op 14 Februari bevond het zich naar
schatting ongeveer 400 mijlen ten Westen van Lizard. Na 14 Februari was
slechts één bericht ontvangen, dat met het schip verband hield, n.l. dat een
reddingboot met den naam „Den Haag" in de omgeving van Lizard was aan
gespoeld.
Woensdagavond heeft de reederij van agenten
te Londen een nader telegram ontvangen,
waarin wordt meegedeeld, dat het tankschip
op 15 Februari des namiddags te 13.15 uur door
een explosie midscheeps aan stuurboord is ge
troffen. De bemanning ging in drie sloepen.
Hiervan is een sloep, waarin 13 opvarenden, na
75 uur door een Engelsch schip, de „Glenorthy"
waargenomen. Dit vaartuig heeft de 13 schip
breukelingen aan boord genomen en Woensdag
avond aan wal gezet.
Het tankschip „Den Haag" had een totale beman
ning van 39 koppen. 26 opvarenden worden dus nog
vermist.
De namen der geredden zijn: C. Wijker, kapi
tein; S. Verbeek, eerste machinist; H. G. Schimmel,
assistent machinist; J. Vermeer, magazijnmeester;
W. Damen, Bootsman; G. Assenberg, olieman; H.
Johns, bediende; J, Kuiper, hofmeester; A. Visser,
tweede kok; N. van der Wagt; P. G. Zevenbergen
L. Bredins, matrozen en J. van der Meer, logies-
jongen.
Alle leden- der bemanning, 39 in totaal, waren
van Nederlandsche nationaliteit, voor het meeren-
deel te Rotterdam woonachtig. De directie der ree
derij heeft de familieleden van de opvarenden van
wie zij thans nog geen bericht heeft ontvangen, dat
zij gered zijn, meegedeeld, dat zij op het ergste
voorbereid moeten zijn. Deze mededeeling is o.m.
gezonden aan de echtgenoote van den derden stuur
man, die te Haarlem woonachtig is.
Granaal behoedt trawler voor den
ondergang.
Een projectiel met kuren.
Een Engelsche officier, die het bevel voert over
een kustbatterij in de Fir.th of Forth, heeft giste
ren een ongeladen honderd-ponds-gramaat laten
afschieten voor den boeg van een trawler, die men
den wissen ondergang in een mijnenveld tegemoet
zag varen. Dit sein deed den trawler stoppen, doch
ongelukkigerwijs sprong het projectiel van het
wateroppervlak terug, scheerde vervolgens over
enkele idaken, drong door het dak van een fabriek
en sloeg daarna door twee kamers van een woon
huis, als gevolg waarvan een vrouw en een kind
licht gewond werden.
ün een officieele verklaring wordt gezegd dat het
snelle optreden van den batterij-commandant on
getwijfeld de bemanning van den trawler van den
ondergang heeft gered.
Echter moet op de eigen
belangen gelet worden.
Hansson bevestigt bet ingenomen
Zweedsche standpunt.
De Zweedsche minister-president, Hansson, heeft
Woensdag in de Eerste Kamer van den Zweedschen
rijksdag verklaard dat het tijdens het debat in de
regeering uitgesproken vertrouwen niet mieuw is,
daar de politiek ider regeering te dien aanzien sinds
lang was vastgesteld. De wil der regeering Fin
land te helpen, werd niet zoozeer in woorden, doch
voortdurend in daden betoond. De Finsche stap,
waarbij doeltreffender hulp werd gevraagd in den
vorm van interventie van geheele Zweedsche mi
litaire detachementen, was niet officieel, doch is
besproken tijdens particuliere gesprekken tusschén
individueele leden der beide regeeringein.
Hansson -zeide dat Zweden vastbesloten is zijn
politiek voort te zetten in de hoop, idat wat gedaan
zal kunnen worden, nuttig voor Finland zal zijn.
In zijn hoedanigheid van minister-president van
Zweden moet hij zich evenwel vooral de belangen
van Zweden voor oogen houden.
Unden, de gewezen minister van Buitenlandsche
Zaken, heeft in eén groote redevoering, een algè-
meene solidariteit van alle Zweden met Finland
geconstateerd. Het door Zweden ingenomen stand
punt is volgens spreker de eenig practische politiek
onder de huidige omstandigheden.
Vanaf VRIJDAG A S. WARNER BAXTER en LORETTA YOUNG in
Een dier vermakelijke huwelijksconflicten waarvan de
hoofdpersonen het geheim kennen.
Vóór de pauze
SPANNING ACTIE SENSATIE
ZONDAGMORGEN 11 UUR het cultureele filmwerk:
Een film over Zwitserland.
(Adv. Ingez. Med.)
De ondergang van de „Daring".
De Britsche Admiraliteit publiceert een lijst met
de namen van 156 opvarenden van den op 19 Fe
bruari ge torpedeerden torpedojager „Daring", die
vermist worden en vermoedelijk verdronken zijn.
(Er zijn nu elf arrestaties' ver
richt in verband met de knoeie
rijen met watten bij de levering
van uniformen voor het leger.)
Wat er in de laatste weken
Uit die watten is gehaald,
Wordt door iedereen bekeken.
Als nou wel heel bar bepaald.
U hebt er wel van gelezen,
Wat de krant er over had,
Ik kan er dius kort mee wezen,
Wat 'n watten, 't is je wat.
Heel en half wat zoo vertoonen,
Is iets dat geen lachlust wekt
En men zal het niet verschoonen,
Nu het eenmaal is ontdekt,
't Meerendeel van de soldaten,
Zit er ook in andren zin,
Om 't daarbij maar te laten,
Toch al niet zoo warmpjes in.
Dien bewakers van ons leven
Gaven deze lieden nou,
In hun kil hebzuchtig streven,
Wat je noemt een watje-kou.
't Zal nu uit zijn met de winsten
Van 't complot, zoo wijd vertakt,
Want ik denk, dat zij tenminste
Niet in watten zijn gepakt.
Oslo-staten openen gemeen-
schappelijken nieuwsdienst.
Heli-station te Amsterdam ingericht.
In November 1939 werd te Amsterdam een ver
gadering gehouden van de directeuren der natio
nale nieuwsagentschappen van de Oslo-staten (Bel
gië, Denemarken, Finland, Nederland, Noorwegen
en Zweden), waarin de mogelijkheid werd bespro
ken van het instellen van een gemeenschappelij-
ken berichtendienst volgens het z.g. Heli-systeem.
Het doel hiervan was eenerzijds om aan de deel
nemende bureaux objectieve berichten uit de res
pectieve landen te leveren anderzijds om het den
anderen geallieerden persbureaux in Europa mo
gelijk te maken de berichten uit de genoemde lan
den te ontvangen door middel van het Heli-systeem
teneinde aldus aan die berichten de grootst moge
lijke verspreiding te geven.
Deze nieuwsdienst is thans nadat gedurende
eenigen tijd proef-uitzendingen waren geschied
werkelijkheid geworden door de inrichting van een
draadloos station te Amsterdam. De onderscheide
ne bureaux sturen de berichten uit hun eigen land
per telex of telegram naar Amsterdam, vanwaar
deze berichten door het Heli-station opnieuw wor
den uitgezonden.
Volgden de Russen een
verkeerde spoorlijn
Krachtig protest bij de Sovjet regeering.
Russische vliegtuigen hebben Woensdag
middag het Zweedsche stadje Pajala, dat op
vijf mijlen van de Finsche grens in het dal
van de Tome Elf is gelegen, gebombardeerd.
De toestellen vlogen op een hoogte van
4000 tot 5000 meter over het dorp en wierpen
ongeveer 50 explosieve bommen en verschei
den honderden brandbommen uit.
De bommen kwam midden in het dorp terecht
en veroorzaakten brand in drie huizen. Er werd
een aanzienlijke materieele schade aangericht.
Verscheidene projectielen kwamen bij de kerk
terecht, waarvan enkele ruiten werden vernield.
Een zagerij werd vernield, doch de arbeiders
wisten zich in veiligheid te brengen. Het schijnt,
dat er geen doodien of gewonden zijn gevallen.
Na het bombardement verwijderden de vlieg
tuigen zich in de 'richting van Finland.
Het Zweedsche telegraafagentschap ver
neemt, dat het ministerie van buitenlandsche
zaken aan het ?Aveedsche gezantschap te
Moskou instructie heeft gegeven, bij de
Sovjet-regeering krachtig te protesteeren
tegen het bombardement.
De commissaris van politie te Lulea deelde
naar aanleiding van het bombardement van
Pajala aan United Press mede dat geen burgers
werden gedood. Het aantal gewonden is niet be
kend. De bedoeling der Russen was vermoedelijk
om een belangrijke stad zooais Jönsuu of Kolari
te bombardeeren, maar zij zullen een verkeerde
spoorlijn hebben gevolgd en daardoor Pajala
hebben getroffen. In Zweden zullen de tegen
standers van de militaire noninterventie in
Finland dit bombardement vermoedelijk in het
debat te pas brengen,
De Zweedsche stad Pajala heeft 480*0 inwoners;
92 percent dier bevolking zijn Finsche Zweden.
Telefonisch wordt van ooggetuigen vernomen
dat het Russische bombardement een ware pa
niek in het kleine stadje teweeggebracht
Ieder trachtte zich hals over kop in veiligheid
te brengen. De bommen werden geworpen op
een gebied van ongeveer twee kilometer en de
vliegtuigen concentreerden hun pogingen klaar
blijkelijk op de vernietiging van het spoorweg
station, de brug over de Torne Elf buiten de stad
en op de kerk. Dit doel werd niet bereikt of
schoon de kerk licht beschadigd is. De bevolking
dacht aanvankelijk aan een manoeuvre van
Zweedsche vliegtuigen, zoodat de paniek eerst
ontstond toen de eerste bommen werden gewor
pen. Een bom vernietigde een kleine ongebruikte
ziekenhuisruimte, een andere trof een school;
hierbij kwamen geen ongelukken, voor.
De minister van financiën deelt in zijn memo-
•e van antwoord aan de Tweede Kamer betref-
ende het wetsontwerp tot instelling van een
eningfonds mede, dat het ontwerp tot heffing
tiifl 00rlogswistbelasting reeds sinds eenigen
late departement van financiën heeft ver-
Voor de nuisye. ooien aer gemobiliseerde Fransche soldaten wordt tegen geringen prijs lederen dag een warme maaltijd
beschikbaar gesteld. De uftdeelina te Parijs waar niet minder dan 31 van dergelijke gaarkeukens zijn opgericht
(Nederlandsch schip)
VAARTUIG GEZONKEN.
Opvarenden gered.
Van het 4760 ton metende Nederland
sche s.s. „Tara" is bij de N.V. Maatsch.
„Vrachtvaart" te Rotterdam be
richt ontvangen dat dit schip op 60 mijl
Zuidwest van Kaap Finisterre door een
explosie is getroffen. Het schip is
gezonken. De „Tara" was op weg van
Bahia Blanca naar Rotterdam met een
lading graan, geconsigneerd aan de
Nederlandsche regeering.
Het schip meet 4760 ton. Het werd in 1929 op
de werf van Piet Smit Jr., te Rotterdam, ge
bouwd.
Omtrent de oorzaak van de ontploffing is niets
bekend.
De opvarenden, 35 personen, zijn gered.
