,W'
Jiiwst
A
Excursie van Nederlandsche
Durgemeesters.
Redder der kinderen.
2 APRIL1 194Ï
andarbcitler deed pogingen tot
doodslag.
Hreer tien jaar gevangenisstraf geëischt,
cpntember van het vorig jaar drong een
Ln0 landarbeider, geboortig uit Zeeland
;TiïE r.r-z-10 m Ho Vpulfprt van PPT1
Amsterdam, de keuken van een
^""gaapdam binnen, waar hij met een
'vM ie.p vrouw des huizes probeerde te ste-
d:^®is-n aanslag mislukte doordat de echtge-
ï?n. .M«rouw ter hulp snelde en den onver-
nO°t °ect te verwijderen.
laat ^JL die reeds in 1930 en in 1937 een po-
doodslag op deze vrouw deed en haar
sing htpreenvolgens met een dolksmes en een
{oenacn bedreigde, waarvoor hij met twee ja-
'r ,pven maanden gestraft was. werd voor de
:jn?n Zhp rechtbank gebracht en tot tien ja-
33ar!0opvangenisstraf veroordeeld.
^morgen stond hij terecht voor het ge-
hnf te Amsterdam omdat hij zijn straf te
$1nnd Hij beweerde geen poging tot dood-
hoog .v lêbben gedaan. „Ik heb haar alleen
M ne willen maken", beweerde hij.
maar p* pogfchumus Meyes verklaarde als
Dr.'^kundige, dat de man normaal geacht
?etllS"nrden. Hij weet wat hij doet en hij kan
moet wu a]s verminderd toerekeningsvat-
£tdnen_..»wcl.
orocureur-generaal vroeg bevestiging
US r Roorlptnwlip VPpVtt.hank.
tan bet
vonnis van de Haarlemsche rechtbank,
verdediger mr. F. van Hattum, drong in
nipidooi aan op een hernieuwd psychia-
S-P „nderzoek door een anderen psychiater.
Pik ceval is gebleken, dat deze man een bui-
«non emotioneele natuur heeft en een lan-
[ffevangenisstraf zal hem zeker geen goed
S Hof zal op Donderdag 10 April uitspraak
Staat regelt alle bij de voedsel-
voorziening betrokken belangen.
SPClcW**'0 ov «v,**
Landbouw en Visscherïj deelt ter toelich:
van zijn Dinsdag in het Verordeningenblad
K-henen besluit betreffende den opbouw van
II,Yorganisatie voor de voedselvoorziening (or-
Slsatiebesluit voedselvoorziening 1941) mede,
II het noodzakelijk werd geacht op het ge-
wpH der voedselvoorziening een nieuwe organi
se voor te bereiden, waarbij het streven
Snrait de uitvoering en zoo mogelijk ook de
tóandkoming der maatregelen onder toezicht
W overheid op te dragen aan publiekrechte
re organen. Deze organen zullen worden in-
«eteld voor de behartiging van de belangen
Ln de voedselvoorziening, ieder voor een be-
naald gebied. Door haar samenstelling en in-
-'ciiting zullen ze geacht kunnen worden de
belangen van het haar toevertrouwde onder
deel van het bedrijfsleven op deskundige wijze
te kunnen behartigen. In het thans gepubli
ceerde besluit zijn de grondslagen voor den op
touw van een dergelijke publiekrechtelijke or-
Kïiisatie voor de voedselvoorziening neergelegd.
Bij het ontwerpen van dit besluit is als uit-
eansspunt genomen, dat het, teneinde vooral
m de huidige oorlogsomstandigheden nadeelige
overgangsperioden te vermijden, womschelijk is
«jowel feitelijk als juridisch voort be bouwen op
hetgeen op het gebied van de organisatie voor
het bedrijfsleven in Nederland reeds tot stand
gekomen.
De op te bouwen organisatie zal de geheele
voedselvoorziening omvatten.
Behalve t.a.v. de voortbrenging, afzet, aan
wending der producten van de voedselvoorzie
ning, zal in het bijzonder ook t.a.v. het distrïbu-
Üè-apparaaï regelend kunnen worden opgetre-
'jn,'waarbij eenerzijds aan belanghebbenden
vergoedingen kunnen worden gegeven en ander-
cids van belanghebbenden bijdragen kunnen
worden gevorderd.
Gezien deze uitvoerende en regelende taak
der organisaties kan het minder wenschelijk zijn
haar tevens te belasten met zuiver commercieele
handelingen, zooals aan- en verkoop van produc
ten. In verband hiermede is in het besluit (art.
14) de mogelijkheid geopend, voor dergelijke
werkzaamheden aparte lichamen in te stellen,
die aan de bedrijfsorganisaties of onderbedrijfs
organisaties worden verbonden. Het toezicht
op deze commercieele lichamen zal bij den
jêcretaris-generaal en zijn gemachtigden be
rusten/
Noorderlicht in den nacht van
Zondag op Maandag.
Het Ned. Meteorologisch Instituut deelt
mede: In den nacht van Zondag op Maandag
jl werd op verschillende plaatsen in ons land
fraai Noorderlicht gezien. Het aardmagnetisme
ea de radio-ontvangst op ultra-korte golf vertoon
eer. tegelijkertijd groote storingen, die evenals
net Noorderlicht het gevolg zijn van sterke wer
kingen van eiectrisch karakter in de bovenste
lagen van de atmosfeer.
Uit de tot nu toe ontvangen berichten, die
todei'ling vele punten van overeenstemming ver
talen, blijkt, dat het Noorderlicht omstreeks
10 uur als een zwak schijnsel in het Noorden
aanving en na 11 uur tot krachtige ontwikke
ling kwam. Vele sterke lichtbundels schoten uit
een lichtschijn naar boven, tot 60 graden
hoogte, die op verschillende plaatsen de hui
len en de omgeving duidelijk vërlichtten. Alge
meen viel de groene kleur van het verschijnsel
op. Te 11 uur 45 bereikte het licht zijn grootste
intensiteit, om daarna snel af te nemen. Het
bleef nog tot laat in den nacht zichtbaar. Het
waren voornamelijk de Noordelijke provinciën,
waar men van het ongewone schouwspel kon
genieten. Waarschijnlijk verhinderde meer zui
delijk de bewolking de waarneming.
hei nieuwe centrale gebouw voor de
volksgezondheid te rotterdam.
Een gedeelte van het nieuwe centrale gebouw
jwr de volksgezondheid te Rotterdam, nl. de Laag-
wuw, is in gebruik genomen. Dit ging zondier eemige
plechtigheid gepaard. Het groote aanital instellingen
j'oor de sociale gezondheidsverzorging die tot nog
toe in de stad verspreide lokalen hadden bezeten,
ton gedeeltelijk plaatsen in het nieuwe gebouw
betrekken en enkele takken van den gemeente
nen geneeskundigen en gezondheidsdienst ver
misden eveneens.
DS. J. E. VAN DER VALK OVERLEDEN.
Te Driebergen is op 67-jarigen leeftijd over-
jwtèn ds. J. e. van der Valk, emeritus predikant
b] ae Hervormde Kerk. De overledene, die. na
*j)n bevestiging vijfjaar in Leerbroek heeft ge-
ffn. Vei'vulde hierna gedurende dertig jaren
Predikambt in Rotterdam-Kralingen.
n v. verzekering maatschappij
„sint petrus".
Productie levens- en volksverzekering over
m aanmerking genomen de bijzondere
"""gheden zeer bevredigend, de vooruitgang
f 1.570.105.65 (vorig jaar f 2.641.657.66).
op effecten ad f 52.369.27 werd aan
«tfggmgsreserve toegevoegd. De balans met
^"^winstrekening sluit met een winstsaldo
6-73.36, Uit de winst werd aan de reserves
)eöra3 ad l 2.797.02 toegevoegd.
De burgemeester van 's-Hcrtogenbosch, Mr. F. van Lanschot, verrichtte zelf de
officieele opening van de Centrale Keuken in zijn gemeente, waarna hij met vele
grenoodigden aan den eersten maaltijd aanzat en zich de snert uitstekend liet
smaken.
(Foto Het Zuiden)
Plannen van de overheid inzake
het tooneel.
Uiteenzetting van F. Primo
In groote lijnen heeft de secretaris-generaal van
het departement voor Volksvoorlichting en Kunsten
de saneeringsplannen voor het, tooneel aangegeven.
Deze plannen doen weer velerlei mogelijkheden
ontstaan en het A. N. P. heeft het daarom nuttig
geacht over de verwezenlijking van die mogelijk
heden zijn licht op te steken te bevoegder plaatse.
In een onderhoud dat het A. N. P. had met het
hoofd van de afdeeling tooneel en dans van het
departement van volksvoorlichting en kunsten, den
heer F. Primo, heeft het gevraagd tot hoever de
centralisatie van de tooneelkunstenaars in groote
gezelschappen zal gaan.
Er is direct sprake geweest van twee of drie
staatsgezelschappen, zoo antwoordde de heer Pri
mo. Maar er wordt op dit oogenblik nog een andere
mogelijkheid overwogen. Die mogelijkheid is: hel
vormen van één centraal gezelschap, waarin de
beste Nederlandsche tooneelkunstenaavs worden
opgenomen. Dat zou een gezelschap worden van
enkele honderden kunstenaars en dit gezelschap
zou werk van groot formaat moeten brengen. Het
centrale gezelschap zou dan worden onderverdeeld
in aparte groenen, welke als vaste gezelschappen
van groote steden zouden kunnen worden be
schouwd. Daarbij is dan gedacht aan Amsterdam.
Den Haag, Rotterdam en Arnhem. Zou men over
voldoende krachten beschikken dan zou men ook
het Noorden een vaste groep willen geven.
Het groote voordeel van een dergelijk 'centraal
gezelschap zou zijn dat het onder één algemeen lei
der zou staan, die het geheel kan overzien, die alles
organiseert en die dus de volledige verantwoorde
lijkheid moet dragen tegenover de overheid en
tegenover de kunstenaars die onder hem werken.
De centralisatie van de beste tooneelkunstenaars
in één gezelschap zou tengevolge hebben dat elke
groep in staaf zou zijn de ideale rolbezetting voor
elk stuk te vinden.
Zooals gezegd zou dit gezelschap het werk van
groot formaat moeten gaan spelen. De klassieken
zouden daarbij een basis moeten vormen, hoewel
ook modern werk van allure zal worden gebracht.
Het is begrijpelijk dat de Nederlandsche schrij
vers, die al heel slecht behandeld zijn, in het re
pertoire rijk vertegenwoordigd zullen worden.
De saneering van het tooneel zal ook een her
nieuwde belangstelling van ons volk voor het too
neel tengevolge moeten hebben. En ook in dit op
zicht worden maatregelen voorbereid.
Er wordt thans ernstig gestreefd naar afschaffen
of een zeer sterke vermindering van de zoogenaam
de vermakelijkheidsbelasting, voor zoover het cul
tureel werk betreft, dat los staat van het ver-
maaksgenre. Het is onjuist om uitingen van cultu-
reelen aard in dit opzicht gelijk te stellen met ver
makelijkheden.
Om het schouwburgbezoek te animeeren zullen
verder de leden van het personeel van groote za
ken en ondernemingen op gezette tijden tegen zeer
lage prijzen in de gelegenheid worden gesteld ge
zamenlijk stukken te gaan zjen.
Ook de scholen moeten trouwens belangstelling
bij de jeugd kweeken en dat zal gebeuren door het
bijwonen van klassieke werken, welke -in de les
uren eerst uitvoerig door de onderwijzers zullen
worden behandeld.
Aan het tooneelonderwijs zal ook danige zorg
worden besteed.
Buiten het centrale gezelschap wil men twee rei
zende gezelschappen organiseeren. In de eerste
plaats zal daartoe het gezelschap „De Voortrek
kers" worden geconsolideerd. Onder leiding van
Adriaan van Hees zal dit gezelschap, met goede
krachten uitgebreid en behoorlijk uitgerust, dc
kleine plaatsen in ons land bezoeken.
Aan de banden, welke Nederland en Vlaanderen
binden, heeft men eveneens gedacht. In de toekomst
hoopt men dan ook tot een intensieve uitwisseling
te komen tusschen Noord en Zuid, waarbij de opera
en zelfs het. leekentooneel niet vergeten zullen wor
den.
Het cabaret wordt in een aparte vakgroep voor
kleinkunst ondergebracht.
Hun indrukken in het
Roergebied.
ANN EER ik in het algemeen de
indrukken van mijn reis weer-
«d V V geef'- zoo zei de burgemeester
van Zijpe, de heer H. D. Breebaart
Maandagmiddag aan den soberen maaltijd
ter gelegenheid van den terugkeer der Neder
landsche burgemeesters uit het Roergebied:
„d-an moet me iets van het hart. Wij burge
meesters zijn wat te deftig aangelegd: Wan
neer ik bijvoorbeeld denk aan de gemoedelijke
manier waarop de burgemeester van de door
ons bezochte stad Witten in Westfalen met zijn
burgers omgaat dan kunnen we daar veel van
leeren. De ontvangst der Noord-Hollandsche
burgemeesters in den ochtend was charmant.
Des middags voelden wij ons, voor zoover we
op de Universiteit gezeten hebben, weer als
jonge broekjes, want we kregen toen college
over de geschiedenis van de stad.
Nieuwe prijzen in verband met de
Omzetbelasting.
Op grond, van het „Besluit op de omzetbelasting
1940" mag de omzetbelasting niet meer afzonderlijk
aan de afnemers in rekening worden gebracht. Dit
houdt in, dat de leverancier den prijs inclusief om
zetbelasting moet vaststellen. Een der voorschrif
ten luidt, dat indien bij de doorberekening afron
ding der prijzen noodzakelijk is, deze afronding
naar beneden moet geschieden.
In afwijking van dit voorschrift mogen de krui
deniers met ingang van heden de rioodzakelijke af
ronding naar boven uitvoeren voor zoover betreft
artikelen met een verkoopprijs van 10 cent of meer,
doch minder dam 20 cent.
Bij de beoordeeling of een artikel behoort tot de
prijsklasse „10 cent of meer, doch minder dan 20
cent" moet eerst de nieuwe prijs inclusief omzet
belasting en zonder afronding worden berekend.
De aldus berekende prijs is beslissend voor de in
deeling van het artikel in de genoemde prijsklasse.
Een artikel waarvan de nieuw berekende prijs vóór
afronding uitkomt op 9.99 cent of lager, valt er der
halve buiten en de afronding blijft voor dit artikel
naar beneden geschieden.
Bij de berekening der nieuwe prijzen mag de
kruidenier- als bruto winst geen hooger geldbedrag
opnemen dan het bedrag, dat op 9 Mei hiervoor
werd gecalculeerd.
Zoowel de afronding naar boven als die naar be
neden moet tot op een halve cent geschieden.
Het doorberekenen der omzetbelasting is niet ge
oorloofd: ten aanzien van. die artikelen bij welker
verkoop de kruidenier gebonden is aan vaste of
maximum prijzen inclusief omzetbelasting, welke
door of vanwege de overheid na 1 Januari zijn
vastgesteld of goedgekeurd of alsnog worden vast
gesteld of goedgekeurd en bij die artikelen, waar
van die prijzen inclusief omzetbelasting door of
vanwege den fabrikant of leverancier van- die goe
deren na 1 Januari 1941 zijn vastgesteld of alsnog
worden vastgesteld.
En in het uurtje dat de burgemeester van Wit
ten met zijn Nederlandsche ambtgenooten over zijn
gemeentebestuur sprak, hebben wij, van welke
richting we ook zijn, veel kunnen leeren dat we in
de practijk kunnen toepassen.
Eén ding is me bijzonder opgevallen, nl. de
groote waarde die men in Duitschland aan cultu-
reele dingen hecht. Die sneuvelen daar niet door
blauwe potlooden. Een aardige bijzonderheid, waar
mee we kennis maakten, was de feestzaal in het
stadhuis. Wij kennen in onze stadhuizen vele zalen,
ontvangzalen e.a., maar een feestzaal zouden we
toch ook kunnen invoeren. De gezondheidszorg trok
zeer onze aandacht, de dienst hiervoor was onder
gebracht in het stadhuis zelf. We hebben ook vele
andere inrichtingen in functie gezien en we maak
ten de collecte voor de Winterhilfe mede. We be
zochten „Kinderheimen", waar men voor de kleine
kinderen zorgt; zij worden er niet alleen bezig ge
houden doch tevens opgevoed. Voorts zagen -we een
fabriek, waar ons de sociale zorg opviel, die men
aan de arbeiders besteedde. Wij hebben tijdens
deze excursie niet als Nederlanders bij elkaar ge
hokt, doch zeer openhartig met Duitschevs ge
sproken. En de slotsom is dat we veel leerden, dat
ons in Nederland van nut kan zijn".
Met deze woorden richtte de burgemeester van
Zijpe zich in de eerste plaats tot den „Beauttragte"
van den Rijkscommissaris voor de provincie Noord-
Holland Dr. M. Seidel, den commissaris voor
Noord-Holland, mr. A. J. Backer, den heer S.
Plekker, burgemeester van Haarlem, de wethouders
W. J. B. v. Liemt en mr. dr. F. A. Bijvoet en de ge
meentesecretaris mr. Th. A. Wesstra, den heer
Gerisóh, leider van de Ortsgruppe Arbei-ts bereich
Haarlem van de N.S.D.A.P. en de overige belang
stellenden, die zich aan een disch in oen der zalen
van het restaurant. Brinkmann te Haarlem ver-
eenigd hadden. Dr. Seidel wilde namelijk de bur
gemeesters van Noord- en Zuid-Schermer, Zijpe,
Kwadijk, Monnikendam, Wieringerwaard en Oost
huizen en de medewerkers van „Winterhulp", die
hij vorige week uitgeleide had gedaan voor hun
excursie naar Westfalen, thans weer in Haarlem
welkom heeten.
De heer Breebaart dankte in zijn toespraak zeer
in het bijzonder nog den heer F. Bauske die de
excursie had geleid en dien de burgemeesters zeer
hadden leex-en waardeeren.
Zorg voor de arbeiders.
De burgemeester van Noord- en Zuid-Schermer
zei dat het hem was opgevallen dat er in Duitsch
land zooveel voor de arbeiders werd gedaan. De
verhouding tiisschen de arbeiders en hun directie
is er zoo goed. In de fabriek „Het glaswerk", welke
bezocht werd, was een groote onlspatiniogszaal,
waar ook lezingen werden gehouden. Ook de zorg
voor de arbeiders en hun gezin is er treffend. Bij
de arbeiderswoningen was een groot badhuis ge
bouwd, waar de arbeiders gratis konden baden.
Bovendien was er een inrichting, waar de arbeiders
vrouwen de wasch konden doen.
Namens de medewerkers van „Winterhulp", die
aan de excursie deelnamen, sprak de provinciale
directeur van Noord-Holland, de heer Avenarius.
Ze hadden me verteld, zoo zei de heer Avenarius
dat het Roergebied „verpulverd" was en dat de
voeding er sleoht was. Maar mij en de burgemees
ters hebben op onze reis door het Roergebied geen
enkel vernield of beschadigd huis kunnen ontdek
ken! Alle diensten, die we 'hebban aanschouwd, ook
de levensmiddelendienst, functionneerden zonder
haperen We hebben veel kunnen opsteken wat de
organisatie van Winterhulp betreft. In de fabriek.
Bij velen in den lande zal de naam van Emvl von
Behring nauwelijks bekend zijn. En toch is de be-
teekenis van dezen Duitschen bacterioloog zoo groot
dat hij in een adem verdient te worden genoemd
mei die van Robert Koch en Louis Pasteur. Von
Behring verrichtte een daad waarmede hij de
mensobheid voor altijd aan zich heeft verplicht:
hij ontdekte het serum tegen de diphterie, de ge
vreesde ziekte die, voordat Von Bhring de samen
stelling van zij.n anti-toxinc vond, vooral onder de
kinderen onnoemelijk veel slachtoffers eisoh-te.
Aan Von Behring en zijn levenswerk heeft dr.
Ilellmuth Unger een boek gewijd, waarvan thans
onder den titel „Redder der kinderen" de Neder
landsche vertaling verschenen is (bij A. J. G.
Strengholt's Uitg. Mij. N.V. te Amsterdam). Het i.*
een werk, waarin ons een man wordt uitgebeeld
wiens geheele leven in dienst stond van de lijden
de mensohheid, een man ook, die opgewassen was
tegen alle teleurstellingen en mislukkingen welke
hij onvermijdelijk op zijn pad moest tegen komen.
Voortbouwend op den arbeid van Friedrich Lof fier,
•d!ie den diphterie-bacil ontdekte, en met den steun
van Robert Koch zette Von Behring te Berlijn on
vermoeid en gestadig zijn experimenten voort tot
dat het -hem gelukte de juiste samenstelling van hel
serum te vinden.
Het is een gelukkig feit dat hier voor ieder
begrijpelijk een belangrijke episode uit den strijd
der medische wereld tegen de onzichtbare belagers
der menschheid gegeven wordt.
Van Behring's levenswerk, zijn strijdbare
figuur en de beteckenis van de door hem
bij Marburg gestichte Behring Werke hebben ook
im niet-wetenschappelijke kringen recht op een
ruime belangstelling. Terecht getuigt dr. Ungen van
Von Behrkig aan het slot van zijn boek: „Zijn eigen
generatie zoowel a-ls de volgende aanvaardden met
dankbaarheid en eerbied -het werk van een groot
man als onvergankelijk erfgoed. Het heeft ons on
beschrijfelijk veel zegen gebracht. Het heeft mil-
lioenen van den wissen dood gered en redt dage
lijks millioenen kinderen aan wie de toekomst be
hoort".
9 in Haarlem
en daarbuiten.
DE SCHILDER VOERMAN t
De vorige week is in zijn woonplaats Hattem de
schilder Jan Voerman overleden. Hij heeft den
hoogen leeftijd van 84 jaar mogen bereiken en als
wij het portret, dat Georg Rueter vier jaar geleden
van hem maakte (thans op Rueter's expositie bxj
Leffelaar) bezien, mogen wij aannemen, dat het
bereiken van dien ouderdom aan de gezonde ro-
buusfe figuur van den Hattemschen schilder weinig
of niet getornd heeft.
Voerman is in velerlei opzicht een afzonderlijke
in zijn generatie geweest. Een paar jaar jonger dan
Breitner, van ongeveer gelijken leeftijd als Eduard
Karsen, behoort hij slechts door zijn studie aan de
Amsterdamsche Akademie en zijn vroegste werken
tot die groep der hoofdstedelijke reactie op de
Haagsche school. Want al betrekkelijk spoedig na
die jaren heeft hij, zich te Hattem vestigend, in zijn
werk dien bijzonderen weg inge'slagen, waardopr
al wat hij maakte een uiterst persoonlijk karakter
verkreeg en slechts een verwijderd verband met de
kunst zijner tijdgenooten vertoonde.
Voerman was in Kampen geboren. Van zijn 19e
tot zijn 23e jaar bezocht hij de Akademie in de
hoofdstad en studeerde daarna nog een poosje aan
die van Antwerpen, onder Verlat. Aanvankelijk
leek de figuurschildering hem te boeien; uit de
eerste jaren na zijn studietijd worden Joodsche
binnenhuizen en marktstalletjes vermeld; ik kan
mij echter niet herinneren daarvan ooit iets te zijn
tegengekomen. Wel een enkel landschap met koeien,
nog geheel op de impressionistische manier ge
schilderd, zwaar in de verf en machtig van kleur,
en misschien onder Antwerpschen invloed. Maar
zoo omstreeks 1890 komen de fijne, dun gewas-
schen aquarellen met bloemen, veelal theerozen,
in kristallen vazen. Daaronder zijn talloos vele
prachtig geslaagde kleine kunstwerken, waarin aan
vorm en wezen der bloemen een innige aandacht
gewijd en een zorgvuldige uitbeelding gegeven is.
Het is heel zuiver, sterk ingehouden werk, waaraan
bijvoorbeeld de juichende uitbundigheid van de
bloem- en fruitaquarellen van Kamerlingh Onnes
die in hun soort niet minder mooi
zijn geheel vreemd is en reeds in die
zaken treedt bij Voerman het stille, peinzende,
naar binnen gekeerde in het werk op, dat dan in de
Hattemsche landschappen tot een glorieuse ont
wikkeling zal komen.
Als de schilder zich namelijk in de negentiger
jaren voorgoed te Hattem gevestigd heeft, zullen
het slechts drie dingen zijn, die zijn arbeid voortaan
zullen inspireeren: de rivier, haar oevers en de
hooge luchten daarboven die in het water weer
spiegelen en hun dubbelleven voeren. Het is moge
lijk dat de kunstenaar zich zijn jeugd herinnert,
toen de jonge Kampenaar ook in zijn geboortestad
het water en de wolken stond te bedroomen.
Maar water, land en luchten zijn voor zoovele
Hollandsche schilders onuitputtelijke bronnen van
inspiratie geweest dat daarin alleen het bijzondere
van Voerman niet te vinden zou zijn. Dit zal men
hebben te zoeken in de verstilde, tot in het essen-
tieele vereenvoudigde kleur en vorm van het land
schap, zooals dat langzamerhand en steeds meer en
meer Voerman's geestelijk eigendom werd. De kleur
in heel dunne schildering op doek of paneel ge
bracht, wordt steeds meer vereenvoudigd tot
enkele, stex-k sprekende tinten, door een enkel
kleurigheïdje verlevendigd. De vorm, hoezeer ook
weloverwogen en geen détail veronachtzamend,
krijgt ondanks dat alles het verdroomde van alle
kunst, die niet louter visueel, door de oogen is ont
vangen doch met de ondefinieerbare wijsheid van
het hart is ondergaan en met de kundigheid van wie
werkelijk kunstenaar is, wordt vertolkt. Het jui
chende, soms rumoerige vaji het impressionisme
dat in zijn goeden tijd de jeugdlcracht van iedere
revolutie tegen de suffe ingeslapenheid van wat
slechts werkplaats-kundigheid was, moest uitvieren
js geheel verstild. In zulk werk van Voerman,
en men kan dat op ons plaatje hiernaast zelfs ge-
makkelijk navoelen, komt de uiting dichter bij
die der oude Chineesche kunstenaars, die met een
enkele kleur gansche werelden op hun papier zet
ten, dan bij een van visueel plezier bruisend land
schap van Jacob Maris of ander machtig impressio
nist.
„Een verfijnde, abstracte Van Goyen" heeft Ma-
rr eens Voerman genoemd. Een omschrijving die
even scherpzinnig als juist lijkt. Want er is tus
schen dien zeventiend' eeuwschen Hollandschen
meester en den schilder van Hattem veel verwant
schap. Ook Van Goyen heeft weinig theatrale
requïsieten voor zijn doeken noodig gehad en ook
hij kon kleurigheid vermijden en toch de in stille
aandacht verzonken door-levende van het Holland
sche landschap zijn. De abstractie kende hij niet of
lag hem niet, doch zijn aandoeningen waren van
eenzelfden eenvoudig-zuiveren aard.
Voor iemand als Voei-man bleef de IJsel met zijn
luchtspiegelingen, die rivierboorden waarlangs een
paar liggende koeien even een noot van leven aan
brachten, maar vooral' de immer levende lucht
daarboven een steeds nieuw veld van inspiratie. Hij
had niet anders noodig en kwam maar zelden uit
zijn stadje. Ook daarin moet hij iets van den Oos-
terschen artist gehad hebben, voor wien een
bloeiend prunistakje voldoende was om zich mee
bezig te houden en zich er in zijn kunst mee te
verpersoonlijken.
Ongetwijfeld ligt er in dat zich specialiseeren
een gevaar voor de waai'deering van de buiten-
wereld, die zoo spoedig geneigd, is van schablone-
kunst te spreken als ze de intiemere verschillen
tusschen de werken niet in staat is op te merken.
Voerman's werk heeft perioden van groote publie
ke waardeering doorge
maakt. 30, 40 jaar geleden
was het een gebeurtenis .als
hij zijn laatste werken naar
Buff a in de Kalverstraat te
Amsterdam stuurde, waar de
kunstliefhebbers cr in letter
lijken zin op zaten te wachten.
Veel is dus in particuliere
verzamelingen opgenomen en
daar men het werk thans niet
zoo vaak meer te zien krijgt,
is het onzeker hoe het op den
dag van vandaag gewaardeerd
wordt. Maar dat heeft met de
belangrijkheid als kunstuiting
niet veel te maken. Hoog of
laag getaxeerd op de markt
plaats der kunstwerken, Jan
Voerman's arbeid zal tusschen
dien zijner tijdgenooten altijd
een zeer afzonderlijke, geeste-
lijk-waardevolle plaats blij
ven innemen.
j. h. de eois.
De heer J. de Kloet is benoemd tot hoofd der
afdeeling radio en film op het departement van
Volksvoorlichting en Kunsten.
(Foto Schimmelpenning!!)
de arbeider rwet
een deel van de
die wij bezochten, zagen we dat
.slechts een instrument is, doch
scheppende volksgemeenschap.
Mr. A. J. Backer, de commissaris voor Noord-
Holland, geloofde dat de ongedwongen wijze,
waarop men thans heeft kunnen kennis maken
met het sociale werk dat in Duitschland tot stand
komt, vruchtdragend zal zijn. Er is reeds een bur
gemeester bij me gekomen, die aan de hand van
wat hij waarnam mij een plan voor het bestuur van
zijn gemeente wilde voorleggen. Dit is toch wel
een zeer sterk bewijs voor de positieve indrukken,
die men heeft opgedaan.
Er is veel, dal ons bindt.
Ik zal de laatste zijn die aan de typisch Neder
landsche volkskracht het geringste af zou willen
doen. Doch naast hetgeen wat ons scheidt is er
veel dat ons bindt en dat kan in de practijk van
het leven uitgewerkt worden. Men zegt dan: Er
ontstaat daardoor in Nederland iets Duitseh. Dat is
niet juist. Er ontstaat iets. dat èn Nederlandsch
èn Duitsoh is, in één woord; Germaansch. De Duit-
sche autoriteiten treffen hier in Nederland even
zeer dingen aan die hun leering geven en die .zij
im hun land toepassen. Het criterium bij onze sa
menwerking is: Is hetgeen, dat wij willen toepas
sen, bruikbaar en strekt het tot heil van de ge
meenschap? Zoo ja, dan moet -het warden toege
past.
Wat Is het jammer, zoo zei de commissaris dat
het practisch onmogelijk is om alle acht millioen
Nederlanders Duitschland met eigen oogen te laten
zien want dan zou men tot de conclusie komen dat
wij van onze buren zeer veel leeren kunnen.
En dr. Seidel was het er geheel mee eens dat
wat men met de eigen oogen aanschouwt een be
tere uitwerking 'heeft dan de beste voordracht. En
nu hebben deze burgemeesters en Winterhulpmede
werkers met open har.t en open oog waargenomen
wat in Duitschland gebeurt. Met volkomen posi
tieve indrukken zijn de excursiedeelnemers weer
gekeerd. Dit gezelschap is niet op politieke gron
den samengesteld. Er zijn een aantal burgemeesters
uit Noord-Holland uitgenoodïgd. en die hebben nu
kunnen voelen dat wij de Nederlanders beschou
wen als kameraden, waarmee wij samen aan een
betere toekomst willen werken. Wij moeten hetgeen
ons tezamen bindt in de practijk uitdragen, want
een volk, dat leeft, bouwt aa-n zijn toekomst.
Tijdens den maaltijd sprak ook nog de heer
Jumelet van „Winterhulp" d-ie in 't bijzonder wees
op de indrukken, die hij van de jeugd heeft opge
daan bij schoolbezoek. De jeugd, vam het kleinste
tot het grootste kind, is gedrenkt in gemeenschaps
zin.
Deze ontvangst had in 't geheel een sober en
gemoedelijk en wat de door de Nederlandsche bur
gemeesters opgedane indrukken betreft, een zeer
positief karakter.
HUWELIJK VOOR DEN DUITSCHEN
BURGERLIJKEN STAND
's-GRAVENHAGE 1 April. Voor den Duitschen bur
gerlijken stand werd te 's Gravenhage het eerste
huwelijk voltrokken.
De Duitsche ambtenaar Baumbach voltrok n.L
hedenmorgen het huwelijk van den heer J. P. Bou-
mans, correspondent van de Essener National Zeï-
tung en Mej. Chr. Jena.
Als bijzonderheid vermelden wij, dat bij dit Duit
sche huwelijk als getuigen optraden de commisla-
ris-generaal voor bijzondere aangelegenheden Fr,
Schmidt en de heer C, van Geelkerken, plaatsver
vangend leider der nationaal-socialistische bewt-
ging, (ANP)
