De werkgemeenschap Vreugde en Arbeid.
Onder valsche vlag
DINSDAG 27 MEI 1941
Algemeene doelstelling en werkprogramma.
Op het departement van Volksvoorlichting en
Kunsten is dezer dagen, onder voorzitterschap van
den heer Wouter Hulsteyn, persoonlijk pers
referent van den secretaris-generaal, een persbij
eenkomst gehouden in welke de heeren H. J. Wou
denberg, commissaris van het Nederlandsch Ver
bond van Vakvereenigingen en J. A. van de Wer
ken, leider der Werkgenaeensohap Vreugde en Ar
beid van het N.V.V. hebben gesproken over Vreug
de en Arbeid, eerstgenoemde om de algemeene
doelstelling van de werkgemeenschap uiteen te zet
ten, laatstgenoemde om een overzicht te geven van
hetgeen Vreugde en Ai-beid tot dusver heeft ge
daan en ter ontvouwing van haar plannen voor de
naaste toekomst. De heer Hulsteyn sprak een kort
welkom tot de inleiders en toehoorders en gaf ver
volgens het woord aan den heer Woudenberg.
DE ARBEIDER CENTRUM VAN
DE VOLKSGEMEENSCHAP.
Naar de heer Woudenberg opmerkte bestaan er
over de werkgemeenschap Vreugde en Arbeid nog
te veel verwarde begrippen, die noch in haar eigen
voordeel, noch in dat van het Nederlandsche volk
zijn.
Vreugde en Arbeid is gebaseerd op de gemeen
schapsgedachte, die den arbeid als een eer be
schouwt. Er moet voor worden gezorgd, dat het
werk geen last wordt, maar een taak, die de ar-
beider met liefde vervult. Om dit te bereiken moet
hij in de eerste plaats uit zijn eigen belangenkring
worden gehaald en tot een hoogere gemeenschaps
gedachte opgevoed en in de tweede plaats in een
sfeer worden geplaatst, die hem als van zelf voor
de schoonheid en grootsdhheid van den arbeid
open stelt. Zorg voor zijn economische belangen en
zijn menschwaardig bestaan is met het oog hierop
niet voldoende, hij moet tevens als mensch in de
gelegenheid worden gesteld aan zijn behoeften aan
vreugde, ontspanning, geestelijke artistieke, cul-
tureele en lichamelijke ontwikkeling te voldoen,
dit ook en vooral in de bedrijven.
Voor het materieele bestaan zijn reeds verschil
lende belangrijke verbeteringen ingevoerd welke
het Nederlandsch Verbond van Vakvereenigingen
heeft ontworpen en voorbereid. Voor den ideëlen
arbeid, hierboven bedoeld, is op 3 November 1940
de werkgemeenschap Vreugde en Arbeid in het
leven geroepen.
De stichting van Vreugde en Arbeid zoo ging
de heer Woudenberg verder heeft een nieuw
tijdperk van daadwerkelijk socialisme ingeluid.
Reeds thans is het duidelijk, dat zij een gebeurte
nis is geweest die het logische gevolg kon woifien
genoemd van het doorbreken van nieuwe opvattin
gen, welke diametraal staan tegenover de wereld
beschouwing van voor 10 Mei 1940. Vreugde en
Arbeid voert naar een nieuwe wereldbeschouwing,
want zij opent den arbeider den toegang tot de
volksgemeenschap die hem in vroeger tijd was ont
zegd. Marxisme en liberalisme dreven hem in de
geïsoleerde positie, waarin hij slechts „proletariër"
was. Thans komt Vreugde en Arbeid een veel hoo
gere beteekenis verleenen aan het begrip „gemeen
schap": de arbeider in het midden van de volks
gemeenschap. En zoodra de arbeidende mensch zich
nieuw en herboren voelt en daardoor zijn produc
tieve kracht nok voor de volksgemeenschap aan
wendt. krijgt hij recht op alles wat het leven
schooner maakt.
VREUGDE EN ARBEID IN ACTIE.
Vervolgens kwam de heer J. A. van de Werken,
de leider van de Werkgemeenschap Vreugde en
Arbeid, aan het woord voor een uiteenzetting van
hetgeen de werkgemeenschap tot dusver heeft ge
daan en van haar plannen voor de toekomst. Het
was een zeer uitvoerige rede, die wij niet op den
voet kunnen volgen, aangezien onze plaatsruimte
dit niet toelaat. Wij moeten ons dus tot grepen er
uit beperken.
In de eerste plaats sprak hij over de afdeeling
Schoonheid van den Arbeid.
Deze afdeeling wil den arbeider arbeidsvreugde
brengen. In het verleden is dit element, ondanks
goed bedoelde pogingen (waaraan echter door ver
keerde invloeden weer groote afbreuk is gedaan)
al te zeer verwaarloosd. De ai'beider werd te veel
als een verlengstuk van de machine beschouwd.
Buitensporig lange werktijden, lage loonen, on-
mensdhelijke toestanden in fabrieken en werk
plaatsen, waar de arbeider geheel aan zijn lot was
overgelaten, hebben hem vervreemd van alles wat
het leven inhoud geeft en hem gemaakt tot een
earicatuur van- hetgeen de arbeider behoort te zijn,
nl. een medewerker van zijn bedrijfsleider.
Er zijn verschillende mogelijkheden om den ar
beider door de schoonheid van den arbeid zijn
arbeidsvreugde terug te geven.
In de eerste plaats moet zijn werkplaats aan
eisehen voldoen, die in overeenstemming zijn met
zijn waardigheid als scheppende werkende mensch.
Tusschen werkgever en werknemer moet een goede
verstandhouding heerschen, het woord „klassen
strijd" moet verdwijnen, er voor in de plaats
treedt het bedrijf als werkgemeenschap, waar ieder
overeenkomstig zijn waarde wordt behandeld.
De werkruimte moet zindelijk, frisch en goed
verlicht zijn, op luchtverversching en ruime toetre
ding van zonlicht, waar noodig vakkundig aange
brachte kunstverlichting, zal gelet moeten worden.
Ongetwijfeld zullen vele van deze verbeteringen
groote kosten voor den bedrijfsleider meebrengen,
doch als vader van het 'bedrijf is hij daartoe tegen
over zijn medewerkers verplicht.
De werkruimte moet ook gezellig zijn. Er is heel
veel te bereiken met eenvoudige plantenversiering,
lichte verf, goede werkruimte en een goede werk-
indeeling. Voor zoover niet aanwezig zullen behoor
lijke cantines gemaakt moeten worden, waar de
arbeider aan tafels, zoo mogelijk gedekt met een
bord en een mes, zijn middagmaal kan nuttigen.
Ouder dan de genoemde afdeeling is de Cul-
tuurafdeeling van Vreugde en Arbeid. Haar
taak is het verzorgen en organiseeren van ballet-
tooneel-, film-, cabaret- en specialiteitenvoorstel- activiteit ontwikkelen.
lingen. concerten, opera-, operette- en revuevoor
stellingen, Zondagochtendbijeenkomstcn. vakbond
feestavonden, werkpauze en ontspanningsbijeen
komsten in de bedrijven, richtfeesten, kameraad
schapsavonden, kinderfeesten, tentoonstellingen,
openluohtvoorstellmgen en zomerfeesten.
Sedert de oprichting van Vreugde en Arbeid zijn
reeds vele van deze mogelijkheden in werkelijk
heid omgezet. Tot ultimo April zijn er gegeven: 64
filmvoorstellingen met in totaal 11.519 bezoekers.
45 tooneelvoorstellingen met 11.961 bezoekers, 4
revuevoorstellingen met 3975 bezoekers, 42 caba
retvoorstellingen met 15.793 bezoekers, 14 concer
ten met 6564 bezoekers en 3 balletvoorstellingen
met 2881 bezoekers, alsmede 21 werkpauzes. De
heer Van de Werken sprak de verwachting uit. dat
deze cijfers eerlang tot het tienvoudige zullen stij
gen.
Daarnaast heeft de afdeeling Cultuur de taak de
echte volkskunst te doen herleven door het initia
tief te nemen tot en het bevorderen van volksfees
ten, waarbij de folkloristische zeden, kleederdrach
ten. dansen en liederen weer een groote plaats, in
nemen.
Er zijn reeds bedrijven die iedere maand een
concert of een andere opluistering van de middag
pauze organiseeren.
De Filmdienst bewerkt het geheele land
intensief, doch uitsluitend die plaatsen waar geen
bioscoop is. Verschillende malen heeft Vreugde en
Arbeid gevolg gegeven aan de uitnoodigingen van
vakbonden om hun feestavonden op te luisteren.
Sinds 12 dezer is de filmdienst begonnen in de
werkkampen in Duitschland Nederlandsche week-
journaals en films, voorzien van Nederlandschen
tekst, te draaien. Dezer dagen zal er eveneens een
variétégroep de kampen gaan bezoeken.
Voor het Zomer werk zijn tien openluchtvoor
stellingen ontworpen, verder zomerfeesten met
zang, sport en spel in afwisselend verband voor
verschillende deelen van ons land.
De afdeeling Reizen en Vacantie is die
welke het meest met uit de bijzondere omstandig
heden voortspruitende moeilijkheden te kampen
heeft. Reeds op het programma staande boottoch
ten over het IJselmcer heeft men moeten laten ver
vallen, autobussen kunnen niet worden gehuurd
wegens gebrek aan benzine, autobussen met gas
generatoren moeten voor plaatselijk gebruik gere
serveerd blijven. Echter bestaat er groote belang
stelling voor de vacantiehuizen van Vreugde en
Arbeid. Beide (Egmond aan Zee en Beekbergen)
zijn reeds voor het heele seizoen vrijwel besproken.
Verschillende groote hotels stellen tegen sterk ver
minderde prijzen een groot gedeelte van hun bed
den ter beschikking. Met het Grand Hotel te Zand-
voort is een overeenkomst gemaakt. krachtens
welke arbeiders daar voor f 3.50 per dag, met vol
ledig nension, kunnen logeeren. Evenzoo heeft men
dergelijke overeenkomsten gesloten met enkele eer
ste klas hotels in Zuid-Limburg. Plannen voor bui-
tenlandsche reizen kunnen thans niet ten. uitvoer
gebracht worden, zij liggen echter klaar.
Overigens zullen er van verschillende plaatsen
uit kleine tochten of uitstapjes worden georgani
seerd. Dit is het werk van de plaatselijke en de
districtsleiders. Verder wordt de mogelijkheid over
wogen van uitwisseling van vacantiegangers tus
schen de versohillcnde provincies, o.a. zullen c.a.
1000 mijnwerkers een bezoek bi-engen aan Nijme
gen, tegenover evenveel Nijmegenaars die naar
Zuid-Limburg zullen worden vervoerd, 'waar zij in
de omgeving van Valkenburg op een openlucht
voorstelling zullen worden onthaald.
Behalve dit heeft de afdeeling reeds veel meer
mogelijkheden uitgewerkt. Er is van harentwege
een reisgids verschenen, die 33 vei-schillende reizen
en reisjes in ons land bevat
De afdeeling Lichamelijke ontwikke
ling zal zich tot taak stellen de lichamelijke ont
wikkeling van de arbeiders te bevorderen en spor
ten als tennissen, paardrijden, roeien enz., die tot
dusver slechts voor de geprïvilegeerde klassen wa
ren weggelegd voor hen ontsluiten. Reeds is het
zwemmen op groote schaal ter hand genomen. Le
den van hel N.V.V. en hun huïsgenooten kunnen in
verschillende plaatsen voor den gemiddelden prijs
van 12 centen zwemmen. Te Amsterdam zijn spe
ciale zwemavonden georganiseerd: gedurende 11
van zulke avonden in twee zwembaden waren er
4771 bezoekers aanwezig.
Aangestipt werd, dat reeds verschillende bedrij
ven er toe overgegaan zijn de bedrijfssport in te
voeren, bijvoorbeeld Philips.
Tenslotte noemde de heer Van de Werken de
afdeeling Vo Ik s'ontwikkeling, die vele
plannen in voorbereiding heeft. Zij zal op groote
schaal cursussen voor volwassenen organiseeren,
waarmee a.s. najaar een begin zal worden gemaakt.
Een leerplan voor een avondschool voor arbeiders
is in bewerking. In het leerplan voor het onder
wijs aan volwassenen zullen voor bepaalde groepen
vreemde talen, bepaalde technieken, rekenen en
schrijven worden opgenomen.
De afdeeling Volksontwikkeling zal voorts voor
lichting geven door het organiseeren van cursussen
in huisvlijt met gebruik van afvallen van leer, me
taal. hout, karton en textiel. De naai-, knip- en
knutselcursus zal niet op het programma ontbreken.
Een punt van overweging is nog of men ook de
vakopleiding en de herscholing en omscholing in
het werkprogramma zal opnemen, dan wel deze aan
een speciale afdeeling zal overlaten.
Tenslotte zal het museumbezoek door rondleidin
gen worden aangemoedigd, zal er belangstelling
worden gewékt voor het Nederlandsche bedrijfs
leven en de schoonheid van het eigen land, zullen
er cursussen voor werkloozen worden georgani
seerd in algemeene ontwikkeling, gepaard aan
vakonderwijs, zullen er reizende bibliotheken wor
den ingericht en ligt er een plan klaar voor een
groot opgezette tentoonstelling over de besteding
van den vrijen tijd. Cursussen en lezingen zijn in
voorbereiding, een kaartsysteem van alle deskun
dige inleiders met wie Vreugde en Arbeid kan sa
menwerken, is in aanleg.
Uit het bovenstaande blijkt, dat de verschillende
afdeelingen van de Werkgemeenschap een groote
Ons land vóór den winter 400 H.A.
grooter.
Een verslaggever van het A. N. P. heêft een be
zoek gebracht aan de inpolderingswerkzaamheden
aan Groningens Noordkust.
In gezelschap van ir. P. Boezaardt, hoofdinspec
teur van den Rijksdienst voor de Werkverruiming
van den heer A. Kwast, hoofd van de inspectie Gro
ningen van den Rijksdienst voor de werkverrui
ming, en van ir. H. Burgmans bezichtigde hij de
kwelders, behoorende tot de waterschap „De Slik
ker" aan de noordkust van Groningen, onder de
gemeenten Eenrum en Baflo, het eenige buiten-
dijksche waterschap in Nederland. Daar werken
honderden arbeiders in dienst van de werkverrui
ming, particulier initiatief, den provincialen wa
terstaat, de Nederlandsche Heide Mij. cn den Dienst
der Domeinen aan de inpoldering en drooglegging.
Binnenkort zal dit kweldergebied zijn veranderd in
een 400 ha. grooten modernen polder, met zware
zeewering, gedraineerd en geëgaliseerd, een aan
winst voor de landbouwproductie.
Een flink stuk van den nieuwen polder is inge
zaaid (100 h.a.) met kool, tarwe, gerst, lijnzaad,
groene erwten. Lijnzaad en groene erwten zijn ge-
voedig voor zout, maar de grond is al voldoende
ontzilt.
Dit grootste werkobject in Groningen brengt 340
h.a. bouwland en 50 h.a. grasland en om even de
economische beteekenis van dit werk te belichten
zal, rekening houdende met de voortschrijdende
mechanisatie per jaar zeker f 70 per h.a. worden
uitgegeven aan arbeidsloonen, d.i. f 24.500 voor het
landbouwbedrijf in den geheelen polder. Reken
daarbij nog de andere arbeidsloonen aan smeden,
wagenmakers, timmerlieden enz.
Zeshonderd arbeiders, Haarlemmers en Gronin
gers, werken nog hard aan drainage, egaliseeren,
het bouwen van bruggen, het aanleggen van wegen.
Maar voor den winter is het werk behalve de
groote betonweg gereed. Door vreedzamen strijd,
door eendrachtige samenwerking, door goede lei
ding en dank zij den wetenschappelijkeen opzet, is
dan ons land weer bijna 400 ha. grooter, de „Lint-
horst-l-Ioman-polder", zooals de nieuwe naam van
,.De Slikken" zal luiden, is een prachtig en belang
wekkend werk.
ENGELSCHE LUCHTAANVALLEN.
's-GRAVENHAGE, 26 Mei (A.N.P.) In het af-
geloopen weekeinde vonden slechts enkele aanval
len van de Britsche luchtmacht op ons land plaats.
Schade werd nagenoeg niet aangericht. Slechts in een
enkele plaats kregen een paar woonhuizen wat glas
schade.
WIJZIGING TABAK- EN TABAKSPRODUCTEN
BESCHIKKING 1940 No. 1.
Bij beschikking van den secretaris-generaal
van het departement van handel, nijverheid en scheep
vaart is wijziging gebracht in de tabaks- en tabaks
productenbeschikking 1940 no. 1. Daarbij worden ta
bakssurrogaten tot distributiegoed aangewezen. Voorts
is van deze gelegenheid gebruik gemaakt in de be
schikking een koppelverbod op te nemen, terwijl ir,
een nieuw artikel 10 uitbreiding is gegeven aan de
verplichting tot het doen van opgaven tot hen, die
niet bij het rijksbureau voor tabak en tabaksproduc
ten zijn ingeschreven. Bovendien wordt in een nieuw
artikel bepaald, dat inzage in of afschrift van be
scheiden moet worden verstrekt, wanneer het Rijks
bureau dit noodig oordeelt.
Zaterdag en Zondag zijn op de Westeinderplassen zeilwedstrijden gehouden <M
het Kampioenschap van Noord-Holland, georganiseerd door de Noord-Hol-
landsche Zeilvereenigingcn, aangesloten bij de K. V. N. W. V. De 12 M Sharpie's
in den strijd.
(Foto Stevens)
De Zomerzcgels.
Verkoop te Haarlem begint op
Mei.
Men schrijft ons:
Evenals vorige jaren zullen ook dit jaar de zomerze-
gels, behalve aan de loketten van alle postinrichtin-
gen. mede verkrijgbaar zijn aan de „standjes", welke
worden geplaatst in de hal van het hoofdpostkantoor
te Haarlem en in de bijpostkantoren „Tempeliers-
straat", „Schoterweg", Heemstede, Bloemendaal en
Overveen. De verkoop zal plaats vinden van 29 Mei
tot en met 30 September.
Zooals gebruikelijk, komt de extra-opbrengst voor
de helft ten goede aan cultureele (cultureel werk ter
tegemoetkoming in den huidigen nood der cultureele
werkers), voor de helft aan sociale belangen (T.B.C.-
bestrijding, kankerbestrijding, rheumatiekbestrijding,
arbeid voor onvolwaardigen).
Verleent allen uw steun aan dit mooie, menschlie-
vende doel door gebruikmaking van Zomerzegels
voor de verzending van uw poststukken.
„Houdt u aan den Zomerregel,
Op Zomerpost een Zomerzegel".
LOONSVERGOEDING VOOR TEWERKGESTELDEN.
De persdienst van het N. V. V. meldt: Nadat op
23 en 24 Mei 1.1. aan de tewerkgestelden in de werk
verruiming reeds een aanvullende loonsvergoeding
werd verstrekt tot het basisuurloon, zullen zij, even
als dit 't geval was met Hemelvaartsdag, ook tijdens
de rustperiode ter gelegenheid van de Pinksterdagen
de normale feestdagenvergoeding ontvangen. In het
tijdvak van 26 Mei tot en met 31 Mei a.s. zal
tachtig procent van het basisuurloon en op Dinsdag 3
Juni a.s. het basis-uurloon worden uitbetaald.
TIENJARIG MEISJE VERMIST.
Te Bussum wordt sinds Zaterdag j.l. een tienjarig
meisje vermist, Ansje Busch geheeten. Zij is per rij
wiel van huis gegaan, voorgevende dat zij bloemen
ging plukken in het park Loegieskamp. Zij is echter
tot nu toe nog niet teruggekeerd. Een onderzoek met
politiehonden heeft geen resultaat opgeleverd. Het
meisje is gekleed in lichtblauw jasje met dito mutsje,
had beige sportkousen en droeg een gebloemd zomer
jurkje. Zij heeft lichtblond haar met twee vlechten,
waarin een roode strik, blauwe oogen en zij draagt
zwarte schoenen. Zij heeft een flink postuur en
eenigszins vooruitstekende bovenstanden. Het meisje
is in het bezit van een oud kinderrijwiel-met terryza-
del en handremmen.
Voor de Kinderen
(Teekeningen H Kannegieter).
TEDDY VERLIEST EN HERKRI3GT ZI3N ZELFVERTROUWEN.
Handelaren in wijn en gedistilleerd.
Woensdagmiddagsluiting te Haarlem-
Naar wij vernemen hebben de wijn- en gedistil-
leerdhandelaren hier ter slede in een onlangs gehou-
den vergadering besloten om tot een vaste middag
sluiting over te gaan, vooral ter vergemakkelijking
van de uitvoering van het werktijdenbesluit. Na een
gehouden enquête is nu besloten om voortaan op
Woensdagmiddag te sluiten.
ONTBINDING VAN DEN NEDERLANDSCHEN
OPBOUWDIENST.
•s-GRAVENHAGE, 26 Mei. Het heden versche
nen Verordeningenblad bevat een verordening van
den Rijkscommissaris, waarin bepaald wordt dat de
Nederlandsche Opbouwdienst wordt ontbonden.
De afwikkeling der aangelegenheden van den Ne
derlandschen Opbouwdienst geschiedt door het hoofd
van het afwikkelingsbureau van den Nederlandschen
Opbouwdienst. Deze wordt door den Secretaris-gene
raal van het Departement van Algemeene Zaken
benoemd en ontslagen.
De Secretaris-generaal van voornoemd Departe
ment vaardigt de voor de uitvoering van deze veror
dening noodzakelijke rechtsvoorschriften uit, welke
worden afgekondigd in de Nederlandsche Staatscou
rant.
Deze verordening is in werking getreden. (A.N.P.)
De Commandant van den Arbeidsdienst,
Verordening 99 in het nieuwe Verordeningenblad
brengt een kleine wijziging in verordening nr. 108-1940
betreffende bijzondere maatregelen op administratief
rechtelijk gebied. In plaats van den commandant van
den Opbouwdienst wordt, nu de Opbouwdienst werd
opgeheven en de Arbeidsdienst ingesteld, de comman
dant van den Nederlandschen Arbeidedienst genoemd
onder de functionarissen, die door den Rijkscommissarsl
worden benoemd, aangesteld of ontslagen.
STRAATPREDIKING.
Hedenavond (Dinsdag) is er straatprediking van 8.15-
9 uur, uitgaande van De Gereformeerde Evangelisatie,
en wel: op het Leidscheplein. Spreker is de heer C, J.
Zemel; er wordt medewerking verleend door het
Evangelisatie-Zangkoor „Zuid en Oost".
Teddy moet de vlag wel strijken voor 200'n
sterke overmacht. Had hij tegen willen
spart'len, dan was hij om hals gebracht.
Zoo verdwijnt het lekker hapje, dat hij zich
al had beloofd. Teddy stapt verslagen verder,
van zijn kostbaarst goed beroofd.
Eenzaam gaat hij zitten droomen op den
stoep, vlak voor het huis. Als je klein en
zwak bent, denkt hij, is dat wel het grootste
kruis, wat een hond kan overkomen. Nie
mand heeft voor jou ontzag. Slechts wan
neer je sterk en groot bent lijkt het wel of
alles mag
Opvoedersgilde afd. M.O.
vergaderde te Utrecht.
UTRECHT, 24 Mei (A.N.P.) Hedenmiddag
kwam de landelijke afdeeling Voorbereidend hooger-
en middelbaar onderwijs van het Opvoedersgilde
in het gebouw voor K. en W. in vergadering bij
een.
Na het openingswoord, van den heer W. Th. da
Boer, districtsvertegenwoordiger van het opvoeders-
gilde te Utrecht, sprak allereerst dr. W. F. de Groot,
hoofd van de afdeeling voorbereidend hooger- en
middelbaar onderwijs over het onderwerp: „Het op
voedersgilde en het voorbereidend hooger en mid
delbaar onderwijs". Spr. zeide o.m.: Eindelijk zal
het afgeloopen zijn met de jacht op diploma's ter
wijl daarnaast het onderwijs zal gezuiverd dienen
te worden van den onderlingen concurfrentie-
geest.
Voorts zal, waar mogelijk, bevorderd worden,,
dat er afzonderlijke)ongèns en meisjesscholen komen
omdat het opvoedersgilde van mecning is, dat de
jongens .en meisjes zooals thans min of meer
geforceerd niet altijd hetzelfde moeten weten
voor hun of haar taak in de volksgemeenschap.
In de didaktiek en methodiek der vakken zal
een zoodanige wijziging komen, dat een grootera
zelfwerkzaamheid en zelfstandigheid in het onder
wijs wordt opgenomen.
De particuliere internaten welke in ons land be
staan zuiver als financieele objecten, zullen ver
dwijnen. Gewerkt wordt aan internaten, waar de
beste zonen van ons volk een speciale opleiding
krijgen in een uitgezochte paedagogische omge
ving.
MARINUS BERTRAM.
11)
(Nadruk verboden).
Noemt hij zich tegenwoordig van Duyven, Jhr.
van buy ven nog wel?
Zoo noemt hij zich niet, dat is zijn naam, was het
antwoord, dat veel op een snauw leek. Zijn vader heeft
een landgoed, in de buurt, waar wij dezen zomer lo
geeren. Een aardige man, maar een beetje menschen-
scnuw, hij komt tenminste niet veel in gezelschap.
Maar wat is er eigenlijk? Je doet,zoo raar.
Niets eigenlijk, maar wat ik vragen wilde, woont
hij daar met zijn vrouw?
Zijn vrouw? Ik moet je zeggen dat ik er niets van
begrijp.
Ik zou alleen wel eens willen weten hoe zijn vader
haar vond, als hij haar bij zich had.
Maar Albert is heelemaal niet getrouwd, ant
woordde Paul met een gevoel, alsof hij een klap op
zijn hoofd gekregen had.
Loop naar de maan met je Albert; de kerel, die
"daar zoo net zat heeft een vrouw en wat voor één!
Zeg. Louis, ben je er zeker van dat je je niet in
den persoon vergist? Het gebeurt wel vaker, dat twee
menschen sprekend op elkaar lijken. Ben je wel zeker
van je 2aak?
Zeg, ik zit hier niet maar wat te kletsen. Als ik een
gezicht één keer gezien heb, dan vergeet ik het„nooit
meer. En dan zijn lengte, zijn heele manier van doen.
Bovendien, het lidteeken bij zijn mond is een onbe-
driegelijk herkenningsteeken. Hij is het. Absoluut. Zag
je zijn gezicht niet, toen je mij voorstelde?
Paul had zich ook verbeeld dat hij Albert wat
angstig en verlegen had zien kijken. Je zegt, dat
Albert van Duyven zijn naam niet was. Onder welken
caam heb.jij hem dan gekend?.
Van Oordt. Karei van Oordt, een verloopen Hol
lander. Ik verzeker je. dat hij daar in Transvaal be
kend is! Beter bekend dan vertrouwd! Maar hij is een
kennis van jou. dus ik zal er niet verder over spreken;
ik wil je alleen maar waarschuwen dat je voorzichtig
moet zijn! Luister naar mij en wees op je hoede!
Van Oordt, Karei van Oordt, herhaalde Paul bin
nensmonds. Nu ja, een kennis van mij, vervolgde hij
hardop, maar ik weet toch eigenlijk niet veel van hem.
En als jij meer van hem afweet, zie ik niet in, wat er
tegen is, dat je mij dat vertelt.
Het lijkt me toe, dat hij jou eens te pakken heeft
gehad, dat je zoo gebeten op hem bent!
De ander glimlachte veelbeteekenend.
Mij te pakken gehad! Ik geloof niet dat er iemand
was, die hij niet te pakken heeft genomen. En dat niet
alleen! Ieder daar weet, dat, als de waarheid te be
wijzen was, Van Oordt al lang gehangen zou zijn. Bij
relletjes heeft hij eens uit een hinderlaag een officier
van de militaire politie geschoten; daarna kneep hij er
tusschen uit.
En wat weet je nog meer van hem. drong Paul
aan.
Nee, ik heb geen tijd meer, zei de ander met een
blik op de klok. Ik moet naar de fabriek.
Paul was volkomen onthutst. Had Vermande niet ge
zegd dat Albert getrouwd was? Zijn lust tot avontuur
kon Paul hem nog wel vergeven, rriaar het was onver
geeflijk, dat Albert al dien tijd verzwegen had dat hij
getrouwd was. Hoe moest hij nu met Agnes aan? Neen.
als alles wat Vermande gezegd had, waar was en
Paul was maar al te zeer geneigd dat te gelooven
dan stond hem geen aangename taak te wachten!
Albert was op tijd aan het station, maar. wie ook
kwam. Paul niet. Enfin, je kon op Paul ook nooit aan!
Misschien was hij op het laatste oogenblik weer een
kennis tegen gekomen en aan den praat gehouden. Veel
notitie nam Albert van het geval niet.
HOOFDSTUK XI.
Ik zou op alles een eed willen doen.
Nu, dat ben ik netjes misgeloopen. zei Emma, toen
ze zich een paar dagen later met een zucht op een van
de stoelen in de hall liet neervallen, juist op het oogen
blik dat een verschrikkelijke onweersbui losbrak. Ze
haalde ondertusschen een groot aantal pakjes uit
haar tasch; de oogst van een middag winkelen in
Arnhem. Het was overigens vervelend en heet in
de stad, vervolgde ze. We hebben van het station hier
naartoe moeten rennen en we hebben het net van de
bui gewonnen.
Zoodat 't sportieve element niet ontbrak, merkte
Albert op, die met een pijp in den mond zal te lezen.
En ik had het nog bijna verloren, doordat ik met
de Reyndersen ben blijven praten
Zijn die dan ook in Arnhem geweest?
Niet geweest; ze gingen juist; naar Utrecht Ik
dacht dat zp hier nog veel langer bleven.
Was het opzet, dat ze deze mededeeling zoo onver
schillig uitte, terwijl ze toch wel wist, dat deze haar
broer zeer zou treffen, of was het toeval?
Dat dacht ik ook, zei deze zonder eenige emotie
te toonen. Ze zullen misschien voor een paar dagen
teruggaan.
Nu, dan hebben ze wel een stapel bagage voor
een paar dagen! Maar ik kan je verzekeren, dat ze hier
niet meer terugkomen. Ze hebben mij nog gevraagd,
iedereen te groeten, omdat ze plotseling weg moes
ten. Ze hadden geen tijd om afscheidsvisites te maken,
want de zaak scheen geen uitstel te kunnen lüden Ze
maakten wel hun excuses.
Nu. dat was ook wel het minsfe wat ze onder
deze omstandigheden doen konden, merkte Helene
op. Wist jij er iets van dat ze plannen hadden om weg
te gaan. Albert?
Natuurlijk niet. Als Emma toch zegt, dat ze plot
seling weggeroepen zijn! En ik heb ze ook in een dag
of drie niet gezien. Het laatst, toen ik met Paul in
Arnhem koffie gedronken heb.
Hij zei dit op een rustigen, haast zakelijken ton.
wat niemand meer kon verbazen, dan het hemzelf
deed. Want het nieuws van Emma had hem verrast,
van streek gebracht zelfs. Iets in hem zei, dat alles
verkeerd geloopen was, onherstelbaar verkeerd. Het
was maar een onberedeneerd gevoel, maar het was
overtuigender dan alle verstandelijke overweging had
kunnen zijn. Het zei hem, dat. de verhouding tusschen
hem enAgnes Reynders onherstelbaar beschadigd
was-
Maar ik geloof niet, dat wij ze erg zullen mis
sen, ging Helene door.
Albert natuurlijk wel, meen'de Emma. Hij scheeen
het buitengewoon goed metze te kunnen vinden.
Waarom niet? vroeg hij schijnbaar heel kalm.
Het waren erg aardige en vriendelijke lui, zooals je
ze niet eiken dag ontmoet.
De Reyndersen zijn weer naar Utrecht, vader,
kondigde Emma aan, toen de oude heer zich bij zijn
kinderen voegde. Toen ik op het station was, stonden
zij op den trein naar Zutphen te wachten.
Zoo? Laten we dan hopen dat ze er nu in zitten,
want het regent dat 't giet en het station hier heeft
geen kap, hoewel ze daar toch wel eens voor moch
ten zorgen, was het onverschillige antwoord.
Toen hij dit zei, keek hij niet onmiddellijk naar 't.
gezicht van zijn zoon. maar door wat hij bij z'n bin
nenkomen opgemerkt had, wist hij toch dat het be
richt van het vertrek der Reyndersen ook voor Albert
onverwacht was gekomen en niet had nagelaten in
druk te maken. In het diepst van zijn hart bewonder
de hij de manier waarop Albert zijn wanhoop wist te
verbergen, want hij was er zeker van dat niemand
behalve hijzelf iets van dat verdriet zag. Zijn zoon
was zoo'n sukkel nog niet, dacht hij, en op hetzelfde
oogenblik drong het tot hem door. dat het zoo toch
maar beter was.
Toen de anderen eindelijk weg waren, stak Albert
een nieuwe pijp op en liep de deur uit. Wat had dit
allemaal te beteekenen? Hij had Agnes nu zoowat in
een week niet gezien, gedeeltelijk omdat zijn tijd door
andere zaken in beslag was genomen, gedeeltelijk,
omdat zijn intuïtie hem zei, dat hij beter deed haar
voorloopig niet op te zoeken, om haar niet tot een
overhaast antwoord te dwingen.
Maar had zij'n wegblijven misschien het tegendeel
uitgewerkt van wat hij gewenscht had en had zij het
als een bewijs opgevat dat hij niet langer op een
antwoord rekende? Hoe dan ook, het feit bleef dat zij
vertrokken was voor goed vertrokken, had zijn
zuster gezegd, zonder dat hij er iets van geweten had.
Misschien zou ze nog schrijven. Morgenochtend zou
er wel een brief van haar zijn. Zij kon niet, na wat er
voorgevallen was, zonder een enkel woord van op
heldering uit zijn leven verdwijnen, 1
Enden volgenden morgen bracht de post hem
dan ook den brief dien hij verwachtte. Hij wist zich
zoo te beheerschen, dat hij zijn blik niet zenuwachtig
langs de regels liet vliegen maar zin voor zin kalm
doorlas. De brief begon met een uiteenzetting van de
reden, waarom ze naar Utrecht geroepen waren, voor
zoover die zich tot mededeeling aan een derde leende,
En daarna kwam het belangrijkste deel van den brief.
Tot onzen spijt hadden we geen tijd om afscheid
te nemen, maar misschien is het ook maar beter
zoo. Want ik heb herhaaldelijk over ons gesprek
nagedacht en ik ben tot de conclusie gekomen, dat
wij maar zoo gauw mogelijk moeten vergeten wat
wij toen gezegd hebben. Dat is onder deze omstan
digheden het allerbeste.
Met de beste wenschen voor je verdere leven,
AGNES REIJNDERS.
Albert keek verbaasd naar den brief en las hem
daarop nog eens over. Hij was onaangenaam getrof
fen door den koelen toon. Wat had dat te beteekenen
voor den drommel wat had dat te beteekenen?
„Onder deze omstandigheden", schreef ze. Maar
onder welke omstandigheden in 's hemelsnaam? Het
trof hem ook, dat er geen woord over Paul instond.
Zijn eerste impuls was om opheldering te vragen...,
In ieder geval aan Paul. Maar toen bedacht hij, dat 't
niet mogelijk was in te gaan tegen de zoo duidelijke
bedoeling van Agnes om voorgoed een einde te ma
ken aan hun omgang. Z ij had hierin te beslissen; zij
had tijd gevraagd voor haar antwoord. Dit was het
einde!
Was het dan van haar kant alleen maar een zomer
idylle, zooals zijn vader het genoemd had? Zijn trots
kwam in opstand. Hij wilde een vrouw niet om gene
genheid smeeken, als hij zoo duidelijk toonde dat zij
die van haar kant niet voelde. Neen, hij zou berusten
en niets doen
(Wordt vervoljdfc
