DE GEHEIME DEUR
\\r ÖENSDA 'G 4 JUNI 1941'
De voedselpositie van België.
Beschouwing van oud-ambassadeur Cudahy.
Het Amerikaansche tijdschrift „Life" publiceert
een artikel van John Cudahy (den gewezen Ameri-
jcaanschen ambassadeur te Brussel. Red.) over
hongersnood in België, aldus het ANP. Na een aan
tal voorbeelden te hebben aangehaald, schrijft Cu-
d'ahy dat België honger lijdt en dat van de 8.4 mil
joen Belgen meer dan 8.3 millioen met te lage
rantsoenen moet leven. Twee millioen jonge Belgen
jullen hun geheele leven de gevolgen hiervan on
dervinden. Cudahy geeft voorts een uiteenzetting
0ver zijn onderhoud met de koningin-moeder en
den secretaris-generaal van het ministerie van land-
bouw, De Winter. De Winter heeft verklaard dat
al het brood thans uit Duitschland komt. In Ant-
werpcn is nog eenige olie voor de margarinepro
ductie tot aan het einde van den zomer aanwezig.
.Aardappelen en melk zijn erg schaarsch. De vraag
óf de Duitschers vele levensmiddelen hebben ge-
reqiiireerd is moeilijk te beantwoorden omdat de
óieeste burgemeesters geen voorraadinventaris
jfadden gemaakt. De Winter zeide, dat het Duitsche
ieger geheel door Duitschland gevoed werd en Bel
gië grootendeels. Duitschland heeft sedert de be-
retting geleverd: 140.000 ton rogge, 30.000 ton rog
gemeel, hetgeen bijna voldoende is voor het brood
rantsoen van drie maanden en 50.000 ton pootaard-
jpaelen. Voorts heeft de Duitsche regeering nog
13Ö.Ó00 ton boter en 43.000 ton pootaardappelen
loefiezegd.
Cudahy zegt voorts dat de beide vertegenwoor
digers van het Hoovercomité, Macdonald en Mur
ray, die te Berlijn werkzaam zijn, hebben ver
gaard dat zij van de zijde der Duitsche militaire
autoriteiten geen moeilijkheden hebben ondervon-
ïen en dat van Duitschen kant ook geen enkele
lóging ondernomen is om beslag te leggen op
rrelke voorraden dan ook. Hoover wijst steeds op
rijn ervaringen in Polen als bewijs voor zijn stel
ling dat men van het Duitsche leger kan verwachten
dat hot ook in België zijn verplichtingen nakomt.
Hoover betoogt dat de moreele verplichting die
men een generatie geleden had om de hongerende
Belgen te voeden ook thans geldt.
De aartsbisschop van Mechelen, kardinaal .van
Hoey. zeide tot Cudahy dat hij het volledig eens is
met het plan van Hoover. Men behoorde dit ten
minste te probeeren. Het zal stellig succes hebben.
In den vorigen oorlog zijn de Duitschers hun ver
plichtingen volledig nagekomen. Er is bijna geen
reden om te veronderstellen dat zij thans hun ge
geven woord minder zullen houden.
Cudahy zet vervolgens uiteen dat België een po
ging heeft gedaan om .met het in de Vereenigde
Staten gedeponeerde goud levensmiddelen in Rus-
d te koopen. Rusland stelde evenwel geen belang
JU goud en wilde als tegenprestatie machines of
metalen hebben. Na wekenlange onderhandelingen
werd al het in België beschikbare zink aan Rusland
verkocht voor een hoeveelheid tarwe die slechts
voor tien dagen genoeg was.
„Wordt wakker".
Critiek van de „Daily Mail".
Volgens de „New-Yovk Herald Tribune" schrijft
de Londensche „Daily Mail" van Dinsdag in haar
hoofdartikel dat als opschrift draagt „Wordt Wak
ker" het volgende:
De wapenproductie is ontoereikend. Men dient
derhalve een aanval te doen op de Britsche oor
logvoering. Haar leiders hebben niets uit de Duit
sche tactiek inzake het optreden van het luchtwa-
pen en pantserwagens geleerd. Het blad eischt van
Churchill dat hij op radicale wijze het thuisfront
zal wakker schudden. „Wanneer beginn'en wij ein
delijk den oorlog te winnen? Wanneer laten wij
de Britsche fabrieken en scheepswerven op maxi
mum capaciteit werken? Wanneer zijn wij verlost
van de meesterlijke terugtochten?" zoo vraagt het
blad. „Engeland heeft thans tijd gehad een groot
strategisch plan uit te werken, doch de methode
van het improviseeren wordt voortgezet. Er is iets
niet in orde. Engeland heeft nieuwe ideeën, een
aansporing en een verandering noodig en Churchill
mag wat dit betreft niet aarzelen. Het lot van de
regeering hangt af van een prompte doortastende
actie".
Na de verovering van Kreta.
„Eerste vesting van het Britsche Imperium
gevallen."
BERLIJN, 3 Juni. (D.N.B.) De Duitsche pers
houdt zich uitvoerig bezig den afloop der militaire
operaties op Kreta.
De „Berliner Lokalanzeiger" schrijft: Kreta
moest door de Engelschen verdedigd worden, want
met Kreta is de eerste vesting van het Britsche
Imperium gevallen.
De „Völkiseher Beobachter"- vat den toestand
na de verovering van Kreta irv vijf punten samen:
1. Kreta is een beheerschende positie in de Mid-
flellandsche Zee, welks bezit van beslissende be
tekenis is.
2. De Britten zijn verdreven uit een stelling
welke sinds zeven maanden op de beste wijze was
opgebouwd en die door een sterke strijdkracht ver
dedigd 'werd. De aldaar gebruikte Engelsche af
delingen zijn volkomen vernietigd.
3. De Engelsche luchtmaakt werd van den Kre-
tensisohen hemel weggevaagd en was in het ge
heel niet in staat beslissend in te grijpen.
4. De Engelsche vloot is door het luchtwapen
van de asmogendheden ten zeerste getroffen en uit
de wateren van Kreta volkomen verdreven.
5. De Duitsche oorlogvoering heeft met de ver
overing van Kreta een duidelijk merkbaar succes
behaald, dat zij niet alleen te danken had aan het
verrassend gebruik van nieuwe strijdmiddelen,
doch vooral aan het heldhaftige optreden der Duit
sche troepen die daar eerst tegen een groote over
macht moesten strijden.
Ten slotte schrijft het blad dat men zich in
Engeland tegenover deze feiten er rustig mee
troosten kan dat de ineenstorting op Kreta uit
sluitend een gevolg is van de materieele superiori
teit der. Duitschers. Dit kan er niets aan veranderen
dat Engeland niet in staat geweest is een stelling
van de hoogste betee'enis te houden, hoewel het
heeft toegegeven dat de aanval op Kreta verwacht
Dagorder van generaal-veldinaar-
schalk Von Brauchitsch.
Gericht tot de strijdkrachten op Kreta.
De opperbevelhebber van het Duitsche leger,
feneraal veldmaarschalk Von Brauchitsch, heeft,
lïar het D.N.B. meldt, aan de op Kreta in den
kijd geworpen troepen van het leger de volgende
dagorder uitgevaardigd:
„Soldaten. Kreta is hecht in Duitsche handen.
Gij, bergjagers, pionniers en strijders der andere,
«apens hebt tezamen met de kameraden van het
achtwapen dit belangrijke steunpunt van den
hjand in den kortsten tijd veroverd. Bij ongewoon
moeilijke terrein- en weersomstandigheden heb-
«a in zware gevechten en de grootste inspanningen
Jj* strijdkrachten, dapperheid en superioriteit
jreaerom in de hoogste mate haar waarde getoond,
is zeg u dank en weet dat gij verder uw plicht
ijlt doen, overal, waarheen het bevel van den
hihrer u zendt".
Jiott Tlieuws
Het D.N.B. meldt uit Tokio dat volgens een
wicht uit Bangkok in het grensgebied van Thai-
r^jd en Britsch Malakka den laatsten tijd aan
°wae zijden de troepen versterkt zijn. Reeds zijn
^mige malen botsingen voorgevallen. De Engelschen
pven als oorzaak op dat de grens onduidelijk is.
jtowddels vertoeft de Thailandsche minister Nibira
Singapore om onderhandelingen te voeren over
levering van petroleum, die Thailand dringend
coodig heeft. De Engelschen hebben als tegen
prestatie voorgesteld, die producten af te nemen,
thans door Japan gekocht worden.
Gewezen diplomaten verlaten
Moskou.
Leden van het Belgische gezantschap naar
Amerika.
De leden van het vroegere Joego-Slavische ge
zantschap met aan het hoofd, den voormaligen
gezant Gawrilowitsj hebben gistermiddag Moskou
verlaten. Naar verluidt willen zij zich naar Ankara
begeven. Eveneens zullen de leden van het vroegere
Belgische gezantschap onder leiding van den gezant
Heyndrickx vertrekken en zich via Siberië en
Wladiwostock naar Amerika begeven. De vroegere
Noorsche diplomaten zijn reeds eenige dagen ge
leden uit Moskou vertrokken.
De Dardanellen en de toegang tot de
Zwarte Zee.
In de Wilhelmstrasse niets bekend over
geografische of territoriale wijzigingen.
Het A.N.P. verneemt uit Berlijn: Omtrent de Dar
danellen en den toegangsweg van de Zwarte Zee naar
de Middellandsche Zee is te Berlijn noch in den zin
van geografische, noch van territoriale wijzigingen
iets bekend. Met deze verklaring werd in de Wilhelm-
strasse geantwoord op een vraag van buitenlandsche
journalisten.
Van Duitsche zijde werd hieraan toegevoegd dat
men uitsluitend aan de belanghebbende volken over
laat in hoeverre zij gevolgtrekkingen maken uit de
nieuwe feiten als gevolg van de gebeurtenissen op
Kreta. Duitschland stelt slechts belang in de kwestie
welke positie Engeland inneemt. Voor de hand ligt
welke conclusies Engeland moet trekken.
Ook gisteren deelde men te Berlijn niets mede om
trent de verhouding Duitschland—Turkije.
Nog geen Iersclxe démarche te
Berlijn.
De kwestie der op Dublin gevallen bommen.
Naar men blijkens een A.N.P.-bericht in politieke
kringen te Berlijn verneemt, zou, naar aanleiding
van de bommen die enkele dagen geleden op Dublin
gevallen zijn, een lersche protestnota naar Berlijn
onderweg zijn. Er is hier in ieder geval nog geen
démarche ondernomen, naar men in de Wilhelmstrasse
meedeelde.
Op de vraag van buitenlandsche journalisten of van
Duitsche zijde een onderzoek naar deze kwestie
wordt ingesteld, werd geantwoord dat dit pas kan ge
schieden als Duitschland over den gang van zaken is
ingelicht.
De Japansche actie in China.
Verliezen der Chineezen.
Dornei verneemt uit Hankau:
De mislukking van het z.g. Mei-offensief van Tsjang
Kai Sjek in antwoord op den Japanschen aanval ten
Noorden en ten Zuiden van de Jangtserivier wordt
duidelijk gedemonstreerd door het toenemend aantal
Chineesche soldaten, dat deserteert, aldus het com
muniqué van het opperbevel van de Japansche strijd
krachten in Centraal-China. Wanneer men de re
sultaten bekijkt van de Japansche operaties ten Noor
den en Ten Zuiden van de Jangtse-rivier, in de
maand Mei," aldus het communiqué, dan blijkt dat
het aantal Chineesche soldaten, dat zich in deze
maand aan de Japanners heeft overgegeven, tweemaal
zoo groot is als in de vorige maand. In totaal gaven
zich in Mei over 1784 soldaten met inbegrip van 73
officieren. De Chineesche troepen lieten 10.634 ge
sneuvelden op het slagveld achter.
De oorlogsbuit bestond uit dertien loopgraafmortie
ren, 112 zware en lichte mitrailleurs, 3282 geweren
en een half millioen patroonbanden- voor mitrail
leurs.
Het vertrek van ex-koning George
uit Kreta.
Het DNB meldt: Het vertrek van Koning George
II uit Kreta heeft een einde gemaakt aan een tijd
vak van verscheidene jaren in de nieuwe ge
schiedenis van Griekenland. De koning van Grie
kenland heeft den laatsten hoek van het Grieksche
land verlaten om zich met de vele gevluchte ge
kroonde hoofden te vereenigen, die z.g.n. voor hun
land den strijd tegen de as-mog'endheden willen
voortzetten. Het Grieksche volk heeft met de
grootste onverschilligheid van dit bericht kennis
genomen. Koning George, die eenige jaren geleden
als voorwerp van uitbuiting eener bepaalde partij
naar het land teruggeroepen werd, heeft zich nooit
de sympathie van het volk kunnen verwerven. De
regeering van den vierden Augustus heeft zich
achter den koning probeeren te verschansen en
omgekeerd heeft de koning geprobeerd op de regee
ring van generaal Metaxas te steunen. Tijdens den
geheelen oorlog in Albanië, waarin het Grieksche
volk het beste gepresteerd heeft, is de Grieksche
koning ondanks herhaalde verzoeken van toonaan
gevende militaire personen in-Athene gebleven. Aan
het verlangen van het volk zich naar het front te
begeven en de vechtende soldaten aan te moedigen,
heeft de koning in het geheel geen gevolg gegeven.
Hem ging zijn persoonlijke veiligheid en de veilig
heid van zijn rijkdommen blijkbaar meer ter
harte.
De kroonschatten werden kort voor het uit
breken van het Duitsche offensief naar Egypte
overgebracht. Thans is ook de koning persoonlijk
zijn kroonschatten achternagegaan. Als een vreem
deling kwam hij in het land terug om daar lands-
vreemde belangen te dienen. Als een vreemdeling
ging hij weg, een vreemdeling, om wien geen enkele
ware Griek een traan zal laten. En de kroonschat
ten? Ja, daaraan zullen de Grieken in deze dagen
met weemoed denken. In deze moeilijke dagen,
welke het land moet beleven, zou de kroonschat
werkelijk veel meer waard zijn dan de gevluchte
koning zelf.
Britsche oorlogsverliezen.
Opgave uit Engelsche bron.
Volgens Amerikaansche berichten uit Engelsche
bron zouden de tot dusver door Engeland in den
den oorlog geleden verliezen 101.056 man bedra
gen, t.w. bij het landleger 74.1-64 bij de vloot 15.896
en bij de luchtmacht 10.996 man. Omtrent den aard
van de verliezen bij het landleger wordt nog ge
meld dat 7.879 man gesneuveld zijn 19.619 gewond,
743 vermist worden, 5.482 een natuurlijken dood
gestorven zijn en 30.450 gevangen genomen zijn.
Voor de vloot luiden de dienovereenkomstige cij
fers: gesneuveld 4.422, gewond 3.553, vermist 7.323,
natuurlijke dood 81, gevangen genomen 517 en voor
de luchtmacht: gesneuveld 6.326, gewond 1.338, ver
mist 1.045, natuurlijke dood 308, gevangen geno
men 1.979. (D.N.B.)
Von Bardossy naar Rome
vertrokken.
De Hongaarsche minister-president en minister
van buitenlandsche zaken Von Bardossy, is gister
avond per spoor naar Rome vertrokken om de Ita-
liaansche regeèring een officieel bezoek te brengen
Hij wordt vergezeld door den Italiaanschen gezant
te Boedapest, Telami, en eenige hooge ambtenaven.
Op 5 Juni zal de Paus hem in officieele audiëntip
ontvangen.
Voor zijn vertrek naar Rome heeft Von Bardossy
tegenover het Hongaarsche telegraaf agentschap ver
klaard dat hij door zijn bezoek aan Rome een tra
ditioneel gebruik volgt, dat in overeenstemming is
met den geest van het driemogendheden ver drag.
Dat hij deze reis niet eerder heeft ondernomen, is
een gevolg van de oorlogsgebeurtenissen der laat
ste weken. Hij denkt twee dagen te Rome te blijven
Politieke gissingen ten aanzien van zijn reis zijn
volkomen overbodig, daar de Hongaarsche politiek,
zooals bekend is, geheel de lijn van de Duitsche en
Italiaansche volgt.
De Führer temidden
van zijn soldaten,
ergens aan het front.
(Foto Weltbild
Pax-Holland)
Levensmiddelen
voor Ierland-
lersche regeering wil
Amerikaansch aanbod
aanvaarden.
..In een onderhoud mei
len vice-minister van
buitenlandsche zaken,
Sumner Welles, heeft de
lersche gezant Brennan
medegedeeld dat Ierland
bereid is het aanbod van
Roosevelt om levensmid
delen ter waarde van
500.000 dollar te sturen,
aan te nemen.
Volgens de „New-York
Herald Tribune" heeft
de lersche gezant echter
uiting gegeven aan zijn
teleurstelling over het
feit dat Amerika aan Ier
land geen wapens zal le
deren. Verder meldt het
olad dat de lersche mi
nister van verdediging,
Aiken, die voor het koo
ien van wapens sinds
serilgên tijd in Amerika
vertoeft, binnenkort naar
Ierland zal terugkeeren.
(D.N.B.)
Berlijn over een eventueelen
Engelschen opmarsch naar Syrië.
Zal de bestaande Duitscli-Fransche
verhouding ingeschakeld worden?
Kwestie kan een punt van bespreking
uitmaken.
Het A.N.P. verneemt uit Berlijn:
Van buitenlandsche zijde is 'gisteren in de Wil
helmstrasse de vraag gesteld welke houding men
van Duitsche zijde zou aannemen bij een eventuee
len Engelschen opmarsch naar Syrië.
Van Duitsche zijde werd geantwoord dat dit een
Engelsch-Fransche aangelegenheid zou zijn. Op wel
ke wijze Frankrijk geneigd zou zijn de thans be
staande Duilsch-Fransche verhouding in een dergelijk
geval in te schakelen, is een vraag die men slechts
in het practische geval zelf kan behandelen. Theore
tisch valt daarover vooruit niets te zeggen.
In politieke kringen van de Duitsche hoofdstad
herinnerde men in dit opzicht aan de ondubbelzin
nige woorden van het Fransche staatshoofd, maar
schalk Pétain en zijn minister van buitenlandsche
zaken admiraal Darlan, dat Frankrijk zijn grond
gebied zal verdedigen, waar dan ook. Duitschland is
uiteraard bereid, zoo kon men Dinsdag te Berlijn
vernemen, den Franschen dit heiligste recht van een
natie toe te staan.
Op zichzelf genomen bestaat de mogelijkheid
zoo voegt United Press aan dit laatste toe
dat Duitschland en Frankrijk, indien Frankrijk
dit mocht wenschen, wellicht de situatie be
spreken.
GEEN DUITSCHE TROEPEN IN SYRIë OF
IN DEN LIBANON.
De Fransche Hooge Commissaris in Syrië,
generaad Dentz, heeft in een officieel communi
qué de bewering tegengesproken dat de Duit
schers tot de bezetting van Syrië overgaan en
dat de Fransche regimenten aldaar thans gelei
delijk door Duitsche regimenten vervangen wor
den, zoo meldt het D.N.B. uit Beiroet. Geen en
kele plek van het gebied -van Syrië of van den
Libanon, aldus wordt van Fransche zijde ver
klaard, is door Duitsche troepen bezet.
Ondanks deze tegenspraak, welke reeds Maandag
avond door Radio Levante werd verspreid, beweerde
de New-Yorksche omroep Dinsdagavond om 11 uur
opnieuw dat afdeelingen gemotoriseerde Duitsche
infanterie sinds den 31 sten Mei in Syrië aanwezig
waren, waarbij zij de haven van Lattaquieh bezet
hadden. Deze al'deelingen zouden met vrachtauto's en
pantserwagens zijn uitgerust. De bevolking van Lat
taquieh, zoo wordt in dit verband in het communiqué
opgemerkt, weet nauwkeurig dit nimmer een lan
ding van Duitsche troepen in deze haven heeft plaats
gehad, want men zou de gemotoriseerde eenheden toch
moeilijk hebben kunnen verstoppen. Voorts noemt het
communiqué van generaal Dentz het Engelsche
radiobericht, als zou het Fransche hospitaalschip
„Canada", dat de vorige week uit Marseille naar
Beiroet gekomen is met de opdracht zieke soldaten
van het Levantleger te evacueeren, vijfhonderd Duit
schers aan boord gehad hebben, die zich in Syrië en
den Libanon genesteld zouden hebben, een groote
leugen. Deze tendentieuze berichten, zoo merkt het
Fransche communiqué op, zijn afkomstig van de cam
pagne, welke de Engelsche pers op het oogenblik
ontketend heeft. Zij hebben ten doel de beweerde nes
teling van de Duitschers in Syrië als een voor
wendsel te gebruiken om een Britschen aanval te
rechtvaardigen.
De ontmoeting op den Brenner.
Meening in Duitsche kringen.
Het A.N.P. meldt uit Berlijn:
De ontmoeting, die de Führer Maandag met den
den Duce op den Brenner heeft gehad, staat uiteraard
in het middelpunt der gesprekken in politieke en
buitenlandsche kringen te Berlijn. Evenals bij vo
rige dergelijke gelegenheden is ook thans niets uit
gelekt over de besproken onderwerpen. Officieus en
officieel wijst men te Berlijn op het communiqué en
vooral op den langen duur van dit nieuwe, harte
lijke onderhoud tusschen de beide aspartners. In de
Wilhelmstrasse vestigde men de aandacht op de om
standigheid dat deze ontmoeting uit den aard der be
trekkingen tusschen de verbonden mogendheden
voortvloeit. Het is voldoende bekend, zoo verklaarde
men, dat de beide staatslieden zoowel na als ook voor
groote gebeurtenissen bijeenkomen om het verleden
te overzien en de toekomst te bespreken.
Nieuwe regeeriug in Irak.
Te Berlijn is men van oordeel dat het verzet
niet ten einde is.
Naar Ofi (Havas) uit Bagdad meldt heeft Djemil
Madfai in Irak een nieuwe regeering gevormd. Mi
nisterpresident is Djemil Madfai, minister van bui
tenlandsche zaken Ali Jaoedat, minister van bin-
nenlandsche zaken Moestafa Omari.
Volgens Reuter heeft Djemil Madfai reeds lang
voor een vriendschappelijke samenwerking met En
geland gepleit. „Het kabinet", aldus vervolgt Reuter,
„bestaat geheel uit de machtigste leiders die En-
gelschgezind zijn".
Te Berlijn gelooft men, naar het A.N.P. meldt,
niet dat met den wapenstilstand tusschen Engeland
en de Engelsche satellieten van de nieuwe Iraksche
regeering liet verzet van de nationale kringen in Irak
tegen Engeland ten einde is. Deze opvatting huldigde
men gisteren zeer algemeen in politieke kringen te
Berlijn, waarbij men er vooral de aandacht op vestig
de, dat de nationale krachten den wapenstilstand
hebben gesloten.
DOOD VAN GENERAAL FREYBERG
TEGENGESPROKEN.
Het uit Engelsche bron afkomstige bericht dat de
opperbevelhebber der Britsche troepen op Kreta, de
Nieuw-Zeelandsche luitenant-generaal Freyberg, bij
een vliegtuigongeval om het leven zou zijn gekomen,
wordt thans door Reuter officieel tegengesproken.
(D.N.B.)
Het N. S. K. K. in België en
Noord-Frankrijk.
Eenige duizenden Nederlanders
werken er.
's-GRAVENHAGE, 3 Juni (V.P.B.) Een spe
ciale verslaggever van de Ver. Pers Bureaux
heeft op uitnoodiging van het „Nationaal-Sozia-
listische Kraftfahrer Korps" (N.S.K.K.). het Nc-
derlandsche departement van volksvoorlichting
en kunsten en het „Nationaal-Socialistische Mo
tor Korps" (N.S.M.K.) der N.S.B. een reis ge
maakt door België en het bezette gebied van
Frankrijk. Zooals bekend is, zijn er duizenden
leden van het N.S.M.K. werkzaam bij het N.S.-
K.K. De verslaggever vertelt in zijn eerste arti
kel over de stemming onder deze landgenooten,
hun werk en hun opleiding, in het kader der ge
weldige Duitsche oorlogsmachine, waar ondanks
hët feit, dat de organisatie tot in de puntjes .is
doorgevoerd, de mensch toch altijd mensch blijft
en nooit een „nummer" wordt.
In zijn volgende artikelen zal de verslaggever
o m. een aantal nadere bijzonderheden geven
over de verhoudingen en toestanden in het Bel
gische en Fransche bezette gebied.
ben er dan ook menig meesterstaaltje chauffeur
kunst gezien van rijders die pas sedert eenige we
ken achter het stuur zitten..
.Altijd maar manoeuvrcercn", zoo vertelt een der
instructeurs, „dat is de eenige manier om het vak goed
en door en door te leeren. Op eiken meter rijden
zooveel mogelijk handgrepen en bewegingen, dat is
de eenige methode voor een chauffeur om zich één
te gaan voelen met zijn wagen."
De N.S.K.K.-rijschool Brussel laat zijn leerlingen
niet eerder los voor zij in het bezit van het ongeloof
lijk moeilijk te verwerven Duitsche rijbewijs zijn.
En de mannen zelf stellen cr ook een eer in dit be
wijs van meesterschap" tc bezitten.
En thans rijden deze meesterlijke Nederlandsche
chauffeurs dan ook op alle wegen, zoowel in de lan
den van West-Europa, aip in den Balkan en in Polen.
Over hetgeen zij zien cn beleven op hun tochten door
België en Noord-Frankrijk zullen wij het een en ander
vertellen in een volgend artikel.
BRUSSEL, (V.P.B.) Op een vroegen, stralenden
Zondagmorgen riepen de klokken der tallooze kerken
van Brussel de geloovigen op tot de mis: de breede,
blonde Vlamingen en de kleine donkere Walen. En
terwijl onze auto moeizaam den weg zoekt langs de
sterk hellende straten van de Belgische hoofdstad,
ontdekken wij tusschen de kerkgangers behalve
Duitsche ook bekende Nederlandsche uniformen:
zwart met helroode spiegels op de kragen. Den Brus
selaars valt deze uniform al lang niet meer op in het
stadsbeeld, zij zijn er reeds maanden aan gewend:
deze stoere Hollandsehe knapen zijn de mannen van
het Nationaal-Socialistische Motor Korps der W A-
die dienst doen bij het Duitsche „National-Socialis-
tische Kraftfahrer Korps (N.S.K.K.) Transportbrigade
Luftwaffe Belgien und Nordfrankreich". Door de
week ontmoet men hen overal achter het stuur van
hun vrachtauto's in de N.S.K.K.-kolonnes, op de
wegen van het blonde Vlaamsche land en tusschen de
zacht glooiende groen begroeide heuvels van Noord-
Frankrijk en Wallonië.
„Het is fijn werk", zoo vertelden zij ons dikwijls,
als wij in de gelegenheid waren bij een rustende ko-
lonne langs den weg of in een der keurig ingerichte
logeergelegenheden een praatje met hen te maken
en de groeten uit Nederland over te brengen. „Het is
hard werken, maar we verdienen goed en worden best
verzorgd. Je voelt zoo echt, dat je hier in dienst iets
meer bent dan alleen maar een nummer. Onze supe
rieuren eischen in den dienst den geheelen mensch
op, maar voor onze verzorging wordt alles op zij ge
zet, die moet en zal van de bovenste plank zijn."
Dat dit inderdaad zoo Is, daarvan konden wij ons
overtuigen tijdens ons bezoek aan een oude citadel
in het Vlaamsche land, die feitelijk een soort van
doorgangshuis is voor de mannen, omdat zij hier
wachten tot de kolonne waar zij deel van uitmaken
samengesteld is. Als men deze heldere, frissche slaap
gelegenheden bezoekt, de keurige keuken en de prak
tische waschgelegenheden bekijkt alles onder de
oude, helwit gekalkte gewelven van het fort
men hoort dan vertellen hoe het er hier uitzag voor
dat deze verwaarloosde fortificaties tot dit doel wer
den ingericht, dan begrijpt men dat er inderdaad geen
moeite gespaard is om te zorgen dat de duizenden
Hollanders en Vlamingen, die hier geheel gelijkwaar
dig dienst doen samen met de Duitsche N.S.K.K.-
mannen, een verzorging krijgen die eenig is in de
krijgsgeschiedenis.
„Het eten is ook wel eens minder goed geweest", zoo
vertelde ons er een, toen wij samen een sigaret rook
ten in het mollige gras op de hooge wallen van de ci
tadel, waar hij van zijn welverdiende rüst genoot.
„Maar dat was in het begin, toen ze ons bijvoorbeeld
op een gegeven moment 1500 man op ons dak stuur
den die ook aan de kost moesten komen. Tegenwoor
dig kan dat niet meer: behalve de keuken staat er
altijd een heele batterij keukenwagens klaar en we
hebben dan nu ook geen klagen meer."
Deze visie werd bevestigd door een ander, dien wij
ontmoetten in de keuken van een N.S.K.K.-onderko-
men, een oude school in een der romantische dorpjes
van Noord-Frankrijk. „Ik teeken er voor, als ik het
mijn heele leven niet minder krijg "dan 600 gram
brood per dag, tien sigaretten en twee sigaren en voor
middageten een menu met gebraden pekelvleesch, as
perges, gekookte aardappelen, vruchtencompote, rijst
pudding en vrij wijn, zooals vandaag".
„Alleen die wijn, daar hebben de meeste Hollan
ders nog niet voldoende waardeering voor", merkte
de N.S.K.K.-Truppenführer, die ons bij dit bezoek
rondleidde, lachend op. „Maar ja, alles moet geleerd
worden en op den duur krijg je er In dit land, van
den wijn de smaak vanzelf wel voor."
Op het stafkwartier van de brigade te Brussel weet
men ons nog veel meer bijzonders te vertellen over
de Hollanders, die als chauffeurs in de N.S.K.K.
kolonnes door geheel' Europa trekken. Hier kent men
hun eigenaardigheden in vergelijking met de andere
nationaliteiten die deze diensten verrichten: Duit
schers en Vlamingen. En onze Hollanders komen er
waarlijk niet slecht af, zij krijgen goed en verant-
woordelijk werk en velen zijn als chauffeurs aan de
brigade officieren toegevoegd.
N.S.K.K.-MANNEN ONDERSCHEIDEN.
Hier op het stafkwartier kent men zijn mannetjes
precies. Van eiken rijder wordt een kaart bijge
houden met zijn prestaties, zijn verordeningen en
zijn ambities. De blik dien wij hier achter de scher
men kunnen slaan, overtuigt ons trouwens reeds aan
stonds van het ongekend grootsche van deze organi
satie. Bij al deze cijfers en statistische curven, die
een beeld geven van het waarlijk fantastische pres
tatievermogen van dit corps dat zijn sporen in dezen
oorlog heeft verdiend en waarvan niet voor niets
manschappen, officieren en onderofficieren het kruis
voor oorlogsverdienste kregen nog gezwegen van
de velen, die reeds het ijzeren kruis dragen blijkt,
dat de menschen hier menschen zijn gebleven en
geen nummers of machines. Dat blijkt overzeer op de
groote Brusselsche N.S.K.K.-rijsehool, waar wij in
de gelegenheid werden gesteld het dagelijksch onder
richt bij te wonen.
Het is niet voldoende als een man achter het stuur
kan zitten, zijn wagen weet te besturen en de verkeers-
teekens van Nederland, België eh Frankrijk zoo on
geveer kent. Neen, hij krijgt op deze school ook in
zicht in de kunst van het autorijden, begrip van zijn
motor, kennis van het verkeer. En ten slotte wordt
een belangrijk punt, dat ten onzent lange jaren zoo
zeer is verwaarloosd ook zijn karakter gevormd,
zoodat hij inderdaad in staat is zijn verantwoorde
lijke post te bekleeden in het kamer van deze gigan
tische organisatie die alle weermachttransport voor
haar rekening neemt. Het is prettig bij deze lessen te
zien hoe het onverwoestbare enthousiasme van de
leeraren wordt overgeplant op de leerlingen, die zelfs
bij moeilijke onderwerpen als het principe van de
explosiemotor van hun onverflauwde belangstelling
blijk geven.
GEEN TAALMOEILIJKHEDEN
„De Nederlanders zijn geestdriftig en vasthoudend
bij hun opleiding en hun werk", zoo vertelde ons een
der Duitsche instructeurs. „In het algemeen hebben
zij wel pretenties, maar zij toonen ook den wil om te
slagen en er is slechts een zeer gering percentage
afvallers."
„Levert het taalverschil veel moeilijkheden op?"
„Neen, zeer weinig. Er is steeds een Nederland
sche instructeur aanwezig bij de lessen en de jongens
verstaan en begrijpen ons zeer spoedig."
„Als wij vragen hoeveel man er Duitsch spreken"
zoo vertelde de gemoedelijke leider van de rijschool
lachend, „steken er .van de vijftig maar drie hun
hand omhoog, maar als je in het Duitsch vraagt, wie
er vanavond vrij wil hebben dan weten zij hun
woordje best te doen!"
Dicht bij de rijschool ligt een oude zandgroeve en
daar beleven wij een werkelijk indrukwekkend tafe
reel. Hier oefenen de mannen namelijk in tientallen
vrachtauto's op de hobbelige paden en de steile rulle
hellingen, die dikwijls vijftien tot twintig meter
hoog zijn. Het is een beweging, een gebrul van
automotoren en een wenden en keeren van de wagens,
alsof het een reusachtig auto-circus was, en wij heb
- Domei publiceert berichten uit Singapore,
Sjanghai en andere plaatsen, volgens welke de
Vereenigde Staten aan de regecring van Tsjoengking
piloten ter beschikking stelt.
JCmst en £ettecen
Hel Nederlandsch
Tooneel
Als een stuk „De Spooktrein" heet of „De Roode
Divan" of „Het geheimzinnige Pension", dan we
ten wij wat ons te wachten staat. Wij gaan dan
naar den schouwburg om eens lekker te griezelen.
In „De Geheime Deur", de thriller, die het Ne
derlandsen Tooneel met de Pinksterdagen in den
Stadsschouwburg le Amsterdam heeft gespeeld, is
het natuurlijk niet anders. De auteurs de heeren
D. en C. Chris ije zorgen er voor, dat er in het
laatste bedrijf drie dooden vallen en er in II nog
een lijk van een niet in het programma vermeld
persoon wordt binnengedragen. Wanneer het in
eenzelfde tempo was doorgegaan, hadden zij het
gordijn na een half uur moeten sluiten uit gebrek
aan verdere personen, want dan was er van de ze
ven spelers geen een meer overgebleven.
Maar denk niet, dat al deze dooden ons te veel
geschokt hebben. Eerstens zorgden de schrijvers er
voor, dat alleen de schurken cn boeven om zeep
gingen en dan was het hun blijkbare bedoeling, dat
wij het niet al te ernstig zouden opvatten. En als
wij nog even mochten twijfelen, waren er ook
nog de acteurs, die geen oogenblik vergaten, dat De
Geheime Deur nu niet bepaald een dramatisch be
doeld stuk is. Frits van Dijk gaf den toon aan. Hij
is in deze thriller een journalist op jacht naar for
tuin. Als hem dit bij de wedrennen is mislukt, door
dat hij steeds op het verkeerde paard heeft gewed,
besluit hij een moord in scène te zetten, van zijn
bloed-eigen zuster nog wel. O niet in ernst, alleen
maar in schijn. Waarom zou de sensatiepers, die
duizenden dollars in Amerika over heeft voor le
vensbeschrijvingen van misdadigers, ook geen
goud betalen voor kopij van een journalist, die ter
dood wordt veroordeeld wegens moord op zijn zus
ter, vooral als die'zuster in levenden lijve ver
schijnt, juist op het moment, dat hij het schavot zal
betreden.
Maar als Ronny zoo heet de journalist be
zig is de justitie om den tuin te leiden, worden zijn
plannen doorkruis door echte misdadigers die achter
een geheime deur.nee, nee, verder ga ik niet.
Hier sluit de deur zich langzaam en onhoox'baar
dicht, omdat je bij een thriller den eigenlijken in
houd geheim moet houden.
Het duurt nog al lang, voordat de schrijvers
in dit stuk op dreef komen en het eerste bedrijf,
waarin Ronny zijn fantastisch plan voor zijn zus
ter, zijn vriend en ons natuurlijk ontvouwt, is
nog al langdradig en ook niet overmatig geestig.
Maar zoodi'a de echte boeven verschijnen, wox-dt
het aardiger en een groote verdienste van de
auteurs is, dat zij met het voortschrijden der han
deling ook stijging in de spanning weten te brengsn.
Wij zagen dit stuk eenige jaren geleden reeds
van het Rotterdamsch Hofstad Tooneel en ik meen
mij te herinneren, dat het toen over het geheel met
meer spanning en vooral ookopgewekter werd ge
speeld. Dit belette niet, dat het ook nu succes had,
wat voor een belangrijk deel te danken was aan het
spel van Frits van Dijk, die Ronny, den journalist
levendig en met komische allure speelde, zelfs in
de momenten, als de dood hem uit alle hoeken van
het tooneel bedreigde. Guus Oster, de vriend, die op
Ronny's zuster verliefd is, was echter vrij mat en
moest het afleggen bij Paul Steenbex-gen, die de
rol vroeger speelde. Myra Ward de eenige vrou
wenfiguur in deze thriller had goede momenten,
maar ook haar had ik toch nu en dan wat pittiger
gewerxscht.
Louis van Gasteren was 'n boef, waaraan je geen
oogenblik twijfelde, 'n Kerel om 's nachts van te
droomen. En Henri Eerens was een schurk, die voor
staatsvijand nummer één in aanmex-king zou ko
men. Johan Elsensohn maakte wee r iets heel goeds
van 'n jovialen politie-man en dan was Hans van
Meerten een politie-inspecteur, die.née, nee,
laat ik oppassen en niet verder gaan, want dan zou
ik onwillekeurig de geheime dexir open duwen en
zouden mijn lezers gaan vermoeden, wat daar ach
ter vex-scholen lag.
Dat het publiek nog altijd graag een spannende
thriller ziet, bleek weer uit het succes, dat De Ge
heime Deur op tweeden Pinksterdag had. Van der
Lugt Melsert heeft niet onverstandig gedaan dit
oude successtuk nog eens op het repertoire te
nemen.
J. B. SCHUIL.
Radio Qtaqxamma
DONDERDAG 5 JUNI 1941.
HILVERSUM I, 415,5 M.
6.45 Gramofoonmuzlek. 6.50 Ochtendgymnastiek. 7.00
Gramofoonmuziek. 7.45 Ochtendgymnastiek. 3.00 B. N. O.
Nieuwsberichten. 8.15 Dagopening. (Voorbereid door het
Vrijzinnig Protestantsche Kerkcomlté). 8.25 Gramofoonmu
ziek, 9.15 Voor de huisvrouw. 9.25 Gramofoonmuzlek. 11.00
Voor den boer. 1.20 Zang met planobegeleiding en gramo
foonmuzlek. 12.00 Amusementsorkest en soliste. 12.40 Al
manak. 12.45 B. N. O. Nieuwsberichten- en economisch®
berichten. 1.00 Orkest Eloward en gramofoonmuziek. 2.00
De Arnhemsche orkestvereenlging 3.00 Voor de vrouw.
3.280 Pianovoordracht en gramofoonmuzlek. 4.00 Gramo
foonmuziek. 4.30 „Groote instrumentalisten in het verle
den", causerie met gramofoonmuziek. 5.15 B. N. O.
Nieuws-, economische en beursberichten. 5.30 Omroep
orkest en soliste. 6.15 Boekbespreking. 6.30 Ramblers. 7.00
B. N. O. Vragen van den dag. 7.15 Omroeporkest. 7.45
Sport en lichamelijke opvoeding. 3.00 B. N. O. Nieuwsbe-
richten. 7.45 Spiegel van den dag. 8.30 Omroeporkest en
solist. 9.30 Belichter», Engelsch. 9.45 Gramofoonmuziek.
10.0010.15 B. N. O. Uitzending in de Engelsche taal: Na
tional features of the Netherlands.
HILVERSUM II, 301,5 M.
6.45 Gramofoonmuziek. 6.50 Ochtendgymnastiek. 7.00
Gramofoonmuziek. 7.45 Ochtendgymnastiek. 8.00 B. N. O.
Nieuwsberichten. 8.15 Gramofoonmuziek. 10.00 Morgen-
deinst. (Voorbereid door de Christelijke Radio-Stichting).
10.20 Planovoordracht. 10.40 Declamatie. 11.00 Amabile-
sextet en gramofoonmuzlek. 12.00 Berichten. 12815 Klaas
van Beeck en zijn orkest. 12.45 B. N. O. Nieuws- en econo
mische berichten. 1.00 Omroeporkest. 1.45 Orgelconcert. 2.15
Schrammelkwartet en soliste. 2.35 Omroep-Harmonieorkest.
3.10 Gramofoonmuziek. 3.30 Voor de zieken. 4.00 Gramo
foonmuzlek. 4.30 Voor de jeugd. 5.00 Lezen van Christe
lijke lectuur. (Voorbereid door de Christelijke Radio
Stichting). 5.15 B. N. O. Nieuws-, economische en beurs
berichten. 5.30 Ars Nova et Antiqua, solisten (opn.) en
gramofoonmuziek. 6.45 Gramofoonmuziek. 7.00 B. N. O.
Persoverzicht voor Binnen- en buitenland. 7.15 De Jonge
Acht. 7.30 Ik was er zelf bij, causerie. 7.45 De Jonge Acht.
3.00 B. N. O. Nieuwsberichten. 8.15 Omroep-Symphonie
orkest. 9.40 Voor den boer. 9.55 Gramofoonmuziek, 10.0Q
Nieuwsberichten, sluiting, a
