De strijd
in het Oosten
De electriciteit der toekomst.
Jiaci Tlieuws
8-7-6-0-0
Julia Cuypers 70 jaar
Sterke strijdkrachten der Sovjets aan het centrale
front verslagen. Sovjetpantserwapen leed
ernstige verliezen. Krachtige actie der
Duitsche luchtmacht.
Het D.N.B. meldt: In de gevechten van 2 September
iB den cfintralen sector van het Duitsche Oostelijke
front werden sterke strijdkrachten der Sovjets onder
zware verliezen in de pan gehakt. Vooral het pantser
wapen der Sovjets heeft weer zware verliezen moeten
Incasseer en. De Duitsche troepen vernietigden tijdens
deze gevechten veertig pantserwagens der Sovjets,
waaronder elf pantserwagens van het zwaarste type
en een amphibie-pantserwagen van 40 ton gewicht.
Bovendien werden 2.250 gevangenen gemaakt en wer
den twee pantserverkenningswagens, talrijke voertui
gen der Sovjets en oorlogtuig buitgemaakt. In weer
wil van verbitterden tegenstand der Sovjets verover
den Duitsche formaties infanterie en pantserwagens
op 2 September een boschgebied, eveneens in den
centralen sector van het Oostelijke front. In goede
samenwerking van de Duitsche infanteristen met de
pantserwagens werden de bolsjewisten uit het bosch
gebied verdreven. Tijdens deze gevechten maakten de
Duitsche troepen 2.500 gevangenen, terwijl drie Sovjet-
pantserwagens, negen stukken geschut, 18 machine
geweren en 25 voertuigen werden buitgemaakt of ver
nietigd. Ook op verscheiden andere plaatsen van het
Oostelijke front verrichten de Duitsche troepen op 2
September weer bijzonder succesvolle operaties. De
bolsjewisten hadden in alle sectoren zware bloedige
verliezen.
In de gevechten van 1 September werden aan dezen
frontsector 5.700 gevangenen gemaakt, 27 Sovjet
pantserwagens, waaronder een pantserwagen van 32
ton, 18 stukken geschut, 151 machinegeweren, 47 gra
naatwerpers en groote hoeveelheden infanteriewapens
en ander oorlogstuig werden vernietigd of buitge
maakt, Duitsche vliegers, die van' gewapende verken
ning boven de Finsche Golf terugkeerden, rapporteer
den dat zij in het gebied van de Duitsche mijnver
sperringen talrijke wrakken van verongelukte trans
port- en vrachtschepen der Sovjets hebben waarge
nomen. De Duitsche mijnversperringen zijn tot
scheepskerkhoven voor de bolsjewisten geworden.
Formaties van het. Duitsche luchtwapen hebben
Dinsdag ln, het gebied tusschen den Dnjepr en de
Krim reserves en troepenconcentraties van de Sovjets
vernietigd. Aanvoerwegen en troepentransportcolon
nes der bolsjewisten in het gebied tusschen Kre-
mentsboeg en Dnjepropetrowsk werden op succesvolle
wijze met bommen van allerlei kaliber bestookt. Vier
volgeladen Sovjet-goederentreinen werden door bom-
treffers vernietigd en vier batterijen werden tot zwij
gen gebracht. Bovendien werden een groot aantal
vrachtauto's vernield.
Het Duitsche luchtwapen heeft Dinsdag in het ge
bied van Brjansk met succes ingegrepen in den strijd
te land. Pantserwagens van de Sovjets, welke voor
den aanval gereed stonden, waaronder verscheidene
wagens van het zwaarste type, werden door voltreffers
vernietigd. In hetzelfde gebied werden door bommen
en boordwapens talrijke vrachtauto's verwoest. In
scheervlucht brachten Duitsche gevechtsvliegtuigen
drie machinegeweernesten tot zwijgen, beschadigden
verscheidene goederentreinen en lieten een munitie
depot der Sovjets in de lucht vliegen.
DE OPMARSCH LANGS DE KUST VAN
ESTLAND.
Verder deelt het D.N.B. mede: Bij de gevechten aan
'de kust van Estland hebben de bolsjewisten op 2 Sep
tember geprobeerd den Dultschen opmarsch tegen te
houden. Om den Duitschen aanval te keeren, gebruik
ten de'Sovjets batterijen van de kustartillerie en van
zee uit grepen Sovjet oorlogsschepen met hun scheeps
geschut in den strijd te land in. Door een grootscheep-
schen aanval werd het verzet van de Sovjets echter
gebroken. De bolsjewisten leden in deze gevechten
zware bloedige verliezen. De Duitsche opmarsch aan
'de Estlandsche kust werd voortgezet.
Duitsche gevechtsvliegtuigen hebben op 2 September
ln de Finsche Golf met succes koopvaardijschepen
'der Sovjets met bommen van allerlei kaliber aange
vallen. Drie koopvaardijschepen met tezamen 11.000
b.r.t. werden ernstig beschadigd. Een ander koop
vaardijschip van duizend b.r.t. werd door voltreffers
tot zinken gebracht. Bij de gevechten in den sector
van de Newa brachten Duitsche gevechtsvliegtuigen
een kanonneerboot der Sovjets en twee sleepvaar-
tuigen tot zinken. Op het Vissch'ersschiereiland bom
bardeerden Duitsche gevechtsvliegtuigen op 2 Sep-
BERLIJN, 3 September. De geschiedenis der
electriciteit is een halve eeuw oud. Zij begon met de
groote uitvindingen -van den electrischen stroom,
van de electrische gloeilamp, van de telefoon en
van den electrischen kabel.
Door den technischen vooruitgang der electriciteit
werd zij op ieder gebied van het menschelijk leven
ingevoerd. Het denkbeeld dat de elctrische energie
zoo zoo goedkoop mogelijk het geheele volk ter be
schikking moet worden gesteld, begon zich eerst
sedert 1933 in Duitschland door te zetten.
Wij staan thans aan een keerpunt van het ener
giewezen. In plaats van de zuiver kapitalistische
beschouwing moet. de aanwending van de electri
sche kracht in het belang van het geheele volk
voorop staan. De belangrijkste taak is daarbij op
het oogenblik niet -de reorganisatie van het be
staande, maar het opwekken van electrische kracht.
De grondslag van de toekomstige opwekking van
electrischen stroom zal het water zijn. Kolen blijven
voorloopjg voor chemische doeleinden voorbehou
den. De Duitsche waterkracht moet op groote
schaal in dienst worden gesteld. Zooals alles, dat
hi het nationaal-soxialistische Duitschland' gescha
pen wordt, zullen geen plannen gemaakt worden
voor de volgende twee of drie jaar, maar zij zullen
moeten gelden voor tientallen en honderdtallen van
jaren. De juiste technische oplossing der vraag
stukken, die ten doel hebben ook den laatsten drop
pel water aan de opwekking van electriciteit dienst
baar te maken, kan slechts geschieden, wanneer
allen die er nut en profijt van zullen trekken
landbouw, scheepvaart, watervoorziening, stroom-
Verzorging samenwerken. Dan zullen er gewel
dige bouwwerken ltunnen ontstaan die alle moge
lijkheden in de. natuur zullen benutten. Hierbij is
het de voornaamste taak van den ingenieur deze ge
bouwen zooveel mogelijk met de natuur in over
eenstemming te brengen.
Wanneer warme bronnen in werking worden ge
steld, moet de warmte zooveel mogelijk worden
uitgebuit. Hierdoor kunnen de Duitsche kolenvoor-
i'aden worden gespaard. Het zal hierbij noodig zijn
bijzondere schakelinrichtingen te bouwen, evenals
V/armtekrachtstations en verwarmingsstations.
Om de verre afstanden tusschen de plaatsen waar
de stroom wordt opgewekt en de brandpunten van
het verbruik te overbruggen, zullen bijzondere tech
nische maatregelen noodig zijn. De onderzoekingen
betreffende de overbrenging van hoogspannings-
stroom op grooten afstand moeten dus met de
grootste bespoediging worden voortgezet.
Dit zijn alles groote plannen. De ingenieurs zul
len ervoor moeten zorgen dat zij verwezenlijkt wor
den. Zij zullen daarin zeker slagen, wanneer zij er
zich met volle kracht aan wijden. (ANP)
Het vermiste Atlantische vliegtuig.
Tegen een heuvel gevlogen.
Het vermiste Atlantische vliegtuig is, naar volgens een
bericht van Reuter uit Montreal de commandant van den
Atiantischen transportdienst van het Britsche luchtwa
pen heeft verklaard, in het Vereenigd Koninkrijk neer
gestort doordat het tegen een heuvel vloog. Alle inzitten
den zijn om het leven gekomen.
Het D. N. B. verneémt uit New York dat graaf De Bail-'
lét Latour, die om het leven gekomen is bij het ongeluk
niet de voorzitter van het Internationale Olympisch
Comité, maar diens zoon was.
tember met succes stellingen luchtdoelgeschut en ar
tillerie van de Sovjets en plaatsten talrijke voltref
fers op een troepenkamp,
Italiaansch
weermachtsbericht.
Ontploffingen en branden
te Tobroek waargenomen.
Autocolonnes in het gebied van
Djaraboeb aangevallen
ROME, 3 September. (Stefanl). Het 456ste com
muniqué van het Italiaansche hoofdkwartier luidt:
„De actie der luchtmacht tegen de Britsche steun
punten en stellingen heeft nieuwe resultaten op
geleverd. Bij den massalen aanval op Tobroek, waar
van het weermachtsbericht van gisteren melding
maakte, zijn ook stellingen van luchtafweergeschut en
veldartillerie, alsmede tentenkampen gebombardeerd,
Talrijke branden en ontploffingen werden waargeno
men. In het gebied van .Djaraboeb hebben onze
vliegtuigen vijandelijke autocolonnes die troepen
Vervoerden, verstrooid en met machinegeweervuur
bestookt. In den afgeloopen nacht zijn de vlieg
velden van Malta gebombardeerd. Te Tobroek heeft
onze artillerie groepen gepantserde verkennings
wagens en pantserwagens, die onze stellingen trachtten
te naderen, onder vuur genomen.
Vijandelijke vliegtuigen hebben bommen op Beng
hazi geworpen en een kolonie in Cyrenaïca zonder
succes met machinegeweervuur bestookt. Andere
aanvallen zijn gedaan op plaatsen in de nabijheid van
Catania en Regusa. De schade was onbeteekenend.
In Oost-Afrika blijven onze troepen den vijand in
bedwang houden. Zij brengen hun gevoelige verlie
zen toe. Een onzer bataljons, die van de basis Sjelga
uit opereeren, is bij een schitterend geslaagden aan
val tot diep in de vijandelijke linies doorgedrongen.
Een groote vijandelijke afdeeling werd verstrooid.
De vijand liet talrijke dooden op het slagveld ach
ter."
Wederopbouw van Viipuri.
15000 personen kunnen naar
de stad terugkeeren.
Het DNB meldt:
HELSINKI, 3 September. De burgemeester
van Viipuri heeft de pers medegedeeld dat reeds
voorbereidselen worden getroffen voor den her
bouw van Viipuri. Doordat de .buitenwijken voor
het grootste deel verwoest zijn en ook het centrum
veel schade heeft geleden, zullen niet evenveel
menschen als vroeger zich in de stad kunnen ves
tigen. Wanneer de lichtbeschadigde huizen hersteld
zijn, zullen ongeveer 15.000 personen naar Viipuri
kunnen terugkeeren. Een bedrag van tenminste 100
millioen Finsche mark zal noodig zijn voor het
herstel van den telefoondienst. Het verkeer zal het
steld worden met behulp van den staat. Er zullen
nieuwe radiostations en een zender gebouwd moe
ten worden, terwijl de stad Sortavala, die vroeger
ook een station bezat, voorloopig alleen een studio
krijgt. De haven van Viipuri is over het algemeen
nog bruikbaar. Zoodra de wereldtoestand dat mo
gelijk maakt, kan het handelsverkeer hervat
worden.
Japanners ontruimen gebied
van Foetsjau.
Japansche vloot blijft de
stad blokkeeren.
Uit Sjanghai verneemt Domei: In een commu
niqué van het Japansche expeditieleger in China en
van de Japansche vloot in de Chineesche wateren
wordt medegedeeld dat, aangezien de Japansche
troepen in het gebied van Foetsjau erin geslaagd
zijn de toevoerwegen van Tsjoengking te blokkee
ren, zij dit gebied volkomen evacueeren teneinde
him operaties tegen Tsjoengking elders voort te
zetten. De ontruiming is vlot verloopen onder
nauwe samenwerking tusschen leger en vloot en
zonder Chineesche storingen. De Japansche vloot
blijft de kust van Foetsjau blokkeeren. Alvorens het
gebied van Foetsjau te ontruimen hebben de Ja
pansche expeditiestrijdkrachten in_ China stappen
genomen om de Chineesche bezittingen volkomen
onbeschadigd achter te laten en de rust in het
gebied te waarborgen. Het leger zal evenwel niet
aarzelen het gebied opnieuw te bezetten indien
Tsjoengking aanstalten maakt de toevoerwegen via
Foetsjau te heropenen.
Konoje verlangt totale
economische mobilisatie
in Japan.
Economische hulpbronnen móeten
zoo hoog mogelijk opgevoerd
worden.
Domei meldt:
De Japansche minister-president Prins Konoje
heeft aan een ronde-tafelconferentie van vertegen
woordigers der regeering en van de oorlogsindustrieën
het sinds 30 Juli j.l. bewaarde stilzwijgen verbro
ken en o.a. het volgende verklaard:
„Japan staat voor de zwaarste crisis sinds het begin
van zijn geschiedenis. De eenige manier om den
noodtoestand te boven te komen is gelegen in een
zoo doeltreffend mogelijke totale mobilisatie der
economische krachten van het land. Het doel van
deze Ronde-tafelconferentie is de Japansche eco
nomische hulpbronnen tot een zoo hoog mogelij
ken graad op te voeren."
Vervolgens werd het woord gevoerd door vice-
aamiraal Seizo Sakonji, den minister van handel,
die zeide de wrijving te betreuren welke bestaat tüs-
schen de organen van de economische controle en "de
organen op wie de economische controle wordt uit
geoefend. Hij legde den nadruk op de noodzakelijk
heid om particuliere winstmotieven ondergeschikt te
maken aan de verwezenlijking van de nationale doel
stellingen krachtens de nieuwe economische struc
tuur.
Luitenant-generaal Teiitsji Soezoeki, de voorzitter
van het organisatiebureau, zeide: „Geen enkele man,
geen enkele sen en geen enkele ton materiaal mag
verkwist worden in de pogingen welke op economisch
gebied worden aangewend om deze crisis te boven té
komen".
Zooals reeds in verscheidene andere door de
Duitsche troepen bezette gebieden in het Oosten
is geschied, is thans, naar het D.N.B. meldt, ook in
Letland het burgerbestuur ingevoerd.
IN DE SUDA-BQCHT. Duitsche schepen leggen er nu geregeld aan. Zij brengen
wapenen, munitie, materiaal en andere benoodigdheden, om op hufei terugreis
talrijke gevangenen naar het vasteland te transporteeren. Hierboven het
inschepen van meer dan duizend Britten.
(Foto Orbis-Holland)
Enorme scheepsverliezen in de
Finsche Golf.
Eind Augustus bijna 200 Sovjetschepen
ten onder gegaan.
Officieel wordt uit Helsinki medegedeeld:
De geweldige omvang van het drama dat zich eind
Augustus in de Finsche Golf heeft afgespeeld zal
men wel nooit met zekerheid kunnen vaststellen. Het
aantal tot zinken gebrachte en beschadigde vijande
lijke schepen bedraagt bijna 200. Ongeveer een week
lang zijn de brandende scheepsresten en ronddrijven
de booten, vlotten en lijken bewijzen geweest voor
de ontzettende vernietiging welke de zeestrijdkrachten
der Sovjets en zeetransporten geleden hebben en
welke door de Duitsche en Finsche zee- en lucht
strijdkrachten alsmede door de mijnversperringen
veroorzaakt werden. Bovendien zijn vijandelijke
schepen bij de bezetting der eilanden in de baai
van Viipuri en de haven van Koivisto-Björkö tot
zinken gebracht en beschadigd. Als laatste gebeurte
nis kan gemeld worden de torpedeering van een
transportschip van 2000 ton in de Zeestraat van
Koivisto, een artillerievoltreffer op drie schepen,
het buitmaken van een driemaster en van twee groo
te pramen die met munitie en ander materiaal, o.a.
met optische instrumenten en machines, vol geladen
waren. (D.N.B.)
Kort ziekteverlof voor
Von Papen.
Met zijn echtgenoote naar
Duitschland vertrokken.
ANKARA, 3 September. De Duitsche ambassa
deur Von Papen is met zijn echtgenoote naar
Duitschland vertrokken.
Naar vernomen wordt, zal hij een medische behan
deling ondergaan wegens een aandoening van zijn
nieren terwijl hij tevens tandheelkundige hulp be
hoeft. Hij zal een kort verlof tot' herstel nemen.
(D.N.B.)
Attlee over de Engelsclie hulp aan
de bondgenooten.
BERLIJN, 3 September (D.N.B.) Op het Engelsche
vakvereenlgingscongres in Edenburgh heeft de Lord-
grootzegelbewaarder Attlee verklaard dat de hulp, die
Engeland aan zijn bondgenooten kon geven, begrensd
wordt door de Engeland ter beschikking staande mid
delen en door geografische feiten. De slag is „nog
niet" gewonnen. Er zijn in Groot Brittannië in alle
klassen der maatschappij nog zekere lieden die zich
nog niet ten volle bewust zijn van de gevaarlijkheid
van den tegenwoordigen tijd en die ook de macht van
den tegenover Engeland staanden vijand niet inzien.
De reorganisatie tot de oorlogsproductie is in een
groot industrieland onvermijdelijk een langdurig pro
ces. „Er zijn twee dingen", zoo zeide Attlee, „die wij
niet mogen doen: wij mogen niet tevreden zijn met
onze eigen inspanningen en wij mogen onszelf ook
niet toestaan te denken dat de oorlog door anderen
voor ons kan worden gewonnen."
De nieuwe grondwet van
Frankrijk.
Reorganisatie van het Fransche
bestuurssysteem
Het D. N. B. meldt:
VICHY 3 September. De grondwetscommissie van den
nationalen raad heeft de werkzaamheden voltooid
haar tweede zittingsperiode, die was gewijd aan de be
raadslaging over de inwendige structuur van het Fran
sche bestuurssysteem. Men verwacht dat de nieuwe
grondwet van Frankrijk reeds in October kan worden
gepubliceerd. Bij de beraadslagingen der tweede zittings
periode Is, voor zoover tot dusver bekend ls geworden, be
sloten den chef van den staat voor te stellen liet verkie
zingssysteem ln beginsel te handhaven. Aan de regeering
wordt echter een vergaande Invloed op de benoemingen
in de openbare functies ingeruimd.
De inwendige opbouw van het bestuur wordt volgens de
voorstellen van de grondwetscommissie in vijf categorieën
ingedeeld: de gemeenten, de algemeene raden, de pro
vinciale raden, den nationalen raad en een hoogen raad.
De voorzitters van deze raden, de burgemeesters, prefec
ten, gouverneurs der provinciën en de voorzitters van den
nationalen en den Hoogën Raad worden door de regee
ring benoemd. De gemeenteraden zullen volgens de voor
stellen der grondwetscommissie door de stemhebbenden
gekozen worden. De algemeene raden zijn administratieve
lichamen van het departement. Zij worden gekozen door
de gemeenteraden en hun benoeming moet bekrachtigd
worden door gouverneurs. Bij de provinciale raden wordt
het kiesstelsel in zooverre door de nieuwe voorstellen
uitgeschakeld dat de helft der leden benoemd wordt door
den gouverneur der provincie, terwijl de andere helft
aangewezen wordt door de groote openbare organisaties,
zooals het Fransche legioen der oudstrijders, de beroeps
corporaties en door vertegenwoordigers van de organi
saties' die dienen tot bescherming en bevordering van het
gezinswezen en ten slotte door de notabelen der provincie.
Voor de vorming van de vierde categorie van het bestuurs-
stelsel, den nationalen raad, stellen de provinciale raden
een lijst van candidaten op, aan de hand waarvan
nationale raden door de gemeenteraden worden gekozen.
De kort geleden Ingestelde nationale prefecten vor
slechts een voorloopige oploösing van de provinciale
slechts een voorloopige oplossing van de provinciale
provinciën en van provinciale raden weer worden afge
schaft.
DANKTELEGRAM VAN MANNERHEIM AAN
HITLER.
HELSINKI, 3 September (D.N.B.) In een tele
gram aan den Führer heeft veldmaarschalk Manner-
heim zijn dank betuigd voor de eer, die hem en het
Finsche leger bewezen is door de verleening der
hooge oorlogsonderscheiding. Mannerheim zegt in het
telegram dat hij in de onderscheiding een erkenning
ziet van het aandeel dat het Finsche leger in den ge-
meenschappelijken strijd tot vernietiging van het bols
jewisme heeft.
Mannerheim heeft verder zijn dank betuigd en zijn
vriendschappelijke gelukwenschen doen toekomen
aan generaal-veldmaarschalk Von Brauchitsch en
uiting gegeven aan zijn bijzondere voldoening over
het feit, dat de Finsche weermacht thans aan den
gemeenschappelijken vernietigingsstrijd tegen het
bolsjewisme mag deelnemen.
Ter gelegenheid van de groote Finsche successen en
de onderscheiding van Mannerheim door Hitier heeft
Rijksmaarschalk Goering een telegram van geluk-
wensch tot den Finschen veldmaarschalk gericht.
Deze heeft den Rijksmaarschalk daarvoor zijn dank
betuigd.
Gevangenen bouwen een kerk.
,J)e goede dief".
DANNAMORA (New-York) De R.K. bisschop
Mónaghan heeft dezer dagen de kerk „De goede dief"
ingewijd. Deze kerk werd gebouwd door de gevan
genen van de Clinton-gevangenis in den tijd van
drie jaren. Het is een groot, in Gothischen stijl op
getrokken gebouw, waarin zich veel schenkingen
van andere kerkgemeenten bevinden, o.a. een groot
kruisbeeld dat door de spelers van de passiespelen te
Oberammergau vervaardigd is, een antiek altaar dat
door Magelaen van Portugal naar de Philippijnen
zou zijn gebracht en een orgel dat een waarde van
25.000 dollar heeft. (United Press.)
Harriman aan het hoofd der
Amerikaansche delegatie voor
Moskou.
Naar United Press meldt, heeft Roosevelt definitief
de commissie van vijf samengesteld die zal deelnemen
aan de besprekingen omtrent oorlogsleveranties te
Moskou. Voorzitter is Harriman en leden generaal
Burns, een deskundige van het legerbestuur, generaal
Brett, de chef van het vliegcorps van het leger, die
thans met een bijzondere opdracht in het Nabije
Oosten vertoeft, gepensionneerd admiraal Standley
en Batt, plaatsvervangend leider van het federale
productiebureau.
Lord Beaverbrook leider der
Britsche missie.
Het Witte Huis heeft volgens Associated Press
bij de benoeming van de' Moskousche delegatie een
verklaring gepubliceerd dat Engeland een dergelijke
afvaardiging zal zenden onder leiding van Lord Bea-
verbook.
Engelsclien en Sovjets
confereeren te Kaswin.
Pogingen der Sovjets tot
bolsjewiseering van Iran,
Het D.N.B. deelt mede:
Naar de Britsche Nieuwsdienst meldt, is in Lon
den bekend geworden dat de Britsche opperbevel
hebber in Iran en de opperbevelhebber van de
Sovjetstrijdkrachten aldaar op honderd mijl ten
Noorden van Teheran in de stad Kaswin, een confe
rentie gehad hebben.
Een A.N.P.-telegram uit Ankara meldt dat de bols
jewistische troepen in Tebris, volgens vandaar ont
vangen berichten, niet alleen de consulaten van de
asmogendheden en van de met de asmogendheden be
vriende staten hebben bezet, doch ook het Britsche
consulaat. In dit verband wordt in Britsche kringen
te Ankara opgemerkt dat men den bolsjewistischen
opmarsch in Iran met eenige bezorgdheid gadeslaat.
Men heeft in Britsche kringen te Ankara den in
druk dat Moskou in Iran in ieder geval probeert om
aldaar grooteren Invloed te krijgen dan Londen.
Voorts meldt het A.N.P. dat de Sovjettroepen in
alle plaatsen van Iran, welke zij bezet hebben, ter
stond plaatselijke Sovjets gevormd hebben en pro-
beeren aldus het land te boljewiseeren.
Volgens andere té Ankara ontvangen berichten,
hebben de Sovjets Iraansche douanekantoren aan
de Turksche grens eenvoudig leeggeplunderd,
Turkije heeft het optreden van de Sovjets de grootste
bezorgdheid verwekt, daar het hier een flagrante
schending betreft van de Engelsch-Bolsjewistische
verklaring over de politieke onschendbaarheid van
Iran. Volgens een nog onbevestigd bericht zouden er
op een plaats aan de Tuksch-Iraansche grens botsin
gen ontstaan zijn tusschen Turksche douanebeamb
ten en Sovjettroepen.
„ZENUWENOORLOG" TEGEN IRAN.
Het D. N. B. verneemt uit Berlijn: Engeland en de
Sovjet-Unie voeren tegen Iran een soort zenuwen-
oorlog,. doordat zij den Iraniërs de z.g. vredesvoor
waarden blijkbaar nog altijd niet hebben voorge
legd. Deze meening was men toegedaan in Berlijn-
sche politieke kringen. Het doel van dezen Engelsch-
Bolsjewistischen zenuwenoorlog meent men hier te
zien in het streven de Iraniërs steeds gewilliger te
maken voor de wenschen van hun tegenstanders.
Voorts neemt men in Berlijn kennis van de ver
schillende berichten over een afsluiting van de
Turksch-Iraansche grens door de Sovjet-troepen,
over het zich nestelen van Sovjets in het door dc
bolsjewisten bezette Iraansche gebied en van d<
berichten over ontvredenheid in Iraansche officiers
kringen, zonder dat men te Berlijn evenwel ten
aanzien van deze berichten afzonderlijk een'standpunt
inneemt.
Laval zal binnenkort het
ziekenhuis verlaten.
Over vier weken weer aan
den arbeid.
PARIJS, 4 September (D.N.B.) Na zijn terug
keer uit Versailles heeft ambassadeur De Brinon
gisteravond aan vertegenwoordigers van de pers me
degedeeld dat de toestand van Laval zoozeer verbe
terd is dat hij waarschijnlijk over ongeveer veer
tien dagen uit het ziekenhuis kan worden ontslagen en
over ongeveer vier weken zijn werk zal kunnen her
vatten. In het vervolg zal nog slechts eenmaal per
dag een bulletin over- zijn toestand worden uitgege-
De Brinon voegde hieraan toe dat Laval zeer ge
troffen was door de tallooze sympathiebetuigingen die
hem uit binnen- en buitenland gedurende zijn ziekte
gezonden zijn. De Fransche regeering laat zich re
gelmatig op de hoogte stellen van den toestand van
Laval.
Uit Boekarest meldt het D.N.B.: De nieuwe
bestuUrswet voor de provincies, die van de Sovjets
zijn bevrijd deelt Bessarabië en de bevrijde Boeko-
wina in twee provincies in met bijzondere, ver
gaande autonomie en bestuurszetel te Kisjinef,
resp. Cernauti. Het bestuur dezer provincies staat
onder rechtstreeksche leiding en toezicht van den
Conducator.
Rijksminister dr. Gcebbels is gistermiddag
weer per vliegtuig uit Venetië vertrokken, uitge
leide gedaan door den Itaüaanschen minister voor
volksopvoeding Pavolini. (D.N.B.)
Uit Berlijn: Aan den zaakgelastigde van Guata-
mala is meegedeeld dat de Duitsche regeering zich
genoopt heeft gezien aan de consuls van Guatamala
in Duitschland het exequator te ontnemen.
8-7-6-0-0.
Acht, zeven, zes, dubbel nu!.
Kent u dat getal nog?
Hét is het gironummer van de Nederlandsche Am
bulance, die straks naar het Oostfront gezonden wordt,
de grootste ambulance die ooit door ons land uitge
rust werd.
Want ginds aan het Oostfront ls zoo ontzaglijk veel
menschelijk leed te verzachten. Gewonden, vriend en
vijand, wachten ook Op uw hulp. Helpt mede aan het
tot stand komen van deze Nederlandsche Ambulance.
Stort uw bijdrage, iets meer dan' u missen kunt, op
girorekening
8-7-6-0-0.
NEDERLANDSCHE AMBULANCE
Koninginnegracht 22, 's-Gravenhage
De laatste vertegenwoordigster
der Romantiek
Julia Cuypers wordt vandaag 70 jaar. -In haar zal
Amsterdam bij de receptie in den Stadsschouwburg
de laatste vertegenwoordigster der romantiek eeren.
Heel haar leven was feitelijk romantiek. Stond de
kleine „Julieke", zooals zij als kind in België al
gemeen genoemd werd. niet reeds als vier-jarig
ineiske in den schouwburg te Gent op de planken
in het drama „Protestanten van Vlaanderen?"' En
heeft zij als 8.-jarig kind ook niet te Brussel de
harten van het publiek gestolen in Gitten's treur
spel „Jane Shore" en later in „De Brusselsche
Straatzanger" en „De kleine Patri col"?
Juli Cuypers is een van de actrices, die tusschen
de coulisses is opgegroeid en altijd geleefd heeft
in die eigenaardige tooneelwereld, welke voor haar
meer dan een ander het leven beteekent.
Reeds op 13-jarigen leeftijd kreeg zij te Gent haar
eerste engagement en was zij „medelid" van een
vast gezelschap. Julia Cuypers is altijd een „Zon
dagskind" geweest. O zeker, zij heeft ook tegen
slagen gehad stierf niet op den dag van haar
eigenlijk debuut haar vader en moest zij niet als
13-jarig meisje spelen, nadat haar in de pauze van
de voorstelling die droeve tijding was meegedeeld?
maar zij heeft de mooie zijde van het tooneel-
leven volop gekend. In Brussel droeg men haar op
de handen en behaalde zij als jonge actrice triom
fen in stukken als Charlotte Corday, De Maagd van
Orleans, Serge Panino en vooral in Nestor de
Tière's „Rose Kate, het treurspel der Smeden", met
welk stuk zij in 1894 voor het eerst een tournee
door ons land maakte. De oudéren onder ons zullen
zich nog herinneren, welk een furore de toen nog
jonge en zeer mooie actrice maakte. Zij speelde
met een hartstocht, dat de vonken er af spatten en
het was met dit brandend temperament, dat zij in
die dagen, toen men nog ontvankelijk was voor
de romantiek, ook het Hollandsch publiek ver
overde, zóó zelfs, dat zij al spoedig besloot in ons
land te blijven.
Het was in den tijd van den nabloei der roman
tiek, toen nog Sardou het tooneel beheerschte. In.
stukken als Fédora, La Tosca, La Sorcière was
Julia Cuypers in haar element en zij had haar
vaste publiek in het Grand Théatre in de Amstel-
straat.
In de romantische school was zij opgegroeid en
zij is de romantiek heel haar leven feitelijk trouw
gebleven. In stukken als Frou-Frou, De Industrieel
van Pont Avesnes, De Zondares, Marie -Stuart,
Marguérite Gauthier. Zaza, Zwarte Griet, Medea,
Gier Wally, Narciss, later in de tooneelspelen van
Bernstein behaalde zij haar groote successen. En
vergeten wij ook niet Silvia Silombra van Van
Riemsdijk te noemen, haar lievelingsrol, die zij
honderden malen ook in het Duitseh en het
Fransch speelde. Zij heeft dat stuk dat zij ook
eens met de vereeniging Cremer opvoerde tot
het succes gedragen. Geen wonder dus, dat de
schrijver het aan haar opdroeg.
Het was heel verklaarbaar, d'at Julia Cuypers
in haar romantisch en tijd bij een groot deel van
het publiek zeer bemind was. Zij bezit alle eigen
schappen, welke deze sympathie verklaarden: een
zeer mooie tooneelverschijning, een warm getim-
breerd, buigzaam geluid, dramatisch talent en een
laaiend temperament. In haar spel ontwikkelde zij
soms een kracht en een hartstocht, die suggestief
werkten op het publiek, vooral wanneer zij tegen
spelers had van dezelfde geaardheid, zooals een
Louis Bouwmeester of een Louis de Vries. Haar
spel in groote rollen kwam doorgaans breed en vol
over het voetlicht en was zuiver intuïtief. Voor
rollen, die diepgaand intellect of psychologische
analyse verlangen, was zij niet de aangewezen
actrice. Daarom eigende haar talent zich niet voor
stukken, die subtiele nuances en fijne karakter
ontleding vragen.
Al is de tijd der romantiek voorbij, toch behoort
Julia Cuypers nog steeds tot de actrices, die het
tooneel weten te vullen en haar plaats waard zijn.
Zij bewees dit o.a. als de moeder in „De Markiezin
van Arcis", als de kordate directrice van het
Meisjes-Lyceum in „Het getrouwde Schoolmeisje"
en vooral in de zoo mooi-gevoelig gespeelde rol
van „Omi" in „Als het je tijd is". Er zal Julia
Cuypers op haar feestdag heden dan ook zeker
veel belangstelling geworden.
J. B. SCHUIL.
Radio Hsioqxanutia
VRIJDAG 5 SEPTEMBER 1941.
HILVERSUM I, 415.5 M.
6.45 Gramofoonmuziek. 6.50 Ochtendgymnastiek. 7.00
Gramofoonmuziek. 7.45 Ochtendgymnastiek. 8.00 B. N. O.
Nieuwsberichten. 8.15 Schriftlezing en meditatie (voorbe
reid door de Christelijke Radio Stichting). 8.25 Gewijde
muziek (gr.pl.). 8.45 Gramofoonmuziek. 9.15 Voor de huis
vrouw. 9.20 Gramofoonmuziek. 11.20 Voordracht, 11.40 De
Gooilanders en orgelspel. 12.40 Almanak. 12.45 B. N. O.
Nieuws- en economische berichten. 1.00 Klaas van Beeck
en zijn orkest. 1.30 Melodisten en soliste. 2.00 Residentie
orkest en gramofoonmuziek. 4.00 Cyclus: „De Evangelis
ten en hun werk". 4.20 Boyd Bachman en.zijn orkest. 5.05
Qramofoonmuziek. 5.15 B. N. O. Nieuws- economische en
beursberichten. 5.30 Voor de jeugd. 5.45 Viool, en piano.
6.15 Sportwetenswaardigheden. 6.30 Zang met pianobege
leiding. 6.50 Gramofoonmuziek. 7.00 Actueel halfuurtje.
7.30 2e acte van „Die Zauberflöle" (e.o.). 9.00 Causerie":
„Wat is Nationaal Socialisme7" 9.15 Gramofoonmuziek.
9.45 B. N. O. Nieuwsberichten. 10.00—10.15 B. N. O. Engel
sche uitzending: Economie News from Holland.
HILVERSUM n, 301.5 M.
6.45 Gramofoonmuziek. 6.50 Ochtendgymnastiek. 7.00
Gramofoonmuziek. 7.45 Ochtendgymnastiek. 8.00 B, N. O.
Nieuwsberichten. 8.15 Gramofoonmuziek. 10.30 Pianovoor
dracht en gramofoonmuziek. 11.00 Voor de kleuters. 11.20
Zang met pianobegeleiding en 'gramofoonmuziek. 12.00
Ensemble Jack der Kinderen en solist. 12.45 B. N. O.
Nieuws- en economische berichten. 1.00 Gevarieerd mid
dagprogramma. 3.00 Voor de vrouw. 3.45 Het Revida-
Sextet. 4.30 Voor de jeugd. 5.00 Gramofoonmuzeik. 5.15 B.
N. O, Nieuws- en economische en beursberichten. 5.30
Ramblers. 6.00 Onder de leeslamp (voorbereid door de
Christelijke Radio Stichting). 6.15 Ensemble Bandi Balogh.
6.45 Gramofoonmuziek. 7.00 Actueel halfuurtje. 7.30 Repor
tage. 8.00 Gramofoonmuziek. 8,30 Frans Wouters en zij*
orkest. 9.00 Molto cantabile. 9.45 B. N. O. Nieuwsberichten*
10.00 Avondwijding. 10.05—10.15 Gramofoonmuziek,
