IJMUIDER COURANT Spoedig gewijzigd 5 regeering-Renner Tooneel Gespannen maar niet critiek De IJsindustrie herleeft Kennemer Editie Directeur- Hoo f tired Buitenlandsch Nieuws Er is overeenstemming bereikt tusscben het Britsche, Russische en Amerikaansche standpunt over de toekomst van de Oos- tenrgksche' regeering Renner. In gezag hebbende kringen Londen werd Vrijdag verklaard, dat een reconstructie van de regeering-Renner op komst is en verwacht kan worden na de bijeenkomst van de vertegenwoordigers der Oostenrqksche provincies, die Maandag te Weenen is be legd. Moskou en Italië1 6 koloniën Dr. Lomin, een spreker van radio Mos kou, heeft verklaard dat. indien de Sovjet Unie individueel als trustee zou optre- n Haarlems Dagblad ur: RoJjert Poeroboom den voor een der Italiaansche koloniën, zij alles in het werk zou stellen om de bevolking te brengen tot volledige onaf hankelijkheid. De Sovjet Unie. zoo voeg de hij hieraan toe. zou zich strikt houden aan die edele beginselen welke zij in San Francisco heeft voorgesteld en verdedigd. Arrestatie van Doihara gelast Generaal Mac Arthur heeft de onmid dellijke arrestatie gelast van generaal Kenzo Doihara, bijgenaamd de „Storm vogel" van Mantsjoerije. Hij is *de op richter van het beruchte Kvfrantoenleger. dat Mantsjoekwo heeft overheerscht sind6 dit land aan China werd ontrukt. OOo .Jaargang No. 181S4 Bureaux: Kennemerlaan 154, IJmuiden - Telefoon 5437 To Haarlem: Gr. Houtetr. 93 Telefoon 10724. WIJ merken nog niet veel van ons her leefde Tooneel. De groote daden moe ten nog komen. Maar de sfeer waarin het zich aandiende met die reeks historische schetsen, die den titel Het Vrije Volk droeg, was dermate vervuld van goede voornemens, dat men hoopvol blijft over hetgeen dit seizoen brengen zal. Gisteravond heb ik Eduard Verkade den Duivel van Molnar zien spelen in Am sterdam. Het is een oud stuk en ge voelt dat in het minst sterke bedrijf: het eerste. Daarna sleept Molnar u mee. Hij doet het niet alleen. Verkade speelt zijn oude glansrol even brillant, even gespannen als eertijds, in dat verre vooroorlogsche ver leden en hij heeft een groep medewerkers om zich heen. die dit spel in elk geval waardig is. Ook geniet ge weer van de verfijning van zijn regie, boeiend als im mer door het werk van een persoonlijk heid, die het détail verzorgt met een eigen distinctie. Het is een mooie voorstelling en al verwachten wij meer van het Too neel dan de herleving van Molnar's stuk ken. deze heeft dan toch de waarde dat zij al degenen, die na jaren van afwezig heid in den schouwburg terugkeeren, op nieuw zal doen beseffen wat onze too- neelisten kunnen en hen bevangen met de oude. onweerstaanbare bekoring. Wat wacht ons Tooneel? Sommigen zien dat zwartgallig in en meenen dat het ten slotte in den concurrentiestrijd met film en radio bezwijken zal. Niet omdat het ermee vergelijkbaar is in den zin van een „verouderden vorm", maar omdat de pu blieke belangstelling zich zoozeer op het moderne zal blijven toespitsen, dat de oude kunstvorm tenslotte nauwelijks meer aanhangers zal hebben. Ik geloof dat dit een verkeerd inzicht is. Het levende Tooneel is onsterfelijk, om dat het een diepte en een intensiteit bezit en een vermogen tot ontroering ontwik kelt, die geen mechanische kunstproductie ooit zal kunnen benaderen. Molnar's Dui vel is een sterk en een goed stuk; toch kan men het niet beschouwen als een hoogtepunt van hetgeen het tooneel ver mag. Maar het bracht toch ook weer die spanning, die betoovering in de volle zaal, die bijzondere sfeer die des Tooneels is en die geen bioscoop-theater ooit vervullen zal. Als Huizinga nog leefde en deze voor stelling had bijgewoond, zou zijn pessi misme over de toekomst van onze vervlak kende en verzwakkende cultuur, dat zoo sterk tot uiting komt in zijn posthume werk „Geschonden Wereld", wel niet ver dwenen maar dan toch verminderd zijn. Hij zou het auditorium hebben beschouwd en er veel jonge menschen in hebben ge zien. Hij zou hebben waargenomen, hoe intens zij geboeid en gegrepen waren. Hij zou hebben erkend, dat er zelfs in de bloeitijden van de cultuur altijd maar een minderheid is geweest, die serieuze Kunst aanhing en dat deze minderheid ook nu nog een zaal kan vullen, vele „nieuwe menschen" in haar midden tellen en in vervoering geraken bij een stuk, dat acht endertig jaar oud is en niet tot de klas sieken gerekend kan wordenen dit omdat het echt, volbloedig Tooneel is. Wij weten nog niet of de tooneellitera- tuur in den tijd van ons isolement veel belangrijke nieuwe aanwinsten heeft ver worven. Wellicht zijn er nog in wording. Laat ons erop hopen. Wel geloof ik dat een gretig publiek voor den schouwburg gereed staat, dat de grauwe en eentonige overlading met gruwelen, verraadproces- 6en, zwarten handel en chaotische ver warring, die de werkelijkheid als „afwis seling" biedt, wil vergeten in een wereld der verbeelding. Het zou niet verwonderen als vooral de groote klassieken van het Tooneel, indien zij met zorg en toewijding tot ons gebracht werden, een grooten toe loop zouden vinden en sterken weerklank bij een jeugd, die in haar kern ernstiger tegenover het leven staat dan vroegere jonge geslachten. Er zou opnieuw een bloeitijd voor Shakespeare, voor Molière, voor Vondel en ook voor andere werken van het klassieke repertoire kunnen ont staan. Maar een nieuwe tooneelliteratuur zal zich daarnevens moeten ontwikkelen. Zij zal. geloof ik, voorloopig niet haar kracht in oorlogsstukken vinden. Die zul len later komen, als meer bezonken en bezonnen is. R. P. School H nog niet beschikbaar School H aan den Wijk aan Zeeërweg heeft gedurende geruimen tijd gediend als verblijfplaats voor de politieke ge vangenen. Aangezien deze school, de grootste openbare lagere school in de ge meente, voor het onderwijs dringend noo- 'dig was, werden de politieke gevangenen onlangs overgebracht naar het voormalige gebouw voor Christelijke belangen en de Comitéschool in Oud-IJmuiden De kans is groot, dat ondanks deze ont ruiming school H voorloopig toch niet voor het onderwijs vrij komt. daar men haar voor andere doeleinden in beslag wil nemen. Het gemeentebestuur is ech ter paraat en doet al het mogelijke om te trachten den nieuwen aanval op deze school te pareeren. Nederlaagwedstrijd Als voortzetting van de door de Politie Sportvereeniging „Velsen" georganiseer de nederlaagwedstrijden zal hedenmiddag half vijf op het Waterlooterrein V. V. IJ. tegen de mannen van commissaris Mr. Engels uitkomen. IJmuider Courant Vandaag verschijnt dit blad voor het eerst weer onder den naam IJmuider Courant, als Kennemer Editie van Haarlems Dagblad. Wö twijfelen er niet aan dat het onze lezers in de gemeente Velsen verheugen zal, den o,uden naam te zien terugkeeren. De opmaak is er mee in overeenstemming gebracht, zoo dat het plaatselijk nieuws nu weer zijn belangrijke plaats op de voorpagina in neemt. Onze redacteur de heer S. Baarda is teruggekeerd in zijn woning in de Kennemerlaan en weer in uw midden, gezond en wel en verheugd, dat hij zijn oude taak tenvolle hervat ten kan. Verschijnend als kopblad van Haar lems Dagblad werd de IJmuider Cou rant reeds in het najaar van 1911 door de Duitschers verboden. Vier jaar later keert deze bekende en vanouds ver trouwde naam tot u terug. Ook dit is weer een stap verder op den moeilijken weg naar het herstel, dat in een zoo zwaargetroffen gemeente als Velsen zoo bijzonder veel zorg en toewijding zal eischen. Wij zullen ons daar met warmte voor interesseeren. En wij verwachten dat verbetering in de pa piervoorziening ons spoedig de gelegen heid zal bieden, het blad te vergrooten. Duin en Kruidberg rusthuis Naar wij vernemen, heeft de heer Her- bert Cremer, president-directeur van de Deli Maatschappij, het fraaie landgoed Duin en Kruidberg te Santpoort ter be schikking gesteld als rusthuis voor uit Indië terugkomenden, die aldaar in een ziekenhuis verpleegd zijn geweest, doch voor algeheel herstel een rustkuur be hoeven. Het gebouw zal eenige herstellingen moeten ondergaan, alvorens het voor het nieuwe doel in gebruik kan worden ge nomen. Mr. Tuyll contra Seyss Inquart Naar het A!g. Handelsblad verneemt, zal Mr. A. M. baron van Tuyll van Seroosker- ken. procureur-fiscaal bij den bijzonderen raad van Cassatie als Nederlandsch open baar aanklager optreden m het proces tegen Seyss Inquart. Men denkt de zaak begin November voor te brengen. Mr, van Tuyll heeft in verband met deze regeeringsopdracht zijn functie bij de P. O. D. neergelegd er. ver. trekt een dezer dagen naar Berlijn. Toestand te Batavia De weerspannigheid onder de bevolking van Batavia neemt toe naarmate de dagen verstrijken, zonder dat er geallieerde bezet- tingsgroepen aankomen, zoo melden de A.N P.-Aneta correspondenten Robert Kiek en R. Coniston. Buiten het hoofdkwartier van de R. A. P. W. I. (de hulpverleningsorgani saties) in hötel des Indes is voortdurend een zwijgende menigte verzameld om de bewe gingen van de leden van de R. A. P. W. r. gade te slaan. In het algemeen ontmoeten de leden van het personeel van de R. A. P. W. I. in de stad noch vriendelijkheid noch vijandigheid van de menigte. Er hebben zich echter de volgende ge- isoleerde incidenten voorgedaan. De auto van een Britschen officier van de R. A. P. W. I. kreeg een lekke band. Hij stopte in de straat .om-het euvel te herstellen. Een menigte ver zamelde zich rond hem en nam zulk een houding aan. dat de medicus het geraden achtte zonder den band te hebben vervangen door te rijden. Voorts geschiedde het, dat twee officieren, in een auto gezeten, stopten. Onmiddellijk verzamelde zich rond hen een menigte. De houding der omstanders was in dit geval evenwel louter vriendelijk en nieuwsgierig. Het is voor het meerendeel van de bevol king ook moeilijk te beseffen, dat de R. A. P. W. I. slechts een humanitaire organisatie is ten behoeve van geïnterneerde krijgsge vangenen en Europeanen, die geïnterneerd geweest zijn, te meer daar de in den lande geboren Chineezen, hoewel zij niet geïnter neerd werden, onder de Japansche bezetting honger hebben geleden en gewelddadigheden en terreur van Japansche zijde hebben moe ten verdragen. Zat ordner sa September 1945 Uitgave van de stichting Voorlichting te Haarlem. Abonnementen: p.week 31 ct< per kwartaal 4. Hitler's lijfastroloog De man, die in staat was van zijn flat te Londen uit Hitiers gedachten te „lezen" en aldus de Britsche autoriteiten van de noodige inlichtingen te voorzien, heeft aan Reuters correspondent een en ander verteld over den achtergrond van het werk van den militairen inlichtingen dienst in zijn modernen vorm. Het was Louis de Wohl, een Britsch legerkapitein, die tijdens den oorlog specialen dienst verrichtte in het kader van de psycholo gische oorlogvoering Hij vertelde, dat Hitiers befaamde „tijd-tabel" en „intuï tie" in werkelijkheid berustten op de ad viezen, welke hem werden gegeven door Karl Ernst Krafft, een Zwitsersch astro loog, die jarenlang Hitler met zijn ad viezen had bijgestaan, voordat hij in 1944 stierf in het concentratiekamp Buchen- wald. De Wohl zeide, dat Hitier volko men vertrouwde op wat Kraft hem ver telde. en dat, wanneer het mogelijk was om er achter te komen wat Krafft had ge zegd, de Britsche autoriteiten konden we ten wanneer en waar Hitier waarschijn lijk zou aanvallen of anderszins, even precies als wanneer men zijn gedachten zou hebben kunnen lezen. Krafft's advie zen zouden hebben gesteund op astrolo gische data en persoonlijke opvattingen. De data kende De Wohl. zelf een bekend astroloog, door de algemeene werkzaam heden van alle astrologen, en van Krafft's persoonlijke opvattingen kreeg hij ken nis door nauwgezette bestudeering van diens werkwijzen. Aldus heeft hij den Britschen autoriteiten merkwaardig juist gebleken ..voorspeilingen'' kunnen doen. Hoewel de Japanners krachtens een ge allieerde instructie nog de macht uitoefenen, „verliezen zU snel hun gezicht" tegenover de inheemsqhe bevolking, die reeds is over gegaan tot het stelen van de Japanners van huisraad, radio's en andere bezittingen, die vroeger door de Japanners werden buit ge maakt. ZU doen dit ongestraft. De Japanners zelf beginnen ook meer en meer de uitwerkingen van hun oorlogspoli tiek te gevoelen, die er op gericht geweest is de verschillende bevolkingsgroepen tegen de Europeanen en ook tegen elkaar op te zetten. In een overgangsperiode, zooals Batavia thans doormaakt, is het slechts begrijpelijk, dat enkele groepen bijzonderlijk groepen van jongere elementen, met inbegrip van ve len. die vroeger met de Japanners hebben samengewerkt, zouden beginnen de Japan sche methoden na te apen. De laatste paar dagen bijv. zijn een aantal processies door de stad getrokken, bestaan de uit ten hoogste 250 tot 300 personen Zij droegen banieren met opschriften als „In donesia voor de Indonesiërs". Een gewapen de demonstratie tegenover hötel des Indes werd door de Japansche politie verdreven. Wat betreft de houding der bevolking in het algemeen kan de volgende schets worden gegeven. De Europeanen, die juist uit hun interneering zijn vrijgelaten, iijn natuurlijk bezorgd over het lot van hun huizen en za ken, die zijn overgenomen of geliquideerd door de Japanners en, in enkele gevallen, door de Indonesiërs. De Chineezen', die een groote commercieel© gemeenschap vormen, zij:n bang en vreezen plundering. De gemiddelde Indonesiër weet klaarblijkelijk niet wat hij zal doen. Het is ook onmogelijk uit te maken tot op welke hoogte de extremistische Indonesische nationailsten gewapend zijn, hoewel het ze-* ker is. dat zij een zekere hoeveelheid Japan sche wapenen bezitten. A. N. P. meldt verder, dat de eerste In drukken betreffende het commercieel be drijf der Japanners in O.-Indië zijn, dat do Jappen zelf niet geloofden lang op Java te zullen blijven. Het feit. dat de groote Ja pansche firmas alle commercleelë activiteit onderdrukten, wijst op een destructieve po litiek. De olievelden te Pladjoe zijn ver nield. Bekende koffie, thee- en rubber plantages zijn eveneens vernield. De Jappen bevalen o.m. de theestruiken uit den grond te halen, rubber boomen om te kappen en suikerrlettuinen om te ploegen. Zulks on der het motief, dat er niets geëxporteerd kon worden. De bevolking werd bevolen in plaats daarvan djarak te telen (djarak is een oliehoudende plant, waaruit met groote moeite olie voor de Japansche vliegtuigen geproduceerd kon worden). Ook andere ge wassen moesten gedwongen geteeld worden, zooals anain. Voorts werden dikwijls kïna- boomen voor brandhout gebruikt waardoor de klninevoorraden in Nederlandsch Indië vrijwel uitgeput waren. Over heel Java moest de bevolking rijstvelden opgeven om zoete aardappelen te telen en een soort groente genaamd oebi, alsmede ketela. Goede berichten uit Bandoeng Bij dit al dient eraan herinnert le worden, dat Batavia steeds een broeinest is geweest van Indonesische extremisten. Berichten, die bijv. uit Bandoeng Batavia bereiken melden,- dat de Indonesiërs daar zeer hulpvaardig en vriendelijk Jegens de Europeanen 2ijn. Bijgevolg bestaat er geen reden om de situatie, die nog gespannen doch zekerlijk niet critiek is, een sensationeel beeld te geven. Indonesiërs tegen Soekarno Een vooraanstaand Indonesiër, die zich thans in Singapore bevindt, verklaarde, dat de Indonesiërs die te Singapore bevrijd zijn, eenstemmig van oordeel zijn, dat zij in de eerste plaats dienen te zorgen, dat Soekarno. die voortdurend met de Japansche onder drukkers geheuld heeft, gevangen genomen wordt. Genoemde Indonesiërs, die zoo lang onder Japansche overheersching geleden hebben. koesteren groote haat tegen Soekarno. Binnenkort drie fabrieken in bedrijf Millioenen kilo's ijs werden jaarlijks ge fabriceerd in het vijftal ijsfabrieken rond de Visschershaven, waardoor IJmuiden het belangrijkste centrum der ijsindustrie in ons land was. De oorlog heeft ook deze industrie lamgelegd, maar nu de visscherij weer tot nieuw leven komt en de be hoefte aan ijs dus grooter wordt, herleeft ook de ijsindustrie, zonder welke een vis- scherijhaven het nu eenmaal niet kan stellen. Weliswaar is er thans nog maar één fabriek in bedrijf, n.l. die van de N.V. Ijsfabrieken en Koelhuis „IJsvries", maar wanneer de visscherij zich in hetzelfde tempo als tot dusver blijft ontwikkelen, zullen ook twee andere fabrieken n.l. de „Noordpool" van de Vereenigde Koelhui zen en Ijsfabrieken en de „Shamrock" van de Vem in bedrijf worden gesteld. Alles hangt echter af van den aanvoer van steenkool. Zooals bekend werden reeds spoedig na de bevrijding in Enge land vier IJmuidensche trawlers voor de voorziening van de markt te 'IJmuiden door Engeland vrijgegeven. Deze trawlers werden aan den overkant van kolen en ijs voorzien, brachten hun visch naar IJmuiden en gingen daarna weer naar Huil om aldaar opnieuw te bunkeren. Dit is thans afgeloopen. Deze booten krijgen nu kolen en ijs in IJmuiden, waardoor de behoefte aan ijs aanzienlijk is gestegen. „IJsvries" kan de drukte voorloopig nog wel aan, maar wanneer de kolenvoorzie- ning beter wordt, mag verwacht worden, dat binnen korten tijd ook de twee bo vengenoemde (kleinere) fabrieken, die bei de den storm van den oorlog nagenoeg on beschadigd hebben doorstaan (alleen de Om den N.V.B.-beker As. Zondagmiddag 2 uur speelt Storm vogels op het E.D.O.-terrein tegen Alcma- rla Victrix om den N.V.B.-beker „Shamrock" mankeert eenige motoren) weer zullen gaan draaien. De grootste fabriek, die van de N.V. Vereenigde Ijsfabrieken en Koelhuis „Fri- go" ls bijna geheel verwoest. Nederlands Volksherstel De afdeeling Velsen van Nederlands Volksherstel hield Vrijdagavond in de gymnastiekzaal van de U L.O.-school te IJmuiden-Oost een bijeenkomst in verband met de plannen tot het verleenen van geestelijken en moreelen steun aan hen, die dezen noodig mochten hebben. Onder de aanwezigen bevonden zich o.a. de hee- ren J. P. Nijssen en W. F. Visser, wethou ders, dr. L. S. Limborgh Meijer, directeur van den Gem. Geneeskundigen en Ge zondheidsdienst, geestelijken en vele leera ren, onderwijzers en onderwijzeressen. De onder-voorzitter van de plaatselijke afdeeling, de heer W. Boerlage, sprak een kort openingswoord, waarin hij de oprich ting van het comité voor geestelijken, bij stand memoreerde. Drs. C. Bos, hoofd van de Cultureele afdeeling van Nederlands Volksherstel, sprak het eerst over „Waar geleden en ge streden werd". Op boeiende wijze vertelde spreker van zijn ervaringen als geestelijk verzorger in de gevangenis te Schevenin- gen, het beruchte „Oranje-Hotel". Vol ont roering luisterden de aanwezigen naar de dikwijls tragische tafreelen, die spreker schilderde, waaruit bleek met hoeveel heldenmoed zelfs de ter dood veroordeel den hun lot hebben gedragen. In het tweede deel van zijn rede sprak drs. Bos over „Wat wij nu verplicht zijn te doen", waarin hij een uiteenzetting gaf van de wijze, waarop Nederlands Volks herstel zich voorstelde, het geestelijk werk te verrichten. De interessante avond werd opgeluisterd met muziek, zang en declamatie.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

IJmuider Courant | 1945 | | pagina 1