De zuivering van het Overheidspersoneel
De geldzuivering
Amerika
Minister Bee! belooft het einde van dit proces
voor de jaarwisseling
Dr. L. J. M. Beel, minister van Binnen-
landsche Zaken, heeft Vrijdagavond voor
den zender Herrijzend Nederland gespro
ken over de zuivering van het overheids
personeel.
Overheidsorganen en ambtenaren heb
ben zoo zei de minister in zijn inleiding
in de oorlogsjaren midden in de bran
ding gestaan. Gaarne bracht hij een eere-
saluut aan allen die onder de moeilijkste
omstandigheden, welke bedreiging ten
spijt, weerstand hebben geboden aan den
vijand en door hun fiere principieele hou
ding den naam van ons volk hebben hoog
gehouden. Eerbiedige hulde bracht hij aan
hen die voor hun beginselen het offer van
hun leven gebracht hebben.
Verder constateerde de minister dat ons
ambtelijk leven zich weer zal moeten gaan
kenmerken door plichtsbetrachting, toe
wijding en onkreukbaarheid. Wil men
dit ernstig nastreven dan is zuivering van
het geheele overheidspersoneel noodig.
De minister wijdde vervolgens aan net
zuiveringsbesluit een nadere beschouwing.
Het ontslag krachtens het zuiveringsbe
sluit draagt een onteerend karakter. Het
heeft tengevolge verlies van iedere andere
openbare functie. De aanspraken op eigen
«n bij overlijden op weduwe- en weezen-
pensioen gaan als regel teloor.
Afgezien van het verleende ontslag kun
nen deze personen nog volgens het Tribu-
naalbesluit, of het Besluit Bijzondere Ge
rechtshoven worden berecht.
Degenen, die in ernstige mate het inzicht
hebben gemist, dat in den geestelijken
weerstand tegen den drang van de bezet
tende macht om ons volk tot een natio-
ïiaa'-soeialistisch volk onder Duitsche op
permacht te maken, de kracht en de toe
kom?'. van ons volk lagen, alsmede zij.
die door telkens laveeren. schipperen en
bak~"il halen gebrek aan beginselvastheid
hebben getoond, hun eigen persoon en
positie hebben overschat en de waarde
van een principieele politiek hebben on
derschat en daardoor het geestelijk verzet
van ons volk in belangrijke mate hebben
ondermijnd, dienen naar het oordeel der
regeering niet langer deel uit te maken
van ons bestuursapparaat, doordat zij. of
schoon te goeder trouw, in ernstige mate
hebben gefaald in hun beleid en als ge-
vo'~ -- niet meer beschikken over
Biiiten!=>r>el<:ch
Overzicht
IV]OG geen eeuw geleden was Japan een
volkomen feodale staat. In 1853 werd
het land ontsloten en sinds dien tijd zijn
er vier groote groepen geweest, die met
elkrar gestreden hebben om de controle
te verwerven over het politieke en econo
mische leven van Japan. Erg zachtzinnig
is het in dien strijd niet toegegaan, zelfs
de menschenlevens werden er niet bij ge
spaard. maar dat wil niet zeggen, dat deze
groepen in het geheel niet met elkaar
overweg konden. Integendeel. Alleen de
zucht om de macht in handen te krijgen
of te houden, veroorzaakte den strijd Ver
der was er niet zoo erg veel verschil, pet
leger zat de idee van de Japansche over-
heersching van Oost-Azië natuurlijk wat
hooger dan bij de Paleisgroep, of den
ambtenarenstand of de groote zaken
wereld. doch ook zij vonden die gedachte
nog zoo gek niet. Alleen over den weg hoe
dit doe! bereikt moest worden bestond
wat verschil van meening. Begrijpelijk is.
dat de groote zakenwereld zoo min moge
lijk risico's wilde loopen. Zij zag nog altijd
de mogelijkheid van een nederlaag en
kon daarom nooit van heeler harte in
stemmen met de jubelkreten van de mili
tairen. toen in 3942 zulke groote vorderin
gen werden gemaakt. Want was het niet
voorzichtiger geweest te zorgen, dat eerst
de heele Chineesche winst was binnen ge
komen. zoo redeneerden de leiders van
deze groep en daarvoor waren het ook
groote zakenlieden. Zij vonden, dat het te
snel ging. Zij hadden liever een langzamer
tempo gehad met meer zekerheid. In feite
zijn zij dus gevaarlijker dan de doldrieste
©fficierencamanlia, omdat zij voortdurend
kleine winsten zoete winsten, ook al
omdat zij zoo zonder risico's werden be
haald hadden willen bejagen, tot alle
tezamen dezelfde groote winst der militai
ren zou zijn geweest. Ook is het begrij
pelijk, dat de leden dezer groep, die aan
aardsche goederen veel meer te verliezen
hebben dan zulke kale officieren, bijtijds
de nederlaag zagen aankomen. Daarom
zorgden zij voor de noodige distancie tus-
schen hun groep en die van het leger. En
eenzelfde handelwijze volgden ook de
beide andere groepen. Nu lijkt de zaak
weer gered. In Tokio zitten op de minis-
tersstoelen weer gematigde figuren, die
zich eigenlijk toch steeds tegen de agres
sieve politiek van het leger hebben verzet
en alles anders zouden hebben gedaan, als
zij maar aan de macht waren geweest! Het
lied is schoon, maar mist betoovering, om
dat de wijs té bekend is.
Dit land en dit volk, dat maar een en
kele keer een partijregeering heeft gehad
en verder door de hierboven genoemde
groepen, hetzij één of een combinatie van
hen, is bestuurd, moet van den grond af
worden opgevoed. Een commandowisseling
Ï6 totaal onvoldoende. Er moeten wegen
gevonden worden, opdat het volk belang
stelling krijgt voor de landspohtiek. Men
zal dus in kleinen kring moeten beginnen
de burgers politiek te scholen. En verder:
in 't geheel geen overbodige beleefdheden
tegenover deze elk jaar met ongeveer een
millioen zielen toenemende natie. De
strenge hand is noodig voor deze droomers
over de vervulling van een goddelijke
Oost-Aziatische roeping.
het vertrouwen van regeering en volle,
dat voor een juiste vervulling van het pu
blieke ambt onontbeerlijk is.
Deze categorie van ambtenaren mag
nochtans allerminst op een lijn worden
gesteld met de vier categorieën waarop
het zuiveringsbesluit doelt.
Het aan hen ongevraagd te verleenen eer
vol ontslag onder toekenning van wacht
geld vindt zijn rechtsgrond in het Konink
lijk Besluit van 12 Mei 1945. Een wijziging
van dit besluit is voorbereid. Wordt de
voorgenomen wijziging doorgevoerd, dan
wordt verleening van ontslag ook zonder
het praedicaat „eervol" mogelijk en wordt
voorts de uitkeering van wachtgeld facul
tatief.
In tegenstelling tot het zuiveringsbesluit
heefi een zoodanig ongevraagd ontslag
niet verlies van pensioenaanspraken ten
gevolge
Ook besprak de minister de mogelijk
heid tot het opleggen van disciplinaire
straffen. Hij achtte het noodig uit te spre
ken dat als een ambtenaar in zijn functie
gestaajjt wordt, dit nog in geen geval wil
zeggen, dat er grond is voor de klacht die
tegen hem is ingebracht. Het is noodig
hierop de aandacht te vestigen, omdat
mede tengevolge van den langen duur van
deze staking deze maatregel vaak het ka
rakter van een strafmaatregel dreigt aan
te nemen en daarenboven omdat moet
worden geconstateerd, dat helaas dikwerf
klachten worden geproduceerd, die na on
derzoek blijken niet of te weinig te zijn
gefundeerd.
Terecht wordt de klacht geuit, dat
dc zuivering te veel tijd in beslag
neemt. Het is dan Ook het ernstig stre
ven der regeering dit proces met alle
middelen te versnellen. Aller mede
werking werd daarvoor gevraagd. Er
zal alles op worden gezet om zoo
ccnigszins mogelijk voor het einde van
hot jaar tot een eindbeslissing in deze
zaken te geraken.
De minister kon niet verhelen, dat dik
wijls klachten tegen gezagsdragers en
ambtenaren worden ingediend, welke na
onderzoek blijken te zijn ingegeven door
een mentaliteit, welke ten zeerste moet
worden gelaakt. Klachten, waardoor op
lichtvaardige wijze onverdiend een blaam
wordt geworpen op een functionaris, veel
leed wordt berokkend aan hem en zijn
vrouw en kinderen, zijn prestige wordt
ondermijnd en het gezag wordt geschaad.
Aan het einde van zijn rede zei de mi
nister. „De zuivering kan het best ver
geleken worden met een operatief ingrij
pen, Het vraagt de grootste .nauwgezet
heid, opdat inderdaad slechts de zieke plek
wordt weggenomen.
Het veroorzaakt leed, hetgeen nochtans
onvermijdelijk is. De ingreep is noodza
kelijk, wil ons bestuursapparaat weer
kunnen genezen en een krachtige gezonde
opbldfei mogelijk zijn."
Prins Bernhard
Bij koninklijk besluit is Prins Bernhard
eervol ontheven uit zijn functie van bevei-
hebbei dei Nederlandsche strijdkrachten
en benoemd en aangesteld tot inspecteur-
generaal der koninklijke landmacht. Hem
is Harer Majesteits dank betuigd voor de
zeer gewichtige en belangrijke diensten, in
zijn functie van bevelhebber der Neder
landsche strijdkrachten aan den lande be-
Spoorkaartjes
De spoorwegen en de reisbureaux.
welke spoorkaartjes verkoopen, nemen
nog tot en met 2 October oud geld in ont
vangst. De plaatsbewijzen voor 3 lot en
met 6 October kunnen op alte werkdagen
tot en met 2 October gekocht worden bij
de reisbureaux. Op de stations kan het
publiek op Zondag 30 September van 9—
12 uur en van 1318 uur eveneens voor
die dagen kaartjes koopen. Men moet met
gepast geld betalen. In geen geval zal bij
aanbieding van oud geld nieuw worden
teruggegeven. Voor ongebruikte plaatsbe
wijzen wordt na 25 September geen resti
tutie ver'eend.
In zijn radiopraatje dat de radiospreker
bekend als „de Patriot'' voor den zender
„Herrijzend Nederland" wijdde aan de geld-
saneering, heeft hij den verloofden, die
waarschijnlijk met den schrik in het hart
hun spaarpotje voor hun uitzet naar de
bank brengen, de verzekering gegeven, dat
zij bij de de'blokkeerlng van hun saldo
kunnen rekenen op medewerking, waar het
de inrichting van hun toekomstige woning
betreft.
Belasting-Rechercheurs
Voorts deelde hij mede dat er nog be
langrijke maatregelen op stapel staan, die
ten doel hebben: ten eerste, dat de belas
tingautoriteiten te allen tijde alle inlich
tingen kunnen verkrijgen, die voor een
heffing onontbeerlijk zijn (opheffing van
het bankgeheim) en ten tweede, dat het
bona-fide publiek betrokken wordt bij den
nationalen strijd tegen belastingontduiking.
Binnenkort zullen hierover nadere mede-
deelingen worden gedaan. Voorloopig wilde
hij echter alvast mededeelen, dat minister
Lieftinek besloten heeft, dat in elke in
spectie personen uit de burgerij worden
aangetrokken, die behulpzaam zullen zijn
bij de opsporing van eventueele gelden, die
men aan het land zou willen onttrekken.
Naar analogie van den onbezoldigden rijks
veldwachter zou men een dergelijken func
tionaris een onbezoldigden belasting
rechercheur kunnen noemen. In elk geval
ontstaat hier de figuur van den niet-amb-
tenaar, die den offtcieelen inspecteur alle
aanwijzingen verstrekt die hij maar krijgen
kan en die voor een behoorlijke heffing
van waarde zijn. Tot hem zal de bevolking
zich kunnen wenden, als was hij de in
specteur zelf.
Brandstof-distributie
Gezinnen, in de provincies Noord- en
Zuid-Holland en Utrecht, die bij de alge-
meene uitreiking van brandstoffenkaaiten
welke onlangs plaats had, geen kaart ont
vingen (geëvacueerden, bezitters van nood-
distributlestamkaarten, nieuwe gezinnen
enz.) kunnen op door den distributJedienst
nader bekend te maken tijden alsnog een
aanvraagformulier hiervooi ndienen.
In verband hiermede wordt van 24 Sep
tember af tot nader order nogmaals gele
genheid gegeven de bonnen „43 BV'.. .,44
BV". „45 BV" en ..4(1 BV" bij den brand-
stoffenhandel in te leveren. Ook zij, die
reeds eerder een brandstoffenkaart ontvin
gen, doch de hiervoor genoemde bonnen niet
binnen de destijds vastgestelde termijn kon
den inleveren, kunnen dit alsnog doen.
Indië in kleuren
In het nieuwe hoofdkantoor van het P. E.
N. te Hloemendaal werd Vrijdagavond een
kleurenfilm over Indte en de reis er heen
vertoond, welke werd'toegeliclit door een
heer J. C. Backer Ovei'beek, directeur van
de Hollandsche Stoomvaart Maatschappij De
film mag buitengewoon geslaagd heelen. Het
publiek, dat uit genoodigden bestond, maakte
dankbaar gebruik van het vragenrecht. zoo
dat de heer Backer nog interessante wetens
waardigheden kon vertellen over het leven
in Indië.
in Holland: De groote sabotage.
(Teekening uit het Zwitsersche blad Ser-
vir, van 22 Sept. 1944. waarbij gebruik is
gemaakt van de woordspeling sabot
klomp).
Het gebeurde
in het kamp te Harderwijk
Onderzoek
imn regeeringswege
De heer Koos Vorrink, persoonlijk ad
viseur van den minister-president inzake
de interneerinksampen, heeft zooals wij
reeds in ons vorig nummer meldden
een onderzoek ingesteld naar de toestan
den, welke in hei kamp te Harderwijk
heerschten en medegedeeld, dat de kamp
commandant Van Dijk, evenals enkele
andere leden van de kampleiding, inmid
dels reeds entslagen zijn, en wel op grond
van het feit, dat zij. naar gebleken is, de
gezagsverhoudingen totaal uit het oog ver
loren hebben.
Er mogen zoo verklaarde de heer
Vorrink in de kampen wel ontspan
ningsavonden gehouden worden, maar dan
voor één kamer, hoogstens een barak,
tegelijk. Brengt men echter regelmatig
alle gevangenen bijeen, dan volgt hieruit
noodzakelijkerwijs een ongewenscht con
tact en daardoor een nog minder ge-
wenscht machtsgevoel dat slechts leiden
kan tot een situatie, welke niet strookt
met de noodzakelijke discipline.
Bovendien heef het feit. dat de comman
dant zich tevoren niet op de hoogte heeft
gesteld van den inhoud van het program
ma, geleid tot het zingen van liedjes,
welke zeker niet in. een programma van
geïnterneerde N.S.B. ers thuïshooren. Per
siflages op de moeilijkheden waarmede de
Nederlandsche regeering op het oogenblik
te kampen heeft, zijn niet voor de ooren
van politieke gevangenen bestemd. De
heer Vorrink ontkende echter ten stellig
ste, dat er schunnige liedjes ten gehoore
zouden zijn gebracht.
Verbroederingsscènes waarbij ook een
bewaker een rol heeft gespeeld, alsmede
het feit. dat de commandant en zijn fami
lie „meedeinden" met de gedetineerden op
het refrein van een populair liedje, zijn
feiten, die absoluut ongewenscht zijn. De
commandant van een interneeringskamp
dient aldus de heer Vorrink naar
beide zijden correct te zijn. Geen sadisme
doch ook geen verbroedering. Het is dik
wijls moeilijk den juisten tusschenweg te
kiezen, doch wanneer een commandant
dit niet weet t» bereiken, blijkt hij niet
geschikt te zijn voor zijn taak.
Verschillende groepen gedetineerden
werken buiten het kamp, o.a. in de nabij
heid van Stroe voor Canadeezen. Dit is op
zichzelf zeer goed, doch heeft, als gevolg
van het slappe optreden van den com
mandant. geleid tot een levendigen ruil
handel. Onder de gevangenen bevindt zich
een teekenaar, die voor een Canadeesch
officier een portret had gemaakt en daar
voor 600 sigaretten en een hoeveelheid
chocolade ontving. Met toestemming van
den commandant, die dit zelf op het too-
neel heeft bekend gemaakt, zijn deze siga
retten en chocolade onder de gevangenen
verdeeld.
Daar er in alle kampen een absoluut
rookverbod bestaat en ook chocolade tot
de contrabande behoort, was ook dit op
treden van den commandant volkomen in
strijd met de reglementen.
Kapitalisme en Democrafié
Wanneer ge in Amerika zou rit zeggen,
dat er geen democratie in Amerika bestaat,
dan zouden alle Amerikanen heel boos od
u zijn.
En wanneer ge in Amerika zoudt zeggen,
dat er alleen maar kapitalisme in Amerika
is. dan zouden alle Amerikanen u schoon
gelijk geven.
Dat komt omdat onze en de Amerikaan-
sche opvatting van democratie verschil
lend 2ijn en omdat onze en de Amerikaan-
sche opvatting van kapitalisme dezelfde j
zijn
Dat komt ook, omdat wij kapitalisme en
massa niet als een eenheid kunnen zien en
omdat de Amerikanen dat wel kunnen.
Zoo komt het eveneens dat het tiadltlo-
neeJe, koninklijke Engeland in diepste
wezen veel democratischer is dan Amerika, I
maar dat het proletariaat in Engeland veel j
proletarischer is dan het Amerikaansehe
De Amerikaansehe democratie Is staat-
kundig en politiek minder democratisch I
dan de Europeesche democratie, maar
maatschappelijk is zij veel verder ge-
vorderd.
Met dit laatste bedoel ik dat het Amerl- i
kaansche kapitalisme zóó algemeen is, dat I
de sociale verschillen er geringer door zijn.
En wanneer wij dit wegvallen der sociale
begrenzingen dan maar democratie willen
noemendan, Ja dan is Amerika een I
democratisch land.
Want wanneer een New Yorksehe taxi
chauffeur nu eens een gezellig- avondje uit
wil, dan gaat hij na den arbeid onder zijn
douche staan, dan doet hij zijn nette pakje
aan en dan gaat hij als hij daar zin in
heeft naar precies het zelfde restaurant
en naar precies de zelfde bar als zijn baas.
En wanneer hij zijn baas toevallig aan de
bar ontmoet, dan zegt hij: „Helloh. John,
laten wij er eentje nemer." en als dat
drankje op is. dan zegt de baas: „Vooruit.
BUI. een whisky". Dat is iets dat wij niet
kennen. Dat is het democratische kapita
lisme of de kapitalistische democratie. Er»
wanneer ge dat zoo, aan de oppervlakte
des levens, bekijkt, dan is dat buitenge
woon pleizterig.
Iedere Amerikaan zal u verzekeren: „bij
ons in Amerika kan mijn zoon president
van de Verëenigde Staten worden, kijk j
maar naar Harry Truman. Die was land
arbeider. En die had een hemden- en das-
senwlnkcltje" en „bij ons in Amerika kan
jouw zoon millionnair worden, kijk maar
naar Woolworth, die met een winkeltje be
gonnen is en naar Rockefeller, die een stuk
je land had waar toevallig olie in zat."
En wanneer ge nu dien Amerikaan zoudt I
zeggen: „ja, maar van alle 140.000 000 Ame
rikanen kan er op z"n hoogst maar één in I
de vier jaar president worden en hoeveel
van die 140000.000 zijn millionnair?" Dan
zou hij u niet begrijpen en hij zou mis- I
schien antwoorden: „heb je ooit van een I
koning gehoord, die vroeger onderbroeken I
heeft vi:ocht?"
Hoe u nu ook verder over dit alles den
ken moogt, zeker ls dat de Amerikanen
tevreden zijn met wat hun opvatting van I
democratie ls. Want er zijn 200.000 commu- I
nisten en 100.000 socialisten in héél Amerika I
en de rest. alle andere 130.700.000 Amerika-
nen zijn Democraten of Republikeinen, die
één ding gemeen hebben: dat ze allemaal
democratisch-kapitalistisch zijn. Dat heet:
,.de Amerikaansehe manier van levenen
daarover zal ik u nog meer vertellen.
Mr, E. ELIAS
Textiel
Wie komen
er voor in aanmerking?
De distributie van textiel wordt op be
scheiden wijze hervat.
Voor kleedïng komen in eerste instan- I
tie oorlogsslachtoffers in aanmerking. Ten
tweede personen, die wel geen ooriogs- I
slachtoffer zijn, maar die toch door de
oorlogsomstandigheden geleden hebben.
Ten derde bijzondere categorieën,
De plaatselijke distributiediensten rege
len de verstrekking. Als ze beschikbaar
zijn stellen die punten voor aankoop be
schikbaar. Als een winkelier de gewensch-
te goederen heeft, kan een aankoopver
gunning verkregen worden.
Textiel voor huishoud- en woninginrich
ting is alleen beschikbaar voor directe I
oorlogsslachtoffers.
Tot de bijzondere categorieën die even-
eens een aanvraag kunnen indienen behoo-
ren a.s. moeders (3 maanden voor de be
valling), personen die in een klooster tre
den, in een ziekenhuis of sanatorium op
genomen moeten worden, lijders aan een
besmettelijke huidziekte, personen die in
een zenuwinrichting worden opgenomen,
bedlegerige patiënten, lijders aan bed wa
teren, personen die door brand of dief
stal getroffen zijn, zij die uit een gevan
genis worden ontslagen, zij die in een
voogdij inrichting of opvoedingsgesticht
worden opgenomen, of daaruit ontslagen
worden, ontslagen leden van de Irene-
brigade, personen, die uit hun kleeding
gegroeid zijn, lijders aan een rheumatiscbe
ziekte en zieken. Bij de aanvraag moeten
deugdelijke bewijsstukken worden inge
diend.
In verband met de zeer slechte positie
op net gebied van werkkleeding is het
slechts mogelijk een zeer klein gedeelte
van de arbeidende klasse van werkkïee-
ding te voorzien. Alleen bedrijven, die
werkzaam zijn bij den wederopbouw van
ons land worden gerekend tot de zware
industrie, zooals o.a. de scheepsbouwbe
drijven komen daarvoor in aanmerking.
Ook deze bedrijven zullen zich echter met
een relatief kleine toewijzing moeten be
helpen. De bedrijven moeten voor hun
arbeiders een aanvraag indienen.
Verder komen voor werkkleeding in j
aanmerking: chirurgen, die niet gebonden
zijn aan een ziekenhuis: aspirant-leerling
verpleegsters, leerlingverpleegsters en j
kraamverzorgsters: keilners, serveuses,
enz in rijkshorecafbedrijven.
Al de vermelde bijzondere gevallen zoo
wel voor onder- of bovenkleeding, -als
voor werkkleeding komen slechts bij
uiterste noodzaak in aanmerking voor
textielgoederen.