Terug uit de verbanning Kort en bondig December 1942 Een maand, waaraan duizenden inwo ners van de gemeente Velsen, vooral van IJmuiden, wrange herinneringen hebben. De evacuatie van IJmuiden was begonnen. Duizenden moesten hunne woningen ver laten. En waar moesten ze heen? De slachtoffers stonden voor de keuze: evacueeren of geëvacueerd worden. Het laatste beteekende inkwartiering ergens op het Friesche kleiland in de buurt van Leeuwarden. Ook wij behoorden tot de slachtoffers en we kozen het eerste. Om verschillende redenen voelden wij niets voor het Noor den; het centrum van het land lag meer in onze lijn. Gelegenheid om op ons gemak onze tij delijke plaats te zoeken was er niet. Er was haast bij het werk; waarom dat wist niemand. Niemand begreep trouwens iets van die heele evacuatie. De reden daar voor zou later wel blijken, namelijk bij onze thuiskomst. Boven aan ons verlanglijstje stond Apel doorn en daar zijn we dan ook terecht ge komen. Gemakkelijk ging het niet. want niet alleen uit IJmuiden, ook uit Scheve- ningen en Den Haag waren duizenden van huis en haard verdreven op zoek naar een onderdak en velen daarvan waren in het Geldersche terecht gekomen, zoodat Apel doorn al spoedig „vol" zat. We kwamen trouwens niet in het dorp zelf (de Apeldoorners noemen heel be scheiden hun plaats een dorp, ondanks dat er ongeveer 60.000 menschen wonen) maar in Ugchelen, een uurtje ten Zuiden van Apeldoorn. Ugchelen is geen wereldstad. Het telt een paar duizend inwoners, allen echt dorpsehe menschen, die over dag in de papierfabriek van Van Gelder Zonen of een der beide andere papierfabrieken of ook wel in een der vele wasscherijen wer ken en "s avonds spitten, zaaien of maaien, al naar de tijd van het jaar met zich mee brengt; ijverige menschen, maar ook huis- vaste menschen, die over het algemeen weinig van de wereld gezien hebben en dus maar het liefst praten over hun tuin of hun geit, het nuttige huisdier van heel veel Ugchelaren. Van de zee hebben ze wel eens iets gehoord, maar de meesten hebben haar de Noordzee tenminste nooit gezien. Toen de bussen nog reden, kwamen ze wel eens in Apeldoorn, zelfs wel in Arnhem, maar veel verder waag den ze zich in den regel niet van huis. Twee jaar en negen maanden hebben we moeten wonen in een streek, waar een vreemdeling moeilijk aardt, 's Zomers is het erg mooi. maar die winters Hongeroedaem hebben we er niet ge kend; het was er, wat de voedselvoorzie ning betreft ongetwijfeld beter dan in het dicht bevolkte Westen en hout was er ook veel gemakkelijker te krijgen dan hier. Maar we misten onze conversatie en nog meer ons werk, dat altijd zoo vol afwis seling was. De Ugchelsche tijd is een moeilijke tijd geweest. Maar de overtuiging, dat er na onze verbanning een terugkeer naar een bevrijd IJmuiden zou komen, heeft onze moeilijkheden verlicht. De bevrijding is ten slotte gekomen, ge komen na een winter vol voedsel- en Waterloo-nieuws Het programma voor Zondag luidt: 2 uur Waterloo-D.C.R. 1. 12 uur Waterloo II—V. V B. II. 10 uur: Waterloo-comb.— V.V B.-comb. Scheepvaart Zaterdag liep alhier binnen het Ne derlandsche stoomschip Salawati, komen de van New-York met een lading graan en stukgoederen. Voorts het Nederlandsche stoomschip „Straat Soenda" van Antwerpen, gela den met stukgoederen. Dit is het eerste schip van dé Koninklijke Paketvaart- maatschappij, dat te Amsterdam aankomt. Besommingen Donderdag. UK 53 f 1724.20. KW 206 f 114.80 KW 148 f 1121.05. KW 178 f 73.40 Vrijdag. IJM. 213 f 1695. KW 2 f 4202. KW 210 f 1610. UK 16 f 1916. UK 45 f 1013 UK 44 f 3709. UK 2 f 5827. UK 68 f 4910. UK 87 f 3784. IJM. 241 f 115. BURGERLIJKE STAND Geboren: H. J Holt, d., Platanenstraat 9, IJmuiden. G. Fidder, z., Kastanjestr. 40 IJmuiden. J. C. v. Veelen, d., Brederood- eéheweg 332, Santpoort. Th. A. Dijkman, z,. Rijksweg 332, Santpoort. J B. Maar schalk, Rijksweg 402. Santpoort. H. W. M. v. Beelen, d.. Groeneweg 72. IJmui den. J. J. Schoorl, z., Adaciastraat 41, IJmuiden. Overleden: G. L Michel, 5 j., z. v. H. Michel en T. v. Breugel. H. Palm, 3 jaar, z. v. C. H. Palm en J. Zwier. P. P. ten Napel, 22 jaar, ongeh., Bloemend.str.weg 16. Santpoort. Ondertrouwden: P. W. N. J, Rozenstra ten, Oldenbarneveltstr. 44, Amsterdam en G. C. v. Houwelingen, Willemsbeekw. 92 IJmuiden, toek. adres Amsterdam. Krom me Mijdrechtstraat 6 II. K. C Sneekes, Driehuizerkerkw. 108, Velsen en E C. RUtte, Middenduinerw. 73, Santpoort, toe komstig adres: Velsen, Drieh.kerkweg 108. C. Filarski. Velserduinw. 153, IJmuiden en A. W. Schoonenberg, idem. toek. adres: idem. 1 Huwelijken: L C. den Ouden en B. van der Horst, Velsen, P. C Hooftiaan 47. H. van Vark en N. Vermeulen. IJmuiden. Zeeweg 241. J. van Gelder en A. Sieuwert- 6en. Santpoort. Brederoodseheweg 65. J. H. Beek en F M van den Berg. Amster dam Gravenstraat 2 J Blok en M. Zwaan Kluijskenslaan 4, Santpoort. warmteproblemen, waarvan we toch ook ons deel gehad hebben; en na een week van hevige bombardementen van de Ca- nadeesche tanks, die toen onze bevrijders 11 April over den IJssel waren, Apeldoorn en de toegangswegen onder vuur namen. Benauwde oogenblikken heben we beleefd. Toen kwam de capitulatie. En nu, op den dag van de verschijning van de IJmuider Courant zitten we weer in ons eigen, huis, dat aan den rand van de puinhoopen gelukkig is blijven staan. We zijn blij, dat we weer terug zijn. Dui zenden medeburgers zijn gedwongen, voor wie weet hoe langen tijd nog daar te blij ven. waar de evacuatie hen gebracht heeft en daarom mogen wij tevreden zijn, al is de Kennemeriaan niet meer wat ze vroe ger was. Om ons heen is alles puin. Het mooie Kennemerpleïn met z'n aardig plantsoentje is van den aardbodem ver dwenen en vele straten zijn totaal ver woest. Maar IJmuiden weet wat strijd is. IJmui den steekt het hoofd al weer omnoog. IJmuiden gaat een groote toekomst tege moet. het zal herrijzen, grooter. ruimer dan het ooit geweest is. - De IJmuider Courant stelt hare. helaas nog weinige kolommen beschikbaar om haar medewerking te verleenen aan den wederopbouw. Vol moed gaan we weer aan het werk. Wij niet alleen. Met ons de duizenden, die reeds teruggekeerd zijn en die nog zullen terugkeeren. Die. wij weten het. dit liefst zoo spoedig mogelijk zouden wil len; die liever wonen in een huis me: ge broken ruiten en met kasten zonder deu ren. dan in een huis, dat ze niet het hunne mogen noemen. - s. B. Een gevangene uit Bergen-Belsen aan het woord De belangrijkste getuige van Donderdag in het proces tegen de beulen van Belsen was een onderwijzer afkomstig van het eiland Jersey, die door de Gestapo was gearresteerd wegens het verschaffen van hulp aan een Russischen officier. Voor hij gehoord werd, is de film. die opgenomen werd in het kamp Belsen onmiddellijk na de bevrijding, vertoond: alle afschuwelijk heden, waaraan het kamp Belsen zoo rijk was, werden den toeschouwers voor oogen gevoerd, en vooral de vrouwelijke ver dachten leken zich na de vertooning min der zeker en rustig te voelen, dan zij zich voordien toonden. De getuige, die eerst Zaterdag uit het ziekenhuis ontslagen was, zeide: „de eenige taal. die in Belsen gehoord werd, was de taal der stokslagen. En door deze taal werd het mij duidelijk gemaakt, dat er slechts bedden waren voor de „officie ren en onderofficieren" onder de gevan genen zelf. De anderen moesten op den grond slapen, die nat en onbeschrijflijk smerig was. Ik zou de barak willen be schrijven als een krankzinnig geworden Babel. Normaal slapen was onmogelijk, 's Morgens werden wij om half vier door slagen gewekt, en daarna werd er appèl gehouden, dat vier uur duurde. Het was op het laatst slechts mogelijk wat soep te bemachtigen, wanneer men iets te ruilen had: anders namen de gevangenen-opzich ters zelf alles". Veel SS-bewalcing had hij niet gezien: wel had hij eens gezien, dat een SS-officier een vrouw doodsloeg. Er werd wel regelmatig geschoten. Meestal zonder reden, maar soms ook met een reden, die de gevangenen pas hoorden, wanneer er dooden gevallen waren. Hun taak bestond uit het opruimen van'lijken: honderden lijken werden dagelijks naar de massagraven gevoerd. Vijf dagen lang heb ik lijken gesleept, zonder dat ik een drup pel water te drinken of iets te eten kreeg. Ik vervoerde lijken, die vreemde wonden vertoonden, en ik begreep niet, op welke wijze die toegebracht konden zijn. Een vriend lichtte mij in: gevangenen hadden uit de lijken stukken gesneden, om die rauw op te eten. Ik heb de volgende dagen inderdaad met eigen oogen een ge vangene, die meende niet gezien te wor den, een stuk uit een lijk zien snijden, om het daarna in den mond te steken." Op den vierden dag van het proces te gen de beulen van Belsen werd getuige nis afgelegd door de Poolsche Joodsche dokteres Bimko, die vertelde hoe 4500 van de 5000 geïnterneerden, welke met haar naar het kamp te Auschwitz gingen, tot de gaskamers werden veroordeeld. Zij vertelde, dat zieke Joden ongekleed moes ten defileeren voor een dokter, die hen en andere zieke geïnterneerden in groe pen indeelde. SS-mannbn en -vrouwen zetten de selectie voort. Zij wees dr. Fritz Klein aan als een dergenen die aldus de slachtoffers uitkozen. Volgens het getui genis van dr. Bimko moesten de voor de gaskamers aangewezenen geheel naakt dagenlang in een barak verblijven, zon der voedsel of drank. De gaskamer be schreef zij als een groot locaal, dat vele honderden menschen kon bevatten,, en dat op een zaal voor douchebaden geleek Aan het plafond bevonden zich verschil lende sproeiers. Er waren echter geen af- voerputjes in den vloer ..Allen die dit lo caal binnen gingen, werden voorzien van handdoek en zeep, om den indruk te wek ken dat zi.i een bad moesten gaan ne men. De lijken der vergasten werden di rect in vrachtwagentjes naar het crema torium gereden. Dr. Bimko zeide. dat na de aankomst van Kramer te Belsen in De cember 1944 dit kamp een tweede Ausch witz werd. en dat degenen die de ge vangenen vroeger nooit sloegen, er toen mee begonnen. De Politie Wordt gereorganiseerd Voor den oorlog had elke gemeente haar eigen politie. Het rijk trad slechts aanvul lend op met rijksveldwachters, mare chaussee en rijksrechercheurs om leemten op het platteland aan te vullen. Wel be stonden er plannen om tot een ingrijpende reorganisatie over te gaan, omdat ge meend werd. dat het gewcnscht was de meestal goed geoutilleerde politiediensten der steden ook ten goede te laten komen aan de in de nabijheid gelegen kleinere gemeenten. Van een dorpsveldwachter, die. gelukkig, slechts af en toe met ern stige inbraken en moorden te doen heeft, kon niet verwacht worden dat hij bij een inbraak evengoed sporen van den dader kon zoeken als een politieman wiens dage lijks werk het is om misdadigers het leven zuur te maken en die bovendien beschikt over uitstekende hulpmiddelen. De Duitschers hebben wat de politie be treft. veel gereorganiseerd. Het cachet ge- meente-poiitie ging er af, er werd eenheid van rang en uniform ingevoerd en de be kostiging kwam voor rijksrekening. Toen de Duitschers uit ons land verdreven wa ren, werd het Duitsche cachet zoo snel mogelijk van de politie afgenomen. Intusschen is he{ bekend geVorden. dat er een ingrijpende reorganisatie van de politie in ons land in voorbereiding is. Hoe die zal worden, is -nog niet bekend, maar wel is aan te nemen, dat in hoofd zaak het plan dat al voor den oorlog be stond. zal worden gevolgd. REIZEN Wie verre reizen doet. kar. veel ver halen. heb ik altijd gehoord. Maai sinds kort weet ik beter. Den Haag. dat is om zoo te zeggen vlak naast de deur. maar als we rond de wereld waren ge vlogen. zouden mijn vrouw en ik gauwer uitgepraat zijn dar. over het ..reisje" naar de residentie. Mijn betere Helft zou en moes; naar haar ongetrouwde zuster en of ik haar nu al de genoegens van het moderne reizen voorschllderde. het gaf me niks; die zuster was wel wat onge- tief waard, zei ze en ze hadden elkaar al zoo lang met gezien. Tenslotte geef Je dan toe. U kent dat Het kwam er dus van. dat we om een uur of tien meeschuifeiden in een file en dat ik me tegen elven in het bezit van twee retours 's Gravenhage ver heugde. Op het perron leek het wel een massavergadering en toen de trein aan kwam was ik bang voor een massamóórd. Voor de veiligheid had ik maar eerste klas genomen, maar toen ik mijn oogen weer open deed, stonden we ln een goederenwagen met een uniek uitzicht op een rultjespak. De jongeman, die daar ln zat. zei dat het een reuze bof was. dat we er in gekomen waren en dat vond ik dus ook maar. Terwijl we hei Haagje binnenstommelden (het kan ook eerder geweest zijn) merkte ik, dat. de ebbenhouten knop van mijn wandelstok er genoeg van gekregen had en dat de hoed van mijn vrouw nu wel een beetje héél raar stond. De marteling zette zich voort in de stadstram. Laten we daar op de Laan van Meerdervoort merken, dat die schoonzuster niet thuis ls.' En als Je dan met allerlei Leelljke plannen gaat rondloopen, komt je eega met de nuch tere opmerking, dat we het hadden kunnen weten, want Maandagmiddag geeft Bets immers pianolessen 'sNachts straatverlichting? Energie beschikbaar Eenige weken geleden deelden wij mede dat het Kolenbureau de electriciteitsbe- drijven gemachtigd heeft 10 van de energie die in 1939 voor straatverlichting opgemaakt werd, in den komenden winter te verbruiken. Dat is weinig. Daarom stelden wij de vraag of het mogelijk is de energie dje de centrales 's nachts onver- bruikt laten, aan te wenden voor straat verlichting. De veiligheid in de steden zou daarmee zeer sterk bevorderd worden. Wij lezen nu in een officieele publicatie uit Den Haag, dat de minister van Handel en Nijverheid aan bezitters van warm waterapparaten (boilers) toestaat nacht- stroom te gebruiken van 's avonds 11 uur tot 's morgens 7 uur. „Bovengenoemde maatregel, die immers aan een beperke groep van verbruikers een voorkeurspositie inruimt, werd niet eerder genomen dan nadat overtuigend was gebleken, dat de industrie niet bij machte is de geheele hoeveelheid stroom af te nemen, welke de electrische centra les gedurende den nacht, ter vermijding van voor de installaties uiterst nadeelige „onderbelasting", moeten blijven opwek ken. De getroffen maatregel móet dan ook uitsluitend worden gezien als het eenige ten dienste staande middel om ernstige bedrijfsstoringen bij de centrales te voor komen," Men ziet uit deze mededeeling dat er 's nachts stroom beschikbaar is. Er is alles voor te zeggen om die te gebruiken om 's nachts een behoorlijke straatverlichting te laten branden. De meeste inbraken ge beuren 's nachts. Menige inbraak zou ach terwege blijven als de lantaarns van 's avonds 11 tot 's morgens 7 uur branden. Hulp aan Indië Steunt daarom liet Rootle Kruis. In Ned, Indië hebben zeer velen hulp noodig. Het. Ned. Roode Kruis heeft daarom de hulp van het geheele Nederlandsche volk noodig. Vandaar zijn devies: ..In elk huis een lid van het Roode Kruis". Reeds zijn er 300.000 leden (voor den oorlog slechts ■W.000). maar dit is nog lang niet genoeg. Bovendien is er meer noodig dan alleen contributie. De hulp die het Roode Kruis in Indië zal verleenen vergt een uitgave van ongeveer 10 mlllioen gulden. Daarom wordt aangedrongen ook een offer voor dit werk te brengen in den vorm van een gift. Het Postgironummer van het Roode Kruis is 22120. TN dit hoekje vervolgt ..Pieterman" Aa.s. Zaterdag zijn wekelijksche Vis- scherijsnufjes. Aan de beurt is CDLIV (454). BINNENLAND Het is de bedoeling m het voorjaar weer een jaarbeurs te Utrecht te houden. De datum is nog niet vastgesteld. Maandag wordt de vliegdiensi Schiphol Parijs hervat. Te Arnhem viel een woonwagen op een hellenden weg om Vijf kinderen die er in zaten bleven ongedeerd, maar de bestuurder kwam onder de wielen en werd gedood. Na eerst Noord-Limburg geteisterd te hebben schijnen de muizenlegioenen thans naar de Betuwe getrokken te zijn. Zij krui pen zelfs in de bedden waarin kinderen Maandag wordt te Gouda begonnen de Goudsehe glazen in de St. Janskerk te her- plaaisen. Half November wordt de dienst Hoek van HollandHarwich heropend. Drie maal per week zullen de booten varen. In de omgeving van Brussel is de Ne derlandsche landbouwer Klaas More;, voor de oogen van zijn vrouw, door twee onbe kenden vermoord. Op Moiet. die fascisti sche sympathieën had is reeds eerder een aanslag gepleegd, die toen mislukte. De Nederlandsche Volksbeweging ge west Rotterdam heeft het Initiatief genomen tot het oprichten van een Anti Zwart Orga nisatie. die zich zal bezig houden met de be strijding van den zwarten handel in den ruimsten zin des woords. Men wil door een onderlinge samenwerking van overheid, fa brikanten. detaillisten en consumenten, kortom een gezamenlijk streven van het publiek, komen tot een actie, teneinde den zwarten handel resoluut den kop in te druk ken. Dezer dagen spraken de vertegenwoor digers van dê Nederlandsche Vakbeweging met den minister van Handei en Nijverheid over de organisatie van het economisch le ven van ons land en de plaats welke de werknemers (organisaties) daarbij dienen in te nemen. In verband daarmede werd te vens gesproken over den bedrijfsgewij2e or- ganlsatorischen opbouw der vakbeweging, welke parallel dient te loopen met den ge dachten ODbouw van het economische leven. De minister zal de plannen der regeering ten aanzien van de sociaal-economische orde ning ie zijner tijd mede ter kennis brengen var. den Raad van Vakcentralen BUITENLAND Men verwacht dat door de Russische delegatie op het volgende week ie Parijs te openen wereldcongres van vakvereenigingen actie zal worden gevoerd voor economisehen boycot van Spanje, teneinde Franco tot af treden te dwingen. De Deensche politie heef: zeventien voormalige Deensche SS-mannen en verra ders ontdekt tusschen 185 Denen, die zich hadden opgegeven voor vrijwilligen dienst in het Britsche leger. Henry Ford. thans 82 jaar oud. is voor de Tweede maal afgetreden als president van de Ford-motor-company. Hij wordt opgevolgd door zijn kleinzoon Henry Ford. Generaal Louhan, bevelhebber van de Chineesche troepen, die in Hanoi, de hoofd stad van Fr Indo-Cnïna, is aangekomen, heeft volgens A.F.P. verklaard, dat China geen enkele aanspraak maakt op de Fran- seftè' gebieden van Indo-China. Controle op prijzen Is in ieders belang De heer J. P. Vrolijk, hoofd van de af- deeling Prijsbeheersching van het direc toraat-generaal van de prijzen, heeft Don derdagavond voor de radio een rede ge houden, waarin hij betoogde, dat hoewel er Ihans, dank zij de hulp van onze bond- genooten, een stroom van levensmiddelen en andere goederen ons land binnenkomt, er ongetwijfeld nog geruimen tijd een groote schaarschte aan vele artikelen zal blijven bestaan. Zoolang er schaarschte is. zal er neiging zijn de prijzen op te voeren. Prijsbeheersching is dan ook noodzake lijk. Wanneer de regeering in staat is de prijzen in de hand te houden, beteekent dit, dat ieder tegen de armoede wordt be schermd. Het is ons aller vaderlandsche plicht aan de uitvoering van de prijsvoor- schriften onze volle medewerking te geven. Geen enkel gegrond argument kan thans nog worden aangevoerd om prijsovertredingen goed te praten, zooals dit tijdens de Duitsche bezetting al of niet terecht zoo vaak ge schiedde. Ieder rechtgeaard Nederlan der zal er nu toch van overtuigd moe ten zijn, dat de zwarte handel een ge vaar is voor ons volksbestaan, een zweer, welke meedoogenloos moet wor den uitgesneden. De opsporingsdiensten mogen nog zoo volmaakt zijn, zonder ieders medewerking zal het niet gelukken den zwarten handel met afdoend succes te bestrijden. Deze medewerking kan men gemakkelijk ver leenen in de eerste en voornaamste plaats door zelf niet tegen ongeoorloofde prijzen te koopen en in de tweede plaats door in de gevallen waarin te hooge prijzen wor den berekend of gevraagd, daarvan schrif telijk of mondeling mededeeling te doen aan de politie of aan den opsporingsdienst van het directoraat-generaal van de prij zen. waarvan binnen afzienbaren tijd in de voornaamste plaatsen van ons land kantoren zullen worden gevestigd. Spreker haalde verschillende voorbeel den aan van prijsopdrijving op veilingen, bij het verhuren van kamers (slaapkamers zonder pension voor 125 per maand) enz. Daartegen moet met kracht worden op getreden. Opheffing censuur Met ingang van 1 October 1945 wordt in Nederland de censuur van brieven, tele grammen en telefoongesprekken in het ver keer met alle landen der wereld, behalve Duitschland, Oostenrijk en Japan, stopgezet. Alleen zal nog censuur bestaan op corres pondentie van burgers aan militairen die in deze landen verblijven, alsmede op zooge- naamden krijgsgevangenen-post. Ook de censuur op reizigers komt met in gang van 1 October a s. te vervallen, behal» ve in het verkeer met Duitschland.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

IJmuider Courant | 1945 | | pagina 3