Behandeling der Indischecollaborateurs
De geldzuivering
Op een persconferentie heeft de heer
Van der Plas, vertegenwoordiger van de
Ned.-Indische regeering bij den staf van
generaal Patterson, o.a. verklaard: „Het
ligt in de bedoeling niemand in Indië te
vervolgen voor zijn politieke overtui
gingen, of louter om zijn politieke activi
teiten gedurende de Japansche bezetting,
tenzij bewezen wordt, dat hij een oorlogs
misdadiger is". Gevraagd naar wat de
Ned.-Indische regeering van plan was in
zake de vervolging van Soekarno, ant
woordde hij: „dat hangt van de toekom
stige ontwikkelingen af".
Verder verklaarde hij nog ten aanzien
van deze vraag: „In tegenstelling tot de
procedure onder de Japansche heerschap
pij zou Soekarno slechts worden veroor
deeld, indien niet slechts het overtuigend
doch tevens het wettig bewijs zou wor
den geleverd, dat hij een oorlogsmisdadi
ger is Ik zal echter niet onderhandelen
met Soekarno, die fascistische en terro
ristische methoden heeft gebruikt. Zoo
hij niet als oorlogsmisdadiger wordt ver
oordeeld, zou hij voor de aanstaande ver
kiezingen zijn eigen partij vormen
Ik betreur het persoonlijk, dat een aan
tal Indonesiërs, die ongetwijfeld oprecht
waren, in de Soekarno-'oeweging werden
getrokken.
De heer Van der Plas gaf als zijn mee-
ning te kennen, dat een groote meerder
heid van de Indonesiërs den opbouw van
een nieuw en meer democratisch Indo
nesië in samenwerking met de Neder
landers gunstig gezind was. Zuks ten ein
de een door en door democratische ge
meenschap te vestigen, die „een brug
naar Azië zou vormen en toch tegelijker
tijd een slagboom zou zijn tegen Aziati
sche agressie, zooals men nu van Japan
Nadert Amerika
Engeland weer?
De spoedige terugkeer van den Amerl-
kaanscheji minister van bultenlandsche
zaken. James Byrnes, uit Londen naar
Washington, zal de Engelsch-Amerlkaan-
sche handels- en flnancleele besprekingen
bespoedigen, aldus wordt volgens Reuters
correspondent door leden van beide dele
gaties verklaard.
Naar in betrouwbare, kringen verluidt,
hebben de ervaringen, welke Byrnes in de
bijeenkomst van de vijf ministers van bui-
tenlandsche zaken te Londen heeft opge
daan. hem overtuigd van de noodzakelijk
heid van het zoo spoedig mogelijk bereiken
van een omvangrijke overeenstemming tus-
schen de beide landen als voornaamsten
steun voor den wereldvrede. Het algemeen
parallel loopen van de zienswijzen van Ert-
gelschen en Amerikanen op dé Londensche
conferentie heeft naar verluidt diepen in
druk op Byrnes gemaakt. Een andere fac
tor. welke beschouwd kan worden als een
bijdrage ter verbetering van de vooruit
zichten der besprekingen te Washington, is
waarschijnlijk het aftreden van Leo Crow
ley. die voornamelijk verantwoordelijk is
geweest voor het abrupte einde van de
leen- en pachtleveranties. President Tru
man heeft naar aangenomen wordt veel op
hem gesteund, wat betreft adviezen inzake
de economische aspecten van de Amerikaan-
sche buitenlandsche politiek. Zijn aanvaar
den van het aftreden van Crowley en het
ontbinden van de Foreign Economic Ad
ministration kan worden opgevat als een
aanduiding, dat hij besloten heeft voortaan
van adviezen van deze zijde af te zien. Het
tijdstip is thans nabij, waarop de Amerika
nen definitieve voorstellen aan de Engel-
schen zullen doen, ten aanzien zoowel van
de directe financieele als van de alge-
mfeene commercleele politiek.
Het leven in de Indische
interneeringskampen.
Te Camp Columbia In Australië is aange
komen mevrouw Hans Reyns. een van de
eerste Nederlandsche vrouwen die bevrijd
zijn uit de Japansche interneeringskampen
op Java. Zij vertelde iels over haar ervarin
gen in deze kampen. Zij begon met te zeggen,
dat naar haar schatting sinds Mei 1945 van
de 100 kinderen, opgesloten in kampong Ma
kassar bij Batavia er 75 door ondervoeding
zijn overleden. In het kamp Tjodeng had
mevr. Reyns Nederlandsche kinderen mogen
onderwijzen in een kleuterschool onder toe
zicht van de Kempei, de Japansche Gestapo.
De bewoners van het kamp moesten voor
hun eigen voedsel zorgen. Zij moesten daar
voor aan geld zien te komen en zij verkoch
ten al hun bezittingen. Het werd een gewoon
gezicht, dames, die voorheen een hooge po
sitie bekleedden, hun eigen gemaakte jam
en koek te zien verkoopen langs de straten
om geld te verdienen, waarmee /.tj hun voed
sel moesten koopen. Ook met de kleeding
was het erbarmelijk gesteld- de vrouwen
maakten tenslotte hun Kleeding van tafel-
kleeden en theedoeken. Australiërs hebben
melding gemaakt van een groot kamp van
Nederlandsche vrouwen nabij Pakambaroe,
waarin deze vrouwen genoodzaakt zijn ratten
te vangen om daarmede haar kinderen in
leven te houden. Er waren veel gevallen van
beri-beri.
Jappen
hielden hun woord niet
Volgens een bericht, uitgegeven door
het hoofdkwartier van de hulpactie aan
krijgsgevangenen in Oost-Indië, zijn er
tot dusver 18.625 krijgsgevangenen en ge-
interneerden op Sumatra aangetroffen,
van wie 7112 van verschillende nationali
teiten.
In weerwil van de Japansche verklarin
gen, dat zij na de capitulatie de omstan
digheden dezer personen zouden verbete
ren. bleek de situatie waarin zij zijn aan
getroffen, zoo slecht, dat men gedwongen
was het aantal menschen, dat voor steun-
verleening in aanmerking komt, uit te
breiden tot een totaal van 25.000. Zestien
duizend dezer personen zijn Nederlanders.
Op Java zijn volgens deze hulporgani
satie 14.470 krijgsgevangenen, waarvan de
meesten Nederlanders zijn met woonste
den op Java.
heeft ondervonden, tegen de vooruit ge
schoven posten van democratische be
schaving in de Stille Zuidzee".
De heer Van der Plas legde er den na
druk op, dat de Japanners de economie
van Indië hadden geruïneerd door de re
gentschappen tot zoogenaamde zelfstan
dige provincies te maken. Hij gaf als
voorbeeld het feit, dat de Jappen de ex
port van rijst uit een typisch rijst-district
naar een gebied, waar er een tekort aan
rijst heerschte, niet toestonden. Het ge
volg hiervan was, dat de Indonesiërs er
geen nut meer in zagen meer te produ-
ceeren dan voor eigen gebruik noodzake
lijk was.
De opbrengst van rijst is sterk gedaald
en die van soya is teruggebracht tot min
der dan een derde van de voortbrenging
in vredestijd. De graanproductie is zelfs
nog sterker gedaald en de cassave-teelt
heeft nog meer geleden. De heer Van der
Plas voegde hieraan toe: „Wanneer een
maal een normale regeering is hersteld,
zal het betrekkelijk gemakkelijk zijn de
economische welvaart te herstellen".
Een kleine groep van kwartiermakers
der Britsche bezettingstroepen in Indië
is reeds te Batavia aangekomen. Zij wer
den oorspronkelijk in het begin van de
volgende maand verwacht.
Renpaarden geblokkeerd.
Thans is een „besluit renpaarden 1945"
verschenen.
Naar van officieele zijde wordt medege
deeld, moet men dit besluit zien in het
kader van het streven van de overheid
zooveel mogelijk gegevens te verkrijgen
omtrent de tijdens de bezettingsperiode
ontstane zwevende koopkracht. Het besluit
dient om de overheid een inzicht te ver
schaffen in de zeer ingewikkelde en in
het algemeen moeilijk te achterhalen
transacties in renpaarden, welke geduren
de de bezetting in grooten getale en tot
ongehoorde bedragen zijn afgesloten en
waarvan voor een aanzienlijk deel moet
worden aangenomen, dat zij ten doel heb
ben gehad bepaalde buitengewone winsten
weg te werken.
De voorschriften komen neer op een
voorloopige blokkeerïng van de in de re
gisters der Ned. Draaf- en Renvereeniging
ingeschreven paarden en op een aangifte
plicht met betrekking tot die paarden
voor de eigenaren, de trainers en de ver
zorgers daarvan. Voorts wordt een com
missie ingesteld, waarin deskundigen zit
ting zullen hebben en welke de deblok
keering van de paarden zal regelen.
Niet op naam gestelde
spaarboekjes
In het Staatsblad van 28 September 1945
no. F 200 is verschenen de „beschikking te
naamstelling spaarbankboekjes aan toon
der", waarbij houders van niet op naam
gestelde spaarbankboekjes of soortgelijke
bewijzen van inleg, daaronder begrepen
niet op naam gestelde schuldbekentenis
sen, verplicht zijn deze voor 1 Nov. 1945
ten name van den rechthebbende tot het
tegoed te doen stellen, voorzoover althans
dit tegoed meer dan 950 bedraagt. Ge
lijke verplichting rust op dengeen die het
document heeft uitgegeven, als de houder
hem dit stuk aanbiedt, teneinde het op
naam te doen stellen. Zoolang te naam
stelling niet heeff plaats gehad, is het ver
boden eenigerlei betaling in welken vorm
ook daaruit te verrichten. Het niet vol
doen aan voormelde verplichtingen wordt
beschouwd als misdrijf, waarbij van toe
passing zijn de strenge strafbepalingen
van het machtigingsbesluit geldzuivering.
DIAMANTEN BRUILOFT.
Op 7 October as. hoopt het echtpaar J. v.
TongerenVerhoeven den dag te herdenken,
waarop zij 60 jaar geleden in het huwelijk
traden. Zij zijn resp. 81 en 78 Jaar oud en
genieten belde nog een goede gezondheid. De
Oude van Tongeren heeft vele vrienden in
Haarlem: als visehventer genoot hij een uit
stekende reputatie. Voorzoover bekend (er
zijn eenige kinderen in Indië) leven er nog
55 nakomelingen van de twee oudjes.
De dood
aan de Narcis-vlieg
Een uitvinding
van Dr. W. E. de Mol
Voor de bestrijding van de narcisvlieg
past zoo deelt het A.N.P. mede de
firma Van 't Hof en Blokker te Limmen
reeds geruimen tijd een nieuw systeem
toe, dat uitgedacht is door dr. W. E. de
Mol te Amsterdam.
De narcisvlieg brengt ontzaglijke schade
toe aan de narcisplant. Zij legt 100 eitjes,
die zij nauwkeurig over de bloembollen
verdeelt, met dien verstande, dat zij bij
elke bol slechts één ei legt. De larve
dringt zich dan naar binnen, verpopt zich
in de bol en vliegt na verloop van tijd uit
om honderd nieuwe bollen te besmetten.
Het systeem (waarvoor ook in Amerika
patent is aangevraagd) bestaat hieruit, dat
de bol voor het planten in een ketel wordt
gelegd, waar zij onder een druk van 10
atmosfeer aan de werking van een meng
sel van koolzuur en zuurstof wordt bloot
gesteld. Door den hoogen druk dringt het
mengsel zich gemakkelijk in de bol. De
zuurstof dwingt de larve het mengsel in
te ademen en het koolzuur doodt het
beest onherroepelijk. Het koolzuur heeft
ook een bij uitstek gunsfigen invloed op
de plant zelf, want het bevordert den
groei zooals uit de genomen proeven is
gebleken. Na een behandeling van 12 uur
zijn de larven dus dood en kunnen zich
niet verpoppen.
De Noodraad
van Bloemendaal
In den noodraad van Bloemendaal zul
len de volgende leden, daar er geen andere
candidaten zijn gesteld, zitting hebben:
W. C. Bier, ir. C. Boot, A. Cassee, ir. F.
M. G. Cochius, A. van Geluk, baron O. M.
Groeninx van Zoeten, J. P. van Haaften,
G. H. M. Holt, mr. J. C. C. W. Hijszeler,
W. Noorman, J. F. M. Pinxter, mr. F. P.
Th. Roling, C. Schulz, mevr. E. van Tien
hovenRipperda Wierdsma, mr. H. W.
Vliegen, W. van Waveren, K. Zwitser.
De noodraad zal dus 17 leden tellen
(vroeger 15). Zeven leden van den ouden
raad zullen er zitting in hebben. Het ge
voelen der nieuw benoemde leden was,
dat zij liever niet als vertegenwoordigers
van een politieke partij wenschten te wor
den aangeduid.
Zuinig zijn met
gas en electriciteit
Onze kolenpositie laat nog niet toe,
dat er meer kolen dan tot nu toe aan
de gas- en electriciteitsfabrieken wor
den beschikbaar gesteld. Nog kan er
gas en electriciteit geleverd worden.
Indien het publiek zich echter niet de
noodige beperkingen oplegt, dan zal de
levering moeten worden stopgezet.
Want rantsoenoverschrijding beteekent.
dat de gasfabrieken en electriciteits-
centrales meer gas en electriciteit moe
ten gaan produceeren dan da< zij kun
nen met de hun toegewezen hoeveel
heden kolen.
Het gasrantsoen, dat is toegewezen,
is juist voldoende om iederen dag een
eenvoudigen maaltijd te bereiden. Het
bedraagt voor gezinnen van twee per
sonen 34 M3.. voor elk gezinslid meer
6 M3. extra en voor alleen-wonenden,
die zelf hun maaltijd bereiden, 17 M3.
per 2 maanden. Voor degenen, die elec-
trisch koken, bedraagt het rantsoen
voor dezelfde periode voor gezinnen
van twee personen 85 KWH, voor elk
gezinslid meer 15 KWH extra en voor
alleenwonenden, die zelf hun maaltijd
bereiden, 42.5 KWH. Met dit rantsoen
voor kookdoeleinden kan eveneens
iederen dag een eenvoudige maaltijd
worden bereid.
Voor verlichting en ander huishoude
lijk gebruik is een rantsoen toegewe
zen, dat met het korten der dagen
stijgt en voor September op 7 KWH,
voor October op 11 KWH, voor Novem
ber op 12 KWH en voor December op
14 KWH kan worden gesteld. Dit rant
soen schept vooreerst de mogelijkheid
om per gezin een lamp van 25 Watt
van zonsondergang tot 11 uur te laten
branden. Bij deze verlichting moeten
alle huisgenooten hun avondbezigheden
verrichten. Daarnaast laat het rantsoen
toe om gedurende korten tijd slaap
kamers, trappenhuizen, keukens, e.d.
met lampen van 7,5 Watt, zooals deze
onlangs in den handel zijn gebracht, te
verlichten, mits deze lampen onmiddel
lijk worden uitgedraaid, zoodra geen
licht meer noodig is. Behalve dit ge
bruik voor verlichting laat het rantsoen
ook nog toe om dagelijks gedurende 1
of 2 uur, naar gelang het verbruik van
het toestel, radio-uitzendingen te be
luisteren. Bovendien kan wekelijks ge
durende enkele uren een stofzuiger
worden gebruikt. Voor verwarming, in
welken vorm ook (snelkokers, strijk
ijzers, straalkachels, kookplaten, e.d
laat het rantsoen naast bovengenoemd
gebruik geen ruimte.
Duitsche invasieplannen
voor Engeland
De militaire correspondent van de Times
meldt, dat blijkens documenten, die in
Berlijn ontdekt zijn, de Duitschers 22 di
visies en 17 reserve-divisies in den herfst
van 1940 gereed hadden voor de invasie
van Engeland. De correspondent herinnert
zich nog zijn indertijd gestelde vraag aan
Sir John Dill: „Ik vermoed dat zij onge
veer 20 divisies hierheen zullen sturen".
Het antwoord van Sir John Dill was: „dat
zou meer dan voldoende zijn".
De invasieplannen waren zoo ongeveer
wat men er in Engeland van verwachtte.
De twee voornaamste landingen zouden
uitgevoerd worden op de kusten van Kent
en Sussex, resp. tusschen Margate en
Hastings en tusschen Brighton en Ports
mouth. Het negende leger, dat uit Ostende
Duinkerken en Calais zou varen, moest
Kent aanvallen. Het 16e leger van Dieppe
en Le Havre uit, Sussex. Daarenboven
zouden luchtlandingen plaats hebben ten
Noorden van Romney Marsh en in de
South Downs achter Brighton. Wanneer
het den Duitschers gelukt was de South
Downs in hun bezit te krijgen, zouden zij
bijna niet meer te verdrijven zijn geweest.
Dan was er nog een leger, en wel het 6e,
dat Cherbourg als uitgangspunt had en
tot taak had in de baai van Weymouth te
landen. Onder de 22 divisies bevonden
zich 6 gepantserde en 2 gemotoriseerde
divisies.
Nadat de landingslegers van Kent en
Sussex zich vereenigd hadden, zouden zij
in de eerste plaats een linie vestigen, die
zich uitstrekte van Portsmouth via Al-
dershot en Caterham naar Tilbury. De
tweede linie zou van Colchester naar de
monding van de Severn loopen. Daarna
zou het 6e leger in actie gekomen zijn.
Verder zij nog te vermelden, dat de
sterkte der beraamde Duitsche invasie
legers ongeveer dezelfde was als die der
Geallieerden in Normandië in 1944. Ten
slotte zegt de correspondent nog, dat niets
of niemand Engeland had kunnen redden
indien de luchtslag om Engeland verloren
en de landingen uitgevoerd waren geweest,
Amerika
Nieuw en Oud
Ongeveer twee jaar hèb ik in New York
gewoond en nu zit ik te schrijven in Am
sterdam. Wanneer ik opkijk van mijn
schrijftafel zie ik een rij nob«le grachten
huizen, een symphonie van zwart en grijs
en wit in wisselenden toon, spiegelend in
het gladde, duistere water, en een rij
stille, herfstige boomen; een lichtgrijze
lucht en wat rustige menschen. als
scherp-geleekende poppetjes tegen al dat
stemmige grijs.
Ik denk aan New York, die razende
stad. Zijn menschenmassa's ijlend onder
en boven den grond. Zijn tienduizenden
auto's. Zijn luidheid. Zijn prikkelende at
mosfeer van niet dan superlatieven Zijn
enorme lichtreclames in door je hoofd
daverende kleuren, Zijn schouwburgen
en hotels (Pennsylvania met 3000 kamers
en 3000 badkamers), zijn restaurants en
zijn voeder-schuren, die men Cafetaria of
Automatic noemt; zijn krantenschreeu
wers; zijn enorme Rockefeller Plaza met
die torenhuizen, waar tienduizenden en
tienduizenden werken (ik zelf op een
56ste verdieping) en waar. onder den
grond, een groote provinciestad met hon
derden winkels en restaurants een koort
sig leven leidt. Ik denk aan zijn parken
en musea, zijn nachtleven, dat even te
gennatuurlijk geetandariseerd is als zijn
dagleven: aan zijn rivierkant met het
klare zicht over de Hudson: aan zijn uni
versiteiten, kerken, filmpaleizen, arbei
dersbuurten.
Wanneer ik denk aan New York ben ik
blij terug te zijn in Amsterdam
Want. alles wat goed en mooi en verhef
fend is in Amsterdam is natuurlijk. Zijn,
in dubbelen zin. Koninklijk Paleis op den
Dam is natuurlijk stedenschoon: zijn.
grachten en zijn nauwe zwarte kronkel-
straten zijn natuurlijk-geworden en na
tuurlijk-gegroeid: zijn cultuur en hartslag
zijn natuurlijk Amsterdam is oud en ge
groeid. New York is nieuw en opzettelijk.
Alles van New York is nieuw en opzette
lijk: gestippeld langs bepaalde lijnen,
uitgelegd als een legkaart of een blok
kendoos. Niet alleen zijn uiterlijk, docK
ook, vooral, zijn innerlijk. Zijn alledaag-
sche leven, van het bed naar de kerk en
van het sportveld naar het eethuis, is
krampachtig-gelijkvormig.
Tn de Friek Gallery, een heerenhuis aan
het stille gedeelte van Fifth Avenue,
hangen prachtige Rembrandts. Er is een
zelfportret bij Rembrandt bejaard 1 I
dat van een tragische beklemming is. Ge
bewondert het, doch ge zoudt het mee
„naar huls" willen nemen, naar Holland.
Hef is een gevoel, dat ge waarlijk niet
omschrijven kunt; het gevoel van den
Europeaan in Amerika, van den oud-
wereïdschen mensch in de nieuwe wereld.
Veel is interessant en geweldig in New
York en in Amerika.
Veel is er bewonderenswaardig en veel
wekt eerbied.
Maar iets ontbreekt en ge kunt nooit
duidelijk genoeg zeggen wat het is.
Het is dat „iets" die sfeer, die stem- i
ming, die pate die om de Amsterdam-
sche grachtenhuizen is, die huisvest op
het donkere Kolkje, die glanst om Am-
stels torenspitsendie zingt in het bloed
van deze verrukkelijke stad, die véél Hol-
landscher is. véél eigener en veel op
rechter dan New York, dat niet Ameri-
kaansch is, maar nieuwe-wereldsch.
Verrukt heb ik door New York geloo- j
pen
Gelukkig ben ik door zijn straten ge
gaan.
Verteederd heb ik de eendjes gevoerd
aan het kleine vijvertje van Central
Parlï, een groote groene plek met toren
huizen omringd
Maar er is iets dat ge, als Europeaan,
er mist.
Want verrukt er, gelukkiger en vertee-
derder loop ik door Amsterdam
Tn Holland staat mijn huis.
Misschien is het dat wat mij in Am
sterdam gelukkiger maakt dan in New
York.
En in Nederland blijer dan in Amerika.
Ook in dit Nederland, dat ik nimmer
heb gekend; zoo bitter geschonden.
Mr. E. ELIAS
De verkiezingen
Uitspraak der Nationale i
Advies-Commissie
In de vergadering van de Nationale Ad-J
vies-Commissie van Vrijdag kwam een door
den minister van bmnenlandsche zaken,
overgelegde nota aan de orde, opgesteld door
het waarnemend hoofd van de rijks inspec
tie van de bevolkingsregisters, waarin de
technische bezwaren verbonden aan het
reeds thans houden van verkiezingen wor
den uiteengezet. De commissie besloot aan
de regeering mede te deelen. dat zij door
deze nota er niet van overtuigd :s geworden,
dat deze bezwaren een beletsel zouden zijn
om de verkiezingen te houden op de tijd
stippen, door de Nationale Advies-conimlssia
aanbevolen.
Eind October
2 ons Koffie
Op 27 October zal voor alle leeftijdsgroepen'
een bon voor koffie worden aangewezen. Deze
bon zal geldig zijn tot en met 24 November
en recht geven op het koopen van 200 gram
koffie.
De hotels, café's en restaurants zullen in
deze zelfde periode hun gasten en bezoekers
weer koffie kunnen serveeren.
MEER VLEESCH?
De Maasbode verneemt dat het vleeschrant-
soen. dat nu 1 ons in de week is, over 4 of
5 weken verhoogd zal worden tot 2 5 3 ons.
Dit zal mogelijk zijn door aanvoer uit het
buitenland. Ook wordt 5.000.000 kg. bevroren
.vleesch ingevoerd.
