De woning-enquete te HaarlemVisscherij-Snufje
Okies "en ,,A rkies"
keeren terug
Maar nu met geld op zak
United Press meldt: John Steinbeck's
beroemde roman „The Grapes of Wrath",
die ook in Nederlandsche vertaling ver
schenen is, heeft indertijd de droeve trek
van de boerenbevolking van de Ameri-
kaanschc staten Oklahoma („Okies") en
Arkansas („Arkies") naar het „land van
belofte', Californië, wereldkundig ge
maakt. Zijn aangrijpend relaas bracht de
lange colonnes min of meer gebrekkige
auto's voor den geest, waarin door de
economische crisis van 1930 en daarom
trent, door droogte en andere tegenslag
van hun land verdreven landbouwers met
bun hecle schamele hebben en houden en
met heel hun familie de lange tocht langs
de groote Amerikaansche wegen maakten
naar Californië, waar zij, zoo was hun
voorgespiegeld, werk en welvaart zouden
vinden. Men kent uit zijn boek de meestal
treurige uitkomst van die verwachtingen.
Opnieuw trekken de auto's met de
..Okies" en „Arkies". zooals zij in de Ver.
Staten genoemd worden, in lange rij over
de wegen, volgepakt met meubelen en
bedden en met alle leden der familie.
Maar nu zien de wagens er heel wat beter
uit enzij rijden in tegenovergestelde
richting. De trekkers gaan naar huis terug
en zij hebben geld in de ruime zakken van
hun overalls. Zij zullen straks in Oklaho
ma en Arkansas een boerderij koopen en
het aloude boerenbedrijf hervatten.
Het is hun eindelijk voor den wind ge
gaan in Californië, dank zij den oorlog.
Zij vonden volop goedbetaald werk in de
oorlogsindustrie, vaders, zoons, vrouwen
en dochters. Nu worden de ooriogsfabrie-
ken gesloten en de arbeiders ontslagen.
Maar de „Okies" en de „Arkies" treuren
daarom niet. Zij wisten dat dit eens zou
gebeuren en hebben al jaren ijverig ge-
gepaard van hun ruime verdiensten. Zij
keeren meestal met een aardig sommetje
terug, gelukkig dat ze eindelijk weer spoe
dig het koren zullen oogsten en de koeien
zullen melken op hun eigen boerenbedoe-
ning, die zij met het geld van de wapen
industrie zullen koopen. Zij passeeren het
grenscontrölestation tusschen de staten
Arizona en Californië en even stoppen de
hoogopgeladen maar glanzend nieuwe
auto's. En zij vertellen, trots en stralend.
„Wij werkten allemaal, behalve grootmoe
der en de twee jongsten", vertelt er een
tje, die teruggaat om de hypotheek op
zijn oude boerderij te Arkansas af te be
talen. „We zullen belangrijke mensehen
zijn als we terugkomen, met al dat geld",
grijnst hij. „Niet alle Okies zijn sufferds"
verklaart een ander. „We hebben dit aan
zien komen en we hebben een centje opzij
gelegd," en hij telt 5000 dollars in kleine
biljetten uit zijn beurs. „Ik heb genoeg
geld om een nieuwe Buick te koopen, mijn
vrouw en kinderen mooi in de kleeren te
6teken en dan bovendien nog een flinke
farm in Oklahoma te koopen," snoeft een
derde. Maar het gelukkigst was misschien
de man, die destijds in den zwarten tijd
met vrouw en kinderen in een kippenhok
woonde en den heelen dag zware land
arbeid moest verrichten om een paar cen
ten voor levensonderhoud bij elkaar te
krijgen. „En kijk nu eens", zegt hij en hij
haalt vier doozen geld te voorschijn, bijna
100.000 dollar. „De boerderij is al gekocht
en ik kan direct aan het werk."
Zoo triomfantelijk keeren de „Okies" en
„Arkies" naar huis, vanwaar zij jaren ge
leden berooid en wanhopig de moeizame
Teis naar het geluk aanvaardden.
(United Press)
Opsporing verzocht
Het hoofd van den Politieken Opspo-
rings Dienst te Schiedam verzoekt op
sporing, aanhouding en overbrenging naar
den P. O. D. te Schiedam van den voort-
vluchtigen of wellicht elders gearresteer
den Herbert Engelshoven, oud ongeveer
24 jaar, vermoedelijk Nederlander, doch
als Duitscher genaturaliseerd, ongehuwd,
afkomstig uit Bonn am Rhein, spreekt
vloeiend Nederlandsch, heeft gediend als
frontsoldaat bij de SS, sedert Juli of
Augustus 1944 in dienst van den Sicher-
heitsdienst te Rotterdam, resp. Heem-
xaadssingel en Van Vollenhovenstraat.
Signalement: lang ongeveer 1.73 Meter,
zeer donker haar, scheiding links, bruine
oogen, kort gedrongen neus, mond gewoon,
oogen staan normaal, gaaf gebit, gezond
uiterlijk, slank postuur, geen snor. mist
aan rechterhand vier vingers.
Herbert Engelshoven wordt verdacht
van moord c.q. doodslag, gepleegd op de
gebroeders J. en B. Eikenbroek, wonende
aan den Rotterdamschedijk 197a te Schie
dam, op 11 November 1944 te omstreeks
12 uur.
CANADEESCHE KLACHT.
Aan de Maple Leaf ontleenen wij een
gedichtje van een Canadeesch soldaat, die
het blijkbaar niet erg op Hollandsche
bedelpraktijken voorzien heeft:
Bezetten in Holland is geen sinecure,
't Is hier al net als bij hun Oost'lijke buren
Je kunt je niet buiten meer wagen
Of ze beginnen om smoky's en chocky's te
zagen.
De Hollandsche winkels willen graag óók
verdienen,
En ik ben per saldo geen wandelende
cantine.
Nu eens is 't: Een smoky voor Pa
En dan weer loopt Moe je om een reep
achterna.
De taal hier is een kruis, laatst riepen
ze „dikke!"
Nu weet ik pas wien ze bedoelen, niemand
anders dan „ikke"!
r-nt i\r
Het doel is een betere verdeeling der woonruimte
Huisvesting van eenige
duizenden Velsenaren
In Haarlem wordt thans een woning
enquête gehouden, die uitgaat van het
Districts-Bureau Verzorging Oorlogs
slachtoffers, gevestigd Paviljoenslaan.
Dit bureau staat onder Jhr. F. Sandberg,
directeur, terwijl de heer W van Dok,
als hoofd der sectie Woningvoorziening,
de enquête onder zijn leiding heeft.
Reeds eenigen tijd loopen er geruchten
over plannen die er zouden bestaan om in
Haarlem en omgeving opnieuw evacués
onder te brengen (gezegd wordt dat het
menschen zullen zijn uit het Oosten des
lands, die daar voor den winter niet aan
een bewoonbaar huis geholpen kunnen
worden) en nu is „men" gaan combinee
ren en tot de conclusie gekomen, dat de
woning-enquête met die evacuatie ver
band houdt.
Dit is zoo verzekerden de heeren
Sandberg en Van Dok ons in een onder-
boud dat wij met hen hadden absoluut
onjuist. In het belang van het welslagen
der enquête is het gewenscht dit misver
stand weg te nemen en precies te zeggen
wat de bedoeling is.
Het doel der enquête is de beschik
bare woonruimte in dit kustgebied, in
het belang van de oorlogsslachtoffers
uit deze omgeving en ter bevordering
van den wederopbouw van ons land,
beter te verdeelen.
Er zijn veel menschen, die hier moeten
verblijven, omdat zij in het productiepro
ces zijn opgenomen, met hun gezinnen in
zeer bekrompen omstandigheden gehuis
vest, zoodat van wonen vrijwel niet
gesproken kan worden. Soms zijn in een
klein huisje drie gezinnen samenge
perst; ook worden wel schuren en stallen
gebruikt. Dit is toch onverantwoord als
er groote huizen zijn die slechts door
kleine gezinnen bewoond worden, zoodat
zij zeer goed voor dubbelbewoning in aan
merking kunnen komen. Ja, er zijn zelfs
nog vele huizen die geheel leeg staan!
Sommige van die ledige huizen zijn wel
is waar door de Duitschers „uitgewoond"
of door oorlogsgeweld gehavend, maar
toch zijn er onder die zonder veel mate
rialen bewoonbaar te maken zijn.
In de gemeente Velsen, waartoe ook
IJmuiden behoort, zijn door de Diutschers
veel huizen verwoest, zeker 4000. Nu de
industrie en ook de visscherij weer gaan
opleven, is het noodig dat er onderdak
gevonden wordt voor de menschen het
zijn lang niet alle arbeiders die in het
productieproces zijn of worden opgeno
men. Ook al knappen wij zoo zei de
heer Van Dok alle huizen in de ge
meente Velsen op, die daarvoor maar
eenigszins in aanmerking komen, dan
moeten wij daarenboven toch nog onder
dak zoeken voor eenige duizenden ge
zinnen
Daarvoor is het noodig een beroep te
doen op andere gemeenten. In dit geval
komen natuurlijk in de eerste plaats in
aanmerking de centra die niet ver af
liggen en gemakkelijk te bereiken zijn.
Er is al een woningenquête in de ge
meenten Velsen en Bloemendaal gehou
den. Nu is Haarlem aan de beurt Bin
nenkort volgen de andere gemeenten van
dit kustgebied, dus in onze naaste omge
ving ook Heemstede en Bennebroek.
De ervaring die men bü de enquêtes
opgedaan heeft is, dat het noodig was
dat het onderzoek plaats heeft, terwijl
bovendien de zekerheid verkregen
werd dat het mogelijk is veel misstan
den uit den weg te ruimen.
De 40 enquêteurs, die thans in Haarlem
werken, hebben voor een groot deel al
elders ervaring op dit gebied opgedaan.
Het is dus geschoold personeel. Voor zulk
werk is het een vereischte, want men moet
volkomen kunnen afgaan op de verza
melde gegevens. Het is noodig dat men
niet alleen weet hoeveel kamers er in een
huis zijn, maar ook hoe het met de keu
ken, de badkamer en de w.c.'s gesteld is,
opdat men beschikkende bovendien
over de juiste samenstelling van het ge
zin dat het huis nu bewoont kan be
slissen of het voor dubbelbewoning ge
schikt is, of geschikt te maken is.
Aan de hand van beantwoorde enquête
formulieren hebben wij met de heeren
Sandberg en Van Dok breedvoerig de
vraag besproken welke huizen in aan-
De Joodsche Nederlanders
Een sombere statistiek
Het A.N.P. meldt: Voor den oorlog be
stond het Nederlandsche jodendom uit
140.000 zielen. Thans zijn er nog 23.000
over. 17.000 hiervan bleven of ongemoeid
omdat zij gemengd gehuwd waren of wa
ren ondergedoken. Van de ruim 110.000
die naar concentratiekampen werden ge
voerd, kwamen 6000 terug. 117.000 Joodsche
Nederlanders zijn vergast, doodgeknup
peld of van honger omgekomen. Heele
families zijn verdwenen. Alle opperrabij-
nen zijn dood op twee na, die ondergedo
ken waren, de eerwaarde heeren Justus
Tal (Utrecht) en S. Heertjes (N.-Brabant).
Van de schamele rest die van het Ned.
jodendom is overgebleven, bestaat het
grootste deel uit gemengd gehuwden wier
kinderen dus geen joden zijn en de overi
gen zijn voornamelijk bejaarde menschen.
Er is een groot vrouwenoverschot en er
zijn niet meer dan enkele duizenden kin
deren. Biologisch is het Nederlandsche
jodendom tot spoedigen ondergang ge
doemd. Ter zake kundigen verzekeren, dal
er over vijftig jaar geen jood meer in
Nederland zal zjjn.
merking zouden komen voor dubbel
bewoning Wij kregen daarbij de overtui
ging, dat hiervoor alleen groote huizen
in aanmerking komen of middelmatig
groote huizen die bewoond worden door
kleine gezinnen. Niemand behoeft dus
bang te zijn. dat deze enquête er toe zal
leiden, dat hij in zijn eigen huis terugge
drongen zal worden tot enkele kamers.
Bovendien werd ons verzekerd, dat zoo
veel mogelijk met bijzondere omstandig
heden rekening gehouden zal worden.
Het is, om iets te noemen, niet de be
doeling om het karakter van een woon
wijk aan te tasten.
Het doel van de enquête is, dit moet
men goed begrijpen, de woningtoe
standen in dit gebied te verbeteren,
niet slechter te maken.
In het bijzonder klemt dit in Haarlem-
In de oorlogsjaren zijn de woningtoe
standen hier veel verslechterd. Dit komt
omdat er veel evacués zijn binnengeko
men. terwijl niet steeds, meestal door de
haast, gezorgd kon worden da? die in hui
zen kwamen die daarvoor het meest ge
schikt waren. Bovendien is er in jaren
geen nieuw huis gebouwd, waardoor het
woningtekort natuurlijk vergroot is.
Er wordt natuurlijk nauw samenge
werkt met de betrokken gemeentebestu
ren, die ook hun medewerking hebben
toegezegd om het beoogde doel te berei
ken.
Als de resultaten van de Haarlemsche
enquête bekend zijn, zal er voor ons nog
wel aanleiding zijn nadere mededeelingen
te doen.
Wij besluiten nu met op te merken,
dat de heeren Sandberg en Van Dok ons
stellig*-verzekerden dat zij niets weten
van plannen over evacuatie van men
schen uit het Oosten of Zuiden des lands
naar deze omgeving. Wel is hun bekend,
dat de regeering in het algemeen niet
voor zoo'n verhuizing voelt en ook alles
zal doen om te bevorderen, dat de be
trokkenen in hun eigen woonplaats een
behoorlijk onderdak krijgen. Maar het is
zoo vervolgden zij niet geheel uit
gesloten, dat de regeering daarin niet ge
heel slaagt en dat er dan toch nog wat
dakloozen naar elders gestuurd zullen
worden. Maar dan zal er voor ons juist
in de resultaten van de woningenquête
aanleiding gevonden worden er op aan
te dringen die evacués niet naar Haarlem
of omgeving te laten komen, omdat wij
hier de beschikbare woonruimte dringend
noodig hebben voor onze eigen menschen
Oorlogspleegkinderen
Ieder, die het toezicht heeft op of bij
wien inwoont een minderjarig oorlogs
pleegkind, is verplicht daarvan zoo spoe
dig mogelijk schriftelijk aangifte te doen
bijr de Commissie voor Oorlogspleegkin
deren, Heerengracht 410412, postbus 401,
te Amsterdam (C.). Tel. 30981; deze schrif
telijke aangifte kan ook geschieden ter
gemeentesecretarie te Haarlem (le afd.).
Onder Oorlogspleegkinderen worden ver
staan minderjarigen, over wie in verband
met de oorlogsomstandigheden de ouder
lijke macht of voogdij gedurende een ter
mijn van tenminste 3 maanden niet is uit"-
geoefend, alsmede die minderjarigen, wier
identiteit niet vaststaat. Om misverstand
te voorkomen, wordt hierbij nog opge
merkt, dat de bemoeiingen van bovenge
noemde Commissie zich niet uitstrekken
tot de „tijdelijke ouderlooze" (zoogenaam
de N.S.B.-)kinderen.
Tenslotte wordt nog medegedeeld, dat
het verboden is oorlogspleegkinderen zon
der toestemming der Commissie te ver
plaatsen.
Pa van der Steur
overleden
Te Batavia is bekend geworden, dat „Pa"
van der Steur is overleden. „Pa" van der
Steur was een bekend philantroop en pae-
dagoog en genoot niet alleen onder de
Indo-Europeesclie bevolkingsgroep, waarvan
hij kinderen onder zijn pupillen had. doch
ook ver daarbuiten, ja zelfs bulten Indië,
groote bekendheid om het mooie mensche-
lijke werk, dat hij heeft verricht ..Pa" van
der Steur heeft een leeftijd bereikt van 80
Jaren. Hij is den 16den dezer overleden op
zijn instituut te Magelang. In het insti
tuut waren nog 500 kinderen, waarover hy
tot het laatst „vader" was.
Johannes van der Steur werd den lOden
Juli 1865 te Haarlem geboren. Na een
moeilijke Jeugd voelde hij zich aangetrok
ken tot geestelijk- en sociaal werk. Dat was
dan ook de reden, waarom hy als bakker
fiasco leed, hy gaf meer weg, dan hy liet
betalen.
De bekende dr. H. Plerson wist den jon
gen man te winnen voor het werk der Mlcl-
dernach(zending en in dezen arbeid werkte
hy te Haarlem, Amsterdam. Utrecht Delft
en vele andere plaatsen. Zoo kwam hy in
contact met de kolonialen in Harderwijk
en hij begon te beseffen dat hij zijn werk
in deze richting het best kon voortzetten,
door naar Ncd. Indië te gaan. Legercom
mandant generaal Van Zeyi de Jongh gaf
hem de gelegenheid in de kazernes van
Magelang onder de soldaten te werken.
Toen men hem eens een paar kinderen
bracht, die door den Europceschen vader
waren achtergelaten, zag hy daarin een
teeken om in die richting voort te werken.
En van toen af werden er steeds meer van
zulke Indo-kinderen aan zijn zorgen toe
vertrouwd
Zijn inrichting, welke den naam „Ge
sticht Oranje-Nassau" kreeg, breidde zich
steeds uit en daar de financiën de uitgaven
nooit konden dekken stortte hy zyn eigen
tractement in de gemeenschappelijke pot.
Een steun by zyn arbeid vond hij in zijn
zuster Marie van der Steur, die overkwam
om haar broer te helpen. Na zijn eerste ver
lof trad van der Steur in het huwelijk met
Anna Maria Zwager en waar hij een vader
voor zijn jongens was, daar werd zijn echt-
genoote een moeder voor de meisjes.
CDLIV
De eerste Zaterdag in Mei 1&40 bracht
het laatste Visscherij-Snufje; dat was
nummer 453. Ik had toen dus al 453 Zater
dagen mijn IJmuidensche vrienden ge
regeld op de hoogte gebracht van de ge
beurtenissen rond de Visschershaven.
Toen kwamen de moffen en toen was het
uit. Pieterman moet kunnen schrijven wat
hem „op 's herten grond leit anders
schrijft hij niet.
Tusschen 453 en 454 ligt dus een tijds
bestek van meer dan vijf jaren en in die
vijf jaren is er veel gebeurd en veel ver
anderd. Dat had ik natuurlijk al gehoord
en dat heb ik deze week kunnen aanschou
wen toen ik (incognito natuurlijk) voor het
eerst na jaren weer eens in de hal kwam.
Eigenlijk kun je van „hal" niet meer spre
ken. In hal D. dat mooie nieuwe gebouw,
kwam de regen door de verdwenen dak
ruiten naar binnen! En de rest is puin en
nog eens puin. Maar we krijgen er een
„overdekte" bij op de Tegeltjesmarkt, heb
ik gehoord en dat is noodig ook. want we
kunnen spoedig weer heel wat visch in
IJmuiden verwachten. Ik was ook (incog
nito) in de Capstanshop van Han en Piet,
een oor!ogsproduet. Dat :s een soort of-
cieele detailhandel, waar Han en Piet de
lakens en de visch uitdeelen.
Raar is het nu in de hal met die coördi
natie. De stem der afslagers: honderd hal
ve guldens om 30-28-26-24 enz. hoor je
niet meer. Men vertelde me. dat de af
slagers nu thuis voor het forum van nun
echtgenooten trainen om telvast te blijven
voor het geval dat het weer eens zoo
mocht worden als voorheen. Maar dat zal
wel een mop wezen, denk ik.
De volgende week verte! ik wat over
visscherij en vtschhande!
PIETERMAN.
VOETBAL. De zuidelijke eerste klassen
zijn geographisch gesplitst in Brabant en
Limburg. Eindhoven valt onder Limburg.
Eerste klasse A: M.V.V., Juliana. Limbur-
gia, Maurits. Roermond. V V V'., Bieijerhei-
de. Sportclub Emma, P.S.V., Eindhoven en
de Spechten.
Eerste klasse B: N.A.C.. B.V.V Willem 2,
Noad. Longa. De Baronie-D N L Viissingen,
R.B.C., R K.T.V.V., Helmond en Brabantia
of de Valk. (Hieromtrent loopt nog een pro
test over een in 1942 gespeelden beslissings
wedstrijd tusschen beide clubs, welke door
Brabantia met 32 werd gewonnen).
WIELRENNEN'. In een wegwedstrijd te
Hasselt werden de Nederlanders Vooren. v.
d. Star en Janssens resp. 3e, 5e en 8e.
IJMUIDEN
Ontspanningsavond Stormvogels
De tweede ontspanningsavond van
„Stormvogels" mag wederom als uitste
kend geslaagd worden aangemerkt. On
danks het ongunstige weer was de belang
stelling groot. De jeugdige commissie,
welke deze avonden organiseert, had voor
een zeer afwisselend programma zorg ge
dragen er werd o.m gekiend om diverse
prijzen zoodat tot het einde de stem
ming er in bleef.
Scheepvaart
Alhier zijn binnengekomen het Neder
landsche s.s. Windsum van Omskjoldsvik
met een lading hout voor Amsterdam, en
het Deensche s.s Anha Lau met een la
ding hout voor Zaandam.
VELSEN
BURGERLIJKE STAND.
Geboren: F. Holman, d., Eikenstraat 4;
N. J. Kruger, d., Velserbroekstraat 1; K.
Kleinman d., Frans Naereboutstraat 20;
J. Langedijk, z.. Bloemendaalschestraat-
weg 147; J. H. de Boer, z„ Le Mairestraat
16; J. H. van Dam. zKralenbergstraat 5.
Overleden: P. H. D. M. Klauwers, 33 j.,
ongeh. F. A. Huider, 7 m.
Ondertrouwd: J. Baarssen en G. Ras, G.
Beentjes en C. A, van Tuinen, J. P. Soona
en L. J. Brader.
Gehuwd: H. L. Bos en G. C. Broerssen.
H. Schoen en C. Klaver. C. J. Johansen
en J. L. Blaken.
SANTPOORT
Nationale begroetingsavond
Op den deze week gehouden nationale*
begroetingsavond heeft de heer J Verha
gen uit Heilo, die tijdens de bezetting den
geheimen zender in Noord-Holland ver
zorgde, hierover een causerie gehouden.
Op onderhoudende wijze vertelde spreker
van de groote moeite en de vele opofferin
gen, die hij en zijn collega's zich moesten
getroosten om in verbinding met Engeland
te blijven. Er waren, zoo vertelde spreker,
in 1943 tien geheime zenders in ons land,
waarvan twee in Noord-Holland Van
deze tien zenders zijn acht ontdekt en de
bedieningsmanschappen daarvan gefusil
leerd. Tientallen berichten kwamen we
kelijks door, bestemd voor het hoofdkwar
tier dei ondergrondsche. Eenige malen,
zooals in Alkmaar, later in .Wormerveer,
waren de Duitsche peilwagens hun vlak
op de hielen. Telkens wist men echter te
ontkomen.
Met groote aandacht luisterden de aan
wezigen naar het interessante relaas van
den heer Verhagen. Staande zongen de
aanwezigen hem „Alle man van Neerlands
stam" toe.
Ds. H. v. d. Loos sprak daarna nog een
kort woord. De heer H. Kraaijenveld de
clameerde een gedicht, gewijd rf.n de ge
vallenen in de concentratiekamp?:-!.-
Stormvogels 3Terrasvogels 2
gaat door
Nader vernemen we, dat de ontmoeting
Stormvogels 3Terrasvogels 2, welke
door werkzaamheden op het Terrasvogels-
terrein geen doorgang kon vinden, niet ia
uitgesteld, doch gespeeld zal garden op
het terrein van D.E.K. te BloemenöaaL