IJmuider Courant
Bergen-Belsen
Afbreken is geen falen
Van Cenechten
De geldzuivering
Splitsing in Soekar
lo-beweging
Kennemer Editie van Haarlems Dagblad
Directeur-Hoofdredacteur: Robert Pee re boom
Donderdag 4 October f945
tTMgave van de stichting
▼oorlichting te Haarlem.
Abonnementen: p.week 31 ct*
per kwartaal 4.-
Oordeel over Londensche conferentie
Het
60e Jaargang No. 18144
Bureaux: Kennemerlaan 154,
JJmuïden - Telefoon 5437
Te Haarlem: Gr. Houtstr. 93
Telefoon 10724.
HOE zijn de beulen ontstaan,
het jjroces-Bergen-Beisen de beklaag-
den-banken vullen? Hoe zijn al die andere
beulen in wording gekomen, die straks als
oorlogsmisdadigers zullen terechtstaan?
Voor den oorlog kwam in vijf jaar tijds
zulke ontaarding van een mensch immers
maar één of hoogstens tweemaal voor!
Hoe is het te verklaren dat niet alleen
in Duitschland, maar ook in andere lan
den. het onze inbegrepen, de individuen
die dergelijke praktijken bedreven hebben
of ze door hun hulp en ondersteuning heb
ben mogelijk gemaakt, bij duizenden te
tellen zijn in die eene periode 19401945?
Hoe is het mogelijk dat dit juist in dezen
oorlog gebeuren moest, nadat in den eer
sten wereldoorlog, al deden zich ook daar
in veel wreedheden voor, toch van zulke
massale ontaardingsverschijnselen geen
sprake is geweest?
In een eerste artikel onder denzelfden
titel heb ik aangevoerd, dat een onderzoek
van deze vragen van het hoogste belang
is en dat men er de wetenschappelijke en
practiseh ervaren psychologen bij te hulp
zal moeten roepen. Daar mag wei tijdig
toe besloten worden, want anders zal toe
passing van de doodstraf de belangrijkste
objecten van onderzoek alle uitgeroeid
hebben. En men zal er meer van moeten
begrijpen dan men nu doet, om in de toe
komst te kunnen voorkomen dat de om
standigheden opnieuw ontstaan, die zulke
menschelijke ontaarding scheppen of om
wellicht door tijdige opsluiting in
krankzinnigen-gestichten met mogelijke
toepassing van geneesmethoden de herha
ling van rampen te voorkomen.
Mr. Abel J. Herzberg, die van Januari
1944 tot April 1945 als gevangene in het
Joodsche gedeelte van het kamp Bergen-
Belsen heeft vertoefd, heeft in een belang
wekkend artikel in de Groene Amster
dammer van 29 September een poging ge
daan om de diagnose van de ontaarden
te stellen. Hij schrijft over „Scharführer
X" en stelt vast dat wij niets van hem
begrijpen. Het is of wij voor een krank
zinnige staan, die in een geheel andere
wereld leeft. En daaruit leiden wij af, dat
hij principieel anders moet zijn dan wij.
Maar als wij nu toch eens iets van hem
konden begrijpen?
De groote meerderheid van de beulen
ziet mr. Herzberg niet als gewone misda
digers. Scharführer X en zijn soortgenoo-
ten zijn anders. Scharführer X isniets.
Hij is leeg. Men heeft hem idealisme toe
gedacht. Hij bezit dat niet. Men heeft hem
opvattingen toegeschreven. Hij mist ze.
Men heeft in hem tenminste vaderlands
liefde of nationaal enthousiasme willen
ontdekken. Hij heeft er geen zweem van.
Hij heeft een maag, een hart. darmen,
longen, nieren en hij stelt er bijzonderen
prijs op, die behoorlijk te doen functio-
neeren. Dientengevolge zijn zijn natje en
droogje hem heilig. Voor het overige Is
hij een ding. Leeg. Menige politieke partij
heeft op die leegte gespeculeerd en er tij
delijk succes mee gehad, maar de natio-
naal-socialistische heeft het consequent
gedaan. Uit de leegte is zij opgebouwd,
zij, en nog meer dan zij: haar S.S.
Want de mensch die niet weet wat hij
wil. die eigenlijk alleen maar wil, dat hij
niets hoeft te willen, die bange man, dat
onvolgroeide kind, die stumperwat
kan hij anders doen dan zich te laten bio
logeeren door de schijnwerpers der altijd
weer opkomende krachtpatserij, nu eens
van keizers en dan weer van revolutio
nairen?
Hij is evenmin slecht als goed. Hij is
een beetje wreed tegen een vlieg en sen
timenteel tegen een muis. Nu hebben ze
hem gezegd, dat hij sterk is en dat kracht
is: als je niet bang bent voor bloed. Nu
i6 hij niet bang. Dat wil zeggen: hij is
vreeselijk bang en daarom slaat hij er
maar op los. Hij heeft angst voor zijn
angst en dat noemt hij moed.
Een mensch is nooit zoo doodgewoon,
zoo leeg, zoo dubbel-blank, of hij heeft
een geweten. En dat geweten spreekt. Die
stem moet worden gesmoord, omdat an
ders alles verloren gaat: moed en vader
land, fanfare en uniform. Zoo ontstaat na
de eerste druppel bloed de eene wreed
heid na de andere: steeds grooter, steeds
feller. Men heeft wel gezegd, dat Schar
führer X gewetenloos zou zijn. Was het
maar waar, dan was hij niet zoo wreed
geworden! Gebrek aan overtuiging heeft
een voortdurend groeiende onzekerheid
gevoed, die altijd weer door een voort
durend groeiende schijnzekerheid moest
worden gedekt. De infectie was begonnen.
Zoo werd Scharführer X, die als kind zoo
iaat zindelijk was, als jongetje zoo ang
stig, als scholier zoo middelmatig en als
man zoo doodgewoon, van lieverlee, voor
dat hij wist hoe hij het had. tot massa
moordenaar.
Is dat nu allemaal uitsluitend Duitsch?
Vermoedelijk ten deele, zegt mr. Herzberg,
voorzoover er in Duitschland op grond van
omstandigheden en historische ontwikke
ling een zekere praedispositie voor was
geschapen. Maar voor het overige? Zijn er
niet overal meer menschen zonder over
tuiging en zonder vatbaarheid daarvoor,
dan men aanvankelijk denkt? Ook onder
de z.g. overtuigden? Bestaat er niet heel
wat meer lust tot vervolging en het toe
brengen van leed. .dan men zich bewust
is? En werkt het geweten altijd in de ge-
wenschte richting en niet vaak genoeg in
perverse zin?
Ik heb hier de hoofdpunten uit het be-
De ministers van buitenlandsche zaken
van de Ver. Staten, de Sovjet-Unie en
Frankrijk hebben elk een verklaring af
gelegd omtrent het verloop van de thans
afgebroken conferentie te Londen. Alle
drie waren het erover eens, dat het een
fout zou zijn het afbreken der conferentie
op te vatten als een bewijs van falen. Zij
waren het er over eens, dat de raad van
plaatsvervangende afgevaardigden te Lon
den zou voortgaan met de bestudeering
der concrete kwesties als b.v. de Fransche
voorstellen inzake het Rijnland en het
Ruhrgebied, het teruggeven van'roofbuit
uit de bezette landen en de verschillende
Oostenrijksche problemen.
Het verschil van inzicht is dit: moet het
regiem van de drie groote mogendheden
gehandhaafd blijven of moeten ook de
verdedigt zich
Hij geloofde het welzijn
van Nederland te dienen...
Aan het einde van de Woensdag gehouden
zitting van het Bijzonder Gerechtshof te
's Gravenhage, waarin zooals men weet de
procureur-fiscaal tegen Van Genechten de
doodstraf heeft geëischt, kreeg de verdachte
zelf gelegenheid zich te verdedigen.
Van Genechten zei. dat hij alles wat hij in
zijn leven had opgebouwd, geofferd heeft
aan de nationaal-socialistische gedachte
waarin hij geloofde. Hij meende het welzijn
van Nederland te dienen. Voor de Duitschers
heb ik zoo zei hij weinig nuttigs ge
daan. Zijn samenwerking was zoo slecht, dat
hij ontheven is van zijn functie als directeur-
generaal van politie. Na 1943 was hij geheel
uitgeschakeld. Aan de gevangenneming van
mr. Meischke had hij geen schuld. Verdach
te betoogde dat hij ook tegen verschillende
N. S. B.-ers is opgetreden. Hij js bij het
Vredesgerechtshof afgetreden omdat hij geen
vrijheid had te vervolgen wie hij wilde,
kortom toen hem duidelijk werd dat hij
moest dansen naar het Duïtsche pijpen.
Toen Van Genechten zei dat hij het optre
den van de Duitschers tegenover de Joden
scherp afgekeurd heeft, volgde daarop ge
joel op de publieke tribune.
Tenslotte zei verdachte, dat hij gevochten
heeft tegen ver-Duitsching van ons volk,
tegen het ontketenen van den burgeroorlog
en tegen het dienstnemen van Nederlanders
bij de S.S. Verslagen in alle opzichten legde
hij zijn lot, de gevangenis of den kogel, ge
heel in handen van de rechters.
Uitspraak 17 October.
kleinere staten kunnen meespreken bij de
vaststelling der vredesverdragen. Voor
standers van een .dictatorschap" der drie
grooten is Molotof, die dan voor het vast
stellen van elk vredesverdrag een confe
rentie zou willen beleggen van die staten
die bij elk afzonderlijk verdrag speciaal
geïnteresseerd zijn. De Ver. Staten en
Frankrijk zijn voorstander van het uit
breiden van de internationale verantwoor
delijkheid in de vredesbesprekingen.
Van Genet'Ji ten voor zijn rechter
Uitreiking
nieuwe bonkaarten
De plaatselijke distributiediensten zullen
in het tijdvak van 8 t.m. 27 October nieuwe
bonkaarten voor voedingsmiddelen K 512,
groente-, fruit- en vïschkaarten N 512 en
leder- en textlelkaarten VA 510 uitreiken.
1
woord is aan....
IW i 1 1 j a m Pitt:
Waar de wet ophoudt be
gint de tyrannie.
Zelfstandigen.
In de „eerste uitvoeringsbeschikking de-
blokkeertng 1945" heeft de minister van
financiën het aantal van hen, die uit
hoofde van een zelfstandig beroep weke
lijks over 100.in contanten ten laste
van hun geblokkeerde of hun girale reke
ning kunnen beschikken, aanzienlijk uit
gebreid. Thans komen mede in aanmerking
al diegenen, die zelfstandig als hoofdbe
roep uitoefenen het beroep van: kunst
schilder, beeldhouwer, toonkunstenaar*
letterkundige, belastingconsulent, econo.
mïsch- of bedrijfseconomisch adviseur,
raadgevend ingenieur, beëedigd taxateur,
beëedigd translateur, expert terzake van
het assurantiewezen, repetitor, makelaaï
en particulier verpleger.
Studenten
Studenten mogen in de maand oven
100.van geblokkeerde rekeningen be
schikken. Ais een student geen eigen re
kening heeft, mag dit op de rekening van
zijn verzorger worden afgeschreven.
Xa-uitreiking van geldkaarf-Bi
De distributiediensten hebben opdracht
gekregen, de banken opnieuw te bevoor
raden met geldkaarten B. Dit geschiedt
met het oogmerk, personen van 21 jaar
en ouder, die meer dan 100.per maand
verdienen en geen geldkaart B in ont
vangst namen, alsnog tot 7 October in da
gelegenheid te stellen, dit wèl te doen.
VELSEN
Distribufiedienst Velseri
Zittingsdagen te Velsen-Xeord
en Santpoort.
Evenals dit voorheen het geval was, zal
voortaan weer wekelijks te Velsen-Noord
zitting gehouden worden en wel in het
Ontspanningslokaal van de Deurenfabriek
aan den Wijkerstraatweg, op de volgende
dagen:
Met ingang van 9 October a.s. des Dins
dags vooi\textiel. schoenen en rijwielban
den en met ingang van 11 Ocotber a.s. des
Donderdags voor stamkaarten, bonkaar
ten en rantsoenbonnen.
In verband hiermede vervalt te Sant
poort met ingang van 11 October a,s. de
zitting op Donderdag voor stamkaarten,
bonkaarten en rantsoenbonnen. Die voor
textiel enz. blyft ongewijzigd op Donder
dag. De lokalen zijn geopend van 9.30 tot
12.30 uur.
Opbrengst Emmabloem-collecte
De in deze gemeente gehouden Emma
bloem-collecte heeft 10.970.02 opgebracht*
IJMUIDEN
Leger des Heils
Het Leger des Heils kan weer onbelem
merd zijn werk verrichten en bijeenkom
sten OTganiseeren. Zondag zullen in het
noodgebouw van het Leger bijzondere bij
eenkomsten plaats hebben onder leiding
van luit.-kolonel Chr. Ronitz.
De Piet Hein binnengekomen
Hr. Ms. torpedojager Piet Hein is gis
teren alhier binnengekomen. Het vaartuig
is naar Amsterdam doorgevaren.
Markt Scheveningen
Maakten reeds de noordvisschers mel
ding van grootere vangsten van wijting,
nu wordt deze visch ook in flinke hoeveel
heden onder de kust gevangen. De Woens
dag binnengekomen kustvissehers brachten
flinke vangsten wijting aan de markt. De
kleinere booten hadden 10 tot 15 kisten*
Rumoerig opruimingswerk
Wij hebben indertijd reeds uitvoerige
mededeelingen gedaan over de groote ver
woestingen, die de Duitschers aan de tech
nische installaties van de Noorriersluïa
hebben teweeggebracht. Met voortvarend
heid is de Rijkswaterstaat thans bezig, de
schade te herstellen. Maar voordat er op
gebouwd kan worden, moet er afgebroken
worden en dit afbraakwerk heeft men
thans onder handen genomen. Gistermid
dag was men bezig, wat er van het be-
dieningsgebouw over was, op te blazen.
Heel IJmuiden werd opgeschrikt door een
viertal hevige knallen, die de ruiten deden
rinkelen en die deden denken aan de ex
plosies uit den oorlogstijd. Zoo langzamer
hand wordt het hcele gebouw opgeruimd.
SANTPOORT
Ds. Oldeman geschorst
Ds. R. H. Oldeman is door het Provin
ciaal kerkbestuur voor onbepaalden tjj^
provisioneel in zijn ambtsbediening ge
schorst.
Een zeer betrouwbare bron in Batavia
verklaarde aan A. N. P.-Aneta, dat het
aantal van Soekarno's volgelingen niet
meer dan 5 pCt. van de bevolking van
Java uitmaakt, hoewel dit een groot deel
van de jongeren omvat, die door de Ja
panners bewapend zijn en volgelingen
van Soekarno zijn geworden onder Ja-
panschen invloed.
De heer van der Plas heeft een radio
rede gehouden, waarin hij zeide een be
roep te doen op alle leiders van welk ras
of welke partij ook, om hun opvatting te
geven over de vraag hoe een nieuw Indo
nesië geboren moet worden, opdat alle
gedachten die de vijand zoo lang onder
drukt heeft nu in de openbaarheid ko
men. Wie dat nog niet heeft gedaan,
maar meent nuttige wenken te kunnen
geven, kan om een onderhoud vragen.
Een extra-schip voor troepenvervoer is
beschikbaar gekomen. Het zal 8 dezer met
3500 man uit Engeland vertrekken.
Wie de beschikking heeft over den zen-
der-Bandoeng is nog niet duidelijk. In
een toespraak werd scherp op de uit
spraak der Nederlandsche regeering ge
reageerd en korten tijd later werd mee
gedeeld, dat een zender (welke werd niet
gezegd) zich uit de beweging Soekarno
had teruggetrokken. Hieruit blykt, dat er
een splitsing begint te komen in de Soe-
karno-beweging.
Van twee hulpverleeningsteams is be
richt bïnnengekomefi, dat zij in de buurt
toog van mr. Herzberg geciteerd. Ik heb
ze voorgelegd aan een medicus, ex-ge
vangene in een concentratiekamp in ons
land. Hij stemde ermee in. Ik heb ze ge
toetst aan mijn eigen indrukken van de
Duitschers, die beperkter zijn omdat ik
niet in een concentratiekamp maar alleen
in de gijzeling heb gezeten. Zij stemmen
ermee overeen, vooral wat de leegte en
de angst betreft. Ja, die keTels waren leeg
en bang.
Maar volledig is het raadsel van de
diagnose voor mij hiermee niet opgelost.
Voor mr. Herzberg waarschijnlijk ook
niet. Het nationaal-socialisme en zijn con
sequent beleid heeft er zeker veel mee te
maken, maar het is niet de eenige aan
leiding. Er zit meer in. Welke andere
factoren hebben zich doen gelden? Want
lang niet alle „leegen" waren vatbaar.
Wij moeten er meer van weten. Het is
noodig. Kan de Nederlandsche vereeniging
van psychiaters niet het initiatief tot een
onderzoek nemen? R. P.
van Bandoeng beschoten waren, doch dat
er geen verliezen te betreuren waren.
Pressie op de bevolking.
In Batavia circuleeren lijsten om geld
af te dragen aan een fonds voor de vrije
republiek Indonesië Deze lijsten zijn ver
spreid door z.g. buurtvereenigingen, wel
ke in elk district voor de handhaving van
de orde en de voedseldistributie moeten
zorgdragen. De districtsleiders hebben
den Geallieerden gemeld, dat zij vreezen
voor de veiligheid van degenen, die niet
op de lijsten inteekenen!
Volgens de New York Herald Tribune
heeft Hadji-Salim, een der oprichters van
de nationalistische beweging, aan een cor
respondent van dat blad verklaard, dat
de Nederlandsche voorstellen voor de
nationalisten onaanvaardbaar waren. Soe
karno zeide alleen bezwaar te hebben te
gen het Nederlandsche koloniale systeem.
Tegen het Britsche bezettingsleger leken
de nationalistische leiders geen bezwaar
te hebben, maar de reeds genoemde Hadji
Salim moest niets van de Britten hebben.
Xederlandsch beleid gewaardeerd.
In een hoofdartikel schrijft de Nqw York
Herald Tribune: „De Nederlanders zijn
menschelijker en intelligenter koloniale
bestuurders geweest dan sommige andere
landen in het Oosten, maar zij staan nu
voor een verzet tegen de wederinvoering
van hun gezag. Veel Indonesiërs zijn nog
niet rijp voor onafhankelijkheid en het
zou een ramp kunnen zijn als zij alle be
trekkingen zouden afbreken met de Ne
derlanders, wier fouten worden goed ge
maakt door de vele verdiensten, die
zij op hun naam hebben staan."
Volgens Un. Press kon door actie der
nationalisten een passagiersvliegtuig uit
Batavia niet op het vliegveld van Soera-
baja landen. Daar ook het vliegveld bij
Bandoeng is bezet, verwacht men dat de
vliegdiensten weldra zullen worden stil
gelegd.
In Australië.
De Australische min.-pres. heeft ver
klaard, dat stakende Indonesiërs niet in
Australië mogen blijven.
Onderzoekingen der Australische Tegee-
ring hebben uitgewezen, dat de weigering
der Indonesiërs om te Sydney Nederland
sche schepen te laden het gevolg is van
een actie der communistische partij. De
communisten blijken de zaak der Indo
nesiërs in handen te hebben.