In Indië
Mountbatten zal zijn
Soekarno vaststellen
ïoucling tegenover
«<K> Jaargang No. 1814ft J I y%«^> v y» v y» y^ J" Zaterdag 6 October 1945
Bureaux: Kennemerlaan 154, 1 III 1 M I m. Jk ^"""T I 3 L JÊ I 1^ M III Uitgave van de stichting
IJmuiden - Telefoon 5437 .7^ Voorlichting te Haarlem.
Kennemer Editie van Haarlems Dagblad
Te Haarlem: Gr. Houtstr. 93 0 Abonnementen: p.week 31 ct.
Telefoon 10724. Directeur-Hoofdredacteur: Robert Peereboom per kwartaal 4.
H-i was geen opwekkende rede, die de
minister voor de Overzeesche Gebie
den. prof. Logemann, gisteravond voor de
radio hield. Niet alleen omdat hij erken
nen moest, dat wij tijdelijk machteloos
zijn in Indië en dat er onvoldoende geal
lieerde troepen, onvoldoende schepen en
onvoldoende goederen zijn om de bevrij
ding tot een blijde waarheid te maken.
Maar ook omdat de onomwonden verkla
ring afgelegd moest worden, dat de toe
stand der bevolking slecht is. Dat geldt
voor de kampen van krijgsgevangenen en
geïnterneerden. Dat zal ook blijken uit
een zeer lange doodenüjst. De voedsel
toestand op Java is slecht, de bevolking
kleedt zich in lompen, ja, zelfs hier en
daar in matten en een bodemlooze inflatie
heeft het maatschappelijk verkeer ont
wricht. Indië staat voor een reuzentaak.
De minister heeft evenwel in Brisbane
een Indische regeering gevonden, die weet
wat zij wil. haar plannen gereed heeft en
de reuzentaak zal aanpakken. Maar hij
1 uitte zich met bitterheid over het uitblij
ven eener effectieve overneming en het
herstel van het wettig gezag.
Het tweede deel van zijn betoog was aan
het ..incident-Soekarno", zooals hij het
nu noemde, gewijd. Hij had al even ge
sproken over de „politieke voortzetting
van den oorlog na den vrede", die Japan
in Indië toepast. De Japanners zijn
thans onder het geallieerde opperbevel
verantwoordelijk gesteld voor rust en or
de, maar „onder hun hoede ontwikkelt
2ich een ongebreidelde haatcampagne, ge
leid door lieden, die men toelaat zich re
geering te noemen, al erkent men haar
niet. lieden die den prijs van de welvaart
en de levens van hun volksgenooten niet
te hoog hebben geacht voor de samenwer
king met een vijand, van wiens onoprecht-
t heid zij erkennen, overtuigd te zijn ge-
i .weest."
Deze woorden van prof. Logemann zal
ons volk volkomen verstaan. Wij kennen
dat soort vijand en wij kennen dat soort
lieden. En wij mogen dankbaar zijn dat
wij gespaard zijn gebleven voor een toe
stand. zooals zich nu in Indië voordoet.
Denk u eens in dat wij onvoldoende be
zetting zouden hebben gekregen in de
Meidagen. En onvoldoende hulpverlee
ning! En Duitsche handhaving van rust
en orde!
De minister toont begrip voor de pu-
I blieke opinie in de Angelsaksische landen,
die de thuiskomst der soldaten wenscht.
Dit is inderdaad duidelijk tot uiting ge
komen in de Engelsche pers. Ik heb er
dezer dagen artikelen in gelezen, waarin
ronduit gezegd werd dat men er genoeg
van had „als politieagent van de heele
wereld op te treden." De schrijvers van
zulke betoogen in volksbladen voerden
aan, dat Engeland tenslotte niet verant
woordelijk was voor Indo-China, waar
het zijn troepen zelfs moet laten vechten,
of voor Nederlandsch-Indië. Daarbij kwam
een sterke geprikkeldheid tot uiting over
de afzijdigheid van de Amerikanen, die
I ook niet bereid zijn gebleken met Enge-
1 land het toezicht over Palestina te deelen
en die nu weer de eindelooze conflicten
I tusschen Joden en Arabieren in dat land
negeeren door hun wensch, dat er meer
1 Joden zouden worden toegelaten. In de
Engelsche bladen blijkt meer irritatie en
wij mogen inderdaad niet vergeten, dat
I het Engelsche volk sinds de bevrijding
I van Europe op sterk verminderde rant
soenen moet leven om andere volken te
kunnen helpeneen bewonderens-
waardig voorbeeld, dat noopt tot de vraag:
zou ons volk tot dergelijke zelfopoffering
bereid zijn?
Het is alles heel moeilijk. Minister Lo-
gemann heeft verklaard, dat de Britsche
regeering voor de aanhoudende en klem-
mende vertoogen van Nederlandsche zijde
I ten aanzien van Indië niet ongevoelig is
gebleken. Er komt meer kracht en meer
lijn in de houding van de bezettings
autoriteiten. Extra scheepsruimte voor de
■verscheping van onze troepen naar Indië
is toegestaan. En de luitenant-gouverneur-
generaal Van Mook en vice-admiraal Hel-
frich zijn nu in Batavia. Dit zijn allemaal
kleine lichtpunten, maar de minister
kwam niet terug op zijn uitspraak van
enkele dagen geleden, dat het nog een
■paar maanden zou duren, eer onze troe
pen in Indië zouden zijn om rust en orde
door hun aanwezigheid te verzekeren en
het gezag te herstellen. Zijn herhaalde
aansporing „Laten wij het hoofd koel hou
den" is niet overbodig. Want blijkbaar ligt
nog een periode van onzekerheid en mach
teloosheid in Indië voor de boeg.
In haar houding tegenover Soekarno en
ten opzichte van de door de Koningin ge
dane toezeggingen van zelfbestuur voor
Indië blijft - de regeering onverzettelijk.
Zij weigert met Soekarno te onderhande
len. beroept zich op het gegeven woord
en verwijst naar de bestuursmaatregelen,
waartoe al in Londen besloten is en die
o.a. een Indonesische meerderheid in den
Volksraad waarborgen. Zij stelt Soekarno
niet gelijk met Mussert vanwege het kolo
niale verleden. Maar zij wijst beginselloos
opportunisme en vrijheidsbegeerte zonder
verantwoordelijkheidsbesef af.
Soekarno heeft zijn Nederlandsche me
destanders. Wat willen zij? Denken zij
dat deze man. die de middelen om het
I uitgemergelde land met zijn groote tekor
ten aan voedsel en kleeding te helpen
totaal mist. die niet over schepen beschikt
en die in elk geval maar een klein deel
van de bevolking achter zich heeft, ooit
kan slagen? Hechten zij geen waarde aan
De correspondent van de Daily Mali te
Singapore verwacht, dat admiraal Mount
batten tegen het einde van deze week de
politiek zal uitstippelen, die de Geallieer
den ten aanzien van Soekarno denken te
volgen. Daar de bevrijde gebieden aan de
betrokken landen zullen worden overgege
ven in den toestand, waarin zij vóór den
oorlog verkeerden, aldus de correspondent,
zal generaal Christison. de opperbevelheb
ber van de Geallieerden te Batavia. Soe
karno niet kunnen erkennen. Wat er ge
beurt, nadat de Nederlanders in hun sou-
vereine rechten over Java hersteld zijn, is
hun taak en die van elke niet-Japansch-
gezlnde republikeinsche beweging. De cor
respondent gaat verder: de wijze, waarop
Soekarno in de gelegenheid is gesteld zijn
plannen ten uitvoer te leggen heeft bij de
Nederlanders zoodanige verdenkingen ge
wekt. dat slechts een directe verklaring van
Mountbatten de oplossing kan brengen.
De toestand in Bandoeng.
De Britsche voorlichtingsdienst publi
ceerde het volgende communiqué Hoewel de
toestand in Bandoeng ernstig was bleef de
Rapwi functloneeren. De Japanners hebben
de leiding verloren en hun moreel is'tot het
laagste peil gedaald. Op het oogenbllk is
de situatie dusdanig, dat als een Indone
siër aan een Japanner diens geweer vraagt,
laatstgenoemde dit onmiddellijk afstaat.
Hoewel de Japanners de wapeii- en mu
nitiedepots bewaken, krijgen de Indonesiërs
den inhoud in handen. Van het woord
.JRapwi" (de hulpverleeningsactle) gaat
een tooverkracht uit en alles wat door de
Rapwi gedekt is, is veilig.
De nationalistische politie in Bandoeng
is bijzonder sterk en wordt onvoorwaarde
lijk gehoorzaamd. De politie heeft wegens
de ondoeltreffendheid van de Japanners
de bewaking van het hospitaal en het Rap-
wihoofdkwartier overgenomen.
De eenige onlusten in Bandoeng zijn
veroorzaakt door fanatieke jongeren tus
schen veertien en achttien Jaar. Indone
siërs hebben in Bandoeng een dagblad uit
gegeven waarin het nieuws volkomen ver
draaid wordt weergegeven en met een
krachtige anti-Nederlandsche propaganda.
De Indonesiërs hebben momenteel alle re-
geeringsgebouwen bezet en controleeren alle
essentieele diensten waaronder de voed
seldistributie. De rijstpositie is In een
acuut stadium: de beschikbare voorraad
rijst wordt nog maar voor negen dagen vol
doende geacht.
Australië arresteert stakende
Indonesiërs.
Volgens instructies van de Australische
regeering zulen In Australië massa-arres
taties worden verricht van Indonesische
zeelieden, die weigeren tilt te varen. De
Australische regeering heeft het verzoek
Weerbericht
Geldig tot Zaterdagavond: Toenemen
de wind. Matige, in Groningen, Fries
land en Drente tijdelijk krachtige,
Noordwestelijke wind. Zwaar bewolkt,
plaatselijk eenige lichte regen. Nor
male temperatuur.
Vooruitzichten voor Zondag. Matige,
tijdelijk krachtige wind tusschen West
en Noord. Meest zwaar bewolkt. Kans
op enkele regenbuien. Normale tem
peratuur.
DE R.A.F. HELPT NEDERLANDSCHE
OORLOGSSLACHTOFFERS. Prinses Ju
liana ontving Vice-Luchtmaarschalk Hud-
Ieston van de Royal Air Force ten paleize
Soestdijk. Deze overhandigde de Prinses
namens de leden van de R.A.F. in Neder
land een belangrijk bedrag aan geld met
het verzoek dit aan de Nederlandsche oor
logsslachtoffers te doen uitkeeren.
het woord van onze Koningin en regeering
en aan het groote werk, door Nederland
in Indië verricht, dat overal in de wereld
erkenning heeft gevonden? Zouden zij
dan liever zien, dat de een of andere
vreemde mogendheid Indië te hulp kwam
en er zich meteen nestelde? Want het kan
zich zelf niet helpen. Hoe kan hetgeen zij
beweren ooit in het belang van Indië zijn?
R. P.
van de Indonesiërs en Indonesische solda
ten. die zich bU de onafhankelijke arbeiders
beweging op Java wilden aansluiten, in de
gelegenheid te stellen daartoe van Austra
lische of Britsche schepen gebruik te ma
ken. eveneens geweigerd.
De Jacob van Heemskerk Ls ln Prlok aan
gekomen.
United Press meldt, dat de overvallen in
Batavia toenemen. Groepen die zich door
heerschende verwarring willen verrijken.
Veel kantoren, drukkerijen enz. zijn bezet
door groepen Indonesische arbeiders, die
borden aan de gebouwen bevestigen: Sare-
kat Boeroe (arbeiderspartij).
Uit Engeland zijn 3500 man geoefende
troepen naar Indië vertrokken. Komende
week zulen nog 4.000 man worden ver
scheept.
Byrnes
over de Londensche
Conferentie
James Byrnes, de Amerikaansche mi
nister van buitenlandsche zaken, heeft
voor de radio een rede gehouden, waarin
hij erkende, dat weliswaar de bijeenkomst
wan ministers van buitenlandsche zaken
doodgeloopen was, maar dat dit niet be
hoefde te verhinderen, dat men bij een
volgende gelegenheid zou slagen. Hij
weidde uit over de moeilijkheden, welke
eenerzijds zijn ontstaan, doordat Enge
land en Amerika ook China en Frankrijk
willen laten meespreken bij de vredes
onderhandelingen met diverse as-satellie-
ten. terwijl de Sovjet-Unie alleen dien
'anden een stem gunt, welke werkelijk
aan den oorlog tegen een bepaald land
hebben deelgenomen. Anderzijds hebben
Engeland en de V.S. de regeeringen van
Boelgarije en Roemenië niet erkend en de
Sovjet-Unie vat dit zoo op. dat de onwil
tfcgen erkenning der genoemde staten zou
voortvloeien uit een onwil jegens de Sov
jet-Unie, daar de regeeringen yan Boel
garije en Roemenië op de Sovjet-Unie ge
oriënteerd zijn. Maar, zoo verzekerde
Byrnes, „wij kunnen niet weten, of de
omstandigheden een erkenning wettigen,
tenzij onze politieke vertegenwoordigers
volledig worden ingelicht en onze nieuws-
correspondenten de betrokken landen vrij
mogen betreden en hun mededeelingen
ongecensureerd mogen verzenden". Byr
nes betreurde het voorts, dat in den raad
van ministers van buitenlandsche zaken
één vertegenwoordiger het veto-recht be
zat. Wat Italië betreft, merkte Byrnes op,
dat dit land geen 600 millioen dollar oor
logsschuld kon betalen en dat de V.S.
Italië verder niet zouden helpen, indien
het geld gebruikt werd tot het betalen
van oorlogsschulden aan derden. Ten
slotte verklaarde hij, dat de vrede in
Europa mede berust op de goede verstand
houding tusschen de Sovjet-Unie en haar
buren in Oost-Europa en dat „de regee
ring der Ver. Staten zich aansluit bij het
verlangen, in Oost- en Midden-Europa re
geeringen te hebben, die de Sovjet-Unie
welgezind zijn."
VELSEN
Geldzulvering
De terugbetaling op de geldkaarten en
van spaarbanktegoed te IJmuiden aan het
hoofdpostkantoor Houtmanstraat en aan
het hulppostkantoor Velserduinplein heeft
plaats van 912.30 en van 25 uur:
Maandag 8 Oct. de letters A t.m. E;
Dinsdag 9 Oct. de letters F t.m. G; Woens
dag 10 Oct. de letters H t.m. L; Donder
dag 11 Oct. de letters M t.m. Q; Vrijdag
12 Oct. de letters R t.m. V; Zaterdag 13
Oct. de letters W t.m. Z.
In het algemeen moet men aan dat kan
toor zijn, waar men ook op de spaarbank
gestort heeft. Wegens den te grooten toe
loop op het kantoor Velserduinplein wordt
aan allen die meer dan 100 op de geld-
kaart ingeleverd hebben, verzocht zich
ten hoofdkantore Houtmanstraat te ver
voegen. al heeft men op het Velserduin
plein ingeleverd. Men zal dan vlugger
geholpen worden. Ook kunnen allen in de
Houtmanstraat geholpen worden, die niets
op de geldkaart gestort hebben en in het
bezit zijn van een spaarbankboekje.
Uitreiking nieuwe bonkaarten
In het tijdvak van 8 t.m 28 October as.
zullen nieuwe bonkaarten K512. leder-
textielkaarten VA510 en groenten-fruit-
visehkaarten N512 worden uitgereikt.
De uitreiking zal geschieden aan de be
woners van IJmuiden, Driehuis en Vel-
sen-dorp in het Patronaatsgebouw aan
den Zeeweg op:
Maandag 8 Oct. letters A t.m. B; Dins
dag 9 Oct. letters C t.m. E; Woensdag 10
Oct. letters F t.m. H: Donderdag 11 Oct.
letters I t.m. K; Vrijdag 12 Oct. letters L
t.m. O; Maandag 15 Oct letters P t.m. S;
Dinsdag 16 Oct. letters T t.m. V; Woensdag
17 Oct. letters W t.m. Z.
Aan de bewoners van Santpoort in een
lokaal van het Badhuis aan de Wüste-
laan, op:
Donderdag 18 Oct. letters A t.m. E. Vrij
dag 19 Oct. letters F t.m. K; Maandag 22
Oct. letters L t.m. R; Dinsdag 23 Oct.
letters S t.m. Z.
Aan de bewoners van Velsen-Noord in
het ontspanningslokaal van de Java-Deu-
renfabriek aan den Wijkerstraatweg op:
Woensdag 24 Oct. letters A t.m. K; Don
derdag 25 Oct. letters L t.m. Z.
De lokalen zijn geopend van 912 en
van 2—4.30 uur.
Handvest Ver. Volken
van kracht
Daar dertig landen het Handvest der
Ver. Volken hebben geratificeerd is dit
van kracht geworden.
H.B.S. en Gymnasium
te Haarlem
Godsdienstonderwijs
Dank zij de medewerking van B. en W.
der gemeente Haarlem, den inspecteiir van
het Middelbaar onderwijs, den rector van
het stedelijk gymnasium en directeuren
van Middelbare scholen zal voortaan op
genoemde scholen alhier één uur per week
in de derde en de vierde klasse gods
dienstonderwijs worden gegeven. Dit zal
geschieden door predikanten van de Ned.
Her v., Luthersche, Remonstrantsche en
Doopsgezinde Kerk, alsmede door enkele
leeraren die zich hiervoor beschikbaar
stelden. Dit onderwijs is bedoeld voor de
klas als geheel. Degenen, wier ouders
volstrekte bezwaren hebben zijn vrijge
steld. Doel van het onderwijs is de leer
lingen in nauwe aanraking te brengen
met den Bijbel, de grondgedachten en
hoofdfiguren daarin, alsmede met de ge
schiedenis der Kerk en ten slotte hun
eenig inzicht te geven in de geestelijke
situatie van dezen tijd.
GENERAAL EISENHOWER
IN ONS LAND
IN DEN HAAG.
Voor het station S.S. stond een groote
menigte, toen Prins Bernard om kwart
over tien arriveerde. Daar waren reeds
verschillende militaire autoriteiten aan
gekomen ter begroeting van generaal
Eisenhower, alsook Mr. Webb. Benton,
legatieraad van de Amerikaansche ambas
sade. Op het station stonden het matro-
zenkoor en talrijke padvinders en spoor
wegpersoneel opgesteld, toen de lange
trein, bestaande uit wagons van de vroe
gere treinen van Hitler, Goebbels Göring
en Von Ribbentrop, langzaam kwam bin
nenrijden. In een van de middelste wagens
van den trein was de generaal gezeten.
Prins Bernhard en de andere autoriteiten
verwelkomden hem op het perron. Inmid
dels was ook de chef van den staf van
generaal Eisenhower, luitenant-generaal
Walter Bedel! Smith uit een der andere
wagons bij het gezelschap gekomen, waar
na men zich naar de auto's begaf. Een
oogenblik werd stilgehouden om het ma-
trozenkoor gelegenheid te geven den
generaal met het Wilhelmus te begroeten.
Toen de generaal op het Stationsplein
kwam, was de geestdrift onbeschrijflijk
De generaal was per trein gekomen, om
hiermede een blijk van hulde aan het
Nederlandsche spoorwegpersoneel te ge
ven.
De P.T.T. had er voor zorg gedragen, dat
er op het station een speciale telefoonver
binding was aangelegd, welke via een
militaire lijn rechtstreeks aansluiting gaf
met het hoofdkwartier van den generaal
in Duitschland.
IJMUIDEN
Ned. Hervormde Kerk
Ds. L. Lagerweij, predikant bij de Ned.
Hervormde Kerk, heeft voor het ontvan
gen beroep naar Amsterdam-West bedankt
Er sneuvelen weer ruiten
Sedert- Donderdag j.l. is technisch per
soneel van de Marine bezig met het op
ruimen, met behulp van dynamiet, van
de resten van het bedieningsgebouw van
de Noordersluis, dat zooals men weet,
door de Duitschers totaal vernield werd.
Zulke krachtige ladingen springstoffen
worden gebruikt, dat af en toe heel
IJmuiden op zijn grondvesten staat te
trillen. Erger is, dat er ook al weer ruiten
gesneuveld zijn, n.l. in eenige woningen
aan den IJmuiderstraatweg. Van een re
sultaat van de ontploffingen is nog weinig
te zien, zoodat er nog wel eenige ruiten
zullen sneuvelen, voordat dit en de andere
sluisgebouwen tegen den grond liggen.
BEVERWIJK
De Noodraad in nood
Het is met de candidaatstelling voor
den Noodraad misgeloopen, doordat de be
trokken partijen het niet eens konden
worden over het door elke partij te stel
len candidaten. Voor de 19 plaatsen wer
den 20 candidaten gesteld, n.l door de
R.K. 8. Chr. Historisch 3. „De Waarheid"
3. S.D.A.P. 3 en Humanisten 3. De Katho
lieken. die in den ouden raad 7 zetels
hadden, meenden recht te hebben op 8 en
de „Vrienden van de Waarheid" eischten
3 zetels op. (De communisten hadden 1
zetel). Deze laatsten meenden bovendien
recht te hebben op een wethouderszetel.
In verband met den eisch van de Katho
lieken om een achtsten zetel, hebben de
S.D.A.P., „Waarheid" en Humanisten be
sloten geen lijsten in te dienen. Er bleven
dus elf candidaten (8 R.K. en 3 Chr. Hist)
over en deze hebben nu doen weten, dat
wanneer zij benoemd worden, ze de be
noeming niet zullen aanvaarden. Bever
wijk zal dus zonder Noodraad geregeerd
worden.