IJmuider Courant
De Noodraden
Bokkingrookerijen werken dagen nacht
Kennemer Editie van Haarlems Dagblad
Directeur-Hoofdredacteur: Robert Peereboom
Dinsdag 9 October 1943
Uitgave van de stichting
Voorlichting te Haarlem.
Abonnementen: p.week 31 ct.
per kwartaal 4.
BOe Jaargang No. 18148
Bureaux: Kennemerlaan 154,
JJmuiden - Telefoon 5437
Te Haarlem: Gr. Houtstr. 93
Telefoon 10724.
IN den loop van deze maand zullen de
tijdelijke gemeenteraden hun taak gaan
vervullen. Aanvankelijk, toen er sprake
was van gemeenteraadsverkiezingen in
December, leek die taak wel heel kort
van duur te zullen zijn. Maar sinds prof.
Schermerhorn de verwachting uitgespro
ken heeft, dat de Raadsverkiezingen ge
lijktijdig met de Kamerverkiezingen in de
maand April gehouden zullen worden,
moeten wij aannemen dat de Noodraden
minstens een half jaar in functie zullen
blijven. Binnen een maand zullen zij wet
houders moeten kiezen, alsmede natuur
lijk de noodige commissies van bijstand.
Daarmee zal het gemeentelijk bestuurs-
bedrijf tenvolle hersteld zijn, zij het dan
nog zonder het erkende en wettige, dus
op den duur onmisbare fundament van de
volksuitspraak.
Ik zou de hoop willen uitspreken, dat
de noodraden van den nood een deugd
zullen maken en een voorbeeld geven van
goed en weloverwogen bestuursbeleid.
Niet alleen omdat een goed begin het
halve werk is, maar ook omdat in de her
innering aan het optreden van de voor-
oorlogsche gemeenteraden oud zeer leeft.
Ik behoor niet tot diegenen, die in een
generaliseerenden vernieuwingsijver alles
afkeuren wat vooroorlogsch was, veelal
zonder deze krasse verklaring nader toe
te lichten. Er is, ook in de periode 1918-
1940, in ons land veel goed werk gedaan,
er zijn zelfs groote daden verricht. Er is
veel ondernemingsgeest tot uiting geko
men. Bovendien bezitten wij kostbare
waarden, vergaard in veel langer tijdsver
loop, die niet geminacht mogen worden.
Wie vernieuwen wil kan alleen werkelijk
slagen, als hij datgene van het oude be
houdt, dat goed was.
Maar er waren opvallende tekortkomin
gen, ook in het beleid der gemeenteraden
en men zou.den Noodraden wel willen
j toeroepen: Pas op dat gij er niet in terug
valt! Er zijn redenen om te hopen, dat
daar kans op is. Ten eerste de omstandig
heid, dat de meeste leden zich zelf be
wust zullen zijn van de noodzaak van
vernieuwing. Ten tweede het feit, dat de
verkiezingen zoo nabij zijn en dat zij zich
nauwkeurig geobserveerd zullen voelen
door een openbare meening, die de terug-
keerende colleges van openbaar bestuur
met nieuwsgierige belangstelling en ge-
reede critiek zal gadeslaan, volkomen be
reid om straks diegenen niet te kiezen,
die niet aan haar verwachtingen voldoen.
Aan het hoofd van de gemeente staat
de Raad, zegt de Gemeentewet. Deze for
mule drukt een machtspositie uit, maar
tevens een verplichting. Geen geringe ver
plichting. Zij houdt in dat dit college een
belangrijk deel van het gemeentelijk gezag
belichaamt. Noblesse oblige. Het uitoefe
nen van gezag eischt, behalve kundigheid,
een zekere houding en waardigheid. Die
kan de Raad niet aan burgemeester en
wethouders overlaten. Hij behoort er zelf
in te deelen. Dat eisoht de openbare mee
ning en dat eischt zij terecht. Zij vergt,
min of meer bewust, dat de Raad zal be
staan uit een aantal van de beste leden
der bevolking, waarmee ik bedoel: het
best door kennis, belangstelling en ver
antwoordelijkheidsgevoel geschikt voor de
gemeentelijke bestuurstaak. Voldoet de
Raad niet aan dien eisch, dan verliest hij
gezag. Er wordt geringschattend over hem
gesproken, schouders worden opgehaald,
er wordt gelachen om zijn debatten. Het
is niet te ontkennen, dat de openbare be
stuurslichamen in Nederland vóór den
oorlog een deel van hun gezag verloren
hadden. Zij staan nu voor de moeilijke
taak, te trachten dat te herwinnen. En de
pauze van vijf jaar geeft hun een nieuwe
kans.
Ik schrijf nu alleen over gemeenteraden
en zal ook daarom niet pogen binnen dit
beknopte bestek alle oorzaken op te som
men, die destijds tot verzwakking van het
gezag der openbare bestuurslichamen
leidden. Maar dit zij duidelijk gezegd: ge
meenteraden zijn niet bestemd voor het
botvieren van politieke partijtwisten en
evenmin voor het voeren van debatten
over binnenlandsche en buitenlandsche
aangelegenheden. Die formule: „Aan het
hoofd van de gemeente staat de Raad"
I houdt niet alleen macht en gezag bin-
1 nen het kader van de wetsbepalingen der
democratie maar ook een beperking in.
Die zit in het woord gemeente. De Raad
heeft tot taak de gemeentebelangen te be
hartigen, niet meer en ook niet minder,
'i De leden zitten er niet in ten dienste
van de een of andere bevolkingsgroep,
maar om de geheele bevolking te dienen.
En „de menschen buiten" verdragen niet
van hen, dat zij bij de gemeentebegroo-
ting algemeene beschouwingen gaan hou-
den over de landspolitiek of over den
Volkenbond, inplaats van over de begroo-
ting. Evenmin, dat zij propaganda voor
partijleuzen gaan voeren. Daar zijn de
openbare vergaderingen van hun partijen
F voor. Houden zij zich niet aan hun be-
perkte maar verantwoordelijke taak en
gaan zij debatteeren over onderwerpen,
die buiten hun bevoegdheid liggen en die
velen van hen dan ook niet beheerschen,
dan ergeren zij de bevolking en verliezen
- hun gezag.
Moge dit alles beter beseft worden dan
vroeger. Ook wat „incidenten" betreft.
Mocht het hier en daar niet beseft wor
den en mochten er leden zijn, die meenen
hun mond niet te kunnen houden als een
R medelid zijn bevoegdheid te buiten gaat,
dan zal nieuwe wetgeving zich wel dwin-
Atoombom
blijft Anglo-Amerikaansch
geheim
President Truman heeft onomwonden
verklaard, dat het geheim van de atoom
bom niet gedeeld zal worden met andere
naties en derhalve Anglo-Amerikaansch
bezit blijft. Hij deelde voorts mee. dat geen
der bondgenooten een verzoek had inge
diend om aangaande de vervaardiging van
atoombommen te worden ingelicht. Onder
handelingen zullen worden geopend met
Canada en Engeland teneinde tot een in
ternationale overeenkomst te geraken,
waarbij het gebruik van atoombommen
wordt verboden.
Moeilijkheden
in Oostenrijk
Ernstige moeilijkheden zijn gerezen tus-
schen de Russen en de andere geallieer
den in de controlecommissie voor Oosten
rijk, meldt Reuter nit Weenen. De Sovjet-
vertegenwoordigers hebben op het aller
laatste oogenblik hun veto uitgesproken
tegen twee belangrijke maatregelen, waar
over men het aanvankelijk eens was ge
worden.
Zij weigerden n.l. een nieuwe wet op de
geldcirculatie goed te keuren, welke zich
richt tegen de ernstig dreigende inflatie
en welke Maandag van kracht zou worden.
Bovendien hebben zij hun veto uitge
sproken over een clausule in een te slui
ten handelsovereenkomst tusschen Oos
tenrijk en Tsjechoslowakije, volgens welke
Oostenrijk petroleum (geproduceerd te
Zistersdorf) zou ruilen voor steenkool,
waaraan het dringend behoefte heeft.
Toen Renner het concept voor een der
gelijke handelsovereenkomst aan de be
zettende mogendheden voorlegde, gaven
de Russen te kennen, dat de zaken, die
Zistersdorf betroffen, noch Oostenrijk,
nog den drie anderen bezettenden mo
gendheden, doch alleen Rusland aangaan.
Dienovereenkomstig hebben de Russen
thans het gansche olieveld bezet en daar
mee de olieproductie onder hun controle
gesteld.
Volgens gezaghebbende kringen is daar
door een zeer ernstige situatie geschapen:
het is de eerste concrete consequentie van
de mislukking der Londensche conferen
tie. Gaat de ontwikkeling in deze richting
verder, dan dreigt ér chaos in het kleine,
door vier mogendheden geregeerde Oos
tenrijk.
Een mijnontploffing
i Negerr jongens gedood
Honderden dooden zijn in de provincie
Limburg reeds gevallen, tengevolge van
mijnontploffingen. Het ernstigste ongeluk
in deze droeve reeks heeft zich afgespeeld
in de gemeente Maasniel, in de omgeving
van Roermond. Daar op een terrein dat
door de Duitsche mijnenruimers was ge
zuiverd vond een troepje schooljongens
een zoogenaamde tankmijn. Toen zij er
aan begonnen te prutsen is het projectiel
ontploft, met het ontzettende gevolg, dat
zeven jongens op slag werden gedood en
twee later overleden aan hun wonden.
De jongens waren in den leeftijd van 8-
14 jaar, en allen afkomstig uit het ge
hucht „het Spik", een gezin verloor drie
jongens.
De distributie van koffie.
In afwijking van het oorspronkelijke voor
nemen zal bij de a.s. distributie van koffie
geen bon worden aangewezen voor kinderen
voor wie een bonkaart KD 512 of KE 512 uit
gereikt is (dat is de leeftijdsgroep van 0 t.m.
ca. 4 jaar).
Tegen man en vrouw
de doodstraf
geëischt
Door het Bijzonder Haagsch Gerechts
hof dat te Rotterdam zitting hield, is door
den advocaat-fiscaal tegen de 25-jarige
J. M. Vermeulen en haar 30-jarigen man
J. de Jong de doodstraf geëischt. Beiden
waren in Juni 1942 naar den Duitschen
Sicherheitsdienst gegaan, om er te gaan
verraden, dat C. Schouwenburg met plan
nen rondliep om telefoonkabels op het
sportterrein Woudesteyn door te knippen,
plattegronden bezat van vliegvelden en
benzineopslagplaatsen en besprekingen
voerde over het geven van seinen aan
Engelsche vliegtuigen. Genoemde Schou
wenburg werd eenigen tijd later voor deze
zaak in Utrecht door de Duitschers ge
fusilleerd.
Ter dood veroordeeld
Het Haagsch Bijzonder Gerechtshof heeft
te Rotterdam zijn eerste vonnis gewezen.
De onderwijzer C. Kooman, die als lid
van de illegaliteit honderden bonkaarten
verduisterde en door zijn kornuiten ter
verantwoording geroepen, den Duitschen
Sicherheitsdienst ging waarschuwen, werd
ter dood veroordeeld met recht op cas
satie.
De Geldzuivering
LOONEN.
Ook voor de loonen die 13 Oct. uitbetaald
moeten worden kan door werkgevers, als
zij geen geld genoeg op vrije rekening
hebben, beschikt worden over geblokkeerd
geld.
NIET SCWPTTVEN AAN HET
DEPARTEMENT.
Men wordt verzocht over de geldzuive-
rings-aangelegenheden niet te schrijven
aan het departement van financiën, daar
in de meeste gevallen een bank bestaande
moeilijkheden kan oplossen aan de hand
van de verstrekte richtlijnen.
De uitgezonden arbeiders
Verbeteringen
Naar aanleiding van het overleg tus
schen den bedrijfsraad voor het bouwbe
drijf en het college van rijksbemiddelaars
is een regeling getroffen voor de arbeids
voorwaarden voor arbeiders die buiten
hun woonplaats werken en huisvesting
genieten.
Gehuwden zoowel als ongehuwden krij
gen een woonplaatstoeslag gelijk aan het
verschil tusschen het loon van de woon-
en de werkgemeente. Gehuwden en kost
winners behoeven geen vergoeding voor
voeding te betalen. Voor ongehuwden niet-
kostwinners blijft 1,vergoeding voor
voeding per dag verplicht. Alle noodzake
lijke reisuren worden als werkuren ge
rekend.
Wat krijgen we
te rooken?
Op 13 October zal een bon worden aange
wezen voor het koopen van 40 Rhodesia-
sigaretten of 20 cigarillos of 10 sigaren; op
20 October een bon voor het koopen van 20
Engelsche- of Amerikaansehe sigaretten; op
27 October een bon voor 40 Rhodesiasigaret-
ten of 20 cigarillos of 10 sigaren en op 3 No
vember een bon voor 20 Engelsche of Ameri
kaansehe sigaretten.
De prijs van Rhodesia-sigaretten blijft
voorloopig gehandhaafd op 75 cents per
pakje.
Zoodra er voldoende sigarettenpapier
kan worden gemaakt, zal een bepaalde
hoeveelheid vloeitjes bij de shag worden
geleverd. Dit kan echter nog eenigen tijd
duren.
Het woord is aan....
La Bruyère:
Indien gij met zorg waar
neemt, wie wel dé lieden
zijn, die niet kunnen prij
zen, die altijd afkeuren, die
over niemand tevreden zijn,
zult gij zien dat het juist de
genen zijn, over wie nie
mand tevreden is.
VELSEN
Een zilveren gemeentebode.
De heer J. van Kempen, bode op het
gemeentehuis viert 18 October as" zijn
zilveren jubileum. Deze dag zal ongetwij
feld een drukke dag voor den jubilaris
worden, aangezien er velen zijn die. zijn
prettiger: omgang en zijn hulpvaardigheid
kennende, van hunne erkentelijkheid
daarvoor met een gelukwensch zullen wil
len getuigen.
BEVERWIJK
Ned. Hervormde Kerk.
Ds. J. A. Peters. Ned. Hervormd predi
kant alhier komt voor op het drietal voor
predikant bij de Ned. Hervormde kerk te
Vlaardingen.
GEREFORMEERDE KERK
Ds. M. Feitsma te Beverwijk is beroe
pen te Oenkerk.
IJMUIDEN
De Claesje en de Dirkje komen
terug.
De motortrawlers Claesje RO 46 en
Dirkje RO 53 van de Visscherij Mij. Pïs-
cator, welke gedurende de oorlogsjaren
voor de marine in West-Indië dienst heb
ben gedaan, worden bij de „De Schelde"
te Vlissingen voor de visscherij klaarge
maakt.
Varia komt weer op de planken.
De tooneelvereeniging „Varia", die ge
durende be bezettingstijd om principiëele
redenen geweigerd heeft op te treden,
heeft haar repetities hervat en zal het ko
mende winterseizoen de planken weer be
treden. De bekende acteur Wim Paauw
heeft zich met de regie van het gezelschap
belast Binnenkort zullen de oud-dona
teurs dezer vereeniging, die in November
as. 43 jaar bestaat worden opgeroepen
opdat een nieuwe ledenlijst aangelegd kan
worden.
Deblokkeering tot 100
Bewoners van Velsen-N., die hun geld
in het ontspanningslokaal van de Java-
deurenfabriek hebben ingeleverd, kunnen
aan dit kantoor bij overlegging van hun
geldkaart A of B en de bijbehoorende 2e
distr. stamkaart, een bedrag van ten hoog
ste f 100 uitbetaald krijgen, en wel op
Donderdag 11 (A t.m. K) en Vrijdag 12
Oct. (L t.m. Z). Voor de overige inleve
ringskantoren gelden de volgende afhaal-
dagen: Maandag 8 Oct. A t.m. E: Dinsdag
F t.m J; Woensdag K t.m. O; Donderdag
P t.m. S; Vrijdag T t.m. W en Zaterdag
13 Oct. X t.m. Z.
Chr. Jongernannenver. Emanuel.
De Chr. Jongemannenvereeniging Ema
nuel houdt a.s. Woensdagavond een ver
gadering in het bewaarschooltje aan den
Willemsbeekweg. Spreker is de heer J. C.
Gordian.
Een nadeelige reis.
Maandagmiddag is alhier van een reis
van ongeveer 10 dagen binnengekomen
de motorlogger Martensboek met 24 last
haring. De logger heeft de Teis wegens
schade aan de netten af moeten breken.
Het schip verspeelde 30 netten, hetgeen
een groote schadepost beteekent.
Bueau Wijsmuller sleept weer.
Voor den sleepdienst buiten de sluizen
is alhier gearriveerd de sleepboot Eliza
beth Goedkoop, die geëxploiteerd wordt
door Bureau Wijsmuller. De sleepboot, die
voorheen sleepdiensten verrichtte op het
Noordzeekanaal heeft de kleuren van Bu
reau Wijsmuller aangenomen, zoodat men
den bekenden zwart-wit-blauwen schoor
steen weer in de buitenhaven kan zien
rooken.
S. O. S. voor het dier.
Dinsdagmiddag 9 October wordt ter her
denking van den Dierendag in het Jeugd
huis aan de Burg. Enschedélaan de film
„S.O.S. voor het dier" voor de Santpoort-
sehe schoolkinderen vertoond. De voor
stellingen beginnen om 13.30 eg 15.30 uur.
Leden der afd. Velsen e o. van de Neder-
landsche Vereeniging tot Bescherming van
Dieren hebben toegang op vertoon van
hun bewijs van lidmaatschap.
Besommingen.
IJM 87 Neptunus f 19.608, IJM 73
Utreöht f 50.293. IJM 86 Rijnstroom
f 20.151, IJM 4 Knikker f 6021. KW 173
f 8265.
IJm. 213 486; KW. 148 376; UK. 1*4 2TJ5;
UK. 93 166. UK. 234 233.
Millioenen Steurharingen
worden gerookt
In een tiental groote en eenige kleine
rookerijen in IJmuiden wordt thans dag
en nacht gewerkt om de millioenen
steurharingen, die door de Katwijksche
en IJmuldensohe loggers worden aange
voerd, tot spekbokking te verwerken. Als
zilver komen de haringen de rookerijen
binnen, als goud gaan ze er weer uit;
gend doen gelden. Want zoo zullen al die
genen het wenschen, die vernieuwen wil
len wat verkeerd was. En dat zijn er
velen!
Ik eindig met een woord van hulde aan
den Noodraad van Bloemendaal. Die heeft,
bij de bekendmaking van zijn samenstel
ling, den unaniemen wensch geuit dat
geen partij-etiketten bij de namen ver
meld zouden worden. Er is geen reden om
te zeggen, dat alle Noodraden dat hadden
moeten doen. Het is een gebaar. Maar een
gebaar, dat den oprechten wensch tot ge
meenschappelijk werk in het gemeente
belang aangeeft. En daarom goed en be
langrijk. R. P.
netjes in kistjes verpakt worden ze ver
zonden naar de vischwinkeliers over het
geheele land. IJmuiden, dat in den ha-
ringhandel feitelijk nooit een rol van be-
teekenis heeft gespeeld, behalve in de
korte periode, dat de haven bezocht wordt
door de Engelsche drifters, is thans een
belangrijk centrum geworden, doordat het
sinds korten tijd de stapelplaats van de
steurharing is.AVroeger werd alle haring,
door de Katwijkers aangevoerd, per 6chip
naar Katwijk verzonden, maar thans ge
schiedt dit alleen nog maar met de pekel
haring. De steurharing, die bestemd is
om gerookt te worden, blijft in IJmuiden,
wordt althans van hier uit over de roo
kerijen in ons land, gedistribueerd. De
rookerijen in IJmuiden hebben groote
toewijzingen en deze komen dan ook han
den te kort om de steurharing te verwer
ken. Groote hoeveelheden zijn reeds in
den detailhandel gekomen en ook in con
sumptie gebracht en vele liefhebbers van
een hartig bokkinkje zullen wel reeds
van deze smakelijke vette en daardoor
voedzame visch gesmuld hebben. Dit gou
den zeebanket is een zeer welkome aan
vulling van het veertiendaagsche levens
middelenpakket en, te oordeelen naar den
grooten aanvoer zullen er nog (heel wat
„bukkumpjes"' gegeten kunnen worden.