IJmuider Courant
De Bom
Overeenstemming tusschen
Mountbatten en Van Mook
Het nieuweZandvoort
Een Hoogovenindustrie in Z. Limburg?
HOe Jaargang N"o. 18152
Bureaux: Kennemerlaan 154,
IJmuiden - Telefoon 5437
Te Haarlem: Gr. Houtstr. 93
Telefoon 10724.
Kennemer Editie van Haarlems Dagblad
Directeur-Hoofdredacteur: Robert Peerebooin
Zaterdag 13 October 1945
Uitgave van de stienting
Voorlichting te Haarlem.
Abonnementen: p.week 31 ct.
per kwartaal 4.
IN ons land is de sensatie, gewekt door
de ontdekking van de atoombom en
haar eerste toepassing, die Japan op de
knieén bracht en een plotseling einde
maakte aan den oorlog in het Verre Oos
ten, alweer door andere gebeurtenissen op
den achtergrond geraakt. Er zijn wel
wekenlang beschouwingen over gehouden,
er is wel in zooveel woorden erkend dat
een uitvinding was gedaan, die een om
wenteling in de menschelijke verhoudin
gen moest inluiden en een geweldige
macht ten goede en ten kwade in de we
reld zou kunnen uitoefenen, maar daar
bleef het bij. De stemming in een geteis
terd land als het onze, dat door de ge
brekkigheid van de verbindingen nog
maar weinig contact met de buitenwereld
heeft, bevordert de belangstelling voor
wereldvraagstukken niet. Wij leven ook
nu nog geïsoleerd in Holland De meesten
kijken alleen naar binnen en zelden naar
buiten, met Indië als eenige uitzondering.
Het zal op den duur wel veranderen. Het
zal. ook in ons eigen belang, moeten ver
anderen. Dit land is geen eenzaam eiland
jn den Oceaan, dat op zichzelf kan bestaan
en zich om de rest van de wereld niet
bekommeren. Helaas niet, zullen sommi
gen. zeggen.
De stemming in Engeland is anders.
Daar heeft men ook minder aanleiding om
zich alleen in eigen nooden en problemen
te verdiepen. En uit dat land komt nu de
tijding, dat de natuurkundigen in verzet
zijn gekomen tegen het voeren van een
machts-politiek (in de Engelsche term:
power politics) met de atoombom. Een be
langrijke sectie van die wetenschappelijke
wereld, waaruit de Wonderen der Tech
niek tot ons komen, die de menschheid
vroeger alleen met bewondering en vreug
de plachten te vervullen, maar die in de
twintigste eeuw alarm en zelfs ontzetting
zijn gaan wekken, is eindelijk opstandig
geworden.
Z:j bepaalt zich niet tot enkele geleer
den, die eens voor een dagje afdalen uit
de.' ivoren toren der wetenschap, oog
knipperend rondkijken in de vreemde
wereld der alledaagschheid en zich na
eei.ige woorden van protest en ontstel
tenis haastig weer terugtrekken. Ditmaal
te let ernst. Zeventienduizend werkers
op dit terrein hebben zich bij het verzet
aa- gesloten. Zij willen beginnen met een
deputatie naar den premier te zenden,
die twee eischen zal stellen: ten eerste
he' afleggen van een regeeringsverkla-
ring omtrent het politiek beleid ten aan
zien van de atoombom en ten tweede
maatregelen, om het wetenschappelijk
onderzoek der atoom-energie ten bate
v.' n de menschheid te verhaakten. Tot
.-er is alleen de macht ten kwade ont
dekt; de macht ten goede is nog maar
een voorspelling.
Prof. dr. A. V. Hill, een vermaard na
tuurkundige. heeft in een bijeenkomst in
het Savoy Hotel te Londen krac-htige taal
gesproken. Hij heeft verklaard dat het
geheim van de atoombom, nu berustend
bij Engeland en Amerika, in geen geval
bewaard kan blijven. En hij heeft de po
litici gewaarschuwd, dat de mannen der
wetenschap weigeren langer misbruikt te
worden als pionnen in hun machtspoli
tiek.
Terwijl in ons land het feit, dat alleen
de Westelijke grootmachten over het ge
heim van-do atoombom beschikken, bij
velen verlichting heeft gewekt al heb
ben wij ook wel ingezien, dat het geen
geheim zou blijven denken de Engel
sche mannen der wetenschap daar heel
anders over. Prof. Hill heeft zich, onder
grooten bijval van zijn collega's, voor
openbaarheid uitgesproken. Hij heeft ge
zegd, dat niets op den duur zooveel vrees,
afgunst, wantrouwen en onveiligheid te
weegbrengt als het streven naar zooge
naamde veiligheid.
Er bestaan geen monopolies in de na
tuurwetten en het is belachelijk te mee-
nen, dat de atoombom zoolang geheim
zou kunnen worden gehouden, dat het
van eenig belang zou kunnen zijn. En is
er ook maar één onder de ministers van
Buitenlandsche Zaken, die nu weer bezig
zijn met hun mislukkende conferenties,
die eenige wetenschappelijke kennis
heeft van het geweldige probleem der
atoomenergie?
Hier is men geneigd prof. Hill's betoog
te onderbreken en op te merken, dat dit
ook niet van de politici te eischen is,
maar dat hij gelijk heeft als hij eischt, dat
zij zich door deskundigen laten voorlich
ten hetgeen waarschijnlijk niet is ge
beurd.
De professor merkte op, dat een groep
eminente Amerikaansche natuurkundigen
eveneens in verzet is gekomen, omdat het
departement van Oorlog zich met hen en
hun werk is gaan bemoeien en er con
trole op is gaan uitoefenen. Hier komt de
vrijheid van de wetenschap in het ge
ding. Dat voelen de Engelsche natuur-
[i kundigen ook Een andere spreker, C. S.
»j Garland, hield eveneens een betoog voor
19 openbaarheid en verklaarde dat alle po-
9 gingen tot geheimhouding mislukken
Zouden. De ontwikkeling der wetenschap
Ig kan niet worden tegengehouden.
Er is aanleiding om terug te komen op
«[hel streven der Engelsche natuurkundi
gen naar openbaarheid en op prof. Hill's
beschouwing over veiligheid, in den zin
van het Fransche begrip „securïté". Er
Is ook aanleiding om op te merken, dat
niet alleen de machtspolitiek der staten
ln het geding is. De ontwikkeling der
•toom-energie zal het gebruik van kolen,
Toestand op Java
Admiraal Louis Mountbatten, geallieerd
opperbevelhebber in Z.O. Azië heeft te
Singapore geconfereerd met dr. van Mook
en luit-gen. Christison. den Geallieerden
bevelhebber in Ned.-Indië. Deze confe
rentie is thans afgeloopen en het resul
taat zou zijn, dat op alle punten overeen
stemming werd bereikt. De officieele ver
klaring geeft echter geen verdere bijzon
derheden over dit feit, zoodat geen defi
nitieve zekerheid bestaat.
Generaal Hawtorn, commandant van de
Geallieerde landstrijdkrachten op Java,
heeft dr. Mohammed Hatta en Soebardjo,
den vice-president en minister van bui
tenlandsche zaken in ir. Soekarno's Indo
nesisch republikeinsch kabinet, ontmoet.
De A.N P -Aneta-correspondent Frank
Coniston heeft zijn ervaringen in Ban
doeng medegedeeld. Hij seint, dat de na
tionalisten practisch geen gezag over de
jongeren uitoefenen, die alles doen wat
zij willen zonder zich aan eenig bevel te
storen.
Radio-Bandoeng heeft gemeld, dat er
voldoende voedsel is voor hen, die met
de Indonesische republiek samenwerken,
maar niets voor anti-Indonesiërs, Neder
landers en Indo-Europeanen. Radio-Ban-
doeng heeft blijkbaar de beschikking ge
kregen over de vroegere omroepers van
I. G. Farben
geconfiskeerd
De coördinatiecommissie van den Geal
lieerden Controleraad heeft de confiscatie
van de I. G. Farbenindustrïe gelast. I. G.
Farben bestaat uit ongeveer 300 fabrieken
die over geheel Duitschland verspreid lig
gen. Een bijzondere commissie zal uitma
ken, welke fabrieken bestemd worden
voor herstelbetalingen, welke ten behoeve
van de Duitschers zullen mogen blijven
draaien en welke vernietigd moeten wor
den. De productie voor Duitschland zal
waarschijnlijk hoofdzakelijk uit medica
menten bestaan.
Argentijnsche
regeering afgetreden
Alle ministers van de Argentijnsche re
geering Farrell zijn afgetreden en de voor
malige vice-president en minister van
oorlog. Peron, is gearresteerd.
Dit aftreden is het gevolg van een ulti
matum van het leger en de vloot, waarin
werd geëischt, dat de regeering het gezag
zou overdragen aan het Opperste Ge
rechtshof. Wanneer de regeering zou wei
geren, zou het leger oprukken naar de
hoofdstad.
Voor het gebouw der legerclub kwam
het tot een heftige schietpartij toen in
deze club hooge officieren besprekingen
over den politieleen toestand hielden.
Onderhandelingen
over de financieering
Wij hebben eenigen tijd geleden mede
gedeeld dat Ir. G. Frïedhoff te Haarlem
groot-opgezette plannen heeft gemaakt
voor het herbouwen van Zandvoort. Het
puin der verwoeste huizen wordt opge
ruimd om den grond vrij te krijgen voor
de gebouwen hotels, winkels, enzoo-
voort die zullen verrijzen. Wanneer
met den bouw begonnen zal kunnen wor
den valt op dit oogenblik nog niet te zeg
gen. want daarbij speelt de materialen-
positie natuurlijk een belangrijke rol.
Een voorname quaestie is ook de fi
nanciering, want het is duidelijk dat Zand
voort op medewerking moet kunnen reke
nen. Er zij'n thans over deze aangelegen
heid besprekingen geonend tusschen het
rijk. de provincie en de gemeentebestu
ren van Haarlem en Amsterdam. Deze
verkeeren evenwel nog in een begin
stadium. zoodat daarover nog geen mede-
deelingen gedaan kunnen worden
Bioscoopwet weder in werking.
Het tijdelijk' Filmkeuringsbesluït is in
getrokken. De strekking van dit besluit
is. dat voor het vertoonen van films de
BioscooDwet weder geheel haar toepas
sing zal vinden.
van olie en benzine in de toekomst groo-
tendeels kunnen uitschakelen. Dit alar-
meerende vooruitzicht heeft ongetwijfeld
de aandacht van vele groote belangheb
benden bij de productie van kolen, olie
en benzine getrokken. En dat is nog een
ander aspect van de zaak dan dat. het
welk verschaft wordt door politici, die
maar doorpraten over grenzen en in
vloedssferen alsof er niets veranderd is.
R. P.
Batavia, want de omroeper die het nieuws
voorlas, sprak met een Japansch accent
Omtrent de plannen van Jawaharlal
Nehroe om een bezoek aan Java te bren
gen is het Nederlandsche standpunt, dat
dit een aangelegenheid is. die door de Ge-,
allieerden moet worden beslist, aangezien
zij het zijn die de controle over Java be
zitten.
Jhr. Loudon, de Nederlandsche gezant
te Washington, heeft in een persconfe
rentie verklaard, dat de Japanners wei
geren te erkennen, dat zij verslagen zijn.
De toestand op Java is daarvan z.i. het
bewijs. Als er geen groote geallieerde
troepenmacht in Ned. Indië aan land
wordt gebracht, dan zal er verwarring
blijven heerschen en dit zou naar zijn
oordeel van invloed kunnen zijn op den
toestand in andere deelen in Azië.
Op Ceylon is een actie aan den gang,
welke sympathie betuigt aan de nationa
listische bewegingen in Azië. Geprotes
teerd is tegen het optreden van de Brit-
6che, Fransche en Nederlandsche regee
ringen. De Unie van havenwerkers in Co
lombo heeft de regeering verzocht niet
toe te staan, dat munitie en oorlogsma
teriaal van Colombo verscheept zou wor
den ter onderdrukking van de Aziatische
nationalisten.
In Fransch Indo-China heeft de Geal
lieerde opperbevelhebber een waarschu
wing gericht tot de Annamieten, dat zij
gestraft zullen worden voor aanvallen op
de Geallieerde troepen.
Nederlands stem
in de wereld
Canada ontruimt
de 19 M. band
De Canadeesche radio omroep experi
menteert thans op nieuwe golflengten
voor zijn ultra-korte-golf-uitzendingen en
zal tegen het einde van deze maand de
19.71 meter band verlaten ten behoeve
van de P.C.J.. den zender van radio Hil
versum. Dit beteekent. dat onze Neder
landsche ultra-korte-golf uitzendingen
over de geheele wereld ongestoord ont
vangen zullen kunnen worden en dat de
speciale programma's voor Canada in dit
land ook goed zullen doorkomen.
Teraardebestelling
burgemeester De Vlugt
te Amsterdam
Op 25 October te 11 uur zal op de Nieu
we Oosterbegraafplaats te Amsterdam het
stoffelijk overschot worden ter aarde be
steld van Dr. W. de Vlugt, in leven bur
gemeester van Amsterdam, tot aan het
begin van de Duitsche bezetting, en van
diens echtgenoote mevr. de VlugtFlen-
trop.
Dr. de Vlugt was in Februari van dit
jaar te Bloemendaal overleden, kort na
het overlijden van zijn echtgenoote, die
in December 1944 eveneens te Bloemen
daal stierf. Zij waren voorloopig te Bloe
mendaal begraven.
I>e Japanners hebben Indië met een erfenis van besmettelijke ziekten opgescheept,
die zoo spoedig mogelijk geliquideerd dient te worden. Direct na de aankomst op
Java is de N.I.C.A. met de bestrijding van epidemieën begonnen. Een inlander
wordt ingeënt.
Opgebouwd van
schadevergoedings-materiaal
uit Duitschland
De Werkgemeenschap Limburg heeft
zich bezig gehouden met een onderzoek
naar de mogelijkheid en wcnschelijkhcid
van de vestiging van een hoogovenindu
strie in Limburg. In een rapport daarom
trent wordt o.m. gezegd: „Onze eenige
hoogovenindustrie in Nederland bevindt
zich te Velsen en is gedurende den oor
logstijd gebombardeerd en bovendien zjjn
de kostbare installaties grootcndeels door
den bezetter weggesleept, met name de
walswerken.
Aan de vestiging der hoogovenindustrie
te Velsen is ongetwijfeld een onderzoek
van Hollandsche degelijkheid voorafge
gaan. maar sindsdien is er veel veranderd
in de economische constellatie en de Lim-
burgsche Werkgemeenschap acht de om
standigheden niet ongunstig om te onder
zoeken, of niet Zuid-Limburg de geschik
te plaats is voor de vestiging van een
dergelijke industrie. Zij constateert dan.
dat de groote ijzerindustrie in de omrin
gende landen moeite genoeg zal hebben
om den eigen achterstand in te loopen en
eigen verbruik te dekken. Duitschland is
voor langen tijd uitgeschakeld. Nederland
is dus zeer afhankelijk van de goedwil
lende productielanden, dat prikkelt tot
zelfvoorziening.
De nieuwe opvattingen op sociaal-eco
nomische basis verzachten wel in groote
mate de vroeger gestelde strenge eischen
over de gunstigste vestigingsplaats. De
rentabiliteit van het bedrijf treedt nu in
de tweede plaats, nu de overweging ingang
heeft gevonden, dat de winst allereerst
de gemeenschap ten goede moet komen.
Natuurlijk moet het streven om het be
drijf rendabel te maken blijven, om de
levenskracht op peil te houden en men
kan er niet toe overgaan om de verliezen
uit de staatskas te dekken. Maar een sa
mengaan van mijnindustrie en ijzerindu
strie zou de risico's sterk verdeelen. De
samensteller van het rapport is van mee
ning. dat het Zuid-Limburgsche steen-
kolengebied in het algemeen wel gereed
is om de taak voor opneming van een der
gelijke zware industrie te vervullen.
Gunstige terreinen beschikbaar.
Terreinen in de nabijheid van water,
spoor en mijnen zijn in ruime keuze voor
handen. De voor het stoken benoodigde
cokes zijn in prima kwaliteit aanwezig,
een chemische fabriek van groote capa
citeit is klaar om de gassen en résidu's
op te vangen en te verwerken, een erva
ringrijke cementindustrie ligt in de buurt
voor de verwerking van ijzervlokken.
Maastricht. Tegelen, Venlo. Helmond zou
den de eerste afnemers kunnen zijn voor
gietijzer, smeedijzer, spijkers, draadgaas,
enz., waarvoor zij flinke fabrieken bezit
ten. In hoeverre de groote behoeften aan
profielijzer, plaat- en staalijzer gedekt
zullen kunnen worden, zal vooralsnog een
open vraag blijven.
De vestiging in Limburg zou thans, al
dus het rapport, in de hand gewerkt kun
nen worden door het overnemen van
cokes- en hoogovens, gieterijen en wals-
w'erken uit Duitschland in het kader van
een schadevergoeding om geleden schade
te herstellen.
Een vestiging van een nieuwe aanpas
sende industrie in Zuid-Limburg, thans
begonnen met schadevergoedingsmateria
len. zou in handen van een sociaal-den
kende regeering van immens belang wor
den voor geheel Nederland, zoo werd ten
slotte geconstateerd.