De Minister-President over Indië ^ort en bondig Klachten over de Textieldistributie Een beroep op Engeland. Dinsdag een regeeringsverklaring in de Tweede Kamer. De hulpverleening aan Indië. De minister-president. Prof. Ir. W. Scher merhorn. heeft Vrijdagavond een radio-rede fehouden over den toestand in Ned. Oost- ndlë, een onderwerp, dat het geheele Ne- derlandsche volk in spanning houdt. Hon derdduizenden hebben er verwanten en vrienden. Elke post brengt in het eene huls een tij ding van smart en rouw en in het andere het verheugende bericht van redding. Maar nog altijd wachten duizenden In onzeker heid. niet wetende of hun verwanten ge spaard gebleven zijn. Die onzekerheid is nu nog toegenomen door de laatste gebeurte nissen op Java. De regeering volgt niet alleen met ang stige spanning den wedloop tusschen ver wording en anarchie eenerzyds, en de po gingen tot redding der geïnterneerden an derzijds. EEN BEROEP OP ENGELAND De regeering deed uit naam der men- schelükheid een beroep op de Engelsche regeering", aan welke de ontwapening der Japanners door de Geallieerden is toevertrouwd, om alles in het werk te stellen, ons de beveiliging van de levens der geïnterneerden te verzekeren. De regeering heeft goede gronden voor het vertrouwen, dat de hiervoor noodza kelijke militaire maatregelen ten spoe digste zullen worden genomen. Veel hangt hierbij af van de beschikbare machtsmiddelen, ook Indien de bereidheid aanwezig is om die voor het beoogde doel. namelijk de voortzetting van de bevrijding der geïnterneerden en krijgsgevangenen er het hei-stel van de orde te gebruiken. Intusschen zoo vervolgde de minister president. toonen de berichten aan. dat de gezagscrisis op Java steeds ernstiger afme tingen dreigt aan te nemen. Niet alleen het gezag der Japanners Is ten einde, zooals door iedereen werd verlangd, niet alleen is er noch van een geallieerd, noch van een Nederlnndsch gezag veel sprake, ook de zoo- bedenken, dat dit een natuurlijk verschijn sel is bij elke revolutionnalre beweging. Java maakt daarop geen uitzondering. Ik moge er uitdrukkelijk tegen waarschuwen, dergelijke verschijnselen niet al te spoedig aan te zien voor bewijzen van verzwakking van de politieke gevoelens, die in wezen de geheele beweging op Java min of meer beheerschen. In tijden, waar in het gezag wordt aangevochten, welk gezag het dan ook is. kan men niet verwachten, dat een zich opwerpend gezag door allen zal.worden aanvaard. Inwendige spanningen en chaos zijn het natuurlijke uitvloeisel van lederen eersten revolution- nalren stap. Zij zijn de vloek, die op de boo ze daad volgt. Zulke verschijnselen kunnen echter geen wezenlijke gevolgen hebben voor de koers van het beleid der regeering. Hoogstens kan er worden gezegd, dat de chaotische ver schijnselen, die zichtbaar worden, verande ringen kunnen brengen in de manier, waar op het gezag zal dienen te worden hersteld, op de wijze, waarop rust en orde aan de groote massa der Indonesische bevolking kan worden hergeven. Prof. Schermerhorn noemde het gebeur de met Soekamo een incident, ontstaan door toevallige omstandigheden. Ware de bevrijding van Nederland niet een half jaar later gekomen, dan algemeen verwacht en de nederlaag van Japan een half jaar vroeger dan In overeenstemming met de verwachting, ook van talrijke deskundigen, dan zou de hulp onzer bondgenooten op allerlei gebied geheel anders zijn geweest, dan thans helaas het geval is. DE PLANNEN INZAKE INDIë. De regeering had verreikende plannen voor de overzeesche gebieden, die mogelijk waren binnen het raam der bekende rede van de Koningin. Spreker betoogde verder dat elke revo lutie reacties uitlokt. Hij verzekerde even wel. dat de regeering. ondanks al deze be grijpelijke gevoelens den door haar noodza kelijk beschouwden weg zal blijven volgen. Zij laat zich aan de andere zijde niet dwin gen tot onderhandelingen, doch aanvaardt slechts samenspreking met die nu nog vrij breede laag der lnheemsche bevolking, die wel het streven naar zelfstandigheid ver tegenwoordigen. maar die op de basis van zelfstandige behartiging der inwendige aan gelegenheden van de Indische wereld htm plaats als volledig deelgenoot in het ko ninkrijk der Nederlanden willen blijven innemen. De regeering is zich ervan bewust dat zij geen concessies behoeft te doen bij zulke snmenspreklngen. doch dat zij slechts ln eerlijkheid de consequenties behoeft te trekken uit hetgeen in beginsel door Hare Majesteit is aangeduid. Over dit alles is een nauwkeurig overleg met den luitenant-gou- yerneur-generaal Dr. van Mook, gevoerd. De regeering vertrouwt, dat zij in één van de dagen van de volgende week, waarschijnlijk Dinsdag, de gelegenheid zal krijgen over den toestand ln Indië een verklaring af te leggen in de Tweede Kamer der Staten-Gcneraal 0111 naar aanleiding daarvan dan met de Kamer in nader overleg te kunnen treden. De regeering mag liet vertrouwen tot nitdrukking brengen, dat haar. zij liet ook helaas ten koste van offers, de gelegenheid niet zal worden onthou den om den arbeid in dat deel van het koninkrijk naar de door haar gestelde beginselen te hervatten. DE NIJPENDE NOOD Met bitterheid denken wij aan hetgeen nu op Java geschiedt, aan de jammer en ellende die de Javaansche bevolking wacht nu de toenemende chaos het onmogelijk zal maken op het juiste oogenblik in de nijpen de nood aan voedsel en kleeding te voorzien. Ieder, die Java kent. weet wat in dit land voedselgebrek beteekent en niet dan met afschuw denk ik aan de verdwazing van een arbelderswereld, als die in Australië, welke het de Nederlandsche scheepvaart onmoge lijk m .akt, mee te helpen tot herstel van verhoudingen, waaronder dit lijden kan worden voorkomen. SCHERPE WOORDEN JEGENS AUSTRALIA De minister-president sprak scherpe woorden jegens Australië. De Nederlandsche schepen hebben ^duizenden repatrieerende soldaten en krijgsgevangenen naar Australië gebracht. Thans weigeren misschien de broers of vaders van deze zelfde soldaten in, Australië, deze zelfde schepen te beladen, nu zij moeten worden gebruikt voor den aanvoer van al hetgeen noodlg is om de Ja vaansche bevolking voor een verschrikke lijk lot te behoeden. Niet als wederdienst, noch uit naam van de gerechtigheid in de eerste plaats, maar eenvoudig uit hoofde van menschelijkheid hebben wij een beroep te doen op de arbeiders in alle landen om te beseffen, welke uitwerking de toepassing van half begrepen politieke leuzen in dit geval heeft Tenslotte stelde Prof. Schermerhorn de vraag wat het Nederlandsche volk kan doen. Indien het zal gaan. zooals wij hopen, zullen binnen afzlenbaren tijd duizenden vróuwen, kinderen en ook mannen naar Nederland terugkeeren. Zij zijn uitgeplun derd. Deze mensehen komen geheel berooid in een verarmd Nederland. Zij zijn degenen, die in de ure des gevaars in Indië zfln ge bleven en die het harde lot hebben gedra gen. Thans keeren zij terug en het Neder landsche volk mag deze terugkeer niet als een particuliere aangelegenheid van ieder der families beschouwen. Tegenover deze mensehen past een nationale daad. Doch niet alleen hulp aan repatrieerende landgenooten, ook hulp aan Indië zelf is na tionale plicht. Het Roode Kruis nam het initiatief tot de stichting van het comité ..Nederland helpt Indië". Het doel is steun verlening in den ruimsten zin des woords aan Indië. aan allen, die in Indië wonen of er na 1940 gewoond hebben, voorzoover deze voor hulp in aanmerking komen en wel overal, waar tengevolge van oorlog of be zetting nood heerscht en de regeering die nood niet of onvoldoende lenigen kan. Dit, is een arbeidsveld, dat nauwelijks te overzien is. Het verzamelen van kleeding, die aan repatrieerenden zal worden toege zonden, maar ook hulp aan hen. die blij ven. ook hulp aan de Indonesische bevol king. die van bezetting of van de thans wassende terreur heeft geleden. De oud minister Weiter heeft de dagelijksche lei ding van het comité. Het gironummer van het comité is 500500 in den Haag. God geve, dat het ieder onzer beschoren zij. die nood op de voor hem passende wijze tegemoet te treden en op dit keerpunt der tijden, in het groot en ln het klein de juiste keuze te doen en de daad te stellen die van hem mag worden verwacht. Tewerkstellen N.S.B.'ers Het conflict bij de Draka In verband met het conflict bij de Draka te Amsterdam zei de heer A. J. Luikinga van den voorlichtingsdienst van het de partement van Sociale Zaken ln een radio rede, dat hiermee samenhangt de quaestie van het tewerkstellen van N.S.B.-ers. Hij betoogde dat op zichzelf tegen dit laatste geen bezwaren kunnen worden ingebracht indien er door die te werkstelling geen ge wone arbeiders werkloos blijven. Wat de Draka te Amsterdam betreft is vast te stellen, dat er voor het bewuste werk geen vrouwelijke arbeiders uit de vrije maatschappij te krijgen zijn. Daar om heeft de directie van de fabriek ver gunning gevraagd om 50 N.S.B.-vrouwen te werk te mogen stellen. Aan den voor zitter van de Eenheids Vak Centrale is 3 weken de tijd gegeven 25 jongens en meis jes voor dit werk aan te werven, maar na afloop van dien termijn waren er slechts enkelen beschikbaar. De minister heeft goedgevonden dat van het loon der N.S.B.-ers gestort wordt in het spaarfonds der arbeiders der Draka om schoeisel en kleeding aan te schaffen. BINNENLAND Het gat in den dijk bij West-Kapelle i: gedicht. De zaak is nog wel niet geheel vei lig, maar er komt toch geen water meer bin nen. Met kracht wordt nu aan de verdere beveiliging gewerkt. Nederland heeft per jaar 9.000.000 klom pen noodig. Onze industrie kan dit slechts voor 35 dekken omdat er geen voldoende hout is. Er wordt getracht in België hout te koopen en bovendien nog voor één keer 800.000 paar klompen. Prinses Juliana heeft Vrijdag een bezoek aan Limburg gebracht. H. K, H. nam eerst kennis van den toestand in Mook, Gennep en Bergen en bezocht daarna Venlo. Asselt en Roermond. In vervolg op onze mededeeling inzake het ontslag aan de tijdelijke rijksbemidde laars. kunnen wij nog mededeelen. dat dit ontslag een zuiver formeele aangelegenheid Is. De nu ontslagen tijdelijke rijksbemidde laars zullen zitting nemen in een comité, dat dezelfde werkzaamheden zal uitvoeren, maar nu als een landelijk orgaan, onder voor zitterschap van Prof. Homme. De tijdelijke rijksbemiddelaars deden hun werk rayons- gewijs. Het Handelsblad meldt dat thans in ons land 10 millioen kg. tabak is aangekomen van de 14 millioen die aangekocht zijn.. Dal is de helft van ons normale tabaksverbruik. In een bijeenkomst te Utrecht, waar vertegenwoordigers van alle universiteiten en hoogleeraren aanwezig waren, is de Ne derlandsche studentenraad opgericht. Prins Bernhard heeft Vrijdag te 's Gra- venhage onderscheidingen uitgereikt aan 24 Engelsche en Amerikaansche officieren. Minister Vos heeft in een rede te Delft gezegd, dat de regeering hoopt een plan van productie voor te kunnen leggen, waarbij niet de winst, maar de behoefte van primair belang zal zijn. Door de ontwikkeling van bedrijfsorganisaties hoopt zij te kunnen ge raken tot een samenwerking van overheid, ondernemer en arbeider. „Trouw" merkt op dat het zwaar getrof fen Putten nog niet geadopteerd is, hoewel daaraan zeer groote behoefte bestaat. Op 26 October wordt de eerste' zitting van het Bijzonder Gerechtshof te Amster dam gehouden. De eerste zaak die voorkomt, zal zijn een collaboratiegeval van een bun kerbouwer die ook vliegvelden voor de Duitschers heeft aangelegd. Tot wederoprichting van de Ned. smal filmliga is besloten. BUITENLAND De voorbereidingen voor de overbren ging van 2V> millioen Duitschers uit Tsj. Slowakije zijn thans gereed. Het overbrengen van Dultsche krijgs gevangenen naar Frankrijk is opgeschort om dat er op groote schaal ondervoeding zou heerschen onder de reeds in Frankrijk ver- toevenden. Het program der nieuwe socialistische partij in Japan is erop gericht het kapita listische systeem omver te werpen en den wereldvrede te waarborgen met den steun van de arbeidersklasse. De bezetting heeft aan Duitschland tot nu 1 milliard dollar gekost. Het Int. Chr. Vakverbond heeft in Brus sel een buitengewoon congres gehouden. O.m. is een resolutie aangenomen, waarin tot uiting wordt gebracht, dat de vakbewe ging mede vertegenwoordigd behoort te worden bij de ondèrhandelingen voor de vredesverdragen. De Belg Henri Pauwels werd tot voorzitter gekozen en de heer F. P. Fuykschot, secr. van het Chr. Nat. Vakverb. in Ned. tot één der twee ondervoorzitters. De nationale raad van Polen heeft een decreet uitgevaardigd, dat den arbeidsdienst beveelt voor mannen van 13—55 en vrouwen van 1855 jaar. Maandag zal te Parijs het congres van het internationale arbeidsbureau beginnen. De Gaulle heeft verklaard, dat aan Laval geen nieuw proces zou worden toegestaan. De scheepvaartpool der Ver. Naties zal 2 Maart 1946 eindigen. Alle tankschepen zul len op 31 Oct. in het bezit van. de eigenaren terugkeeren. De strijd tegen de zwarte markt wordt in België steeds krachtiger gevoerd. Een groot aantal zaken is gesloten. Ook is de strijd tegen misbruiken door ambtenaren begonnen. Van de 10 in oorlogstijd opgerichte distributiekantoren zjjn er 8 opgeheven. De directeur van het kolenbureau is vervangen. Sinds eenigen tijd is over Haarlem een lawine van distributiepapieren uitgestort. Aangekondigd was, dat er textiel te krij gen zou zijn. Men had „slechts" een aan vraagformulier op te halen, daarna een winkelier te zoeken, die bereid was het aangevraagde te leveren, dan weder naar het distributiekantoor te gaan om een stempel te halen, dat den aankoop goed keurde, om dan tenslotte weer naar den winkelier te gaan en het gereserveerde af te halen. Er was bij de huismoeders die toch meestal dit soort zaken moeten op knappen groote blijdschap, dat er ein delijk een kans kwam om een. stukje goed machtig te worden. Ze hebben er vele uren voor in de rij gestaan en de distri butieambtenaren hebben alles in het werk gesteld om de uitreiking zoo vlot mogelijk te doen verloopen. Daarna zijn de winkels bestormd. Maar toen kwamen ook de te leurstellingen. Er zijn n.l. lang niet ge noeg goederen, om aan de groote aanvraag te voldoen. Toen dit duidelijk werd. zijn Haarlemmers naar Amsterdam gegaan om te trachten, of ze daar konden slagen, met het gevolg, dat men in Amsterdam ging mopperen. Als men nu in deze dagen eens bij een aantal winkels een kijkje neemt, ziet men een heele hoeveelheid goederen gereserveerd liggen, maar niemand weet of deze goederen inderdaad zullen worden afgehaald door hen voor wie ze zijn opzij- gelegd. Want vooral in de confectiebran- che lijkt het niet onmogelijk, dat sommi gen twee of drie bereidverklaringen heb ben gehaald, omdat ze, na reeds bij een winkelier een jas of een costuum te heb ben uitgezocht, later bij een andere zaak meenden beter te slagen. En in een der gelijk geval zal men zelden weer naar den eerstgenoemden winkelier zijn terugge gaan om te zeggen, dat men liever van den koop wilde afzien. Intusschen echter loopen honderden, misschien duizenden, mensehen met papie ren op zak, terwijl ze niets kunnen koo pen. Dat wekt groote ontevredenheid. Het Nederlandsche distributieapparaat heeft er een eer in gesteld te zorgen, dat de bonnen gehonoreerd kunnen worden. Dat is bij de nu geldende textielregeling niet het geval. En daarin behoort een wijziging te worden gebracht. Bij het publiek mo gen geen verwachtingen worden gewekt welke niet kunnen worden verwezenlijkt. Ongetwijfeld heeft men bij de huidige regeling getracht tot een beter resultaat te komen dan vroeger is bereikt, maar voorzoover tot nu beoordeeld kan wor den, is men daarin niet geslaagd en het zou waarschijnlijk aanbeveling verdienen toch maar weer aan de punten van de textielkaart een zoodanige waarde toe te kennen, dat men ook met die kaart in staat is grootere stukken te koopen. Want zooals het nu gaat, kan het niet blijven voortduren. Thans worden er groote hoe veelheden papier verknoeid en het pu bliek voorspiegelingen gedaan, welke al leen teleurstelling kunnen wekken. Dokters-attesten Voortaan zeer beperkt Wegens het ontstellend aantal verzoe ken dat den laatsten tijd den artsen tot het afgeven van geneeskundige attesten wordt gedaan, heeft het Medisch Contact besloten dat de artsen in den vervolge uitsluitend aanvragen voor de officieele distributiediensten, die loopen over ver trouwensartsen, zullen afgeven. Alle an dere instanties, die het publiek voor aller lei verklaringen naar den arts verwijzen, zullen voor zoover dit niet aanwezig is zelf een controle-apparaat moeten scheppen om de noodzakelijkheid van de aanvragen te beoordeelen. Verklaringen voor „politieke betrouw baarheid", attesten voor petroleumkachels, limonade of eau de cologne, mag de be handelende arts niet meer verstrekken. In Amerika Het moderne huis Do praktijk der technische wonderen be- heerscht het Amerikaansche leven. Van den blokkenbouw zijner steden af tot de electri- sche schoenenpoetsen! ln de keuken toe. Voor Europeesclie romantici heeft dit zijn bezwaren. Amerikaansche huismoeders zijn er gelukkig mee. Europeesche vrouwen kun nen er jaloersch op zijn. Wie ooit de tweehonderd liften van Rockefeller Plaza (snel-liften en boemel- liften) heeft „bereisd"; wie ooit over de prachtige autowegen twee boven elkaar in krakelingen rondbuigende gladde linten aan de peripheric met tienduizend an dere auto's heeft gevaren op de Stille Zee van het Immense verkeer; wie ooit in een cafetaria heeft gegeten, waar alles automa tisch aangeschoven, doorgegeven, afge spoeld wordt die weet wat het Ameri kaansche practicisme beteekent endie kan begrijpen hoe de Amerikaansche ste deling verrukt is van een bloem, een nestje met vogels en de groote potkachel in de kruldenlerdery van wijlen zijn grootvader, ergens in het plattelandstadje van zijn jeugd. Maar zoo'n splinternieuw, licht en luch tig huisje, zooals die in het blauw-en-gou- den California over de heuvels en de dalen liggen uitgestrooid, voor wie zich. die zonnige weelde van glas en nikkel en triplex en plastieken kan veroorlooven dat is toch wel iets. dat zelfs den onverbeterlljken ro manticus uit een oud Amsterdamsch grach tenhuis tot verrukking kan brengen. Ik ben geen architect en in bouwkun dige détails kan Ik derhalve niet treden, doch wel kan lk u vertellen, dat zulke hui zen geheel op gezondheid en gemak zijn in gericht en dat de bouwers ervan rekening hielden met de glorie van het zonlicht en de onmogelijkheid een dienstbode te krijgen. Ik zag hulzen, die als het ware geheel opklapbaar en uitschuifbaar zijn en waar, met al die wanden op rolletjes, mét de loop van de zon. alle kamers als het ware verplaatsbaar zijn. Er is een minimale, doch smaakvolle, meublleering van veel „plas tic" materiaal, glas en nikkel en de kasten zijn als blokkendoozen gemaakt, zoodat die uitneembaar, verplaatsbaar en veranderlijk zijn naar den wil en de handgrepen der bewoners. De keuken is dan meestal de glorie van het huis. En almee door het dienstboden- probleem. dat geen probleem is bü zulk wonen, vervult die ook een andere functie dan onze keukens ln Europa. Want ook de rijke Californiër eet in de keuken. Dat kan, omdat door de techniek alles erop berekend is. dat er geen etensluchtjes hangen. De oven kan hermetisch gesloten worden en electriciteit is snel en hygiënisch. De af- wasch bestaat in die huizen niet. Na tafel gaat alles in de bordenwaschmachine, een knopje wordt omgedraaid en na tien mmu- -~n komt alles er schoon en droog uit. Die moderne keukens hebben een gezel lig hoekje om te eten. half afgeschoten van de rest van 't vertrek. Er staat een mooie, blanke tafel van glas of geschuurd hout en stoelen met felkleurige bekleeding. Er staan wat bloemen. Er is mooi en eenvoudig en vooral practisch glas- en aardewerk en wan neer ge er in het zonnetje zit te ontbijten of te noenmalen en door de wijd-open gla zen deuren over de glooiende groenheid on der den llchtblauwen hemel kijkt.een glooiend land. bespikkeld met het wit en rood van andere huizen, dan voelt ge u, achter uw pannekoekjes met stroop en uw knappende „cereal" met melk en versche vruchten, deel van een behagelijke wereld. Tenzij ge zoo onverstandig zijt het och tendblad erbij te lezen, dat u toont hoe on behagelijk de wereld buiten Californië is. Mr. E. ELLAS. Weerbericht Geldig tot Zondagavond: plaatselijk och tendmist, overdag gedeeltelijk bewolkt, overwegend droog weer. zwakke, aan de kust tijdelijk matige wind. in het alge meen uit Noordelijke richting, zelfde temperatuur. Het Nationale Instituut Doel en streven Te Amsterdam heeft de constitueerende vergadering plaats gehad van het Natio naal Instituut. Het groote ideaal dat dit instituut zich stelt is in het kort te formuleeren als: „verdieping van het nationaal besef en versterking der nationale saamhoorig- heid". De voorloopige directeuren van het in stituut zijn de heeren drs. P. A. Verburg en J. Hendrick Mulder. Men wil stimulee- rend werken op onderwijs, jeugdbewe ging, krijgsmacht, pers- en boekwezen, radio- en filmwezen, kunst en organisatie van nationale hoogtijdagen. Reeds is in voorbereiding een bijzondere tentoonstelling in Zurich, waar met groote zorg voor den aesthetischen en doelmati- gen vorm een demonstratie van het ver zet zal worden gegeven, waaromheen ma nifestaties van muziek enz. gedacht zijn. Deze expositie, die wellicht ook in andere landen gearrangeerd zal worden, zal mede Nederland toonen als land van arbeid en land van vrijheid. Op het programma staat ook een school krant, te verspreiden onder leerlingen van alle scholen. Het Instituut werd na de constitueeren de vergadering officieel door het gemeen tebestuur ontvangen. Daarbij spraken de burgemeester de heer F. de Boer, de voor zitter van het Instituut mr. dr. J. in 't Veld en de minister van onderwijs prof. dr. G. v. d. Leeuw. Herdacht werden de gevallenen in den Vrijheidsstrijd. Het cassatieverbod ingetrokken Verschenen is een Staatsblad betreffen de de rechtspraak in cassatie. Artikel 1 luidt: „In burgerlijke zaken, in strafzaken en in belastingzaken kan weder beroep in cassatie worden inge steld, ook „in het belang der wet". Het besluit heeft terugwerkende kracht tot 1 September 1945. j

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

IJmuider Courant | 1945 | | pagina 2