Engelsche pers over Indische
kwestie
Verhooging van
gas en electriciteit
de rantsoenen
In een sang artikel bespreekt de Lon-
densche Times van Zondag de moeilijk
heden te Batavia en speciaal het dood
schieten op Donderdag van de Britsche
en Britsch-Indische officieren. Het blad
6chrijft: „Er zijn steeds meer teekenen in
de laatste dagen, die er op wijzen, dat de
houding van de Indonesische nationalis
ten. die eerst zeer pro-Britseh was( het®
geen hoofdzakelijk te danken was aan de
verklaring van generaal Christison, dat
de Britsche rol in deze uitsluitend mili
tair was) nu omzwaait naar de tegenover
gestelde zijde en dat de nationalisten den
ken, dat de Nederlanders terugkeeren
onder Britsche bescherming."
De spanning tusschen de Nederlanders
en de Indonesiër*, neemt voortdurend toe.
De aansprakelijkheid voor het toenemen
de aantal incidenten moet niet geheel aan
één zijde geweten worden.
Soekamo toch tot
overeenkomst bereid
„Soekarno en zijn zelfbenoemde kabinet
lijken zich niet op hun gemak te voelen,
doordat zij meer door de beweging wor
den meegesleept dan dat zij haar leiden,
maar hun gezag is waarschijnlijk grooter
dan men op het eerste gezicht zou zeggen.
De belangrijkset groep in het kabinet is
die van Hatta en andere intellectueele
socialisten, die in Holland gestudeerd heb
ben. De anderen zijn romantische natio
nalisten. die geen duidelijke politieken
blik hebben. Het leiderschap van Soekarno
is verre van zeker en slechts tijdelijk aan
vaard, omdat hij een persoonlijkheid is,
die den meesten indruk maakt op de mas
sa. Het meest eigenaardige van de situa
tie is het ontbreken van georganiseerde
radicale groepen. Een Indonesische com
munistische partij bestaat, maar lijkt zich
nooit te hebben hersteld van de onder
drukking. die volgde op hun opstand in
1926. De constitutie toont weinig commu
nistische en socialistische invloeden, wat
tot uiting komt in de groote macht van
den president en den vice-president.
„De Nederlanders handhaven hun wei
gering om met Soekarno te onderhande
len. maar de correspondent zegt, dat
woorden als „Quisling" en „collabora
teur" in de tegenwoordige verhoudingen
weinig beteekenis hebben. „Er zijn zelfs
een of twee leden van Soekarno's kabinet
die een niet onwaardige staat van dienst
hebben in het verzet tegen de Japanners."
De persoonlijke indruk, dien de corres
pondent heeft van de leden van Soekar
no's kabinet, is, hoewel zij roepen om
volledige onafhankelijkheid, dat zij hopen
op een onafhankelijkheid onder interna
tionale controle en dat wat zij waar
schijnlijk wel zouden willen accepteeren
(hoewel zij het niet durven bekennen) de
een of andere nieuwe overeenkomst met
de Nederlanders is. Zij verwachten veel
van de buitenwereld, speciaal van Ame
rika, gezien de houding, die dat land in
een voorgaand overeenkomstig geval te
genover de Philippijnen heeft aangeno
men."
Herstel Nederlandsch
bestuur noodig
De Daily Telegraph schrijft in een
hoofdartikel:
Generaal Slims aankomst zal wellicht
een duidelijker uitgestippelde gedragslijn
inleiden dan tot dusverre gevolgd is, dan
wel kon worden. Het is duidelijk dat zoo
spoedig mogelijk Nederlandsche troepen
geland moeten worden en getracht moet
worden het Nederlandsch bestuur te her
etellen. De tegenwoordigheid van Brit
sche troepen kan gemakkelijk verkeerd
begrepen worden en tot gevaarlijke ver
wikkelingen leiden. Het Nederlandsche
bestuur zal zich tegenover een dilemma
geplaatst zien dat niet nieuw is, hoewel
dit eerst onlangs een gewelddadigen vorm
heeft aangenomen. De Indonesische partij
bestond reeds voor den oorlog, doch be
zigde constitutioneele middelen om haar
doel te bereiken. Het geweld, dat een erf
deel is van de Japansche bezetting, zal
het economisch herstel van Ned. Indië
vertragen en mogelijk belemmeren. Suc
ces voor de opstandelingen, die slechts een
klein gedeelte van de bijzonder groote be
volking uitmaken is niet denkbaar, maar
de bestuursvormen in Ned. Indië zullen
wellicht gewijzigd dienen te worden naar
een democratischer regime, indien aan
bepaalde wettige aspiraties der Indone
siërs voldaan wil worden.
Onderscheid noodig
De Manchester Guardian schrijft in een
hoofdartikel over de problemen van het
Verre Oosten: „Wij moeten een zorgvul
dig enderscheid maken tusschen de Ja-
Vervroegd vertrek
troepentransporten
Klaarblijkelijk hebben oproepen tot
manschappen van infanteriebataljons, die
met verlof waren en wien werd verzocht
zich ten spoedigste te melden, hier en daar
eenige ongerustheid doen ontstaan. Van
de zijde van het ministerie van oorlog
verzekert men ons, dat hiervoor geen en
kele reden bestaat. Er is slechts sprake
van een vervroegd vertrek van eenige
troepentransporten, welk vertrek reeds
weken geleden was voorbereid, doch door
wijzigingen in de verschepingsplannen
kon worden bespoedigd.
pansche marionetten, die alleen naar vo
ren zijn gekomen om ons te hinderen en
de meer gematigde bevolking van Indo-
China en Ned.-Indië, die verlangen naar
het einde van den ouden kolonialen sta
tus en naar een toekomst van grooter
vrijheid. In het Oosten zoowel als in het
Westen zijn de dingen veranderd in de
afgeloopen zes jaren, maar daar zijn de
Franschen en de Nederlanders zich even
bewust van als de Britten zelf. De orde
op Java moet worden hersteld en de Ne
derlanders moeten er terugkeeren. Al is
het klein en al heeft het alles verloren
wat het bezat, daarom moet het zijn rech
ten nog niet verliezen. Het is zijn eigen
voorrecht om na een lange periode van
niet onverlichte koloniale politiek, zijn
inheemsche volkeren op hun eigen vrije
paden te zetten.
Rampokpartijen
Er blijven berichten binnenkomen over
nationalistische rampokpartijen. Depok,
een dorp tusschen Batavia en Buitenzorg
heeft veel geleden door nationalistische
plunderaars en moordenaars. In de afge
loopen dagen hebben gewapende benden
daar huis gehouden en een groot aantal
bewoners gedood. Voorts zijn huizen be
schadigd en is alles wat meegenomen kon
worden gestolen. De bevolking verlaat nu
het dorp.
In Garoet (O. Preanger, op 60 km. van
Bandoeng) zijn gedurende de laatste drie
dagen 20 personen, w.o. 3 Nederlanders
gedood. Japansche troepen zijn in Garoet
van Bandoeng uit gearriveerd en hebben
de volledige controle over de stad, zoodat
er nu rust heerscht. Een Nederlander
heeft gemeld, dat hij met nog 60 andere
Nederlanders „voor eigen veiligheid" door
de Indonesische speciale politie 24 uur
zonder voedsel was ingesloten. Hun werd
aangezegd, dat zij om één uur 's ochtends
zouden worden terecht gesteld Voor dat
uur echter arriveerden vrachtauto's en
pantserwagens met Japanners, die hen
verlosten.
In een bericht uit Batavia van Maan
dag wordt melding gemaakt, dat de trams
er nog rijden, maar dat het aantal rijwie
len, tax is en andere verkeersmiddelen
sterk is afgenomen.
Er zijn nog geen aanwijzingen, dat de
door de „Oemat Islam" (Mohammedaan-
sche gemeente) geproclameerde algemee-
ne staking succes zal hebben.
Borms ter dood veroordeeld
De Vlaainsche activist dr. August Borms
is door den Brusselschen krijgsraad
ter dood veroordeeld.
Washington erkent
Renner
De Amerikaansche regeering heeft be
sloten de Oostenrijksche regeering-Renner
te erkennen op voorwaarde, dat algemee-
ne verkiezingen zullen worden gehouden
vóór het einde van dit jaar.
Europa
hoopt op Amerika
Een rapport van de commissie van het
Amerikaansche huis van afgevaardigden
over een reis door twintig Europeesche
landen, gewaagt van een kinderlijk ver
trouwen. dat allerwege op het Europee
sche continent :n Amerika gesteld wordt,
om een .mirakel" tot stand te brengen.
Daar een zekere desillusie niet te voor
komen zal zijn. is deze hoop min of meer
beangstigend. In het rapport wordt aan
gedrongen op het afschaffen van het stel
sel van „bezettingszone's" in Duitschland
en Oostenrijk, daar dit de uniformiteit op
het punt van denazificatie, heropvoeding
en permanente ontwapening in den weg
staat. Wat Rusland betreft, wordt door het
rapport aanbevolen dit land met dezelfde
egards te behandelen, als wederkeerig van
de Russen wordt ondervonden. Verder
wordt opgemerkt, dat het unfair zou zijn,
duizenden Europeesche Joden naar Pa
lestina te sturen zonder een behoorlijke
bescherming van Amerikaansche troepen.
Normandie doelwit voor
Atoombomproefnemingen
Het voornemen zou zijn de „Normai*-
die" te gebruiken als doelwit ergens in
den Atlantischen Oceaan voor proefne
mingen met de atoombom, aldus meldt de
„Washington Times Herald".
De correspondent van A.F.P. kon in of-
ficieele kringen geen bevestiging van dit
bericht verkrijgen, daar het juridisch sta
tuut van de „Normandie" nog niet is vast
gesteld.
Hitlers lot
nog onbekend
In het Britsche parlement heeft de on
derstaatssecretaris van buitenlandsche za
ken Hector McNeil naar aanleiding van
vragen verklaard, dat de Britsche regee-
rina geen bewijzen in handen heeft, dat
Hitier dood is. Het onderzoek hiernaar
wordt voortgezet.
De Portugeesche minister-president Salazar
heeft bekend gemaakt, dat de geheime poli
tie geen bevoegdheid meer heeft, bepaalde
overtredingen buiten de gerechtshoven te
houden en zelf af te doen. Politieke misdrij
ven zullen in den vervolge slechts worden
vervolgd voor zoover zij gewone misdrijven
opleveren, en zij, die daarvan worden ver
dacht, zullen alle normale wettelijke rechten
bezitten.
De geldsaneering
Het ministerie van financiën deelt mede
dat de Nederlandsche Bank aan de be
trokken financieele instellingen een alge-
meene deblokkeeringsvergunning ten be
hoeve van notarissen en advocaten heeft
gegeven. Mits aan de betrokken bankre
latie een schriftelijke verklaring wordt
overgelegd, dat het gelden betreft, welke
de notaris of advocaat met de aangegeven
bestemming voor 26 September 1945 van
anderen onder zich heeft gekregen,, mag I
over geblokkeerd tegoed worden beschikt, I
doch alleen door middel van overschrij- I
ving naar geblokkeerde rekeningen en
naar rekeningen van rijks-, provinciale
en gemeente-comptabelen. Contanten mo
gen. uit geblokkeerd tegoed alleen worden
opgenomen tot het aanhouden van een
kas, als in de normale uitoefening van de
functie als zoodanig noodzakelijk is.
Besluit tijdelijke St.-Gen.
gewijzigd
In Staatsblad F.228 is een wijziging
opgenomen van art. 2 van het besluit
Tijdelijke Staten-generaal, whardoor deze
Staten-generaal ook bevoegd verklaard I
worden, onderwerpen te behandelen, wel- I
ke door de regeering aan de orde worden
gesteld.
BIJZONDERE POSTZEGELS VAN 1940.
Met ingang van 1 Januari :946 worden de
zomerpostzegels 1940 (in de frankeerwaarden
van 1 V>. 2V4, 3, 5, VA en 1216 cent) alsmede
de zoogenaamde kinderzegels, 1940 (in de
frankeerwaarden van VA. 2'A. 4, 5 en VA cent)
buiten gebruik gesteld ën voor de frankee
ring waardeloos.
In de Staatscourant van Maandagavond
is opgenomen een beschikking van den
minister van Handel en Nijverheid, waar
bij wijziging gebracht wordt in de rijks
regeling voor de rantsoenen gas en elec
triciteit.
ELECTRICITEIT
De "rantsoenen voor verlichting zijn voor
de wintermaanden iets verhoogd.
oud nieuw
December en Januari 26 38
Februari en Maart 19 27
April en Mei 12 12
Juni en Juli 8 8
Augustus en September 12 20
October en November 23 35
Dit wil dus zeggen dat het rantsoen
voor het twee-maandelüksche tijdvak
October en November verhoogd is met
12 K.W.U., voor December en Januari
eveneens met 12 K.W.U., voor Februa
ri en Maart met 8 K.W.U. en voor
Augustus en September ook met 8
K.W.U.
De wederopbouw
Cijfers over vernielingen
Op een persconferentie te Groningen
heeft dr. Ir. Z. Y. v. d. Meer, lid van het
college van commissarissen voor den We
deropbouw, medegedeeld, dat er in Ne
derland tijdens den oorlog 130.000 wo
ningen vernield of zwaar beschadigd zijn.
300.000 woningen kregen minder schade
dan f 3000.
Door inundaties zijn. 195.000 H.A. onder
water gezet, dat is 8.2 pCt. van de totale
bebouwde oppervlakte gras-, bouw- en
tuinland.
De Wieringermcer zal vermoedelijk in
het begin van December droog zijn; dat
is eenige weken vroeger dan verwacht
werd. Omdat alleen zoet water in den
polder gekomen fs, zal de vruchtbaarheid
van het land niet veel geleden hebben.
Op Walcheren is het anders; daar heeft
het zoute water veel schade aangericht.
Er werken op dit oogenblik 2800 man aan
het dichten der dijken.
Een belangrijk deel van de beschikbare
materialen is gebruikt voor herstel van
huizen. De opzet was voor den winter 2/3
der dakloozen in eigen huis onder dak te
brengen. Dit is gelukt. In Hengelo waren
3000 dakloozen; die zijn nu allen onder
dak. Verder zijn onder dak 4000 van de
9000 in Venlo, 7000 van de 19.000 in N.
Limburg, 2800 van de 3000 in Zeeuwsch-
Vlaanderen en 8000 van de 13294 in de
Betuwe. Toch zullen dezen winter nog
100.000 van de 300000 lichtbeschadigde
huizen op herstel wachten.
In Zeeland zijn 26.6 pCt. van de huizen
beschadigd, in Drente 9.6 pCt., in Gelder
land 9.9 pCt., in Noord-Brabant 8.1 pCt.
Daarentegen in Friesland slechts 0.5 pCt.
en in Groningen 1.5 pCt.
Er zullen in ons geheele land slechts
6000 noodwoningen worden gebouwd.
DE MATERIALEN
De cementpositie in ons land is niet on
gunstig. Velsen produceert 8000 ton per
maand, het Zuiden 25.000 a 30.000 ton.
Ook gaat cement uit het buitenland ko
men.
De behoefte aan hout voor het bouw
bedrijf is geschat op 700.000 M3. In het
buitenland is 375.000 M3. gekocht. 75.000
M3. is al aangekomen.
De glaspositie is slecht. Uit België is
60.000 M2. gekomen. Minister Vos heeft
getracht meer te krijgen. Waarschijnlijk
zal dat gelukken. Er zijn enkele millioe-
nen M2. noodig.
De productie van steenen en dakpan
nen neemt slechts langzaam toe.
De rantsoenen electriciteit voor koken
blijven voor gezinnen onveranderd. Al
leen is verhoogd het rantsoen voor al
leenwonende personen. Dit was 42'/2
K.W.U., maar wordt nu 70 K.W.U
GAS
Het gezinsrantsoen voor koken op
gas blijft onveranderd.
Alleen is het rantsoen voor alleenwonen-
den, dat nu 17 M3. gas was, gebracht op
28 M3. per twee maanden.
De vernielingen in den
Wieringermeerpolder
Het opbouwwerk
Op 17 October zal het een half jaar ge- j
leden zijn, dat de Duitschers den Wie-
ringermeerdijk vernielden en dezen pol- I
der aan de golven prijs gaven. De daar- I
door veroorzaakte vernielingen zijn groot.
Van de drie dorpen staan slechts nog de
resten overeind. Van de 148 woningen in
Wieringerwerf staat er nog één. Met de
andere dorpen is het evenzoo gesteld. Van
de boerderijen, 512 in totaal, is 85 a 90
pCt. geheel of grootendeels vernield.
Op 9 Augustus kon met de bemaling
worden begonnen en thans is het water in
den polder gedaald tot 1 64 m. N.A P.,
zoodat door deze bemaling reeds een da
ling is verkregen van 1,26 m. De eerste I
hulpgemalen zijn thans ook met de werk- I
zaamheden begonnen. Wanneer de rest
spoedig volgt en geen bijzondere tegen- I
slagen optreden kan de polder vóór Kerst- I
mis droog zijn.
Een. gevolg van de daling van den wa
terspiegel is, dat langs de randen, vooral
in het Noorden tegen Wieringen, reeds
een oppervlakte van 1500 a 2000 H.A.
droog gevallen is. Daarmede is automa
tisch het probleem van den wederopbouw
aan de orde gekomen, met talrijke vra
gen.
Daarbij komt allereerst de vraag naar
voren of wederom de drie dorpen zullen
moeten worden opgebouwd. In den laat-
sten tijd gingen nogal stemmen op om
over te gaan tot het stichten, van éép cen
traal gelegen groot dorp, vooral in ver
band met gebleken bezwaren. Het ligt in
de bedoeling deze vraag op korten ter
mijn te doen bestudeeren door eep be
kwaam stedebouwkundige. Uiteraard
komt daarbij tevens de algemeene in^ee-
ling van den polder in den vorm van we
gen. bruggen, kanalen enz., in het geding.
Met het herstel van de behouden geble
ven boerderijen is reeds begonnen. De
verwachting is. dat een 50-tal vóór den
winter weer zal kunnen worden betrok
ken.
De wegen, welke tot dusver boven wa
ter zijn gekomen, zijn vrijwel geheel in
orde.
De vooruitzichten van den wederop
bouw draaien voornamelijk om twee pun
ten. n.I. materialen en arbeidskrachten.
Wat de materialen betreft kost het zeer
veel moeite en tijd om op gang te ko
men. Voor de arbeidskrachten is aller
eerst de onderbrenging nog een groote I
moeilijkheid
Stichting Voedselvoorzienings
Import Bureau
Voor aankoopen in liet Imitcnlnml
In de Staatscourant is opgenomen een be- I
slissing van den minister van Landbouw. Vis- I
scherij en Voedselvoorziening, waarbij goed-
gekeurd worden de statuten van de Stichting
Voedselvoorziening Import Bureau.
De Staat stelt zich financiëel aansprakelijk
voor de door dit bureau verrichte handels
daden.
Rechten en verplichtingen van het Aan- en
Verkoopbureau van Akkerbouwproducten te
"s-Gravenhage worden door de nieuwe stich
ting overgenomen.
De stichting heeft ten doel producten (be
doeld in het Voedselvoorzieningsbesluit),
landbouwmachines, werktuigen en apparaten
en kunstmest in het buitenland aan te koo-
pen, te importeeren, op te slaan en/of af te
zetten.