Bezinnende gerechtigheid
De Minister van Justitie somt nieuwe maatregelen
op inzake politieke verdachten
De minister van justitie Mr. H A. M. T
Kolfschoten heeft Vrijdagavond ..op de
brug" een rede gehouden over Justitioneele
Ïiroblcmen Hij stelde voorop, dat het in ons
aiul nog niet goed gaat met de justitie, hij
ondervindt dagelijks dat het rechtsleven
ontwricht is Wat in 5 jaar grof en brutaal
verkracht is herstelt men niet in enkele
maanden In het algemeen is er vertrouwen
In onze Jusltie cn rechterlijke macht, maar
dit kan pas volledig z\ln als ook die gezui
verd zijn. Het aantal schorsingen, stakingen
en ontslagen is niet zoo heel gering. Ook bij
de politie moeten betrouwbaarheid en on
kreukbaarheid zoo spoedig mogelijk her
steld worden
Voor den overgangstoestand was het noo-
dlg een apparaat in het leven te roepen voor
opsporing en berechting van politieke mis
daad en politiek wangedrag.
De minister omschreef de taak en be
voegdheden die het Militair Cezag en de
Politieke Opsporingsdiensten in deze had
den Die maatregelen hebben ons volk be-
borcl voor wraakneming en eigen rechting.
Thans zijn wij gekomen in het stadium
dat die bijzondere taak weer overgenomen
kan worden door de gewone organen.
De minister somde de maatregelen op die
Jn voorbereiding zijn om geleidelijk naar
bet normale terug te keeren.
Nu de zuivering tan het politie-ap-
paraat zoover voltrokken Is, dat opne
ming van nieuwe krachten daarin mo
gelijk is, bestaat liet voornemen om de
dleiisten van de Politieke Opsporing
onder de gewone politie te brengen.
De diensten zullen geschift worden naar
geschiktheid en bekwaamheid. De procu-
reuis-fiscaal zullen daartoe inspecties in-
8tellen van erkende politieautoriteiten.
Voorts zal het directoraat-generaal voor-
Zien in een paraat-werkend klachtenbureau.
Daaraan is groote behoefte; als spreker den
etroom klachten gelooft die binnenkomen.
f;ebeurden en gebeuren er volmaakt ontoe-
oatbare dingen.
Voortaan zal aan onrechtmatig en
onduldbaar optreden energiek een einde
gemaakt werden. Volgt onder de wer
king der aanstaande regeling op dit ge
bied na 24 uur geen inbewaringstelling
op naam van den aangehoudene en
duurt de arrestatie desondanks voort,
dan zal niet geschroomd worden een
strafvervolging in te stellen wegens
wederrechterlljke vrjjheidsberooving.
Gedurende het etmaal moet den arres
tant een voorloopig verhoor worden afgeno
men. op grond waarvan moet worden uit
gemaakt of er termen zijn voor een bevel
tot het in bewaring stellen. Dit bevel blijft
14 dagen van kracht. Daarna kan het uit
sluitend door den procureur-fiscaal ver
lengd worden Dit verlengde bevel is voor
ten hoogste 3 maanden geldig, maar kan
dan verlengd worden. Hierdoor wordt bereikt
«lat elke zaak op gezette tijden bekeken
moet worden.
Een degelijke repressie aan het adres van
onwillige en verharde elementen zal nood
zakelijk en onvermijdelijk zijn. maar langs
dezen weg alleen zullen wij er niet ko
men. Van binnen uit moeten begrip en
respect voor de persoonlijke vrijheid terug-
keeren Spreker deed een beroep op allen
die een functie hebben bij de politieke re
cherche.
Vervolgens behandelde spreker de berech
ting van de politieke misdadigers. Hij me
moreerde wat al gedaan is eh zei daarna
dat thans alle tribunalen zijn ingesteld, uit
gezonderd die in ae arrondissementen
Haarlem. Utrecht en Alkmaar. Daar
wordt met inspanning gewerkt aan de sa
menstelling.
Het feit. dat het optreden van advocaten
In zaken van landverraders onder het pu
bhek ergernis heeft gewekt is ongegrond.
Ook oolitieke misdadigers hebben recht op
verdediging. Het. is een waarlijk niet aan
trekkelijke beroepsplicht van de advoca
ten. De advocaten moeten hun gedragslijn
bep. ien door den regel dat zij het recht en
niets dan het recht hebben te dienen.
Het, directoraat-generaal zal zijn zorgen
ook uitstrekken over de bewarings- en in
tern c-cringskampen. Over het probleem der
Jnv-yiielclsstellmg van politieke verdachten
Wilde de minister duidelijk zijn, opdat niet
opnieuw misverstand daarover ontstond.
*t Gaat hier niet om een willekeurige of stel-
sellooze invrljheidsstellindg zonder meer van
vaag aangeduide categorieën van politieke
verdachten, maar om een, in rechtsbeginse
len geworteld stelsel van beoordeeling van
gevallen, wier langere vasthouding in af
wachting van een tijdroovende procedure
voor tribunalen en gerechtshoven, niet noo-
clig, niet verantwoord, en voor ieder wel
denkend Nederlander onrechtvaardig is.
Binnenkort zal in het Staatsblad worden
afgekondigd een „Besluit politieke delin
quenten 1945". Dit beoogt: le het scheppen
van waarborgen tegen ongemotiveerde ar
restaties. 2e het geven van een complex van
maatregelen betreffende invrijheidsstelling
ria versnelde beoordeeling van politieke ver
dachten.
De invrijheidsstelling-
Meer en meer werd den laatsten tijd als
een ernstige leemte gevoeld, dat wie een
maal de hekken van een bewaringslnrich-
ting echter zich had zien sluiten, niet of
slechts na overwinning van zeer groote
moeilijkheden weer in de vrije maatschap
pij kan terugkeeren, ook al zou een ernstig
vermoeden van onschuld bestaan.
Gewerkt op een
Gewestelijk Arbeidsbureau
Een eisch van 5 jaar
Jansje de Jong. pensionhoudster te Leiden,
stond voor het Bijzonder Gerechtshof te
's-Gravenhage terecht. Zij had in 1944 op het
Gewestelijk Arbeidsbureau aldaar gewerkt,
waar zij formulieren invulde om Nederland-
ache arbeidskrachten naar Duitschïand ge
zonden te krijgen. De verdacht* zeide. dat
zij alleen maar de formulieren had overge-
De advocaat-fiscaal noemde het optreden
van veidachte gedurende den bezettingstijd
zeer onsympathiek en vorderde een gevan
genisstraf van 5 jaar.
De verdediger mr. van Dille wees op het
feit. dat verdachte van haar jeugd af ziek
is geweest en bestreed de dagvaarding in
zooverre zij den vijand hulp zou hebben
verleend. Hij vroeg daarom vrijspraak.
Het besluit geeft 4 normen volgens welke
tie in bewaring gestelden in vrijheid moe
ten worden gesteld.
le. als de grond waarop het bevel tot be
waring werd gegeven, niet of niet meer
aanwezig is.
2e. als de schuld van zoodanigen aard
is, dat oplegging van een straf of maat
regel niet gerechtvaardigd is te achten.
3e. als redelijkerwijs moet worden aange
nomen. dat by veroordeeling door Bijzon
der Gerechtshof of Tribunaal betrokkene
niet langer van zijn vrijheid zal worden be
roofd dan voor den tijd, dien hij reeds in
bewaring heeft doorgebracht.
4e. als voortzetting van de bewaring, ge
zien den lichamelijke» of geestelijken toe
stand van den betrokkene dan wel het be
lang zijner kinderen, zulks en dat niet
te vergeten in verband met den ernst van
de hem verweten feiten en gedragingen, niet
gerechtvaardigd is.
Versnelling van de processen.
De gewone procedure voor Bijzonder Ge
rechtshof of Tribunaal is niet of nauwelijks
te versnellen. Daarom ls een weg gezocht
om minder belangrijke zaken op snellere
wijze af te doen. Dit betreft natuurlijk niet
de politieke misdadigers, maar er bevinden
zich in de kampen velen, die zich slechts
schuldig gemaakt hebben aan betrekkelijk
lichte politieke vergrijpen. Dit wordt door
niemand ontkend, ook niet door den fel
sten vaderlander.
De procureurs-fiscaal hij <le BU/.on-
dere Gerechtshoven krijgen de bevoegd
heid niet alleen tot invrijheidsstelling,
zij het ook met de beperkingen, zooals
ilie neergelegd Zijn in de bovenopge-
soinde normen, maar tevens tot liet al
of niet opleggen van voorwaarden aan
de in vrijheidgestel den. Kort gezegd, de
procureurs-fiscaal kunnen lien die in
vrijheid gesteld worden, buiten vervol
ging stellen en wel op voorwaarden of
onvoorwaardelijk.
Alle werkelijk lichte gevallen kunnen
voorwaardelijk bulten vervolging gesteld
worden. Het. wil niet zeggen, dat nu de hek
ken van de kampen in eens wijd open gezet
zullen worden om leder de vrijheid te ge
ven die geen moord heeft gepleegd of in
ernstige mate zijn medeburgers heeft be
nadeeld.
Ook moet men niet denken dat de in
vrijheid gestelden een gemakkelijk leventje
krijgen.
Er kunnen 16 voorwaarden aan de invrij
heidstelling verbonden worden. O.a.: onder
toezichtstelling, verbod om te gaan met be
paalde personen, verbod toe te treden tot
bepaalde vereenigingen of bepaalde verga
deringen te bezoeken, verplichting tot wer
ken. verplichte te werk stelling, aanwijzen
van een verblijfplaats, meldingsplicht, hand
having van het beheer van het vermogen,
storting van een waarborgsom, afstand van
eigendommen, betaling van een boete tot
een onbeperkt bedrag, ontzegging van het
kiesrecht.
Iemand die de voorwaarden niet aan
vaarden wil kan een beslissing van het Ge
rechtshof of het Tribunaal aanvragen.
Door dezen maatregel zal het werk der
Bijzondere Gerechtshoven en Tribunalen
verlicht worden. Daardoor kan meer aan
dacht gegeven worden aan de ernstige
zaken.
De minister zei tenslotte dat deze maat
regelen zijn ingegeven door een geesteshou
ding die men zou kunnen omschrijven met
„beginnende gerechtigheid". Wij willen niet
anders dan ons volk reinigen en zuiver ma
ken uit eerlyke liefde voor ons vaderland.
ZU duldt rechtvaardig slaan, maar ook
rechtvaardig heelen
Permanente Hof
van Intern. Justitie
Te verwachten valt, dat het Permanen
te Hof voor Internationale Justitie na de
derde week van October eindelijk weer
in vergadering zal bijeenkomen. Welis
waar zal het geen openbare vergadering
zijn, maar toch in elk geval een verga
dering. Meer dan vijf jaar is het geleden
sinds de rechters, met uitzondering van
onzen landgenoot jhr. mr. W. J. M. van
Eysinga, het land, waar het Hof zijn zetel
heeft, verlieten. Dit gebeurde half Juli
1940, tegelijk met de buitenlandsche diplo
maten en wel nadat was komen vast te
staan, dat men van Duitsche zijde geen
eerbied voor hun internationale on
schendbaarheid kon verzekeren. Toen
gaven de buitenlandsche rechters er de
voorkeur aan tegelijk met de diplomaten
te vertrekken. Sindsdien is niettemin het
Hof, zij het ook, dat de normale werk
zaamheden niet konden worden verricht,
blijven bestaan. De president Guerrero en
de griffier Lopez Olivan kozen Genève als
verblijfplaats en gedurende den oorlog
hielden zij schriftelijk contact met het in
Den Haag gebleven personeel van het Hof.
De Duitschers lieten dit toe. zooals zij ook
toestonden, dat van Genève uit betaling
van het personeel geschiedde.
Van de 15 rechters, welke het Hof in
1940 telde, zijn er thans nog 11 over. Eenï-
gen van hen zullen zich met de liquidatie
van het Hof bezig houden. maar het
nieuwee Internationale Gerechtshof krijgt
ook weer zijn zetel in Den Haag. Wellicht
zal het niet zoo heel lang meer duren
voor tot de benoeming van 15 rechters
zal worden overgegaan. Het is te hopen,
dat. om de continu'teit in de behandeling
der zaken te verzekeren, een of meer
leden van het oude Hof opnieuw zullen
worden benoemd.
Dr. E. v. RAALTE.
De 100.— op de geldkaart
RENTETREKKERS
Voor rentetrekkers, die hun geld van
de Rijksverzekeringsbank laten bijschrij
ven op een postgiro-rekening, bestaat de
mogelijkheid tof, het ontvangen van con
tant geld uit hun tegoed tot een maximum
bedrag van 50 per 2 weken.
Jongens en de Leerplicht
Moeilijkheden
bij de toepassing
Werkgevers viagen herhaaldelijk jeugdig
personeel, ook jongens van 15 jaar. In het
algemeen bestaat de meening dat alle kin
deren van dien leeftijd buiten den Leerplicht
vallen. Dit is evenwel onjuist. Het Bevol
kingsbureau te Haarlem moet herhaaldelijk
„bewijzen dat aan de Leerplichtwet voldaan
is" weigeren, wat tengevolge heeft, dat
zulke kinderen geen werkvergunning van
het Arbeidsbureau krijgen.
De zaak zit aldus: in de oorlogsjaren
heeft de secretaris-generaal van Onderwijs
den Leerplicht gewijzigd. Buiten den Leer
plicht vallen: le. Kinderen die de 8 klassen
der lagere school doorloopen hebben. (Dit
kunnen al 14-jarigen zijn. Die kunnen dan
ook een werkvergunning krijger.). 2e Kin
deren die de klasse doorloopen hebben, waar.
in zij zaten toen hun 15e levensjaar inging.
(Die 15 jarigen mogen dus nog niet van
school); 3e. Kinderen die op hun 14e jaar
nog niet in de 6e klasse opgenomen waren.
Inderdaad een ingewikkelde regeling. Het
eigenaardige is, dat de bewuste bepalingen
thans nog onveranderd gehandhaafd wor
den. Domme kinderen, of kinderen die moei
lijk leeren, mogen als zjj 14 jaar zijn gaan
werken, terwijl pientere kinderen van 15
jaar, die dus veel meer van het onderwijs
opgestoken hebben, soms moeten wachten
tot ze bijna 16 geworden zijn. Ieder zou
zeggen: die groep van 14-jarlge» heeft het
onderwijs in het bijzonder noodig! Of staat
men op het standpunt dal een kind van 14
jaar. dat het nog niet tot de 6e klasse ge
bracht heeft, een hopeloos geval is, dat die
het leeren maai- moet opgeven?
Commissies
Een briefwisseling
Mijne Heeren,
Gaarne zou ik van U willen vernemen
hoeveel commissies er gemiddeld per dag
benoemd worden en hoeveel er reeds in
Nederland zijn. Het wil mij n.1. voorko
men dat iedereen momenteel bezig is
met in een commissie zitting te nemen,
zoodat er voor andere, nuttiger bezighe
den geen tijd meer over is. Ik kan ten
minste de radio 's morgens niet aanzet
ten of er is een commissie benoemd. Uw
antwoord tegemoet ziende, enz.
Mijnheer,
Wij zijn de tel allang kwijt. Het aan
tal commissies, dat door de radio wordt
bekend gemaakt, vormt maar een kleine
fractie van het totaal. Ons volk is com
missoriaal gemaakt. Welke bezigheden,
die nog nuttiger zijn, bedoelt U? Duizen
den rapporten op niet te korten termijn
tegemoet ziende teekenen wij, enz.
Staatspartij
vóór samenwerking
Tegen een gemeenschappelijke
Candidatenlijst
Bij besprekingen van het dag. bestuur der
R.K. Staatspartij wferd geconstateerd, dat de
besprekingen tusschen de Volksbeweging en
de Staatspartij niet geëindigd zijn. Het wordt
zeer gewenscht geacht, dat tot een nauwe
samenwerking en zoo mogelijk met een ge
zamenlijk verkiezingsprogram met - andere
politieke groepeeringen wordt gekomen. Het
wordt echter noodzakelijk geacht, dat de ka
tholieke Nederlanders bij de komende ver
kiezingen gezamenlijk zelfstandig electoraal
optreden. Daarom kan geen medewerking
worden verleend tot het uitkomen met een
gemeenschappelijke candidatenlijst. In dezen
zin zullen de besprekingen met de Ned.
Volksbeweging worden voortgezet,
Aan een in Dec. te houden partijraad zal
een urgentieprogram worden voorgelegd. Een
jeugdcommissaris zal worden aangesteld. Tot
ondervoorzitter van het dag. best. werd ge
kozen prof. mr. C. P. M. Romme te Overveen
en tot penn. mr. Fr. Teulings te Vught. Eep
tweede partijsecr. zal nog worden aange
steld.
Arbeiders in de
geteisterde gebieden
Er is een wijziging gebracht in de regeling
van arbeidsvoorwaarden voor werknemers,
die in de geteisterde gebieden buiten hun
woonplaats arbeid verrichten en gehuisvest
worden. De wijzigingen zijn: 1. het kostgeld
vervalt voor de gehuwden en de ongehuwde
kostwinners: 2. ook ongehuwden met-kost-
winners ontvangen het loon van de woon
plaats; 3. bij verlof wordt het noodzakelijke
aantal reisuren vergoed; 4. er is een defini
tie van het begrip kostwinner opgenomen.
Spellingsbesprekingen
vorderen
Bij de in den Haag gehouden besprekingen
tusschen een Nederlandsche en een Belgische
delegatie over eenheid ln de schrijfwijze van
de Nederlandsche taal is volledige overeen
stemming bereikt over de eigenlijke spelling,
de buigings-n en de voornaamwoordelijke
aanduiding.
De spelling van bastaardwoorden en de
spelling van geographische en historische
woorden zal op een tweede in November te
houden conferentie worden besproken. Ver
wacht mag worden, dat van de zijde der
Nederlandsche delegatie na het einde der be
sprekingen bij de regeering een wetsvoorstel
zal worden ingediend, dat de wijze van in
voering van de schrijfwijze der Nederland
sche taal regelt. De schrijfwijze zelve zal dan
bij algemeenen maatregel van bestuur worden
vastgesteld.
FAILLISSEMENTEN.
Door het verbindend worden der tweede
tevens slotuitdeellngslijst ls geëindigd het
faillissement van: de nalatenschap van E. D.
van Wely, laatst gewoond hebbende te Bloe-
mendaal, Kennemerweg no. 10. Curator Mr.
P. J, Prinsen Geerligs te Haarlem.
Amerikaansche
Democratie
Een bijzonder genre....
Over de Amerikaansche conceptie van het
begrip „democratie" valt veel te schrijven,
zonder dat men kans heeft, er in afzienbaien
tijd over uitgepraat te raken. Deze conceptie
immers biedt zoovele aspecten, politiek en
maatschappelijk, dat het onmogelijk lijkt er
een behoorlijke definitie van te geven. Afge
zien nog van de, alom-tegenwoordige en
steeds meer, als een geestelijke ramp van de
eerste orde om zich heengnjpende, verwar
ringen der woorden. De taal is zoo kort. zóó
„practisch", zoo direct geworden, dat ieder
belangrijk woord vele beteekenissen en nog
meer nuancen bezit. De menschen verstaan
elkaar niet altijd meer wanneer zij over
„democratie" spreken.
Een van mijn aardigste ervaringen in Ame
rika was de volgende: In San Francisco vroeg
ik een tramconducteur, dien ik nog nooit te
voren gezien had. of hij mij kon zeggen hoe
ik naar de Redwoods, een beroemd stuk na
tuurschoon, kon komen.
„Well", zei de conducteur „dat is zoo ge
makkelijk niet, maar wanneer u zin hebt,
mijn vrouw en ik gaan er Zondag naar toe,
dan kunnen wij samen gaan en dan zal ik u
komen halen." Ik gaf den vriendeiijken tram
conducteur mijn adres en Zondagmorgen
stond hij voor de deur van mijn huis, met
vrouw, en auto. En zoo reden wij in de glan
zende Ford van den tramconducteur naar
het houten villatje van den tramconducteur,
dat midden in de Redwoods aan den grooteii
vijver lag, op-welken vijver wij, met de mo
torboot van den tramconducteur, heerlijk
hebben rondgevaren.
Wanneer dit democratie heet. dan ls Noord-
Amerika een zeer democratisch land. En op
dit aspect doorgaand is de Amerikaansche
democratie een verrukkelijke levensvorm.
Geschoolde arbeiders, die deze voorwaarde
moet daarbij vermeld worden werk heb
ben. hebben nergens ter wereld een hoogcren
levensstandaard bereikt.
Daargelaten of dit democratie is. plelzierig
is het zeker, zoowel voor den betreffenden
arbeider als voor het land, waar de arbei
dersbevolking in de meerderheid Is. Ander
zijds heeft deze democratie niets met socia
lisme en alles met kapitalisme gemeen en
dan waarlijk niet met een verlicht soort ka
pitalisme. doch met precies hetzelfde kapi
talisme dat wijlen mijn grootvader beleed.
Zoo is ook het kapitalisme van het Ameri
kaansche vakvereenigingswezen niet veel de
mocratischer dan de gildentijd.
Wie niet georganiseerd is verspeelt min of
meer het recht op arbeid en eten. En mis
schien gelooft een Nederlandsche democraat
mij niet. maar het is echt waar: tallooze vak-
vereenigingen (dragers der democratie, niet
waar?) zijn alléén voor blanken toegankelijk.
Negers kunnen daar met geen mogelijkheid
lid van worden.
Negers kunnen in heel Amerika alleen maar
m een neger-hotel logeeren.
Negers kunnen in heel Amerika alleen
maar in de negerbuurten of Sn speciale
neger-flatgebouwen wonen.
Negers kunnen in heel Amerika alleen in
treincompartimenten voor negers reizen.
En op alle stations in heel Amerika zijn
aparte toiletgelegenheaen voor „Coloured
people".
Ik ben dit stukje met een onvergetelijke
kleine herinnering aan een tramconducteur
in San Francisco begonnen.
Ik zal het beëindigen met een andere on
vergetelijke kleine herinnering.
In Juni 1944 stond ik op mijn trein te wach
ten in het station van de groote stad Miami
(Florida). Drie marine-officieren wandelden
op het zelfde perron. Drie vrij-hooge marine
officieren: medici. Alle drie gingen zij naar
het toilet: de twee blanke doktoren naar het
toilet links en de neger-dokter naar het
tollet met het bordje „Coloured" erboven.
En ik vermoed dat die eene dokter anders
denkt over de Amerikaansche democratie
dan die tramconducteur. Mr. E. ELIAS.
Weer Radiobelasting
Niet hooger dan f 12.- per jaar
Een Koninklijk Besluit is verschenen waar
bij is bepaald, dat met ingang van een nader
te bepalen datum voor het aanwezig hebben
van een radio-ontvangtoestel, aan het staats
bedrijf der P.T.T. een periodieke vergoeding
verschuldigd is. welke dient ter bestrijding
van de exploitatiekosten van den omroep.
De minister van binnenlandsche zaken stelt
het bedrag dier vergoeding vast, welke f 12
per jaar niet mag overschrijden.
Overtreding van de voorschriften wordt
gestraft met hechtenis van maximaal 6
maanden of geldboete van maximaal 1000
gulden.
Vrij redelijke
groentenvoorziening
Ofschoon de oogst van sommige tuinbouw-
gewassen. zóoals bewaarkool, veel te wen-
schen overlaat, verwacht men toch. dat in
den komenden winter de groentevoorziening
vrij redelijk zal zijn, wanneer het publiek
zijn eischen niet te hoog stelt. Vooral, om
dat de geheele voedselvoorziening ten op
zichte van den vorigen winter verbeterd is
en dus de groente niet zoo'n belangrijke
plaats inneemt als toen het geval was. Bo
vendien staan er nog hoeveelheden gezou
ten groenten ter beschikking.
Wanneer de strenge nachtvorsten voorloo
pig uitblijven zullen de te velde staande late
herfstgroenten nog geruimen tijd geoogst
kunnen worden. Voor export worden geen
groenten en ook geen fruit ter beschikking
gesteld, zoolang niet op eenigszins voldoende
wijze in de behoefte van eigen land is voor
zien.
Textiel
uitsluitend op geldige bonnen
Het Centraal Distributie Kantoor ves
tigt er de aandacht op, dat het koopen en
verkoopen van textielgoederen op bonnen
der textielkaart niet geoorloofd is, zoo
lang deze bonnen nog niet door middel
van een perspublicatie geldig zijn ver
klaard. Tegen hen, die zich hieraan niet
houden zullen strenge maatregelen geno
men worden.
