IJmuider Courant
Over Gas en Electriciteit
pe Caulle Wint
Aantal Nederlanders vermoord
De Distributie
Kort en bondig
loc Jaargang No. 18160
jureaux: Kennemerlaan 154,
jmuiden - Telefoon 5437
Te Haarlem: Gr. Houtstr. 93
telefoon 10724.
Kennemer Editie van Haarlems Dagblad
JMrectcur-Hoofdredaeteur: Robert Peereboom
IMnsdag as October 1945
Uitgave van de Stichting
Voorlichting te Haarlem.
Abonnementen: p. week 31 ct.
per kwartaal 4.
fOOR het eerst hebben de vrouwen
deelgenomen aan de Fransche ver-
iezmgen, zoodat de kiezerslijsten vieren-
vintig millioen namen bevatten. Twintig
illioen kiezers en kiezeressen hebben hun
em uitgebracht en het Tesultaat is een
luikende overwinning voor generaal de
aulle geworden.
Het was een merkwaardige verkiezing,
rant er moest niet alleen een volksver-
igenwoordiging gekozen, worden. ma3r
■vens moest worden uitgemaakt welke
iak die hebben zou. Dus was er een
olksreferendum aan verbonden. Dat be-
of twee vragen. Op de eerste ..Wenscht
ij dat de vergadering een Constituante
lat wil zeggen: belast met de samenstel-
ng van een nieuwe grondwet) zal zijn?"
ebber. de kiezers in overweldigende
(eerderheid bevestigend geantwoord. Bij-
a 19 millioen stemmen waren voor en
laar 841.000 tegen. Was de meerderheid
reen geweest, dan zou een Kamer van
fgevaardigden volgens het oude recept
ekozen zijn en had binnen enkele maan-
en ook een Senaat gekozen moeten wor-
en De nu gevallen beslissing houdt in,
at de grondwet van 1875. de grondwet
ar. de Derde Republiek, vervallen is en
er. nieuwe moet worden samengesteld.
De tweede vraag betrof het verleenen
ar. vérstrekkende volmachten aan de
egeering voor den tijd van zeven maan-
en Werden die afgewezen, was dus het
ïtwoord ontkennend, dan zou de volks-
ertegenwoordiging onbepaalde bevoegd
eden krijgen. Dit was het voornaamste
rijdpunt Toen De Gaulle eenige maan-
en geleden zijn vraag om volmachten
(pkondigde in de toenmalige Assemblée
ansultative (Raadgevende Vergadering)
uitte hij op hevig verzet. Een groot deel
ar zijn adviseurs bleek bevreesd te zijn
oor mogelijke autocratische bedoelingen
ar. den generaal en wilde hem zelfs niet
Dor den korten tijd van zeven maanden
D'.roachten geven, als er eenmaal volks-
irtogenwoordiging zou zijn. Deze vrees
orteide in het verleden. De Eerste Re-
ïbliek eindigde in het keizerschap van
apoleon I. de Tweede Republiek (zelfs
binnen de vier jaar) in het keizerschap
an Napoleon III en de Derde Republiek
itkwam in de eerste jaren van haar be-
aan ternauwernood aan een terugkeer
»r monarchie. De Gaulle liet zich even-
el niet door zijn adviseurs van zijn stuk
rongen en zette door. Inderdaad haalde
ij nu op vraag II een meerderheid van
ree derden (ruim 13 millioen stemmen
•gen 6 millioen) en kree^ daarmee zijn
olmachlen.
De nieuw-gekozen volksvertegenwoor-
Iging, die dus Constituante heet, de nieu-
- 'e grondwet binnen zeven maanden moet
heppen en slechts beperkte bevoegd-
oden bezit, telt 522 leden. Tachtig pro
ent der zetels wordt door drie groote
artijen bezet. De overige twintig procent
jn tusschen kleine fracties verdeeld. Tot
ie kleine fracties behoort de vertegen-
roordi.ging van de eertijds zoo machtige
idicaal-socialistische partij van Herriot
n Daladier. Deze twee ex-ministers zijn
- erkozen, maar hun fractie is tot negen
en zetels teruggebracht. Na de nederlaag
ij de kantonnale verkiezingen is deze
Dlstrekt verpletterend.
Drie groote fracties vormen een
icerderheid van 80% in de Constituante,
aar zij zullen niet samengaan, want de
ommunisten met 142 zetels staan tegen-
ver het Mouvement Républicaine Popu-
Ire (Republikeinsche Volksbeweging)
iet 140 en de socialisten (S.F.I.O.), de
artij van Léon Blum, met 133.
Het zal zelden in de historie voorge-
omen zijn dat een nieuwe partij formatie
ij haar eerste verschijning aan de stem-
us ter verkiezing van een volksvertegen-
roordiging zulle een succes behaalde als
h e M.R.P. Zij is dë partij van De Gaulle.
aar leider is Bidault. de minister van
uitenlandsche Zaken. Zij vormt het linlc-
che centrum en is progressief-Katholiek,
ïen zou ook kunnen zeggen: Katholiek-
ocialistisch. Zij streeft terugkeer van het
s ransche volle naar den godsdienst na en
at is veelbeteekenend. Misschien heeft
ij oole stemmen van rechts tot zich ge-
okken en allicht veel stemmen van de
rouwen. Want de Fransche vrouwen zijn
e Kerk getrouwer gebleven dan de man
en.
s De socialisten hebben lot dusver De
- laulle gesteund en schijnen voornemens
E et voorloopig te blijven doen. Het blad
Aube (de Dageraad), het orgaan van de
0 I.R P., heeft er gisteren aan herinnerd
.•Jat Léon Blum den generaal De Gaulle
is ls „den Franschen George Washington"
letiteld heeft. De achterdocht ten aan-
1 ien van autocratische bedoelingen van
I en generaal is nu weggevaagd, heeft al-
hans de nederlaag geleden en ook de
ingelsche en de Amerikaansche pers spre-
en hun voldoening over het resultaat uit.
oCe New York Times schreef gisteren over
ien nieuwe overwinning van de democra-
I ie
i; Het is niet verstandig te vroeg te
uichen. De Gaulle zal groote wijsheid en
j nicht moeten toonen om de verdere ont-
B wikkeling te kunnen leiden. Het komende
aar zal beslissend zijn voor het Fransche
I erstel. In elk geval heeft het nu een ge-
Onden grondslag voor verbetering van
>ii)n democratische instellingen gevonden.
jesteund door een meerderheid in de
lonstituante (die wellicht met den steun
z an enkele kleine groepen, twee derden
al bedragen) zal De Gaulle verder kun-
en werken. R. P.
Vast staat thans, dat 11 Nederlandsche
officieren, die op weg naar Bandoeng
door Indonesiërs te Patjes werden gevan
gen genomen en in de gevangenis van
Tiandjoer werden opgesloten, zyn ver
moord. Hun namen zijn bekend en zullen
binnenkort worden doorgegeven. Tevens
is komen vast te staan, dat negen Neder
landers. die door de Indonesiërs als gij
zelaars naar Buitenzorg waren gevoerd,
eveneens zijn vermoord. Bevestigd wordt,
dat de toestanden te Buitenzorg verschrik
kelijk waren. In de gevangenis aldaar zijn
eenige Amerikanen, een Engelschman, een
Tsjech en een Zwitser mishandeld.
De Geallieerde troepen te Semarang
zijn een brigade sterk. Overeengekomen
ls dat de Indonesiërs heden hun wapenen
zouden neerleggen. De Indonesische lei
ders zijn gewaarschuwd, dat pogingen
zich meester te maken van de motorvoer
tuigen van de Gurkha's, die Maandag
naar Ambarawa zijn vertrokken, als een
oorlogsdaad zal worden beschouwd. Be
loofd is, dat de Nederlandsche en Indo-
Europeesche leden van de Rapwi. die se
dert verleden Maandag te Ambarawa ge
vangen zitten, in vrijheid zullen worden
gesteld. In de gevangenis aldaar zitten
verder nog ruim duizend andere Neder
landers en Indo-Europeanen. Zij zullen,
200 per dag, naar de kampen worden over
gebracht.
Door de aankomst der Geallieerde troe
pen zal nu de situatie in Ambarawa. waar
ongeveer 10.000 vrouwen en kinderen zijn
opgesloten, beter worden De watertoe
voer naar het kamp was door de Indone
siërs afgesneden. De plaatselijke comman
dant van de Rapwi, wing Commander
Tuil, heeft verklaard, dat in het gebied
van Ambarawa „volkomen anarchie
heerscht. De gematigde nationalistische
leiders zijn niet in staat de jeugdbewegina
en de militie te controleeren De toestand
was nog verergerd, doordat de Japanner*
in Solo de nationalisten groote hoeveel
heden wapens hadden overhandigd. De
Japansehe gevangenen in Ambarawa had
den hiervoor al moeten boeten doordat
23 van hen door Indonesiërs zijn ver
moord. Tuil heeft nog verklaard, dat de
extremisten bij het streven naar onaf
hankelijkheid de van de Japanners afgeke
ken totalitaire tactieken volgen Over het
lot van vele weggevoerde Nederlanders
en Indo-Europeanen is nog niets bekend.
Tuil geloofde, dat de staf van de Rapwi
alsmede de geïnterneerde vrouwen en
kinderen in Ambarawa veilig zijn, hoe
wel de toestand precair is. Het vliegveld
van Semarang is door de Gurkha's zon
der strubbeling overgenomen.
Binnenkort zal het volgens een mededee-
ling van het Z.O. Azië commando moge
lijk zijn de sterkte der Nederlandsche
troepen op Java uit te breiden, waardoor
het voor de Nederlandsche autoriteiten
mogelijk zal worden de volledige controle
in de betreffende gebieden op zich te
Extra jam
Op 4 November zal een bon bekend ge
maakt worden voor een extra uitkeering
van jam van 250 gram per persoon.
Snoep
11 November komt een bon, waarop men
kan kiezen 100 gram chocoladereepen of
100 gram suikerwerken.
Waschpoeder-Zeeppoeder
Van de zijde der fabrikanten wordt
medegedeeld: De te distribueeren Wasch-
poeder, die een vetgehalte heeft van 27%
(voorschrift Rijksbureau Sectie Zeep) is
volgens de bepalingen der Warenwet geen
„zeeppoeder" doch waschpoeder. Wel is
het vetgehalte in vergelijking met die van
tijdens den oorlog aanmerkelijk hooger
(27% en 14%), doch op de verpaklcingen
zal vermeld staan waschpoeder, dit om
later teleurstelling te voorkomen. De
grens van waschpoeder en zeeppoeder is
bij 30% vetgehalte.
Zeep
De fabrieken hier te lande zijn begon
nen met de fabricage van huishoudzeep
Met toiletzeep wordt waarschijnlijk nog
gewacht tot 1946.
Ook met de fabricage van scheerzeep is
begonnen. Naast de z.g. Shaving-sticks
wordt er ook schuimende scheerzeep in
tubes gemaakt en eveneens snelscheer-
creme (zonder zeep. kwast of water),
waarvoor resp. op de scheerzeepbon 50
gram (scheerzeep), 100 gram (tube scheer
zeep) en 400 gram snelscheercreme be
schikbaar wordt gesteld naar keuze van
het publiek.
Tegen smokkelen
Verscherpte grenscontrole
In de grensstreek is de controle door
ambtenaren en politie zeer verscherpt.
Men wil een einde trachten te maken aan
den ongehoord grooten smokkelhandel in
diverse artikelen van België naar ons
land, omdat deze smokkelhandel geen ge
ring economisch gevaar beteekent.
Nationalisten gearresteerd
Zes vooraanstaande nationalisten uit
Buitenzorg zijn gearresteerd en onder
strenge bewaking naar Batavia gebracht,
waar zij door den oudsten Britsehen offi
cier verhoord werden. Onder deze zes be
vindt zich een der leiders van een extre
mistische groep. Naar wij vernemen zou
deze arrestatie in verband staan met de
gebeurtenissen te Depok en Pledang.
BINNENLAND
Te Nijmegen is overleden de bekende
taalgeleerde Prof. Dr. J. v. Ginneken.
De namen van de twee opvarenden uit
Vlaardingen, die deel uitmaakten van de be
manning van den ter hoogte van Noordwijk
op eer. mijn geloopen en verganen stoom-
logger SCH 161, lulden: A. Breer en W.
Poetuin.
Ir. F. G. den Hollander, tot voor kort
direcleur-gentraal voor handel en nijverheid
is benoemd tot directeur-generaal voor het
verkeer.
In de Bijenkorf te 's Gravenhage is een
tentoonstelling „ondergrondsehe strijd in
beeld en document" geopend.
De bekende oud-Indië vlieger Van Weer
den Poelman, die de eerste vlucht naar Ne-
derlandsch-Indië maakte, ls Vrijdagmiddag
J.l. te Laren (Gld.) door een auto gegrepen
en gedood.
Zonder toestemming van de rijksbemid
delaars mogen looien verhoogd worden tot
115 van het loon van 31 Oct. 1942 en 125
van dat van 10 Mei 1940.
Hedenavond wordt te Rotterdam de
„Willem van Oranje" verwacht met 160 ossen
en 600 ton suiker die ons geschonken zijn
door Ierland.
Het personeel van de gemeentelijke ar
beidsreserve te Amsterdam staakt omdat de
loonen onvoldoende worden geacht. 800 man
die onder Halfweg werkten hebben het werk
neergelegd, ook de menschen die bij het
boschplan in de Haarlemmermeer te werk
gesteld waren, zijn Maandag niet aan den
arbeid gegaan.
De verkeersstremming aan de brug te
Hedel is opgeheven. Het verkeer daar kan
weer normaal plaats hebben.
BUITENLAND
De Britsche vloot heeft in den oorlog
730 schepen en ongeveer 50.000 man verloren.
Bij de a.s. verkiezingen in Hongarije
zullen de politieke partijen niet met een ge
meenschappelijke lijst uitkomen.
De Unrra staat op den rand van een
bankroet, aangezien zij met de beschikbare
middelen nog slechts voort kan tot begin
Januari 1946
Tweederde van de Chineesche provincie
Sjantoeng is in handen van de communisten,
die aanvallen doen op de troepen der cen
trale regeering. De gouverneur van Sjan
toeng hoopt, dat door overleg te Tsjoeng-
king het conflict kan worden gesust.
De Japansehe edellieden zullen binnen
kort afstand doen van hun titels. Er ls
voorloopig evenwel geen sprake van afstand
van het uitgebreide grondbezit.
De Aga Khan viert dit jaar zijn 60-jarig
(diamanten) jubileum als leider van de
groote sectie der Ismallia's. Bij die gelegen-
Hel woord is aan...
Ralph Waldo
Trine:
De waarlijk wijze
mensch zal nooit iemand
als zijn vijand erkennen.
heid zullen zijn bewonderaars hem zijn ge
wicht in diamanten aanbieden
Bij de verkiezingen in Algiers haalden
de communisten en de M.R.P. elk 4 zetels,
de radicaal-socialisten J, de socialisten 2 en
de andere partijen 1.
De Deensche Nazi-partij zal mogen deel-
nemen aan de a.s. verkiezingen. Het is n.L
grondwettelijk onmogelijk een partij uit te
sluiten, die bij de vorige verkiezingen ver
tegenwoordiging kreeg in het parlement.
IJMUIDEN
De Sibajak van Southampton
vertrokken
Het m.s Sibajak van den Rotterdanvsche
Lloyd. dat 21 October in Southampton was
aangekomen, is 22 October van genoemde
haven naar Port-Said en Bombay ver
trokken.
Groote drijvende bok terug
De Heracles, de 250-tons drijvende bok
van Kraaijeveld's Transport Maatschappij
te Rotterdam, de grootste htjschbok van
Nederland is in Duitschland vrijwel onbe
schadigd teruggevonden en reeds naar
Delfzijl getransporteerd. Binnenkort wordt
het gevaarte naar Rotterdam terugge
sleept.
De vaart op Engeland
Het is bekend, dat vóór den oorlog een
groot gedeelte van de wilde vaart op En
geland. alsmede van de kustvaart in dat
land zelf, in handen was van de Neder
landsche coasters, flinke motorvaartuigen
van een paar honderd ton. Volgens een
bericht van United Press uit Londen heeft
thans de president van de Tyne-Tees
Shipping Company verklaard, dat tenge
volge van de Britsche regeer in gsbeper-
kingen in de scheepvaart, Nederlandsche
schepen het monopolie van de vaart tus
schen den Tyne-mond en de havens van
Amsterdam, Rotterdam en Dordrecht gaan
veroveren. De president, wiens maat
schappij vroeger deze vaart in handen
had verklaarde, dat tenzij maatregelen
genomen worden waardoor zijn maat
schappij deze vaart kan hervatten, de ge-
heele route in handen der Nederlanders
zal overgaan.^
Kerkelijk bureau opgericht
Alhier is opgericht een kerkelijk bureau
van de Ned. Herv. Gemeente. Hier worden
al de gegevens geregistreerd. Het bureau
houdt iederen Maandagavond zitting in
de consistorie, waar men voor alle in
lichtingen terecht kan.
Een blik in de toekomst
1 November viert een verdienstelijk hoofd
ambtenaar der gemeente Heemstede, Ir. W.
J. A. Duynstee, directeur van het gas-,
water- en electriclteitsbedrljf, zijn 25-jarig
jubtle. Ongetwijfeld zullen velen deze ge
legenheid aangrijpen om te laten blijken,
dat zij hem niet alleen om zijn bekwaamhe
den maar ook om zijn persoonlijkheid waar-
deeren.
Een gelukkige omstandigheid is, dat me
vrouw Duynstee, die enkele maanden geleden
door een verdwaald schot, dat op straat
gelost werd, zeer ernstig gewond werd, weer
geheel hersteld is.
Ir, Duynstee studeerde van 1908 tot 1913 te
Delft, waar hij het diploma voor electrotech-
nisch ingenieur behaalde. Eerst werkte hij
2 jaar aan het Provinciaal Electrisch Net in
Groningen en daarna van 1915 tot 1920 aan
de gemeentebedrijven te Eindhoven. Dit
stelde hem in staat zich in te werken in de
vraagstukken van gas en water.
Sinds 1920 kennen wij hem te Heemstede.
Het jubile was voor ons aanleiding eenige
vragen te stellen over de Heemsteedsche be
drijven, Daarbij bleek, dat Ir. Duynstee het
als vakman wel jammer vond, dat de Heem
steedsche fabriek nu geen gas meer produ
ceert maar het van Haarlem betrekt, zake
lijk gezien was het evenwel een verstandige
overeenkomst. Trouwens zoo vervolgde hij
in de toekomst zullen er weinig gasfa
brieken meer zijn, die zelf gas produceeren.
Ik zit in de commissie voor de coördinatie
der gasbedrijven in Nederland en daar is dat
vraagstuk aan de orde. Er is concurrentie
tusschen gas en eleclricileit voor kookdoel-
einden. Beide zijn gelijkwaardige producten
voor den verbruiker, ook al zijn er die per
soonlijke voorkeur hebben voor electriciteit.
Maar wat de productie betreft ls er geen
gelijkwaardigheid. Van 100 k.g. kolen produ
ceert een centrale 25 nuttige brandstof als
electriciteit, dat doet een gasfabriek ook,
maar levert dan bovendien nog 50 V» ver
edelde brandstof In den vorm van gas. ter
wijl er bovendien nog bijproducten gefabri
ceerd worden die vooral voor onze chemische
industrie onontbeerlijk zijn. Het zou onver
antwoord zijn om vette kolen, die onze Lim-
burgsche mijnen opleveren, en die zich uit
stekend leenen voor gasfabricage, voor ge
wone stookdoeleinden te gebruiken. De
centrales kunnen gestookt worden met
magere kolen en afval.
Er zal dus altijd in ons land gas geprodu
ceerd worden. De Hoogovens te IJmuiden
leveren het gas als bijproduct. Op dit oogen-
i blik leveren de Hoogovens gas aan Velsen,
Beverwijk. Castricum en Haarlem, maar het
is mogelijk in de toekomst die levering uit
te breiden. Het zal vermoedelijk noodig zijn
de transportleiding die nu de verbinding
met Haarlem geeft, te vergrooten. Op dit
oogenblik wordt daarvoor de oude leiding
gebruikt die indertijd gelegd is toen Haar
lem aan Velsen gas leverde. Die nieuwe,
grootere leiding, zou in de tunnel gelegd
kunnen worden die nu in Velsen gemaakt
wordt. Het wordt niet uitgesloten geacht,
dal de Hoogovens in de toekomst heel Noord-
Holland van gas voorzien. Bovendien zou het
mogelijk zijn het overige deel van Neder
land van gas te voorzien met een groote
cokcsfabrlelc die in het centrum van ons land
gesticht wordt. In de praktijk is gebleken
dat afstanden geen bezwaar zijn. Het trans
porteeren van gas is goedkooper dan het
transport van electriciteit.
Natuurlijk kwam ook de rantsoeneering
van gas en electriciteit ter sprake. Op onze
vraag: „hoe lang denkt u dat wij nog aan
die rantsoeneering vast zitten?" luidde het
antwoord: „Ilc ben bang. dat het nog wel
twee jaar zal duren voor wij op dit gebied
weer den normalen toestand terug gekregen
hebben dat ieder weer zooveel gas en electri
citeit gebruiken mag als hij wil. Dit sluit
niet uit. dat in de toekomst i-.et rantsoen ver
hoogd zal worden, want wij weten, dat het,
vooral wat het gas betreft, zeer laag is. Toch
hebben wij in Heemstede geen klagen over
de verbruikers, in het algemeen houdt men
zich goed aan de rantsoenen. Gelukkig i3
het mogelijk de onbillijkheden, die aan een
algemeene regeling vastzitten, wat tegemoet
te komen door de wijze waarop die wordt
toegepast.
Een goede straatverlichting is altijd een
stokpaardje van mij geweest zoo zei Ir.
Duynstee. Heemstede was de eerste gemeente
met een goede natriumverlichting op den
Heerenweg! Het is jammer dat de straatver
lichting nu zoo beperkt moet zijn. Heem
stede mag thans van hetgeen in 1939 voor
straatverlichting verbruikt werd slechts 10
van gas en 20 van electriciteit opmaken.
Haarlem en andere gemeenten boven de 30.000
inwoners mogen voor gas en electriciteit
belde tot 20 gaan. Die regeling is voor
Heemstede onbillijk want Heemstede is wat
zijn bebouwing betreft gelijk te steller, met
Haarlem. Daarom pogen wij het percentage
voor Heemstede verhoogd te krijgen. Boven
dien wordt getracht toestemming te krijgen
het denkbeeld dat in Haarlems Dagblad aan
bevolen is, om 's nachts de electrische straat
verlichting te laten branden. omd|t ei dan
toch electrische energie over is. tc mogen
uitvoeren. Die electriciteit moet dan bulten
de bedoelde 20 vallen.