IJmuider Courant Meer en Bosch Angstgevoelens bij de leiders Kolenvoorziening verbetert •Oe .Taarean» N'o. 1816! Bureaux: Kennemerlaan 154, IJmuiden - Telefoon 5437 Te Haarlem: Gr. Houtstr. 93 Telefoon 10724. Kennemer Editie van Haarlems Dagblad Directcur-Ifoofdrcdncteur: Robert Pccreboom Woensdag 24 October 1943 Uitgave van de Stichting Voorlichting te Haarlem. Abonnementen: p. week 31 ct. per kwartaal 4. H2T is nu drieënhalf jaar geleden, dat door het optreden van N.S.B.'ers en Duitschers hel prachtige werk van de Christelijke Vereeniging voor de Verple ging van Lijders aan Vallende Ziekte, in haar inrichtingen Meer en Bosch te Heem stede en Bethesda Sarepta te Haarlem, werd afgebroken. In die inrichtingen wer den sinds tientallen jaren de ernstige ge vallen van epilepsie uit geheel Neder land opgenomen. Er was een tijd, waarin het scheen dat geen kruid tegen deze ziekte gewassen was en de behandeling zich vrijwel tot verpleging behaalde. Later werd dat anders en in de' tien jaren, die aan den tweeden wereldoorlog voorafgingen, werden groote overwinnin gen behaald in de bestrijding van de ge vreesde ziekte. Met groote zorg toegepas te geneesmethoden hadden niet alleen ten gevolge. dat de frequentie van de toeval len gedecimeerd werd, maar ook dat in een belangrijk percentage van de geval len genezing werd bereikt. Onder de lei ding van den geneesheer-directeur dr. B. Ch. Ledeboer verwierf het werk interna tionale vermaardheid. Door modernisee ring en uitbreiding van de inrichtingen, die vooral tot heilzame uiting kwam door den bouw van de Koningin Emma Kli niek op Meer en Bosch, werd de ontwik keling sterk bevorderd. In 1939, vlak voor den oorlog dus, leidde een internationale er.quèle betreffende de zorg voor epilep tici m alle landen, met inbegrip dus van Amerika, tot de uitkomst, dat ons land en speciaal het werk van de Chr. Veree niging de eerste plaats innam. Omgeven door de zorgen van bestuur, medici en een groot verplegend personeel, in intense en toegewijde samenwerking, had het een bloei bereikt, die voor de toekomst slechts verdere toeneming scheen te beloven, te meer omdat het onderzoek op dit gebied onvermoeid werd voortgezet De oorlog zou ook dit verstoren, zij het dan tijdelijk. Begin Mei 1940 waren twee broeders ontslagen, die zich niet in de samenwerking hadden willen voegen, N.S.B.'ers waren geworden en de gemeen schap verstoorden. De kwade trouw van deze lieden leidde tot al hetgeen volgen zou tijdens de bezetting. Zij eischten hun reïnstallatie. Die werd vermeden bij een overeenkomst, die zij later verbraken. De commissaris voor de nSet-commercieele vereenigingen, Müller-Lehning, eischte daarbij opnieuw hun weder-aanstelling, die door het bestuur geweigerd werd. De bedoeling van den eisch was kennelijk „celvorming". In bijeenkomsten van den geneesheer-directeur met de broeders en zusters en het overige personeel bleek, dat allen de ernst van den toestand be grepen en zich achter bestuur en directie schaarden. Want toen werd al begrepen, dat een aanslag op de inrichtingen tot ver pleging van geesteszieken in ons land werd voorbereid. Meer en Bosch en Bethesda-Sarepta moesten als proefgeval dienen. Tot de programpunten van het nationaal socialisme behoorde immers ge dwongen sterilisatie van degenen, die het als ongeneeslijk-zieken beschouwde! „Aus- rotten von unheilbaren Kranken" was de Duitsche term. Principieel verzet tegen dit heillooze streven was des te noodzakelijker, omdat in Duitschland de epilepsiebestrijding al ontaard was.*De ziekte was daar officieel tot erfelijke ziekte verklaard, waarmee alle toevallijders onder de sterilisatie- wetten waren gebracht. Bekende geleer den, die zich vóór 1933 met wetenschap pelijke voorzichtigheid over de rol, die erfelijkheid bij epileptische verschijnselen zou spelen, hadden uitgelaten bleken na Hitiers optreden er plotseling van over tuigd, dat het een uitgemaakte zaak was._ De afwijzing van Müller-Lehnings eisch' leidde ertoe, dat bestuur en directie van de Chr. Vereeniging werden afgezet en vervangen door N.S.B.'ers. De voorzitter van het ontslagen bestuur, ds. J. C. van Dijk te Bloemendaal, deelde bij de over dracht aan het nieuwe bestuur mede dat het geheele personeel, alle broeders en zusters op één N.S.B.-lid na en alle tuin lieden, monteurs, timmerlieden enz. hun ontslag hadden ingediend en binnen een week zouden verdwijnen. Dit was het be slissende oogenblik. De uittocht van de patiënten begon ook, want de gewaar schuwde familieleden haalden de zieken naar huis. Tenslotte riepen de N.S.B.'ers de Duitschers erbij, maar die bereikten niets en moesten wel in verdere evacuatie van de inrichtingen toestemmen. Onmiddellijk daarop werden het be stuur, degeneesheer-directeur en de hoofdbroeder gearresteerd en te Amster dam gevangen gezet. Na vijf weken wer den zij, om onbekende redenen, plotseling weer losgelaten. En dadelijk organiseer den zij een uitgebreiden nazorgdienst voor de naar hun gezinnen vertrokken patiënten. Zes broeders bereisden regel matig het land en brachten rapporten uit aan dr. Ledeboer. Men deed voor de pa tiënten wat mogelijk was. Een opgericht steunfonds, het werk van de oude hulp- vereeniging De Macht van het Kleine en de bijstand van de federatie van Diaco nieën der Herv. Kerk waren van groot belang. De N.S.B.'ers slaagden erin een klein aantal patiënten, die in andere inrichtin gen waren ondergebracht, terug te halen maar het werk op Meer en Bosch konden zij slechts op beperkten voet voortzetten en het kenmerkte zich door tekortkomin gen en onbekwaamheid. In 1944 zetten de Duitschers hen eruit en maakten zij van Achtergrond der Indonesische kwestie Soekarno en Hatta werden door extremisten gevangen gehouden „Men moet de Indonesische kwestie op menscheüjke wijze benaderen en den te- genwoordigen toestand, na zooveel jaren van Japansche terreur en demoralisatie, psychologisch bezien" verklaarde een ge allieerd officier, die bij de Rapwi op Java werkte en thans met verlof in Engeland is. aan enkele vertegenwoordigers van de Nederlandsche pers. Hij is zelf na de Ja pansche invasie gevangengenomen en heeft kennisgemaakt me? vrijwel alle krijgsgevangenkampen op Java. Zijn laat ste indrukken van de toestanden op het eiland dateeren van drie weken terug. Als Rapwi-officier heeft hij gesproken met tal van Indonesische leiders. „Soekarno en Hatta zijn, vóór zij de Indonesische republiek uitriepen. 48 uur door de extre mistische jongeren gevangengehouden, die hen blijkbaar niet hebben vrijgelaten voordat zij met de extremistische ideeën hadden ingestemd." De officier geloofde, dat de achtergrond van de kwestie voor een groot deel door de angstgevoelens voor hun leven of hun hooge betrekking der betrokken nationalisten worden be paald. De Nederlandsche en Maleische radiouitzendingen* uit Australië hebben het hunne hiertoe bijgedragen. De feite lijke gebeurtenissen verklaarde de zegs man voornamelijk uit de houding der Ja panners, die, toen zij inzagen dat zij den oorlog gingen verliezen, den Indonesiërs de onafhankelijkheid hebben beloofd om een opstand in den rug te voorkomen. Mr. van Kleffens: aandringen overbodig" Het Engelsche dagblad de „Times" bevat een verklaring, welke door den Nederlandschen minister van buiten- landsche zaken, Mr. E. N. van Klef fens, tegenover een correspondent van de Times gedaan is. Mr. van Kleffens verklaarde onder andere zich er over te verwonderen, dat in het licht van de tegenwoordige verschrikkelijke feiten in de pers zoo weinig aandacht werd besteed aan den toestand van die tien duizenden menschen mannen, vrou wen en kinderen waarvan velen van Britschen landaard zijn, die tezamen zijn gedreven en leven onder omstan digheden van vuil, ziekte en voort durende bedreiging. De Nederlandsche regeering heeft bij herhaling en in het openbaar bewezen dat zij, verre van de nationalistische beweging te ver- oordeelen, geneigd is al hetgeen daar in gezond is te erkennen, en dat veel van de dingen die de laatste weken op Java gebeuren hierin geen verande ring brengen. Voorts zei Mr. van Klef fens, dat er eenige misvattingen opge helderd moeten worden. „Wij zijn het aan onze reputatie als verstandige natie verplicht, het duidelijk te maken dat geen aandringen van buitenaf noodig was om ons de wijsheid te doen inzien onze plannen kenbaar te maken aan alle goedwillende Indonesiërs, die toch meer dan drie jaar van de rest van de wereld afgesloten zijn geweest De Nederlandsche autoriteiten ter plaatse hebben hun instructies ontvan gen om van den beginne in dezen geest te handelen. Tusschen hen en de Nederlandsche regeering bestaat niet, noch heeft ooit bestaan eenig verschil in gezichtspunt, welke conclusies er ook in het tegendeel getrokken mogen zijn". „De toestand in de kampen der burger lijke geïnterneerden is duizendvoudig ver beterd. Op het oogenblik behoeft men zich daar in Nederland geen zorgen over te maken. De aanvoer van levensmiddelen en medicijnen in de kampen baart geen zorgen: alleen is in sommige kampen op Midden-Java de watervoorziening een probleem. Er zijn Geallieerde troepen ter bescherming aanwezig." De treineloop op Java is practisch nor maal; ook de electriciteitsvoorziening en de waterleiding functionrveeren nog over het geheele eiland. De Japanners hebben wel hier en daar geplunderd, maar ver nielingen op groote schaal zijn niet voor gekomen. De ontstane schade is meestal te wijten aan verwaarloozing. Dit geldt voor de huizen zoowel als voor de indus trieën. Het transportprobleem is ook op Java groot, zoodat het steeds in voldoende ma te aanwezige voedsel moeilijk op de be stemde plaatsen te krijgen is. Er is ech ter reeds eenige kolenimport uit Suma tra. waardoor de vrachtauto's, die nu het hout voor het spoorwegverkeer moeten aanvoeren, vrij zullen komen voor de voedselvoorziening. De prijzen liggen nu op een iets lager peil dan vóór de Japansche capitulatie. Sinds 1942 is er een constante inflatie aan den gang. die de laatste 4 maanden voor de bevrijding catastrophalen omvang aan nam. Voor zilvergeld kon men evenwel alles krijgen. Veel woorden van lof sprak de officier nog over de houding der Nederlandsche vrouwen, die zich gedurende de internee- ring van een prachtige zijde hebben laten zien. De Geallieerde krijgsgevangenen meenen, dat er voor hen een monument moet worden opgericht. Ook de jongens van beneden de 10 jaar, nog niet geïnter neerd dus, gedroegen zich voorbeeldig „Zij verrichtten het werk van een vader en een grootvader Tenslotte wees de officier nog op de groote moeilijkheden, die de Britten van het S.E.A.C. hebben te overwinnen. Eerst op 15 Aug. werd Ned.-Indië onder com mando van adm. Mountbatten geplaatst. Tien dagen eerder dan verwacht werd konden er reeds Geallieerde troepen op Ja'va aan wal worden gezet. Engelsche havenstaking Vrijdag ten einde Op grond van de te Londen gehouden nationale conferentie van gedelegeerden der havenarbeiders bestaat er hoop, dat er Vrijdag a.s. aan de stakingen een einde zal komen. Er is n.l. een resolutie aange nomen, waarin op onmiddellijke werk hervatting wordt aangedrongen. Voorts werd verklaard, dat het aanbod van de werkgevers niet als aannemelijk kan wor den beschouwd; de onderhandelingscom missie wordt gemachtigd de besprekingen voort te zetten, om te trachten een aan nemelijke basis voor regeling te vinden. Indien de onderhandelingen zouden mis lukken, zal men aan de regeering ver zoeken de noodige stappen te nemen voor het totstandbrengen van een blijvende regeling. Meer en Bosch een oorlogsziekenhuis. Pas na de bevrijding kon het aan zijn oude bestemming worden teruggegeven. Bestuur, directie en personeel keerden na ruim drie jaar terug en vatten met blijd schap de roeping weer op, waarvoor zij zulke offers hadden gebracht. Hun ver zet, het falen van het Duitsche „proef geval", heeft ongetwijfeld veel voorko men en is een groote episode in de bezet tingsjaren geweest. Deze en andere gebeurtenissen uit den oorlogstijd werden gisteren gememoreerd in een feestelijke bijeenkomst, naar aan leiding van de hervatting van het. werk der Chr. Vereeniging in de kapel Irene op Meer en Bosch gehouden. Eerder kon dat niet gebeuren, omdat de bezetters zooveel beschadigd hadden en er dus zoo veel te herstellen viel. Op Meer en Bosch is nu het werk geconcentreerd. Dr. Lede boer duidde in zijn rede alweer op be langrijke plannen voor de toekomst. Een groot aantal patiënten is al teruggekeerd en het fijn-afgestemde apparaat, dat in dertijd zoo ruw verstoord is door de Nazi's, werkt weer tot zegen van velen. Er wer den gisteren elf redevoeringen gehou den. Er was voldoening. Allen waren er en ook de autoriteiten. Ik citeer een ge lukkig woord van den burgemeester van Heemstede: „Voor den oorlog waren wij trotsch op Meer en Bosch, nu zijn wij ei nog trotscher op". Het zal algemeen be aamd worden. R. P. Hel woord is aan.. Milton: Wie zijn vijand be dwingt door geweid heeft hem maar half be dwongen. Geen conflict in het Visscherijbedrijf Centrale Bond boekt een succes Zooals gemeld, zijn de trawlers, die tengevolge van de staking een tijdlang werkeloos in de Visschershaven hadden gelegen, de vorige week successievelijk naar zee gegaan, echter op voorwaarde, dat als de booten weer binnen waren, een bevredigende oplossing voor de oorzaak van het conflict gevonden moest worden, voor deze opnieuw gingen varen Het heeft er thans allen schijn van, dat deze bevredigende oplossing gevonden is en wel tijdens eenige in Den Haag ge houden besprekingen, waaraan van re- geeringszijde o.a. hebben deelgenomen de heeren Bonnema, secretaris-generaal van het departement van Landbouw. Vissche- rij en Voedselvoorziening, namens den buitenslands vertoevenden minister, hoofdambtenaren van het Rijksbureau voor Voedselvoorziening, de chef van het Rijksbureau voor Chemische producten, de directeur van het C.D.K. en van het Rijksbureau voor Tabak- en voor de vis- schers de heeren A. Kievit voorzitter van het hoofdbestuur, A. Verbaan, voorzitter van de afdeeling IJmuiden van den Cen- tralen Bond en de schippers van de Vikingbank en de Maria Elizabeth. De besprekingen hebben tot een alles zins bevredigend resultaat geleid Zoo danige toezeggingen werden gedaan, dat als vaststaand mag worden aangenomen, dat het conflict thans voorgoed van de baan is. Proteststaking der bouwvakarbeiders Dezer dagen hebben afgevaardigden van de bouwvakarbeiders een bespreking ge houden, welke op verzoek der arbeiders was bijgewoond door het landelijk bestuur van de Eenheids-Vakcentrale. Vanwege de leiding werd er op gewezen, dat het hier een aangelegenheid aold. die landelijk geregeld diende te worcïèn. Er is inmid dels een onderhoud met den betrokken minister aangevraagd, doch tot heden is dit nog niet toegestaan. Het bestuur heeft thans besloten, tegen a.s. Donderdag een proteststaking uit te schrijven voor de bouwvakken van 24 uur. Chr. Gereformeerde gemeente De Chr. Gereformeerde gemeente van IJmuiden was, zooals vele andere kerken hier en elders door de evacuatie her- en derwaarts verstrooid. Thans is de ge meente weer vereenigd en heeft zij ook haar voorganger ds. A. Swiep weer terug. Ds. Swiep, die in Zwaagwesteinde een onderkomen had gevonden is in zijn pas torie teruggekeerd en a.s. Zondagmorgen hoopt hij weer den dienst te kunnen lei den, echter nog niet in de eigen kerk, maar in een lokaal van de B.L.O.-school aan de Houtmanstraat. De kerk aan de Marconistraat is nog niet hersteld. Limburg geeft nu 22.000 ton per dag Gedurende de laatste weken is een flinke verbetering opgetreden in de hoeveelheid kolen, die thans per dag in de Limburgsche mijnen worden ge dolven. Bedroeg gedurende de maand Augustus de gemiddelde opbrengst 18000 ton per dag, in September steeg die tot meer dan 20.000 ton. waarna in begin October een productie van 22.000 ton werd bereikt. Binnenkort hoopt men een hoeveelheid van 25.000 ton per dag te kunnen delven, waarmede men niet ver meer verwijderd zal zijn van het benoodigde minimum van 26.000 ton per dag. Voor de Nederlandsche kolenvoorzie ning beteekenen de stakingen in de Ver- eenigde Staten een ernstige handicap. Gedurende de periode van 1 September 1945 tot 1 Januari 1946 was aan ons land een kwantum van 600.000 ton toegezegd. Van deze hoeveelheid is tot dusverre nog slechts 150.000 ton ontvangen. Gelukkig schijnen de stakingen in Amerika weer af te nemen, zoodat binnenkort wederom op aanvoer van die zijde kan worden ge rekend. Mede waar het hier om gaskolen van zeer goede hoedanigheid gaat, drin gend benoodigd door gasfabrieken, is de hervatting van de toegezegde leveranties voor ons land van vitaal belang. Compen satie immers kan niet worden verkregen door aanvoer uit het Ruhrgebied, daar geen wijziging kan worden gebracht in de aan Nederland door de geallieerden toe gewezen hoeveelheid. Bij een verder opvoeren van de Neder landsche kolenproductie moet men reke ning houden met drie factoren: 1. het aantal mijnwerkers; 2. de indivi- dueele prestaties: 3. de materiaalvoorzie ning. Op het oogenblik komt men in de Ne derlandsche mijnen eenige duizenden mijnwerkers te kort Aanvulling stuit op bezwaren. De Duitschers hebben zich tij dens de bezetting zoo gehaat gemaakt in c" mijnstreek, dat Nederlandsche mijn werkers onder geen beding met de Duit schers willen werken. Van de zijde der overheid wordt thans de mogelijkheid overwogen, Polen te laten werken, wanneer niet voldoende inheem- sche werkkrachten gevonden zouden wor den. In Augustus bedroegen de individueele arbeidsprestaties 51 procent, dit percen tage is op het oogenblik tot 63 procent opgeloopen. Men hoopt het peil van 80 procent in sommige mijnen is dit reeds bereikt te kunnen benaderen. Van groot belang is de aanvoer van mijnhout. De Nederlandsche bossehen zijn door de Duitschers gedurende de oorlogs jaren dusdanig gedund, dat een verder kappen van hout niet verantwoord is. De geallieerden hebben ons evenwel in Duitschland 17000 M3 geveld hout toege wezen. alsmede een hoeveelheid van 140.000 M3 op stam toegezegd. Daarmede kan voorloopig in de behoeften worden Scheermesjes Met Ingang van 25 Oct. mogen per ingenomen tabaksbon R 16, vijf scheermesjes afgeleverd worden.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

IJmuider Courant | 1945 | | pagina 1