IJmuider Courant
Het Herstel
Nog geen onderhandelingen
Soerabaja nog niet rustig
B(V Jaargang ^To. 18166
Bureaux: Kennemerlaan 154,
IJmuiden - Telefoon 5437
Te Haarlem: Gr. Houtstr. 93
Telefoon 10724.
Kennemer Editie van Haarlems Dagblad
Directeur-Iïoofclredacteur: Robert I'eorebooi»
Dinsdag 30 October 1943
Uitgave van de Stichting
Voorlichting te Haarlem.
Abonnementen: p. week 31 ct.
per kwartaal 4.-.
DS minister-president heeft de ophef
fing van het Militair Gezag aange
kondigd. Sinds 1 October zijn er nog maar
jps militaire commissariaten in werking,
namelijk ;r. Assen. Arnhem, Utrecht. Am
sterdam. Den Haag en Vught. Maar die
zullen nu ook verdwijnen en omtrent
1 Januari zal de staf van het M. G. won
der. opgeheven. Generaal mr. Kruis is
inmiddels tot chef van den Generalen
Staf benoemd. Dat het Militair Gezag ten
einde spoedt is een belangrijk verschijn
sel op den weg naar herstel van normale
toestanden in ons land, ook al is er bij
vermeld dat de bijzondere staat van beleg
gehandhaafd zal blijven zoolang de regee
ring het dienstig acht. Moge dit zoo kort
mogelijk zijn.
Tiet herstel van normale verhoudingen
zal zich langzaam blijven ontwikkelen. In
den loop van November hopen wij een
Noodparlement te zien optreden inplaats
van het rompparlement. dat alleen de
zaken mag behandelen die de regeering
het voorlegt en dus in feite niet meer te
beteekenen heeft dan de Nationale Ad
vies Commissie, die eraan voorafgïng.
Theoretisch is er een verschil. Het moest
immers beslissen over het wetsontwerp-
Noodparlement en het moet straks beslis
sen over de ratificatie van het Handvest
der Vereenigde Volken. Maar in beide
gevallen bestond eigenlijk geen andere
keus dan goedkeuring van het ontwerp,
zoodat men die besluiten als een formeele
bekrachtiging kan zien. Het debat over
Indië kon niet tot eenige uitspraak lei
den. Gebrek aan bevoegdheid verklaart
de matheid van de parlementaire discus
sies over deze onderwerpen. Niet alleen
het individu maar ook het college wordt
in zijn werkzaamheid sterk beïnvloed
door de verantwoordelijkheid die het
draagt. Daarom zal het Noodparlement,
nog afgezien van zijn breedere samenstel
ling, zonder twijfel grootere activiteit en
krachtiger persoonlijkheid toonen dan het
huidige. Maar het zal in zelfbewustzijn
zoowel als in beteekenis noodzakelijk
achter moeten blijven bij een parlement,
door het volk gekozen. Want dat voelt
zich ten volle in zijn recht, op te treden
namens het volk en door dit volk belast
te zijn met de controle op het regeerings-
beleid.
Ten aanzien van het parlement zien wij
dus de phasen van herstel der normale
verhoudingen zich in duidelijk omlijnde
vormen opvolgen: eerst een paar maan
den Nationale Commissie van Advies,
daarna een paar .maanden rompparlement,
dan een half jaar Noodparlement en ten
slotte als gevolg van de in April te
houden verkiezingen de terugkeer van
de erkende volksvertegenwoordiging, de
Staten-Generaal in hun grondwettelijken
vorm. Pas als wij dat punt bereikt heb
ben, zal inderdaad een groote algemeene
verandering in den toestand optreden,
die het gezag weer volkomen zal vestigen
op de plaatsen, waar het constitutioneel
behoort te zijn.
Al voor dien tijd zullen evenwel be
grootingen verschenen zijn en ook daar
aan bestaat dringende behoefte, omdat
zij zullen dwingen tot financieele reken
schap met den werkelijken toestand,
waarin wij verkeeren. De minister-presi
dent heeft daar ook over gesproken. Er
kennend dat de opheffing van het M. G.
bezuiniging beteekent niemand zal
daaraan twijfelen heeft hij gesproken
over een nieuwe stap. die de regeering
doei om naar een normaal openbaar leven
te komen. Zich in krachtige termen uit
drukkend. heeft hij deze stap ingeluid
met de woorden: „Het besef moet gewekt
worden, dat elk onnoodig uitgeven van
geld uit de openbare kas een misdaad is
tegenover ons volk." De term die op deze
plaats al meer dan eens gebruikt is, n.l.
dat er met geld gesmeten wordt, is ook
door den minister-president gebezigd. De
waarschuwing, die hier geuit is omtrent
hetgeen ons te wachten staat als de cijfers
openbaar worden, heeft ook hij geuit. Hij
is er zeker van dat talloozen menschen
de schrik om het hart zal slaan. En dat
zijn niet alleen belastingbetalers maar
ook diegenen, die deel uitmaken van het
enorme staatsapparaat.
Inderdaad enorm. Straks zal er zwaar
op besnoeid moeten worden. Al wil de
regeering niet „domweg het blauwe pot
lood gebruiken", maar wel aan het volk
de zekerheid geven, dat alle uitgaven in
«11e opzichten verantwoord zijn, zij zal
genoodzaakt zijn te schrappen. Zij zal
het blauwe potlood dus niet domweg,
maar met overleg hanteeren.
Boven al dit herstel verheft zich de
noodzakelijkheid van herstel van het
'Recht op ieder gebied, waarop dit gel
dend moet zijn. Ik heb daar al meermalen
«ver geschreven en zal het er niet bij
laten.
Tot den terugkeer tot normale verhou
dingen behoort ook het herstel van een
normale dagbladpers, die onmisbare scha
kel in het maatschappelijke leven. Er
treedt nu een kleine verbetering in de
papiervoorziening op. Zij beantwoordt
nog lang niet aan de eischen, die nood
zakelijkerwijs gesteld moeten worden.
Verdere verbetering is dringend noodig.
Bij het herstel van normale verhoudin
gen kan men niet afwachten welke maat
regelen de overheid neemt. Het hangt
geenszins alleen van haar af. Het is de
plicht van alle Nederlanders, ertoe mee
te werken door goede Nederlandsche op
vattingen en door hun werklust en niet
let minst: door er zich aan te geven en
In ons land vertoeven momenteel twee leden van liet hoofdbestuur
van het Deense!ie Comité „Holland Hjaeli>en". Oi» het hoofdbestuur
van het Xederlandsche Iloode Kruis worden zij door Prinses Juliana
ontvangen. Zij bood twee statistieken aan van de goederen, waaraan
liet Doensehe volk Holland heeft geholjieii. Van links naar rechts:
Prinses Juliana voorziet do statistieken van hare handteekenlng -
IC. H. Tiixen, voorzitter van het Comité „Holland Hjaclpen" en Prof.
Dr. Richard Eee. (P)
Wanneer de besprekingen in Batavia
tusschen de Nederlanders en vertegen
woordigers der nationalisten zullen begin
nen, is nog niet bekend. De Times-corr,
in Batavia meldt, dat het voor beide par
tijen uiterst moeilijk is hun aanvankelij
ke houding te laten varen zonder aan
prestige in te boeten, maar de Nederlan
ders hebben thans het initiatief genomen
en daardoor hun positie ten zeerste ver
sterkt. Wanneer Soekarno en zijn colle
ga's nu weigeren te onderhandelen, zal
de wereldopinie, waarop zij zooveel prijs
stellen, tegen hen gekant zijn. Aanvaar
den zij het verzoek, dan zullen hun
extremistische volgelingen hen als verra
ders beschouwen en als zij het niet erover
eens zijn, zullen zij van de verdeeldheid
lijden. Een A.N.P.-bencht, heeft aange
kondigd, dat er heden info'rmëele bespre
kingen zouden worden gevoerd ten huize
van generaal Christison, maar niet in
zijn tegenwoordigheid, maar het verblijf
van Soekarno te Soerabaja zal ongetwij
feld vertragend werken, zoo niet op den
aanvang dan toch op het verloop der be
sprekingen.
United Press meldt, dat de gebeurte
nissen te Soerabaja de Britsche plannen
voor een vreedzamede regeling op Java
in de war dreigen te sturen. Politieke
waarnemers zijn ook bevreesd, dat de ge
vechten in Soerabaja een herleving van
het terrorisme ten gevolge zullen hebben
elders op het eiland en inderdaad zijn er
in den afgeloopen nacht in Batavia in
cidenten voorgekomen, waarbij Indone
siërs het leven hebben verloren,
Oorlogscorrespondenten, die Soekarno
verzocht hadden mee naar Soerabaja te
mogen gaan, aangezien zij op die wijze
Revolutie in Brazilië
Volgens de laatste berichten is in Bra
zilië een revolutie uitgebroken. Zij is op
Maandagavond begonnen. President Var
gas is afgetreden en is opgevolgd door
rechter Linhares van het Hooggerechts
hof. Volgens officieele verklaringen wordt
Linhares bijgestaan door Debarros. die
eenigen tijd geleden als hoofd van de fe
derale politie was vervangen door een
jongeren broer van Vargas. Benjamin
Vargas. Enkele minuten, nadat de presi
dent zijn functie had opgegeven, versche
nen in de residentie tanks en men heeft
waargenomen, dat Vargas per automobiel
vertrok.
een indruk zouden kunnen verkrijgen
van de gevaarszone en in staat zouden
zijn de populariteit van Soekarno na te
gaan als hij door de bevolking zou wor
den ontvangen, mochten hem niet verge
zellen.
Attlee naar Truman
Naar men te Londen verneemt zal Att
lee Dinsdag a.s. een verklaring in het
Engelsche Lagerhuis afleggen over een
voorgenomen bezoek aan den president
der Vereenigde Staten. Vermoedelijk zal
dit bezoek in den loop van de komende
drie weken plaats hebben. Truman zou
zijn vastgestelde reizen voor de eersle vijf
weken buiten Washington reeds hebben
afgezegd. De agendapunten voor de ko
mende besprekingen tusschen de twee
staatshoofden zullen vermoedelijk hoofd
zakelijk wereldproblemen betreffen, waar
van de atoombom met aanhangende kwes
ties de voornaamste is. Verder zullen wel
licht andere internationale vraagstukken
aan de orde komen, men denkt in dit
verband aan Palestina en de inter-gealli-
eerde betrekkingen. In welingelichte krin
gen te Londen acht mep het zeer waar
schijnlijk, dat een driemogendhedenconfe-
rentie tusschen Amerika, Engeland en Ca
nada in voorbereiding is.
Nieuwe bonnen
voor Visch
Met ingang van heden kan men zich
visch aanschaffen op bon V 01 van de
bonkaart voor groente, fruit en visch. De
reeds aangewezen bon 636 van de zesde
noodkaart blijft tot nader aankondiging
eveneens geldig.
Op bon 798 van de bonkaart 511 kan men
van vandaag af twee gezuurde haringen
koopen.
Ned.-Indië koopt legervoorraden
De Ned.-Indlsche regeering heeft vol
gens de „New-York Times" voor een waar
de van twintig millloen dollar Ameri-
kaansch materiaal in het Stille Zuidzee
gebied gekocht, bestaande uit medicamen
ten. kleeding en bouwmateriaal, maar geen
wapens of munitie. De prijs was bepaald
op aankoopsprijs min waardevermindering.
Volgens het Amerikaansche departement
van oorlog zal deze verkoop liet sluiten
der Amerikaansche bases op Nieuw Guinea
bespoedigen.
Soekarno is gisteren met een vliegtuig
van Batavia naar Soerabaja gevlogen.
Toen hij op het vliegveld aankwam, heeft
het echter nog geruimen tyd geduurd
voor hij het Britsche hoofdkwartier kon
bereiken. Hy heeft per radio een oproep
tot de Indonesiërs in Soerabaja gericht
om de wapens neer te leggen en rond het
Britsche hoofdkwartier is het nadien rus
tig geworden. Dit bleef echter belegerd.
Engelsche toestellen die boven de stad
vlogen werden beschoten. Volgens de
laatste berichten van Un. Press verbe
tert de situatie in de stad iets. al wordt
er iets voor over te hebben Da; is heel
eenvoudig uitgedrukt, maar duidelijk ge
noeg. Zonder die medewerking kan geen
overheid slagen. Het is mede de taak van
de dagbladen, haar te helpen stimuleeren.
Wij zijn ons daarvan bewust.
R. P.
er nog gevochten. Er zyn momenteel ge
pantserde troepen onderweg om den in
gesloten Geallieerden hulp te verleenen.
Er is Maandag hevig gevochten. De
6trijd woedde grootendeels rond het
postkantoor en het spoorwegstation. De
Indonesiërs in Soerabaja hadden wel een
verzoek om wapenstilstand ingediend,
maar zij bleven den strijd voortzetten.
Er zijn Britsche en Br. Indische slacht
offers gevallen.
Een zegsman van de Britsche 32 divisie
(er zijn in Soerabaja thans ongeveer 2000
a 3000 man geallieerde troepen in de stad)
heeft gemeld, dat Soekarno bij het zien
van de onlusten te Soerabaja zichtbaar
onthutst was. Hij had den zegsman te
vens verklaard, dat Moestopo, een Indo
nesische leider in Soerabaja. gek en zwak
zinnig was, en niet behoorde tot Soekar-
no's republikeinsche bestuur. Driedui-
zen burgergeïnterneerden in de stad,
voor het meerendeel vrouwen, zijn in
veiligheid gebracht.
Hef woord is aan.
La Rochefoucauld:
Twisten zouden niet zoo
lang duren, als het ongelijk
slechts aan één zijde teas.
De Haarlemsche
Noodraad
Het college van B. en W.
De Anti-Revolutionaire raadsfractie, die
den heer W. C. Bakker wenschte als Wethou
der, die in den noodgemeenteraad de Pro-
testantsch-Chrlstelljke groepen zou repre-
senteeren. heeft na overleg met de Christe-
lijk-Historische raadsfractie, besloten den
candidaat van deze fractie Mr. S. C. v. d.
Wal! te steunen. De C. H. fractie deed haar
aanspraak op den wethouderszetel steunen
op haar grootere getalsterkte: zij toch heeft
3 leden in den nood-gemeenteraad en de A.
R. fractie 2 leden.
In de gegeven omstandigheden meende de
A. R. fractie, mede ter bevordering van de
samenwerking tusschen ae beide Pro-
testantsch-Christelijke groepen, haar eigen
candidatuur van den heer W. C. Bakker te
rug te moeten nemen.
De Gemeentefinanciën
Tegemoetkoming van het Rijk
Daar te verwachten is dat de middelen
uit het Gemeentefonds belangrijk minder
zullen opbrengen, heeft de minister van
binnenlandsche zaken het raadzaam ge
acht te bepalen dat de gemeentebesturen
op hun begrootingen de uitkeeringen uit
dit fonds voorloopig pro memorie ramen.
Gemeenten waar de Grondbelasting be
langrijk minder zal opbrengen wegens
oorlogshandelingen, inundaties en evacua
ties, zullen van het rijk een aanvulling
ontvangen. Hetzelfde geldt voor de Per-
soneele Belasting.
De minister van binnenlandsche zaken
heeft aan de colleges van Gedeputeerde
Staten verzocht de gemeentebesturen die
over 1945 nog geen begrooting hebben in
gezonden „met de meeste klem" aan te
sporen dit alsnog te doen.
Ook Haarlem heeft geen begrooting
voor 1945, maar kreeg daarvoor indertijd
toestemming van Ged. Staten.
De minister schrijft in zijn toelichting
o.a.: Thans is er voor de gemeentebesturen
geen afdoende verontschuldiging aan te
voeren voor het feit, dat zij nog niet tot
vaststelling van de begrooting 1945 over
gingen.
„De begrooting vormt de basis, niet al
leen voor de interne financieele adminis
tratie, maar ook naar buiten, voor de be
oordeeling van het financieel beleid, dat
in het begrootingsjaar gevoerd wordt. Ook
de rijksoverheid koestert, met het oog op
de saneering van de overheidsfinanciën in
het algemeen, groote belangstelling voor
den toestand, waarin de gemeentefinan
ciën zich thans bevinden.
VELSEN
Tooneelavond „Suomi"
Dinsdag 13 November zal voor de leden
en donateurs van de Hoogoven Athletiek
vereeniging ..Suomi" in het Kennemer
Theater te Beverwijk een tooneelavond
met bal na worden gegeven.
De Kennemer-tooneelgroep voert dan
op „Kinderen van dns Volk" van Anton
Coolen, welk stuk reeds veel succes
oogstte. Tijdens den bezettingstijd werd
het reeds door de Kennemertooneelgroep
Ingestudeerd; het stuk vindt vooral be
wondering om het realistisch beeld, dat
daarin tot uiting komt.
Ouderavond O.L. school No. 7
Voor den laatst gehouden ouderavond
van de O. L. School no. 7 bestond een
groote belangstelling. Vele ouders had
den gehooi gegeven, de noodschoo! aan
de Banjaertstraat te bezoeken.
Het hoofd der school, de heer J. v. d.
Graaft, opende en deelde mede, dat door
vertrek en aftreden bestuursverkiezingen
noodig waren geworden. De heer K. J.
Allan, tot voor kort voorzitter der Ouder
commissie. die naar Renkum was ver
trokken, heeft gedurende 10 jaren deel
uitgemaakt van het bestuur en de heer
W. F. Oostveen. die zulk een groot aan
deel heeft gehad in de jaarlijksche ten
toonstellingen van potplanten, niet min
der dan 2C jaar.
De heer v. a. Graaff gaf uiting aan de
groote dankbaarheid voor hetgeen beide
commissieleden in het belang der school
en van het openbaar onderwijs hebben
verricht. Namens de ouders voegde de
heer P. Krabbendam hier woorden van
dank aan toe.
De verkiezing had tot resultaat, dat tot
leden van de oudercommissie werden be
noemd mevr. v. AsseltWerner en de
Keer A. Pirovano. Nadat de kinderen en
kele frissche liederen hadden doen hoo-
ren. brak de heer v. d. Graaf in een pro-
paganda-toespraak een lans voor de Ver
eeniging Volksonderwijs: 27 nieuwe leden
gaven zich op, wat zeker een mooi resul
taat is.
NED. HERV. KERK.
Ds. ,T. A. Peters te Baarn heeft bedankt
voor het beroep naar Beverwijk,