IJmuider Courant
Regeeringsverklaring over Indonesië
De Kunstzuivering
Turkije in afwachting
Kennemer Editie van Haarlems Dagblad
Directeur-HoofdredacteurRobert Peereboom
Dinsdag 6 November 1945
Uitgave van de Stichting
Voorlichting te Haarlem.
Abonnementen: p. week 31 ct.
per kwartaal 4.
Hei
(We Jaargang No. tftl75
Bureaux: Kennemerlaan 154,
IJmuiden - Telefoon 5437
Te Haarlem: Gr. Houtstr. 93
Telefoon 10724.
1_J ET is een merkwaardige geschiedenis
met de zuivering der kunstenaarsbe-
roepen De chef van den Staf van het Mi
litair Gezag heeft daartoe, kort na de be
vrijding, Eereraden ingesteld. Er kwam
geen verordening, volgens welke die col
leges moesten werken. Er werden geen
normen vastgesteld, volgens dewelke zij
recht moesten spreken. Alles werd aan
hun eigen inzicht overgelaten. Dat was
niet bekend, maar op den duur werd het
duidelijk. Intusschen legden de Eereraden
aan velen straffen op, zwaarder dan aan
een aantal N.S.B.'ers ten deel zijn geval
len of nog zullen vallen, ofschoon vele
veroordeelden geen N.S.B.'ers waren en
geenerlei sympathie voor de Duitschers
hadden bezeten of zelfs getoond. Zij wa
ren blijven optreden, hadden berust in het
hun opgedragen lidmaatschap van de Kul
tuurkamer en sommigen hadden inderdaad
hun kunst gegeven in milieux, waarin zij
niet hadden moeten verschijnen. Maar
moet b v. een musicus, die optreedt in
verkeerde omstandigheden, zwaarder ge
straft worden dan een man die „alleen
maar lid van de N.S.B. is geweest", zon
der zich aan bepaalde misdrijven schuldig
te maken'' Ik begrijp dat niet.
De door de Eereraden opgelegde straffen
zijn ontzettend zwaar. Als men een kun
stenaar verbiedt om jarenlang zijn vak
uit te oefenen beteekent dat broodsgebrek
voor hem en de zijnen. Als hij een be
paalde functie bekleedt, zooals b.v. een
dirigent, beteekent het dat hij zijn be
trekking kwijt is. Betreft het een ouderen
man. dan kan men gerust zeggen: voor
goed. Die menschen werden feitelijk tot
de bedelstaf gebracht. Dit werd beslist
door Eereraden. grootendeels bestaande
uit vakgenooten van de veroordeelden,
uitsluitend „naar eigen inzicht". Vergelijk
dat met den onafhankelijken, onpartijdi-
gen rechter, die jurist en ervaren vakman
is, bekleed bovendien met het ambt dat
de verantwoordelijkheid brengt en die
niettemin streng gebonden is aan de wet!
Hij mag alleen rechtspreken volgens de
wet. Hier hebben volslagen dilettanten-
op-rechtsgebied maandenlang recht zitten
spreken zonder eenig wettelijk voorschrift
en hun uitspraken gepubliceerd boven
dien. Het is bar.
In de laatste maanden regende het
klachten over dit bedrijf en er zijn ver
scheidene brochures verschenen, die het
voor de veroordeelden opnamen. Ook werd
de „Vereeniging Actie Rechtsherstel der
Nederlandsche Kunstenaars" gesticht. De
ze deelt ons nu mede dat de Chef Staf
van het Militair Gezag tot een publicatie
inzake de Kunstzuivering is overgegaan,
die de Vereeniging ons in druk, met een
toelichting harerzijds die door het M. G.
is goedgekeurd, heeft doen toekomen. Al
leen van deze zeer informeele zijde heb
ben wij die publicatie ontvangen.
De Chef Staf zegt erin: „Daar aan de
Eereraden, als vertegenwoordigende het
Kunstleven, werd overgelaten de zuive
ring tot stand te brengen naar eigen in
zicht. werd geen verordening op de kun
stenaars-zuivering in het leven geroepen.
Gerekend werd op spontane naleving van
den inhoud der door de Eereraden uitge
sproken oordeelen. Tot benoeming der
Eereraden werd niet overgegaan dan na
dat was gebleken, dat dit van regeerings-
zijde wenschelijk werd geacht." (Dit be
treft blijkbaar de vorige regeering.)
Hierop volgt onmiddellijk de mededee-
ling: „De Minister van Onderwijs. Kun
sten en Wetenschappen is dan ook voor
nemens een Commissie van Supervisie op
de Eereraden in te stellen, welke de oor
deelen toetst en deze daarna zal voorleg
gen aan een instantie, welke de minister
van Justitie overweegt in te stellen en
welke oordeelen bekrachtigt. De naleving
dier uitspraken zal daarna door wetsbe
palingen worden afgedwongen."
Ik vestig uw aandacht op de woorden
„dan ook". Wat beteekenen die? Blijkbaar,
dat het nö als heelemaal verkeerd wordt
erkend. Dat wordt trouwens bevestigd
door het vervolg. Alle uitspraken der
Eereraden, gepubliceerd als beslissende
vonnissen, moeten nu achteraf aan een
supervisie en aan een bekrachtiging door
de Justitie onderworpen worden. Blijkens
de toelichting zal de Commissie van Su
pervisie de vonnissen toetsen „op hun for-
meele houdbaarheid" en worden al de
veroordeelden in de gelegenheid gesteld,
bezwaarschriften in te dienen. Ieder, die
gegronde bezwaren meent te hebben, kan
dat doen.
Alles gaat dus weer op de helling. Het
is verheugend dat dit tenslotte nog ge
beurt. Temeer omdat ons o.a. de volgende
klachten over de Eereraden hebben be
reikt: De verdachten werden niet tevoren
op de hoogte gesteld van de beschuldigin
gen tegen hen ingebracht. Zij kwamen on
voorbereid voor hun rechters. Gewoonlijk
werden hun geen stukken ter inzage ge
geven. In sommige gevallen werd uit
spraak gedaan, zonder dat de beschuldig
de opgeroepen of verhoord was. In andere
gevallen werd eerst een straf opgelegd
en daarna de zaak maar weer eens opnieuw
behandeld, met een andere uitspraak.
Dit alles is in strijd met ieder rechtsbe
grip. Nu deelt het bestuur der Actie
Rechtsherstel, daartoe gemachtigd door
het M. G., ons mede dat bij de gevoerde
besprekingen is komen vast te staan, dat
de Eereraden beschouwd dienen te worden
als adviseerende lichamen. Plotseling zijn
zij dus geen rechters meer, maar slechts
commissies van advies. Maar wat is'in-
tusschen voor een beleid gevoerd!
Door Dr. van Mook
bekend gemaakt
De correspondent van de „Daily Herald"
John Steen seint uit Batavia, dat de Ne
derlandsche regeering aangaande Indone
sië een officieele verklaring heeft afge
legd, waarin wordt gezegd, dat de regee
ring aandringt op „wederopbouw in sa
menwerking op Java en Sjimatra onder
garantie van behoud van het Indonesische
zelfrespect".
De verklaring bevat verder het voorstel
tot het onmiddellijk houden van een Ron
de-Tafelconferentie ten einde gezamen
lijk plannen te ontwerpen. Het onderwijs
zal op een ruimere leest geschoeid wor
den, er zal een einde worden gemaakt
aan het analphabetisme en de Indonesi
sche taal wordt naast de Nederlandsche
erkend. Er komt een Indonesisch parle
ment op democratische basis met een
meerderheid van Indonesiërs, maar, zoo
gaat de verklaring voort, ondergeschikt
aan de „algemeene regeering". (Noot van
de redactie van ANP-Aneta: De term „al
gemeene regeering" is woordelijk vertaald
uit het telegram uit Londen). De kwestie
van het stemrecht moet nader in oogen
schouw worden genomen.
De verklaring spreekt zich uit voor wet,
orde en eenheid.
Naar aanleiding van dit bericht deelt
de Regeeringsvoorjichtingsdienst te 's-Gra-
venhage het volgende mede:
De Nederlandsche regeering was van
den inhoud van deze verklaring door den
luitenant-gouverneur-generaal op de hoog
te en gaat er volledig mee accoord. Dr.
van Mook had Vrijheid tot publicatie over
te gaan op het door hem geschikt geachte
oogenblik. Harerzijds zal de Nederland
sche regeering den tekst echter thans nog
niet geheel aan de openbaarheid prijs
geven, zoolang niet vast staat, dat Batavia
hiertoe officieel was overgegaan.
Berichten daaromtrent worden ieder
oogenblik verwacht.
Evacuatie van neutrale
burgers
De correspondent van het Labourblad
„Daily Herald" seint uit Batavia, „dat
het Britsche hoofdkwartier de plannen
heeft uitgewerkt voor een verdediging te
gen een mogelijken Indonesischen op
stand". Hij verwacht, dat personen van
neutrale nationaliteit gewaarschuwd zul
len worden om de stad te verlaten. Hun
.zijn reeds faciliteiten aangeboden om
Soerabaja en Semarang te verlaten als
gevolg van het verwonden van den Zwit-
«erschen consul te Soerabaja.
De minister van Justitie heeft onlangs
„op de brug" gesproken over de behan
deling der politieke gevangenen en ver
betering toegezegd in de toepassing van
rechtsnormen te hunnen aanzien. Dit be
treft N.S.B.'ers, profiteurs enz. Het schijnt
hoog tijd dat de Minister ook eens uiteen
zet welke maatregelen er worden geno
men, om de zuivere rechtsgang te waar
borgen ten aanzien van de talloozen, die
niet gevangen zitten, maar terecht moeten
staan voor commissies en Eereraden. Be
teekenen de organen voor supervisie en
bekrachtiging van vonnissen, die nu voor
de kunstenaars zijn ingesteld, dat deze
methoden ook nog op ander gebied zul
len worden toegepast? Verordening en
normen, die bij de kunstzuivering ont
braken, bestaan op ander gebied wel,
maar zal men ook daar wellicht het oor
deel van den Techter, als hoogste instan
tie, in het geding gaan brengen? Het zijn
belangrijke vragen. R. P.
Soekarno biedt aan:
rubber en kapok
De Indonesische republiek heeft aan
geboden Amerïkaansche schepen met
groote hoeveelheden rubber en kapok te
laden, die volgens den leider der nationa
listen in een onbekende haven van Java
zijn opgeslagen. De republikeinsche mi
nister van buit. zaken zou hiervoor een
bezoek hebben gebracht aan den Ameri-
kaanschen consul Foote te Batavia. Deze
verklaarde echter aan den ANP-corr.
Robert Kiek „van deze zaak niets af te
weten" en dat „geen bezoek was aange
kondigd of gebracht."
Verklaring Dr. Daroesman
Dr. Daroesman. voorzitter van de Per-
himpoenan Indonesia en Indonesisch af
gevaardigde op het jeugdcongres te Lon
den, heeft op een der zittingen van het
congres heftig ontkend, dat de nationalis
tische leiders van de „republiek Indone
sië" fascisten of collaborateurs zouden
zijn. Het eenige doél van het „nationale
front" was om de wederinstelling van het
Nederlandsche koloniale rijk te voorko
men. „Het Indonesische probleem zal nooit
met geweld opgelost kunnen worden",
verklaarde hij, „maar wel door onderhan
delingen tusschen de Nederlanders en de
Indonesische nationalisten, die tot doel
hebben Indonesië een status te geven in
overeenstemming met het Atlantische
handvest en de verklaring van Koningin
Wilhelmina op 6 December 1942".
Tegenwerking van de Rapwi
99 Britsch-Indische en Britsche man
schappen die als vermist waren opgege
ven, zijn in Soerabaja weer opgedoken.
De Indonesische leiders in Soerabaja heb
ben hun tactiek van obstructie bij de eva-
cuatiewerkzaamheden van de Rapwi weer
hervat. Er zijn nog 3000 krijgsgevangenen
en geïnterneerden in de stad.
Op 7 Nov. loopt het vriendschapsver
drag tusschen de Sovjet Unie en Turkije
af en tot nu zijn te Ankara nog geen
voorstellen tot hernieuwing van het ver
drag ontvangen. In April van dit jaar is
het oude verdrag door de Sovjet Unie
opgezegd, waarbij de wensch te kennen
werd gegeven, dat een nieuwe overeen
komst zou worden aangegaan, welke
meer in overeenstemming zou zijn met
den na-oorlogschen toestand. Hierbij
werd natuurlijk o.m. gedoeld op een ge
wijzigd Dardanellen-statuut.
De Amerïkaansche ambassadeur te An
kara heeft aan de Turksche regeering
een memorandum overhandigd, waarin
Washington zijn visie geeft over de Dar-
danellenkwestie. Uit betrouwbare bron
meent men te weten, dat de V.S. even
tueel steun zullen weigeren aan iedere
actie, welke de Turksche onafhankelijk
heid in gevaar brengt of Turksc'n gebied
in de waagschaal stelt. Men verwacht te
Ankara ook nog een officieele Britsche
mededeeling en een Russisch memoran
dum.
De Turksche president heeft in eer
toespiaak tot de Nat. Verg. uiting gege
ven aan de Turksche bezorgdheid over
de reactie der groote mogendheden op de
rol, welke Turkije gedurende den oorlog
woord is aan....
Bernard Shaw:
Een leven lang geluk.
'Jat zou niemand kunnen
dragen!
Overeenstemming in
Visscherijconflict
Voorloopig
de Engelsche voorwaarden
In een Zaterdagavond gehouden bespre
king tusschen voorzitter en secretaris der
Reedarsvereeniging en de heeren J. van
der Meulen. lid van het hoofdbestuur van
den Centralen Bond en D. Verbaan, voor
zitter van de sfdeeling IJmuiden is to»
overeenstemming gekomen over de voor-,
waarden, waarop het werk zal worden
hervat. Er werd overeengekomen, dat tot
15 Februari 1946 op de Engelsche voor
waarden gevaren zal worden. Aangaand®
de wachtgeldregeling werd overeengeko
men, dat deze aangelegenheid nader met
de regeering besproken zal worden, daar
het de bedoeling is een dergelijke regeling
voor alle Nederlandsche visschers in te
voeren.
Vermoedelijk zullen reeds heden de eer
ste booten naar zee vertrekken.
Winkelier slachtoffer van
snoeplust
Hoe de snoeplust in vandalisme kan
ontaarden heeft j.l. Zaterdagavond een
winkelier in de Kennemerlaan ondervon
den. Zeer verheugd, dat er spoedig weer
lekkernijen als chocolade, bonbons, luxe
doozen enz. verkoch* zullen kunnen wor
den, had de winkelier, na gedurende vel*,
maanden niets anders dan leege doozen ia
zijn etalage te hebben gehad, van eea
deel van zijn voorraad een etalage met
„echte" lekkernijen opgebouwd.
Nadat in de spiegelruit eerst een ster
was geslagen, hebben Zaterdagavond, hoe
wel de etalage hel verlicht was. eenige
jongelui de ruit. die met moeite uit de
bekende IJmuidensche ruïne gered was,
ingeduwd en het in de etalage liggende
lekkers daaruit gestolen.
Niet alleen het gemis van het lekkers,
ook de gebroken ruit, die moeilijk te ver
vangen is, is een groote strop voor den.
winkelier.
De eerste „SpawnfisH"
aangevoerd
Als van ouds
door de Bloemendaal
Spawnfish (in IJmuiden zegt men, .spoen-
visch") is de vette schelvisch, die zich
voedt met haringkuit. Het is de schelvisch
op haar best en elk jaar zijn er trawlers,
die speciaal op de spawnfish uitgaan. Maar
sedert jaren is het de Bloemendaal geweset
die de primeur had. Hoe deze trawler het
tijdens zijn Engelsche periode heeft ge
maakt, is ons niet bekend, maar daarvóór
was het de schelvischschipper Van Pel,
die steeds het eerst spawnfish aan de t
daal. De trawler was Maandag met 1000
kisten visch aan den afslag, waaronder 300
kisten spawnfish. Voor deze reis van ruim
één week besomde deze trawler 32.870.
heeft gespeeld. Zooals men weet heeft
Turkije zich pas in Maart j.l. openlijk aan
de zijde der Geallieerden geschaard.
V.S. ontkennen
inmenging in China
Het hoofdkwartier van de communistische
partij in Tsjoengking heeft de Amerikanen
beschuldigd steun te verleenen aan de strijd
krachten van Tsjoengking, die aanvallen
doen op door de communisten gecontro
leerde gebieden in N.O. China. De China
Daily News berichtte, dat Amerikaansche
mariniers „positief deelnemen" aan den Chi-
neeschen burgerloorlog. Lt. Gen. Wede-
mever, commandant van de Amerikaansche
troepen in China, heeft een telegram gezon
den aan Truman, waarin wordt gezegd, dat
geen botsingen hebben plaats gehad tusschen
Amerikaansche troepen en de Chineesche
communisten.
Hongarije kiest
de kleine bezitters
De eerste uitslagen van de Hongaarsche
verkiezingen melden, dat de partij der
kleine bezitters 60 pel. der stemmen heeft
gekregen, de socialisten 20 pet. en de com
munisten 15 pet. De verkiezingen zijn zon
der incidenten verloopen.
Door de Nederlandsche Spoorwegen zijn in Zweden 50 locomotieven be
steld. Twee hiervan zijn dezer dagen niet een schip aangekomen en werden
door een drijvende kraan uit liet seliip geheschen en op de rails gezet, om
zoo snel mogelijk in dienst te worden gesteld. DP)
Vriendschapsverdrag met Sovjet-Unie lobpt morgen af
