Gas- en Electriciteitrantsoen
Buitenlandsch
Overzicht
Denemarken-Nederland
De Wieringermeer
wordt ten tweedenmale
Tevredenheid over de zuinigheid der Haarlemmers polder
Wij hebben nog eens ter bevoegder
plaatse geïnformeerd hoe de Haarlemmers
zich houden onder de rantsoeneering van
gas en electriciteit. Nu men een ervaring
van eenige maanden heeft, is het mogelijk
een totaal-indruk te geven.
Over het algemeen is er tevredenheid
over de manier waarop de Haarlemmers
zich gedragen.
Het overgroote deel is zoo zuinig dat
de rantsoenen in het geheel niet over
schreden worden.
F.r zijn slechts eenige honderden ver
stokte zondaars die zich van de bepa
lingen niets aantrekken en maar raak
verbruiken. Die moeten door afsnijding
tol een ander inzicht gebracht worden.
Tenslotte is er nog een groep van
eenige duizenden die te royaal zijn en
geregeld onder controle gehouden
moeten worden.
Het getal afsluitingen heeft in den regel
niet meer bedragen dan 10 per dag. En
dan moet men bedenken, dat de afsnij
dingen slechts voorkomen in de weken dat
de meteropnemingen gedaan worden over
het 2-maandelijksche tijdvak waarover de
rantsoenen loopen.
Het totaal aantal verbruikers voor gas
en electriciteit te Haarlem bedraagt onge
veer 40.000.
Eigenaardig is dat de meeste overschrij
dingen van het rantsoen voorkomen bij
electriciteit. Het gasrantsoen is ook wel
aan den lagen kant. maar blijkbaar weten
de menschen zich te behelpen met petro
leum. Nu aangekondigd is, dat voorloopig
geen nieuwe petroleumbon zal worden
aangewezen, wordt gevreesd dat dit
moeilijkheden zal opleveren. Daartegen
over staat evenwel, dat velen de warmte
van de kachel, die nu in de huiskamers
brandt, zullen gebruiken als aanvulling
om te koken.
Wij vernamen van andere zijde aat er
menschen in Haarlem zijn die voor ver
lichting in de kamer weer het oliepitje
van don vorigen winter in „eere" hersteld
hebben. Zij doen dit omdat zij bang zijn
het vastgestelde rantsoen slechts met 1 of
misschien 2 K.W.U. te overschrijden. Na
tuurlijk is het zeer te prijzen als men er
alles op zet om zich te houden aan het
rantsoen, maar toch hebben wij den indruk
dat die menschen te angstvallig zijn. Een
Minister-President
als pleitbezorger
Voor het Bossche tribunaal stond een
onderwijzer van 31 jaar terecht omdat hij
een aanstelling aanvaard had in het kamp
Beekvliet te St. Michielsgestel. Verdachte
zei. dat hij na twee maanden al weg wilde
gaan. maar was gebleven op aandringen
van den tegenwoordigen minister-presi
dent, die daar als gijzelaar verbleef, om
dat hij in zijn functie bij de censuur wat
kon doen voor de gijzelaars.
Bij het tribunaal was een brief ingeko
men van den minister-president, waarin
de hoop werd uitgesproken, dat het goede,
dat verdachte deed, zwaarder weegt, dan
de misstap van het aanvaarden van de
aanstelling. Het tribunaal stelde verdach
te onmiddellijk in vrijheid zonder verdere
maatregelen op te leggen.
De Ziekenfondsen
Aantal aangeslotenen
Volgens de laatst bekende cijfers waren in
ons land 3.342.642 personen verplicht verze
kerd bij de ziekenfondsen en 2.126.272 vrij
willig. Totaal was 60.2 der bevolking aan
gesloten bij de ziekenfondsen.
500 Autobussen
voor de Spoorwegen
Crossley Motors heeft een order der
Nederlandsche Spoorwegen ontvangen
voor 500 autobus-chassis met Dieselmotor.
De aflevering zal in 1946 beginnen. De
waarde van de bestelling beloopt onge
veer 900.000 pond sterling.
Duitsch soldaat vermoord
De Middelburgsche Rechtbank heeft
uitspraak gedaan in de zaak tegen den
#9-jarigen A. S. en zijn 28-jarige zuster
}A. S. uit Goes, die beschuldigd waren op
tl Maart 1.1. een Duitsch soldaat te heb-
en vermoord. Het meisje had omgang
piet den Duitscher gehad en de jongen
|»ad hem na de bevrijding verborgen ge
houden. Toen het meisje omgang met
♦cn Engelschman kreeg en de Duitscher
dreigend ging optreden, hebben broer en
muster hem met bijl en mes gedood en in
jflen tuin achter hun woning begraven.
ïie: meisje werd veroordeeld tot 7 jaren
Ïevangenisstraf en haar broer tot 5 jaren
eiden conform den eisch.
Bijzondere Rechtspleging
Directoraat-Generaal
benoemd
Bij Kon. besluit is ingesteld een direc
toraat-generaal voor bijzondere rechts-'
pleging, ressorteerende onder het depar
tement van justitie.
Tot directeur-generaal voor bijzondere
rechtspleging is benoemd mr. B. I. A. A.
ter Veer, kantonrechter te 's-Gravenhage.
16-kaars electrisch lampje in de kamer
geeft meer licht dan een oliepitje en
maakt toch weinig op. Van 1 K.W.U. kan
men zoo'n lampje meer dan 60 uur bran
den. De ervaring die men algemeen in
Haarlem heeft opgedaan is. dat als men
zijn rantsoen zóó wetnig overschrijdt,
daarop geen aanmerking wordt gemaakt.
Er zit een onbillijkheid in dat de een zich
het ongemak van een oliepitje getroost,
terwijl de ander, die in dezelfde omstan
digheden is, het gemak heeft van electri
citeit. Maar natuurlijk moet men dit niet
opvatten als een aansporing het niet meer
zoo nauw te nemen met de rantsoenee
ring. Het stelt alleen ,,in het licht", dat
het onnoodig is een oliepitje te gebruiken
om te voorkomen dat men misschien 1 of 2
K.W.U. boven zijn rantsoen komt.
Lucifers
Het Is aan te zien dat het in den eersten
tijd ln ons land nog zuinig zal zijn met luci
fers. Voor den oorlog waren er voor de
lucifersfabricage in ons land 20.000 populieren
noodig. Het staatsboschbeheer kan, omdat
onze bososchen al zoo sterk gedund zijn, niet
meer dan 1/3 van dat vroegere aantal be
schikbaar stellen.
175.000 K.G. tabak
per week
De heer A. Polak, directeur van het
rijksbureau voor tabak, heeft in een
radio-rede o.a. gezegd:
Weinigen zullen er zich een voor
stelling van kunnen maken, welke hoe
veelheid tabak er noodig is, om de
binnenkort beschikbaar te stellen 2
rantsoenen tabaksartikelen voor man
nelijke en 1 rantsoen voor vrouwelijke
rookers boven 18 jaar, te doen fabri-
ceeren. Aannemende, dat er ongeveer
3 millioen mannen en \y2 millioen
vrouwen zijn, die een rookerskaart kie
zen, beteekent dit, dat er per week
7JA millioen rantsoenen tabaksartike
len beschikbaar moeten zijn, waarvoor
noodig is 175.000 kg. tabak.
De tabakspositie is thans zoodanig,
dat de distributie van tabaksartikelen
op basis van 2 rantsoenen voor man
nen en 1 rantsoen voor vrouwen per
week, tot einde 1946 gegarandeerd is.
Aangenomen wordt, dat voor ver
werking in 1947 een hoeveelheid tabak
zou moeten worden aangekocht, welke
een waarde van tusschen de 40 en 45
millioen gulden vertegenwoordigt. Het
is te hopen, dat tegen dien tijd ook
weer Nederlandsch-Indische tabak ver
krijgbaar zal zijn. Wat betreft Java-
tabak wordt dit door deskundigen
voor mogelijk gehouden, voor Suma-
tra-tabak echter niet.
De Radio geeft vanavond:
Hilversum I, 301 M.
18,03 Ster van den dag. 18.15 Cabaret „Zes
en een kwart", Willem van Iependaal, aan
den vleugel: Bis de Groot. 18,30 C. H. W. van
der Ven, over: „Naar ruimer horizon". 18.45
Cowboyliedjes. 19.00 Nieuwsb. 18.15 Repor
tage. 19.30 Sylvestre trio. 20.01 Nationaal In
stituut „De eendracht van het land". 20.15
Onze Londensche corr. J. H. Huizinga.
20.30 Gramofoonmuziek. 21.00 Hoorspel „Ma
dame Curie", door Willy Corsari. 22.10 Noc
turne in cis mineur op. 27 no. 1 van Fr.
Chopin. 22.15 H. v. d. Vlist over: De kunst
van samenwerken. 22.30 De vooroorlogsche
film. 23.01 Nieuwsber. 23.15 Avondwijding,
Ds. Dr. W. Lodder.
Hilversum II, 415 M.
18.01 Nieuwsber. 18.30 Orgelconcert Joop
Walvis. 19.00 Radio-strijktrio. 19.30 Program
ma voor de Nederl. Strijdkr. 20.01 Omroep
orkest o.l.v. Marinus v. 't Woud. 21.00 Com
mentaar op beleid en bewind door den
Patriot. 21.15 B. Sllbermann and his Novelty
Serenaders. 21.45 Avondwijding, Dom. Adr.
Huyg, O.S.B. 22.01 Nieuwsber. 22.15 Op de
drempel van den. nacht.
Een aantal journalisten heeft een reis ge
maakt door de Nedeilandsche kustgebieden,
om een indruk te krijgen van de verwoes
tingen, die do Duitsehe bezetter heeft aan
gericht. Tegelijkertijd werden de reeds uit
gevoerde of geprojecteerde plannen voor den
opbouw bezichtigd. Het eerste bezoek gold
den Wieringermeerpolder en den arbeid, die
verzet wordt om dit belangrijke landbouw
gebied droog te krijgen. In totaal zijn op
het oogenblik een tiental pompen met een
totale capaciteit van 4400 m3 water per mi
nuut aan het uitslaan en in den loop van
November zullen deze door tien Amenkaan-
sche pompen geassisteerd worden, die elk
100 m3 per minuut kunnen verwerken. Dag
en nacht dreunen deze zware machines en 't
resultaat is merkbaar: het peil van de Wie
ringermeer daalt zoodanig, dat de polder
hoogstwaarschijnlijk eind December droog
zal zijn. Toen de Duitschexs op 17 April van
dit jaar nabij Medemblik door middel van
explosieve stoffen zware bressen in den dijk
sloegen, liep de Wieringermeerpolder in
twee dagen „vol" en in die twee dagen werd
het werk van jaren bedolven onder een mil
lioen m3 water. Direct na de bevrijding is
men begonnen met het dichten van de twee
gaten. Daar deze te diep waren, om de twee
dijkeinden er doorheen met elkaar te ver
binden, werd een geheel nieuwe dijk gelegd
vóór de oude, Men is thans druk bezig deze
nieuwe dijken te verstevigen.
Toen het water binnenkolkte, werden de
boerderijen, die onmiddeliyk achter de gaten
lagen, weggevaagd, en slechts 60 van de 512
hofsteden die de polder ri)k was, bleken
tegen het water bestand. Hiervan zijn 20 vrij
onbeschadigd en 40 zwaar ontwricht. De
rest is totaal vernietigd. Ruim 1000 woningen
ondergingen eenzelfde lot. Daar de dorpen
nog onder water staan, kan men zich nog
geen beeld vormen van de daar aangerichte
schade.
Een gedeelte van den Wieringermeerpolder
met een oppervlakte van ca 1.500 ha staat
weer droog en hier wordt hard gewerkt, om
de boeren zoo spoedig mogelijk te kunnen
ontvangen. De terugkeerende boeren zijn
verplicht een getroffen gezin ln huis te
nemen, zoodat ook deze menschen in de ge
legenheid zullen komen, hun land zoo spoe
dig mogelijk te gaan bewerken. De grond
wordt zaaiklaar gemaakt en binnenkort zal
het zaad aan de aarde worden toevertrouwd.
Volgend jaar kan reeds een gedeeltelijke
oogst verwacht worden, als het weer tenmin
ste een beetje meewerkt. De Wieringermeer
polder. vroeger een van onze rijkste land
bouwstreken. geteisterd door het sloopende
water en bezocht door vele ellenden ont
worstelt zich langzaam maar gewis aan het
vijandelijke element. Wie den strijd om
dezen polder heeft aanschouwd, zal het
Zeeuwsche „Luctor et Emergo" ook ln het
wapen van den Wieringermeerpolder willen
schrijven.
Naar Duitschland
weggevoerde arbeiders
Officiëele cijfers
In het Maandblad voor Statistiek zijn thans
gegevens opgenomen over het wegvoeren van
Nederlandsche arbeiders naar Duitschland.
In het tijdvak 20 Juni 1940—31 Juli 1944 wér
den weggevoerd 532.325 arbeiders waarvan
er in dien tijd 143.346 teruggekeerd zijn.
Daaronder waren de volgende vakarbeiders:
bouwbedrijven 01.657, metaalnijverheid 88 424.
textielnijverheid 26.175. voedings- en genot-
bedrijven 22.736, landbouwbedrijven 43.292,
verkeerswezen 53.690, ongeschoolde fabrieks-
en handarbeiders 95.840.
Er zijn den laatsten tijd in vele Euro-
peesche landen verkiezingen gehouden:
Frankrijk, Engeland, Denemarken, Noor
wegen, Hongarije en er zullen nog vele
vogen. De eerste concusie is. de door de
stembussen te voorschijn gebrachte resu-
taten beschouwend, dat er een verschui
ving naar links is, dus bereidheid tot het
verleenen van grooter bevoegdheid aan den
staat voor ingrijpen in het economisch
leven. Daarnaast moet geconstateerd wor
den. dat b.v. ook in de Engelsche conser
vatieve partij een aantal leden bereid zijn
een politiek te voeren van radicaler ka
rakter dan vóór den oorlog door de partij
wenschelijk werd geacht. Tevens is echter
duidelijk geworden, dat de voorkeur voor
uiterst links niet zoo groot is als velen
geloofden of wilden doen gelooven. On
tegenzeggelijk hebben de communisten
winsten geboekt, soms zelfs groote win
sten, maar alleen in Frankrijk hebben zij
zich met gering verschil overigens
de sterkste partij getoond. Elders bleken
zij in 't meest gunstige geval slechts tot
een middelgroote partij te zijn uigegroeid.
In Engeland, waar de uitersten nooit een
aanhang van eenige beteekenis hebben
kunnen verwerven, hebben zij ook nu
maar een zeer gering percentage van het
totaal aantal stemmen kunnen behalen.
Hongarije heeft Zondag verkiezingen
gehouden, die aanvankelijk nogal eenige
roering hebben veroorzaakt, toen bekend
werd hoe de bevolking van Boedapest een
onverwacht groote voorkeur voor de con
servatieve partij der kleine bezitters bleek
te hebben. Aanvankelijk leken de Russen
te zullen ingrijpen en circuleerden be
richten over een gemeenschappelijke lijst,
maar later is dan besloten, dat er afzon
derlijke partijen zouden zijn, die echter
tezamen een regeering zullen vormen. De
eerste tellingen der stemmen deden ver
wachten, dat de „kleine bezitters" onge
veer 60 der bevolking achter zich had
den, later werd bericht, dat dit bijna 50
was, d.w.z. nog ongeveer 5 meer dan
socialisten en communisten samen.
En as. Zondag gaan de Joego-Slaven
ter stembus. Tito wil de verkiezingen laten
doorgaan, hoewel niet vaststaat, dat de
Ver. Staten en Engeland den uitslag als
het vrije oordeel van het volk zullen er
kennen.
En terwijl zoo in Europa de stembriefjes
het wapen zijn, waarmee de tegenstanders
elkaar te lijf gaan, zijn in Palestina bij het
opblazen van bruggen en vernielen van
spoorwegen dooden en gewonden geval
len. Geen Arabieren, want de ellende zou
niet te overzien zijn. Maar niet alleen hier
zijn Joden gevallen, ook in Egypte, in
Slowakije, in Polen. De door de nazi's
aangevuurde geest van het anti-semitisme
blijkt nog lang niet naar de krocht waarin
hij thuishoort, te zijn teruggedreven. En
intusschen komt het niet tot een besluit
over Palesina. Engeland heeft een beslis
sing op de Ver. Volken afgeschoven, Rus
land steunt de Arabieren, Truman dringt
aan op toelating van Joden, maar stelt
geen Amerikaanschen soldaat beschikbaar
om onlusten te bedwingen. Zelfs de rol
van Frankrijk is niet geheel onverdacht.
Is het dan verklaarbaar, dat een Joodsche
ondergrondsche organisatie probeert zelf
een oplossing te bereiken, nu er nog zoo
veel duizenden Joden in Europeesche
kampen zijn ondergebracht, die niet langer
in Europa willen blijven?
Huisvrouwen te gast
Zoowel door middel van het comité Hol-
land-Hjaelpen als door iridividueele actie
heeft Denemarken de grootste hulp aan ons
volk verleend, die men zich maar denken
kan. Vele kinderen, illegale werkers en
vermoeide huisvrouwen zijn gastvrij in
dit kleine landje ontvangen. Over deze
laatsten willen wij het ditmaal hebben.
Een transport van honderd vrouwen ge
schiedde zeer primitief met Deensche
vrachtauto's van Rotterdam naar de Deen-
In liet Noord-Oosten van den Wieringermeerpolder is reeds een gedeelte
van 15O0 Jï.A. drooggekomen. De boeren zijn er druk bezig niet het her
stellen van hun zwaar gehavende boerderijen en het zaaiklaar maken van
den bodem. Een zaaimnehine die letterlijk ondergedoken is geweest wordt
van een nieuw laagje verf voorzien. ,4P>.
sche grens, vanwaar het over verschillen
de plaatsen verspreid werd. De behande
ling van de Nederlandsche huismoeders
grenst aan het sprookjesachtige. Uitgaan
de van de veronderstelling dat het hun.
aan veel noodzakelijks ontbrak, lieten de
gulle gastheeren vele goede gaven over
hen uitregenen. Een maaltijd was niet
volledig zonder volop vleesch, eieren,
boter, melk of kaas. Reeds spoedig werden
per touring-car uitstapjes gemaakt naar
bezienswaardigheden in de omgeving. Hun1
„operatiebasis" was een mooi gelegen
staatsjeugdherberg in de buurt van Viborg.
Het was jammer dat de Nederlandsche
regeering slechts weinig Deensch geld be
schikbaar gesteld had. maar de Denen
verschaften 10 kronen per week voor
kleine inkoopen.
Weldra werden de Hollandsche vrouwen
in den omtrek bekend, waardoor zij vele
uitnoodigingen kregen om te komen logee-
ren. Beladen met spek, boter, vet, zeep,
koffie en kleeren keerden de meesten dan
naar het kamp terug. Ook het comité was
niet stil blijven zitten en schonk in de
eerste dagen van het verblijf een paar
nieuwe stevige wandelschoenen en goede
kousen: bij den terugkeer stelde het een
pakket levensmiddelen van 5 K.G. voor de
huisgenooten van de gasten ter beschik
king. Met een blosje en menig pondje aan
gekomen, vrij van huiselijke zorgen, keer
den de vrouwen terug en belandden na
vijf weken ongecompliceerd leven midden
in het vaderland met zijn vele problemen
en tegenstellingen.
Ook Nederlandsche kinderen zijn bij de
Denen te gast geweest; zij hebben zich
echter niet zoo bemind weten te maken
aLs hun moeders. Vele gevallen van ban
deloosheid en verwildering hebben den
gastheeren vaak de haren ten berge doen.
rijzen. Zoo werd bijv. in Taarupgaard een
aantal rioolbuizen vernield en ook andere
daden van vandalisme der jeugd plaatsten
de vrouwen, die kort daarna kwamen, in
een minder prettige situatie. Het comité
nam echter alle kosten op zich en de gast
heeren waren te beschaafd om eenige toe
speling daarop te maken.
