IJmuider Courant
Haarlems
Noodraad
Nog geen Republikeinsch antwoord
Bevin: Overgangsperiode van machtspolitiek
naar samenwerking
6fto Jaargang No. 18174
Bureaux: Kennemerlaan 154,
IJmuiden - Telefoon 5437
Te Haarlem: Gr. Houtstr. 93
Telefoon 10724.
Kennemer Editie van Haarlems Dagblad
Directeur-Hoofdredacteur: Robert Pecrobooin
Donderdag 8 Nov. 1945
Uitgave van de Stichting
Voorlichting te Haarlem.
Abonnementen: p. week 31 ct.
per kwartaal 4.
NX al die jaren verscheen er dan
Woensdagmiddag eindelijk weer een
gemeenteraad ten Prinsenhove. En de
oude Statenzaal, die niet mooi is vanwege
haar minder gelukkige maatverhoudingen,
maar die toch wel deftige ramen bezit en
oude schilderijen en een schoorsteenstuk
met-bloemen. dat mij altijd aan burge
meester Boreel herinnert, ontving den
Raad met de gelatenheid, die oude zalen
kenmerkt. Haar sfeer heeft veel beleefd;
zij verwondert zich niet over een Nood
raad
Het begon met een algemeene onderlinge
begroeting. Er waren wel nieuwe gezich
ten. maar veel meer vanouds bekende en
die schenen alle verheugd, elkaar hier
weer te zien. Veel stevige handdrukken
werden gewisseld en er was een discrete
aanduiding van een „viering" van dit
oogenblik in de aanwezigheid van eenige
groote kamerpalmen. Zij deden aan Indië
denken. Daar bedoel ik verder niets mee,
maar zij deden aan Indië denken.
Het is geen leeg woord dat zij, die voor
goed heengegaan zijn, bij dit weerzien ge
mist werden. De communist Peper, met
zijn wonderlijke, vaak fijne humor, zijn
lange, haastig-uitgesproken redevoeringen,
de scherpzinnige jonge socialist mr. H. O.
Drilsma, de welbespraakte secretaris van
den Vrijzinnig-Democratischen Bond mr.
L. G van Damzij waren de drie
Joden in den vooroorlogschen Raad en zij
zijn alle drie door toedoen van de Duit-
schers omgekomen. Van de beide eersten
staan de feiten vast; mr. Van Dam werd
naar Duitschland gebracht en verdween
voorgoed. Twee andere raadsleden, de
oud-wethouder van Onderwijs Westerveld
en notaris Wolzak, overleden in den loop
van dit jaar. Alleen de laatste beleefde*
de bevrijding nog.
Allen waren van hun zetels verrezen
toen wnd. burgemeester Reinalda de doo-
den herdacht. Met name deze dooden,
maar ook de anderen die in de oorlogsjaren
gevallen zijn.
De voorzitter deed er een lange rede op
volgen. Hij ving die aan met zijn leed
wezen uit te spreken, dat de communisti
sche fractie in dezen tijdelijken gemeente
raad ontbreekt (er zijn maar 37 inplaats
van 39 leden) en de hoop te uiten, dat bij
de komende vrije verkiezingen geen for-
meele fouten zullen worden begaan, zoo
dat alle stroomingen in de bevolking ver
tegenwoordigd zullen zijn.
Toen kwam er een gedétailleerd over
zicht van den stand van zaken in de ge
meente Haarlem, toegelicht met vele cij
fers. Ik verwijs naar het verslag in dit
nummer, maar releveer toch enkele pun
ten, zooals het feit dat de bevolking van
Haarlem bij de bevrijding ongeveer 151.000
was en dat de reconstructie van het be
volkingsregister, waaraan sinds de be
vrijding gewerkt wordt, ver gevorderd is.
Ander feit: een woningvoorraad van
38.300 woningen met een tekort van 2650,
dat nog wel wat toenemen zal wegens het
gebrek aan bouwmaterialen.
De voorzitter sprak over het een aantal
ondersteunden en over het gelukkig
dalende aantal wachtgelders van de
particuliere bedrijven en wekte er bij her
haling toe op, alle krachten in te span
nen om de ramp der werkloosheid te hel
pen voorkomen. Ik geloof dat dit gebeu
ren zal; de werkloosheid is de zwarte
bladzijde in het historieboek van de voor-
oorlogsche jaren. Ieder voelt het.
Met groote warmte uitte de wnd. burge
meester Haarlems dankbaarheid voor het
voortreffelijke werk van het Inter Ker
kelijk Bureau. En het was verheugend dat
hij kon verklaren dat het sterftecijfer,
dat in den laatsten winter tot zoo ontstel
lende hoogte was opgeloopen, nu weer
bijna normaal is. dat besmettelijke ziek
ten zich nauwelijks voordoen (behalve
ten aanzien van de tuberculose, waar
omtrent geen preciese cijfers zijn te
geven), dat honger-oedeem vrijwel ver
dwenen is en dat de voeding bevredigend
kan worden genoemd. Het aantal geval
len van -geslachtsziekten is gedaald maar
nog veel te hoog; gevallen van scabies en
luizen komen ontstellend veel voor; het
tekort aan textiel wordt sterk gevoeld.
De gemeenteschuld van 49 millioen was
na vijf oorlogsjaren met twee millioen
verminderd, omdat er zoo weinig gedaan
was. maar er zal nieuw geld geleend
moeten worden om de tekorten op den
dienst van die jaren te delgen. Mooi is de
financieele toestand van Haarlem niet en
hoe zou men dat ook kunnen verwachten
Maar gewerkt wordt er wel, in steeds
toenemender mate en de voorzitter gaf
een indrukwekkende opsomming van al
de opruimings- en grondwerken, sinds de
bevrijding ondernomen. Hij wil de school
jeugd boomen laten planten en dat is een
goed idee. Een groot deel van de jeugd
zal er, naar ik hoop, bij ontdekken dat
het veel aardiger is te bouwen dan te
vernielen en dat het eigenlijk gekken
werk is, ruiten in te gooien, straatlan
taarns stuk te smijten en tegels in het
water te werken.
Er zijn veel nieuwe plannen, die sanee
ringen zoowel als uitbreidingen betref
fen, met veel sportterreinen en volks
tuinen: aanlokkelijke plannen, waarvoor
onteigeningen van gronden al zijn voor
bereid.
De voorzitter besloot met hartelijke
woorden aan het adres van het gemeente-
Ben kijkje in de Haarlemsche raadzaal tijdens de eerste zitting van den Noodraad.
De wnd. burgemeester, de heer M. A. Reinalda, aan liet woord.
Bandoeng een militair centrum
Volgens United Press is men in repu-
blikeinsche kringen te Batavia uiterst te
rughoudend over de kwestie of de infor-
meele besprekingen met dr. van Mook zul
len worden voortgezet. Soekarno weigert
nog altijd een officieel antwoord te geven
op de Nederlandsche verklaring.
Volgens Britsche mededeelingen is het
aan de oppervlakte op Java kalm, maar
ononderbroken hebben er troepenbewe
gingen plaats nabij Bandoeng en Mage-
lang. Bandoeng lijkt de nationalistische
verzamelplaats te worden voor 6 te vor
men Indonesische divisies. Naar Magelang
trekken troepen op uit dorpen in de om
geving. Daarom zijn al menschen uit de
stad begonnen hun bezittingen in veilig
heid te brengen.
Hoewel het dan aan de oppervlakte
kalm mag zijn, vinden er toch geregeld
incidenten plaats. In Batavia is op ver
schillende plaatsen geschoten. Eén Neder
lander werd ernstig, een ander licht ge
wond bij een botsing tusschen Nederland
sche militairen en een bende Indonesiërs.
In Kramat, Meester Cornelis en bij het
vliegveld Tjililitan was het zeer roerig
en naar een enkele plaats werden door
de Britten zelfs tanks gezonden ter ver
sterking van de Geallieerde troepen. Uit
de residentie Bantam worden geregelde
veldslagen tusschen gematigde en extre
mistische Indonesiërs gemeld.
De evacuatie van de geïnterneerden
wordt op alle mogelijke wijzen bespoe
digd. Er wordt hierbij ook van vliegtui
gen gebruik gemaakt.
De politieke corr. van Un. Press te
Batavia meldt, dat de Nederlandsche
regeeringsverklaring voor het eerst een
duidelijk beeld geeft van de hervormin
gen, die de regeering wil invoeren. Of
schoon het woord dominion-status niet
genoemd wordt, heeft men den indruk,
dat de nieuwe situatie, als zij tot stand
komt. daarmee vrijwel overeenkomt. In-
tusschen zwijgt de verklaring over de
wederzijdsche betrekkingen tusschen de
donimions en het Moederland en in het
bijzonder over de vraag, welken invloed
het nieuwe Indonesia in de buitenland-
sche politiek zal hebben. Een andere
vraag is het tijdstip, waarop de beoogde
hervormingen zullen worden ingevoerd.
Reeds vele jaren was het een grief der
Indonesische leden van den Volksraad, dat
de Nederlandsche plannen aantrekkelijk
waren, maar dat het zoo lang duurde
voordat zij uitgevoerd werden.
De heer Denning, politiek adviseur van
Mountbatten, die onlangs Batavia heeft
verlaten, wordt daar weer spoedig terug-
personeel, dat als geheel zijn goeden
naam heeft gehandhaafd en de heer Klein,
nestor geworden na het overlijden van
notaris Wolzak, antwoordde op hartelijke
wijs en beloofde geroerd de grootst moge
lijke samenwerking van den Raad. Luis
terend naar den voorzitter moeten vele
leden wel gedacht hebben: ja. waarom
zouden wij in deze gemeentezaken niet
kunnen samenwerken zonder over begin
selen te gaan twisten Dat dacht ik ten
minste van hen. Als de Raad zich tot zijn
gemeentelijke taak bepaalt zal hij goed
samenwerken.
Er zijn vier wethouders benoemd (allen
met 36 van de 37 stemmen) en verschei
dene commissies. De heeren Angenent
(R.K.). Geluk (V.D.) en Noordhoff (S.D.
A.P.) waren al in functie; mr. Sake C. van
der Wall (C.H.) is de nieuwe wethouder en
vervangt den heer A. van Driel, die als
gemeente-ambtenaar zijn taak nu moest
neerleggen. Van den jongen nieuwen
wethouder kunnen wij, geloof ik. de beste
verwachtingen hebben.
R. P.
verwacht.
Het personeel van de electriciteitswer-
ken te Djokjakarta heeft besloten geen
electrischen stroom meer aan Nederlan
ders te leveren.
De Indonesische communistische partij
de PKI is heropgericht. Aan Nehroe wordt
geen toestemming verleend naar Ned.
Indië te reizen.
Fenner Brockway
bemiddelaar?
De secretaris-generaal van de Onafhanke
lijke Britsche Arbeiderspartij, Fenner Brock
way, deelde aan een correspondent van Uni
ted Press mede. dat h(J ten behoeve van
de regeering-Soekarno onderhandelingen
voert met een „hooge Nederlandsche auto
riteit, verbonden aan de Nederlandsche re
geering, betreffende de situatie in Indone
sië". Brockway, die verschillende telegram
men heeft ontvangen van Soekarnofs minis
ter van buitenlandsche zaken Soebardjo met
het verzoek om te bemiddelen ter wille van
de Indonesische onafhankelijkheid, zelde
dat „de situatie gecompliceerd was door de
aankondiging van de politieke houding der
Nederlandsch-Indische regeering, die In vele
opzichten onaanvaardbaar voor de Indone
siërs moet zijn". „Ik hoop nog altijd", aldus
Brockway, „dat de principes waarover in
mijn besprekingen met de Nederlanders
overeenstemming werd bereikt, de deur mo
gen openhouden voor een regeering en voor
een verwerkelijking van Indoneslës onaf
hankelijkheid zonder voortzetting van een
gewapend conflict".
De electrische treinen
De Spoorwegen gaan binnenkort de baan
vakken Amsterdam-Amersfoort. Hllversum-
Utrecht. Maassluis-Hoek van Holland, Haar-
lem-IJmuiden en Velsen-Ultgeest weer ln
orde maken voor electrlsch verkeer. Het is
evenwel de vraag of in Juni of Juli 1946
als de baanvakken weer in orde zJjn. al
rollend materiaal beschikbaar zal zijn om
op die baanvakken electrische treinen te
laten rijden.
Het woord is aan.
Swan Sw a n s o n:
Sommige menschen den
ken, dat zij zichzelf schoon-
wasschen kunnen door an
deren te bekladden.
VELSEN
De distributie
van schoenen
Aan hoogstens 20 pCt.
der aanvragen
kan worden voldaan
Een lezer van on6 blad beklaagt zich
over de distributie van schoenen. ..In
IJmuiden zijn zeer veel huizen afgebro
ken, zoodat er bij slecht weer weinig be
schutting is. Onze kinderen moeten nu
veel verder dan anders naar school loo-
pen, Vooral met het gure herfstweer is
dat op zichzelf al heel erg. De toestand,
waarin het schoeisel van alle kinderen
zich bevindt, is heel slecht, zoodat zij met
drijfnatte voeten op school komen. Het
gevolg is, dat de kinderen een ziekte op
het lijf halen. Zes weken of reeds langer
geleden zijn er aanvraagformulieren voor
schoenen uitgereikt en door de menschen
direct weer ingeleverd. Tot nu toe is er
nog geen bon uitgereikt. De winkels lig
gen vol schoenen". Tot zoover de klacht
van onzen lezer.
Wij hebben den leider van den Distribu-
tiedienst gevraagd, hoe het thans staat
met de uitreiking der bonnen. De heer
Waardenburg deelde ons mede, dat er op
het oogenblik per dag bonnen voor 300
paar schoenen worden afgegeven. Er wa
ren 30.000 formulieren ingekomen, die alle
moesten worden gerankschikt in groepen
naar den leeftijd dergenen, waarvoor de
bonnen waren aangevraagd. Daar ging
dus eenige tijd mee heen, maar nu gaat
de aflevering zoo snel, dat de eerste voor
raad met spoed wordt weggewerkt. Deze
voorraad is echter van dien aard, dat in
het gunstigste geval aan 20 proc. der aan
vragen kan worden voldaan. Men dient
dus niet al te optimistisch te zijn, aldus
de heer Waardenburg.
Adviescommissie
benoemd
Nu de minister van Binnenlandsche Za
ken heeft bepaald, dat in deze gemeente
geen verkiezing zal plaats vinden van een
tijdelijken gemeenteraad, in verband met
de bijzondere omstandigheden waarin de
gemeente verkeert tengevolge van de
plaats gehad hebbende evacuatie van een
groot deel harer bevolking, hebben bur
gemeester en wethouders besloten een ad
viescommissie uit de burgerij in te stel
len, ten einde hun college van advies te
dienen omtrent belangrijke aangelegen
heden betreffende de regeling en het be
stuur van de huishouding der gemeente.
In deze commissie zijn benoemd: dr. D.
J. Wansink, N. W. v. Nifterick, L. v. Ha-
melen, E. Luikman, G. Brakenhoff. C. P.
J. Maas, mr. L. Vorstman, W. J. Willems,
ir. W. Bakker, ds. G. F. Callenbach, A.
Markerink, J. H. Levenkamp, C. de Jong,
R. Verbeek, P. J. E. v. d. Berg, ir. D. N.
Dammers, W. G. Meijboom. G. v. d. Brinlo
mevr. M. G. WerreAnthonisse, G. SchiP
ling.
De Engelsche minister van buitenland-
sche zaken Bevin, heeft in een rede in het
Lagerhuis verklaard het als de belangrijk
ste zaak in dc buitenlandsche politiek te
beschouwen, den last, welke op het leven
der menschen drukt, te verlichten. De
actie der geleerden inzake de atoomener
gie kon hij niet billijken, omdat de regee
ring in regeeringszaken noch haar macht,
noch haar verplichtingen kan overdragen
aan een deel der gemeenschap, i.e. de ge
leerden.
De Amerikanen trachten op dit oogen
blik zich een beeld te vormen van de ge
volgen van het publiceeren der atoom
bomgeheimen. Zelf heeft Bevin de bom
nooit bij het nemen van beslissingen op
internationaal gebied als politieke beslis
sing invloed laten uitoefenen. „Hoe ?root
de macht der wapenen ook moge zijn en
wie minister van buitenlandsche zaken is,
zoodra men afwijkt van de gedragslijn,
waarbij de problemen niet worden opge
lost op grond wat recht is, zal dat tot
verderf voeren."
Bij elk besluit, dat thans wordt genomen
moet worden gezorgd, dat het past in het
kader der Ver. Volken. Als gevolg van
den grooten strijd der laatste zes jaren is
de groote moeilijkheid ontstaan, of de z.g.
machtspolitiek en de invloedssferen kun
nen verdwijnenr'Soms zag Bevin bij onder
handelingen de machtspolitiek naakt en
onbeschaamd hem voor oogen staan, maar
het andere oogenblik zag hij. dat men
zoekt en streeft naar andere idealen. Hij
wilde het Huis dus vragen niet ongeduldig!
te zijn tijdens deze overgangsperiode.
Ten aanzien van het gebruik der atoom
energie voor vernietigingswapens deed hij
een beroep op de groote mogendheden de
kaarten open op tafel te leggen. Engeland
is daartoe bereid.
In de Oostelijke gebieden zal Groot
Brittannië niets ondernemen dat schadelijk
kan zjjn voor de Sovjet-Unie. „Wanneer
wü de verzekering geven, kan ik mij niet
voorstellen, dat de natuurlijke reactie zou
zijn. dat men de deur sluit cn dat men alle
contact tusschen menschen, hetzij voor den
handel, hetzij voor iets anders zou ver
bieden. Ik ben ook niet van zins de posi
tie te aanvaarden, die radio Moskou zoo
vaak uitbazuint. Zij eischcn het recht om
goede betrekkingen te onderhouden met
hun naburen, terwijl ik een misdadiger
ben wanneer ik vraag om goede betrekkin
gen met de landen, die aan onze grenzen
gelegen zijn. Engeland cischt het recht "P
met Frankrijk. Nederland. België. Scan
dinavië of andere landen in een Westelnk
blok in contact te treden, landen, di" i-
gclands cultureele vrienden waren, 'v - o-
rische relaties, die eenzelfde opvatting
hebben van democratie als Engeland.
