IJmuider Courant
Een stap verder
Leiding ontglipt Soekarno meer en meer
Extremisten drijven hem voort
Als de Oranje terugkomt...
«Oe Jaargang; No. 1817."»
Bureaux: Kennemerlaan 154,
IJmuiden - Telefoon 5437
Te Haarlem: Gr. Houtstr. 93
Telefoon 10724
Kennemer Editie van Haarlems Dagblad
Directeur-Hoof dredacb
Robert Peereboom
Vrijdag; 9 November IHiS
Uitgave van de Stichting
Voorlichting te Haarlem.
Abonnementen: p. week 31 ot.
per kwartaal 4.
HET Noodparlement is nu benoemd.
Gisteren heeft men in de krant kun
nen lezen, dat de ongeveer veertig vaca
tures in de oude Eerste en Tweede Kamer
zijn vervuld. Dat is gedaan door de daar
toe aangewezen commissie en zij heeft in
alle vacatures, behalve in die van de
N.S.B menschen benoemd van dezelfde
politieke richtingen als er vroeger in ver
tegenwoordigd waren. Dus: van de oude
partijen. De oude sterkteverhouding der
fracties in de Eerste en Tweede Kamer is
dus alleen in zooverre gewijzigd, dat in-
plaats van de N.S.B.'ers vertegenwoordi
gers van verschillende andere richtingen
zijn gekozen. Een belangrijke verandering
is dat niet. want in de vooroorlogsche
Tweede Kamer hadden maar drie N. S.
B.'ers zitting en in de Eerste vier.
Niemand zal beweren dat het nu gekozen
Noodparlement overeenkomt met de poli
tieke verhoudingen, zooals die thans in
Nederland bestaan. Ofschoon evenmin
iemand zeggen kan, hoe die verhoudingen
wèl zijn. Dat kunnen alleen verkiezingen
vaststellen. Men kan veronderstellingen
maken over den waarschijnlijken afloop
daarvan, als zij binnen een paar dagen ge
houden zouden worden, maar dat blijven
pure gissingen. En de toestand is nu een
maal zoo, dat er nog een half jaar op ver
kiezingen zal moeten worden gewacht.
Wij leven in een bewogen tijd en in dat
halve jaar kunnen zich omstandigheden
voordoen, die de politieke stemming sterk
beïnvloeden en wijzigen.
De zwakste zijde van het Noodparlement
is evenwel niet, dat het de huidige poli
tieke schakeeringen in den lande niet in
de juiste verhoudingen weergeeft. Nie
mand weet tenslotte zeker, hoe groot
deze afwijkingen zijn. De zwakste zijde
van het instituut is, dat het niet door het
volk. niet volgens grondwettig voorschrift,
niet volgens de regelen van een parlemen
tair, democratisch beleid is gekozen. Daar
schuilt het groote tekort. Dat vermindert
zijn gezag in den lande en dat vermindert
ook zijn beteekenis in de oogen van zijn
leden zelf, die immers allen voorstanders
zijn van een verkiezing door het volk. Het
gevolg zal onvermijdelijk zijn dat dit
Noodparlement evenals de Noodraden
minder zelfvertrouwen zal bezitten,
dan een regelmatig gekozen vertegen
woordiging des volks eigen zou zijn. Daar
is niets aan te doen. Het is een mensche-
lijke eigenschap, zich te laten beïnvloe
den door de wijze waarop merr voor een
bepaalde taak is aangewezen. Wie door de
kiezers tot hun vertegenwoordiger in
's Lands Vergadering benoemd is voelt
zich daardoor belast met een gezag en een
verantwoordelijkheid, die hun uitwerking
op zijn arbeid en optreden doen gelden.
De Noodparlementariër mist die.
Dus blijft het Noodparlement bij onze
wenschen en bij zijn eigen wenschen ach
ter. Het is een parlementair surrogaat.
Daarom draagt het ook dezen naam. Al
leen de nood der lijden rechtvaardigt zijn
optreden. Maar het is dan ook noodig
dat het zoo spoedig mogelyk door het
echte parlement, de volksvertegenwoordi
ging. vervangen wordt. Want herstel van
den democratischen bewindsvorm eischt
een tenvoHe erkend centraal gezag. Daarom
is in Nederland, ook in dit blad, zoo veel
vuldige aandrang uitgeoefend op be
spoediging van de verkiezingen.
Ofschoon het Noodparlement zulke ern
stige gebreken heeft, moeten wij in de
huidige omstandigheden zijn optreden
toch als een verbetering in den toestand
zien. Het rompparlement, officiëel aange
duid als de „tijdelijke" 'Staten-Generaal,
had immers alleen de bevoegdheid om die
zaken te behandelen, die de regeering het
wenschte voor te leggen. Op eenigszins
langen duur zou dit een volslagen onmo
gelijke toestand geworden zijn en daarom
is het verheugend, dat er een eind aan
komt. Het Noodparlement brengt de groo
te verandering, dat het de volledige par
lementaire taak zal vervullen. Dus brengt
het ons werkelijk een stap verder. En dat
is inderdaad een belangrijke stap.
Omtrent zijn samenstelling moet getuigd
worden, dat het vele menschen van er
kend groote bekwaamheid telt en dat al
thans vaststaat, dat alle belangrijke rich
tingen in het Nederlandsche volk er door
leidende politici in vertegenwoordigd zijn.
Ook heeft de aanvulling met nieuwe leden
ertoe bijgedragen dat degenen, die zich in
oorlogstijd door hun verzet en offerzin
onderscheiden hebben, zich in het parle
ment goed vertegenwoordigd zien.
Het is te verwachten dat het Noodpar
lement voor moeilijke beslissingen zal
worden gesteld, zoowel wat Nederland
als wat Indië aangaat. Eer wij zes maan
den verder zijn zal er veel moeten gebeu
ren en ook veel omtrent den waren econo-
mischen toestand van ons land duidelijker
worden, dan het nu voor de meeste men
schen is. Die verduidelijking zal niet zoo
prettig zijn, Er is wel aanleiding om het
Noodparlement wijsheid en sterkte te
wenschen. R. P.
Staten-Generaal 20 November
geopend
Van officieele züdo vernemen wij. dat de
zitting van de voorloopige Staten-Generaal
op Dinsdag 20 dezer door H. M. de Koningin
in de historische Ridderzaal zal worden ge
opend. liet gebruikelijke cere nonieel zal
ditmaal achterwege blijven. De gouden koets
zal men dit jaar dan ook niet op het Binnen
hof kunnen zien.
United Press meldt uit Batavia:
De situatie op Java ls momenteel het
voorbeeld van een denkbeeldig doodpunt.
Beide partijen hebben hun standpunt bloot
gelegd en een verzoening lijkt onmogelijk
De Soekarno-groep wenscht slechts op ba
sis van erkenning te onderhandelen.
Intussclicn Is nog niet het laatste woord
gezegd. Soekarno's vrijheid van beweging
wordt eiken dag meer beperkt door de ex
tremisten In het eigen kamp. Zijn positie
wordt bovendien nog moeilijker gemaakt
doov de activiteit van lien die geen enkel
politiek Inzicht hebben, doch slechts «1e
omstandigheden gebruiken voor roof en
moord nu de normale gezagsorganen niet
of slechts op sommige plaatsen functionee-
ren. Soekarno realiseert ziel» dat z.ijn meest
linksche vrienden tevens zijn ergste vijan
den zijn. daar naarmate de grens tussche»
hui» activiteit en die der wettelooze massa
meer en meer wegvalt, zijn positie tegen
over de Engeischen steeds moeilijker wordt.
Men krijgt op liet oogenblik den indruk dat
hij de voordeelige positie die 1ȟ door ver
standig mnnoeiivreeren had bereikt, lang
zaan» verliest, indien hU niet een andere
koers gaat sturen. Het wekt daarom geen
verrassing dat Soekarno nog altijd de deur
voor verdere onderhandelingen openlaat,
zelfs indien liet. niet duidelijk ts lioe dit
samen zon kunnen gaan met concessies
van zijn kant die hij blijkbaar niet durft
te doen.
Toen 24 uur na van Mooks persconferen
tie het nationalistisch manifest werd uit
gevaardigd. dacht ieder dat dit het ant
woord was op de politieke verklaring der
Nederlandsche regeering. In het manifest
werden de oude leuzen herhaald, hoewel
niet altijd in nadrukkelijken vorm. Het lijkt
nu dat zelfs de veronderstelling dat het een
antwoord aan van Mook was. niet waar is.
Soekarno ontkende dit Donderdagmiddag
tegenover United Press nadrukkelijk, Het
ligt daarom voor de hand dat hij nog iets
in petto heeft en denkt tot zaken te kun
nen komen De controle op de gebeurte
nissen wordt echter minder en indien
Soekarno niet de juiste tijd kiest verliest
hij het vertrouwen dat hij zoo zorgvuldig
heeft opgebouwd. Het toenemen der on
geregeldheden in Batavia, Donderdag cul-
mineerend in een geregelde Indonesische
massa aanval op het interneeringskamp in
het Kiamat gebied, waar twaalf Indone
siërs gedood werden, bewijst dat zijn vol
gelingen niet in staat zijn om hun onge
duld te bedwingen en zijn politieke ma
noeuvres niet volgen. Laat staan dan de
herrieschoppers die slechts geïnteresseerd
zijn ln een toestand van zoo groot moge
lijke verwarring.
Ultimatum
In Soerabaja blijft het rustig, ondanks
een Britsch ultimatum om alle gijzelaars
vrij te laten, alle wapens in te leveren,
den leider der Jeugdbeweging te arrestee
ren. evenals den politiechef en de admi
nistratieve leiders, die een document van
onvoorwaai'delijke overgave moeten onder
teekenen. De geüniformeerde politie en de
leden van het vredesleger mogen hun wa
pens behouden.
Het lijk van brigade-generaal Mallaby,
die de vorige week te Soerabaja werd ver
moord, ls door de Indonesiërs uitgeleverd
en begraven op het vliegveld van Soera
baja, na een korte begrafenisplechtigheid.
Het nationalistische radiostation van
Soerabaja heeft Donderdagavond een op
roep tot de Indonesiërs uitgezonden om
de landingen te verhinderen van een groot
aantal Nederlandsche troepen, die Vrijdag
morgen vroeg verwacht werden. De oproep
spoorde de Indonesiërs aan zich naar Soe
rabaja te spoeden en de landingen te ver
hinderen. De Nederlandsche troepen zfjn
van Australië, Batavia en Timor naar het
gebied van Soerabaja onderweg.
De Brltsche troepen hebben een deel van
den omtrek der stad bezet, alsmede de ha-
Westen van het vliegveld.
Onrust
Soekarno
vraagt interventie
nu aan Truman en Attlee
Volgens een te New-York uit Batavia ont
vangen telegram zou Soekarno een beroep
hebben gedaan op president Truman en den
Britschen eerste-mlnister Attlee, om hun be
middeling te verleenen „ter voorkoming van
oorlogsgeweld op geieel Java".
Soekarno was op reis.
Donderdagavond zouden de informeele
besprekingen In Batavia tusschcn Neder
landers en Indonesiërs worden voortgezet,
nu in tegenwoordigheid van gen. Christi-
son en Monntbatten's politleken adviseur
Denning. De bijeenkomst Is eeliter niet
doorgegaan omdat Soekarno weer op reis
is gegaan.
Russen
bezetten gebouwen in Teheran
Op een bijeenkomst van het Iraansche
parlement heeft de afgevaardigde Etebar
medegedeeld: „Vandaag heeft het Roode
Leger vijfenveertig gebouwen in Teheran
bezet. Het hoofdkwartier is nog steeds in
deze stad. Twaalfduizend nieuwe Russi
sche soldaten zijn bij Bendar Shah geland,
tachtigduizend in Astaria en twee nieuwe
divisies zijn pas in Azerbeïdsjan aangeko
men. Waarom worden onze gendarmes
door de Russen gehinderd naar het Noor
den te trekken om de orde te herstellen?"
blijft doorgaan en de Indonesische bevol
king wordt aangeraden de stad te verla
ten In Benkoelën ls een Britsch officier
gedood.
In het gebied van Pontianak blijken
nationalisten van Java werkzaam te zijn
en onrust onder de bevolking te veroorza
ken. De Chineezen zijn zeer loyaal. Hoe
wel er vele moeilijkheden zijn, acht men
de algemeene situatie niet ongunstig.
Een der ecrsie foto's van Java. Een
kijkje in een vrouwenkamp bij Batavia,
waar tevens de kinderen zijn onderge
bracht. Velen van heft zijn nog nauwe
lijks hersteld van de zware on(l>oi*iiigeii
welke zij onder de Japanners hadden te
lijden. (P.)
Het woord is aan....
Oscar Wilde:
Iedereen kan meevoelen
met het lijden van een
vriend, maar er ts een zeer
fijne natuur voor noodig om
met het succes van een
vriend mee te voelen.
Royale Iersche gift
De Iersche regeeiing heeft behalve levens
middelen ook een aanzienlijke hoeveelheid
textiel aan Nederland geschonken. Onlangs
zijn te Dublin aan een Nederlandsche dele
gatie door de Iersche regeering overgedra
gen: 20.000 wollen dekens: 28.000 paren sok
ken voor mannen, 12.000 paren handschoenen
•.oor mannen, vrouwen en kinderen: 10.000
pond brei wol (2-3 drdsj: 20.000 pond woi in
den vorm van onderkleercn voor 33 ooo kin-
deren en een minder aantal volwassenen.
Deze goederen worden :ia aankomst in Ne
derland in ontvangst genomen door de sectie
DisteS van het rijksbureau voor textiel en
door deze instantie opgeslagen in haar cen
trale magazijn, om gesorteerd te worden.
De goederen zullen gebruikt worden voor de
voorizening van de uit Indië terugkeerenden,
waarvan verwacht wordt, dat. zij niet over
kleeren en dergelijke de beschikking hebben.
De nood. waarin deze landgenooten vei-
keeren kan thans door dit sympathieke Ier
sche gebaar voor een groot deel door deze
goederen gelenigd worden
Stalin ernstig ziek?
Het Fransche persagentschap „Agene»
Edition et de Presse" verspreidt het overi
gens geheel onbevestigde bericht, dat de
gezondheidstoestand van Stalin, die in een
rusthuis bij Sctsji zou vertoeven. Dlolse-
ling verslechterd zou zijn. Op 23 October
zouden zeven doktoren naar Sotsii ont
boden zijn. omdat Stalin een hartaanval
gehad had. Zijn toestand zou daarna ver
beterd zijn. tot op 4 November Molotov
het bericht zou hebben ontvangen, dat
Stalins toestand zeer achteruit gegaan was
en dat zijn dokters hem de reis naar Mos
kou verboden.
Bij de Ned. Herv Kerk zijn beroepen:
te Amsterdam (West) Ds. J C. Jörg to
Nieuw Vennep en te Hlllegom Ds. J. do
Vries te Rotterdam-Vreeswijk.
komt ze niet naar Amsterdam
Het ruin» 20.000 ton metende 3-schroefs
m.s. Oran,je van de Maatschappij Neder
land. dat in 1938 by de Nederlandsche
Scheepsbouw My. te Amsterdam werd
gebouwd en dat door zijn byzonderen
bouw het schip heeft slechts één mast
en één schoorsteen zeer de aandacht
trok, is tijdens zijn kort bestaan een der
meest besproken schepen van de Neder
landsche koopvaardijvloot geweest.
Reeds spoedig nadat het schip in de
vaart was gebracht brak de wereldoorlog
uit, zoodat het uit de Indië-vsart geno
men moest worden. Langen tijd hoorde
men niets van het fraaie, bijzonder
luxueus ingerichte schip het grootste
van de Amsterdamsche vloot, maar
ten slotte bleek, dat het als troepentrans
portschip en als Roode Kruisboot voor
de geallieerden heeft gevaren (en nog
vaart) en dan meestal een der Australi
sche havens bezocht.
De tijd nadert, dat aan de terugkomst
van de Oranje gedacht kan worden. Het
zal thans nog wel niet in het Verre Oos
ten gemist kunnen worden, maar toch
mag worden verwacht, dat het binnen af-
zienbaren tijd naar het moederland terug
keert.
Komt de Oranje dan naar Amsterdam?
Zal IJmuiden de primeur van het weer
zien hebben?
Neen; zoolang de Noordersluis buiten
bedrijf is, zal de Oranje niet in IJmuiden
binnenkomen, aangezien ze niet door de
Middensluis geschut kan worden; het schip
is namelijk te breed om deze sluis te kun
nen passeeren.
De Middensluis, de grootste der thans
in gebruik zijnde sluizen is 225 M. lang
en 25 M. breed. Practisch kan echter een
schip met een grooiere breedte dan 24 M
niet doorgelaten worden. De Oranje is 185
M. lang en 25.5 M. breed, is dus te breed
om te passeeren. De Oranje komt dus,
zoolang de Noordersluis nog niet hersteld
is, niet in IJmuiden binnen en dat zal
zeker nog wel een jaartje duren. Mocht
de Oranje vóór dien tijd weer voor de
„Nederland" beschikbaar zijn en de si
tuatie in Indië van dien aard zijn, dat de
vaart hervat kan worden, dan zou de
Oranje tijdelijk Rotterdam als thuishaven
moeten kiezen.
En de Marnix en dc Johan?
Het eigenaardige geval doet zich voor,
dat de zusterschepen Marnix van St. Al-
degonde en Johan van Oldenbarnevelt,
beide iets meer dan 19000 ton metende en
dus slechts 1000 ton kleiner dan de Oranje,
tamelijk ruim door de Middensluis kun
nen passeeren. Deze dubbelschroefs-mo-
torschepen zijn 186 M. lang en 22.70 M.
breed, zijn dus nog iets langer dan de
Oranje, maar smaller en daar gaat het
nu juist om.
De geweldige afmetingen van de Noor
dersluis blijken wel daaruit, dat theore
tisch althans, het drietal Oranje, Marnix
en Johan tegelijk door deze sluis geschut
kunnen worden en wanneer het geen van
den wind afhankelijke schepen waren,
maar doode massa's dan zouden er zelfs
twee Oranjes plus de Marnix en de Johan
tegelijk in kunnen, immers deze grootste
sluis van de wereld is 400 M. lang en 50
M. breed.
De Queen Mary het grootste schip ter
wereld, met haar 310 M. lengte en 36.27 M.
breedte kan dus gemakkelijk door da
Noordersluis, maar schepen van dergelijke
afmetingen zullen we voorloopig nog we!
niet in IJmuiden te zien krijgen.
Vanwege dc herstelwerkzaamheden aan
de Noordersluis vernemen wij nader, dat
men het daarheen wil leiden, dat door deze
sluis, zij het met grooter oponthoud dan
onder normale omstandigheden, geschut
kan worden voordat de bedieningsgebou
wen en krachtwerktuigen hersteld zün. Het
is de bedoeling de deuren door handkracht
te bewegen, doch ook met het gereedmaken
van een dergelijke voorloopige in gebruik
neming zal wel een half Jaar gemoeid zijn.
Via dei» -/onder „Herrijzend Nederland"
is de mogelijkheid geopend om te spre
ken met de manschappen van de vloot
en koopvaardij, waar ter tvereld zij zich
ook lievinden. l>at hiervoor hij jonc en
oud groote belangstelling bestaat spreekt
vanzelf. „Hallo pappie, hier hen ik.
<P.«
