IJmuider Courant Hef Kiesstelsel Strijd in Soerabaja duurt voort De toekomstige status van Daitschland 60e Jam-gang No. (SI77 Bureaux: Kennemerlaan 154, IJmuiden - Telefoon 5437 Te Haarlem: Gr. Houtstr. 93 Telefoon 10724. Kennemer Editie van Haarlems Dagblad Directeur-Hoofdredacteur: Robert Peereboom Maandag 12 November 1045 Uitgave van de Stichting Voorlichting te Haarlem. Abonnementen: p. week 31 ct. per kwartaal 4.— OP den derden Dinsdag in November zal het Noodparlement voor het eerst bijeenkomen. De datum klinkt bijna echt. H. M. de Koningin 2al de nieuwe zitting van de Staten-Generaal openen, maar niet met het vanouds gebruikelijke ceremonieel. Vermoedelijk niet, omdat men die eer al leen aan een wettig-gekozen volksver tegenwoordiging wil bewijzen. Wel zal de plechtigheid in de historische Ridderzaal voltrokken worden, maar de Gouden Koets met overige praal zal ontbreken. De volgende maal zal deze traditie na tuurlijk herleven. Misschien vinden som migen dat onbelangrijk. Maar tradities zijn niet onbelangrijk, zoolang zij op velen in druk maken en aan de waarden der histo rie herinneren. Als u of ik niet aan deze dingen mochten hechten moeten wij niet zeggen: schaf ze maar af. Neen: wij moe ten ons afvragen: hecht een groot deel van ons volk er kennelijk wèl aan en dragen zij dus bij tot de erkenning van het gezag en het respect voor het regee- ringsstelsel. Dan dienen wij ervoor te zijn, dat zij blijven. Deze inleiding tot een betoog over het kiesstelsel dient, om een overeenkomst aan te duiden. Een van de belangrijkste aangelegenheden, die het Noodparlement tijdens zijn korten zittingsduur van zes maanden te behandelen zal krijgen, is de herziening van de kieswet. Van Dr. L. M. G, Beel, de minister van Binnenlandsche Zaken, is een daartoe strekkend wetsont werp te verwachten. De herziening zal van beslissende beteekenis zijn voor het herstel en de vernieuwing van onze parlementaire democratie. Alleen al, doordat het deze beslissing moet nemen, komt op het Nood parlement een ontzaglijk zware verant woording te rusten. Het zal zich daarbij moeten laten leiden door de overweging, wat op den duur de beste oplossing voor Nederland zal zijn. Het zal den moed dienen te hebben om persoonlijke voor keur den vasten zetel en ook zekere partijbelangen aan het landsbelang ten offer te brengen. Want zulke offers zullen noodig zijn om ons te verlossen van den radicalen misgreep der Evenredige Ver tegenwoordiging, die in 1917 te onzaliger ure is ingevoerd en de höofdschulö draagt aan de vooroorlogsche verzwakking en verwording van onze democratie. Eenigen tijd geleden heb ik over dit onderwerp geschreven. Ik kom erop terug, omdat bij de aankondiging van het Nood parlement de zaak urgent wordt en zal er nog meermalen op terugkomen, als dat noodig blijkt om belangstelling voor de zaak te wekken. Aan enkele argumenten moge hier ten eerste herinnerd worden. Evenredige Vertegenwoordiging heeft de belangstelling van de kiezers voor de ver kiezingen, die bij het districten-stelsel groot was. tot een minimum teruggebracht. Zij heeft de spanning en de voorkeur voor het „spelelement", die in ieder mensch leeft, uitgeschakeld. Dat is eep groote psychologische fout. E. V. heeft den kiezer zijn eigen ver tegenwoordiger, van wien hij belangstel ling voor de bijzondere belangen van zijn district vergen kon en tot wien hij zich daarover kon wenden, ontnomen. Erger: zij heeft hem op een lijst inplaats van op een mensch doen stemmen. Dit is algemeen gevoeld als een verlies. De acte van beschuldiging telt meer punten. E. V. heeft verstarring veroor zaakt. Tengevolge van de eenzijdige op vatting, dat iedere uitgebrachte stem een gekozen candidaat moest gelden en daar mee ?.g. „productief gemaakt worden" heeft zij alle stemmen over deelnemende partijen verdeeld, daarmee de vtrming van dwergpartijtjes bevorderd, dus ver snippering van krachten gekweekt en de overige partijen zoo vast in den zadel ge zet, dat bij verkiezingen geen groote ver schuivingen. geen ..landslides" meer mo gelijk waren. Er kwam nauwelijks meer wijziging. De parlementaire democratie was vastgeloopen, terwijl groote bewege lijkheid juist een van haar noodzakelijke voorwaarden voor welslagen is. Volgende grief. Alle candidaten op hooge lijst-plaatsen werden onder E. V. onafzet- baar. hetgeen tengevolge had dat het heil zame ontzag, dal het kiezerscorps hen vroeger inboezemde door zijn macht, om hen na hoogstens vier jaar zittingsduur ten val te brengen, verdween. Een ervaren oude Engelsche parlementariër, met wien ik ïnderttjd een lang gesprek over E. V. had, gaf op dit punt de eenvoudige com mentaar: „Voor mij zou dat niet goed zijn. Voor mijn collega's evenmin. Ik weet niet hoe het in uw land gesteld is, maar voor de leden van het Lagerhuis is het erg ge zond, te weten dat de kiezer de baas is. Wij werken er beter en harder door." Tegenover dit alles stelt E. V. wiskun dige zuiverheid, die een theorie blijft en niet toepasselijk is op een zoo onwiskun dige totaliteit als de openbare meening. waarmee zij zich dan ook nimmer heeft kunnen vereenigen. Zij zijn elkaar vreemd gebleven: een mislukt huwelijk. En wat doet de „productiviteit van iedere stem" ertoe als de productiviteit van de demo cratie daaraan ten offer gebracht moet worden? Bovendien zal de improductieve stem van de huidige verkiezing de pro ductieve van de volgende kunnen zijn. De democratie leeft niet in een enkele volksuitspraak, maar juist in een reeks uitspraken. Er is geen twijfel aan, dat het districten stelsel de vorming van groote partijen be- Britsche troepen dringen langzaam voorwaarts Dc strüd in Soerabaja, begonnen nadat aan generaal Mansergh's ultimatum geen gevolg was gegeven duurt voort. Zaterdag hebben vier Thunderboltvliegtuigen aan de militaire operaties deelgenomen en Zondagmiddag zou een tweede lucht aanval uitgevoerd zjjn. De Indonesiërs ge bruiken machinegeweren, lichte tanks, en volgens sommige berichten ook Japansch veldgeschut. De Britsche luitenant-kolonel Oliver, die Zondag uit Soerabaja in Batavia was te ruggekeerd, deelde aan A.N.P.-Aneta mede, dat in de stad een volkomen oor logssfeer heerschte. Zaterdagavond woedden er zeven groote branden in de stad. De geallieerde artil- 'erie moest den geheelen dag blijven vuren of belangrijke doelen bombardeeren om een tegenaanval op groote schaal te voor komen. Men ziet op straat alleen barri caden en onderstboven geworpen voertui gen. Volgens dezen zegsman zijn vrijwel alle officieren van het hoofdkwartier der 49ste brigade gedood of vermist na den aanval van 28 October. Geallieerde sol daten, die door Indbnesiërs waren gevan gen genomen, hebben verklaard, dat de Indonesiërs vooral tegen de Br. Indiërs wreedheden hebben begaan. Zoo zijn ge vallen bekend, waarbij Br. Indiërs de boe nen zouden zijn afgesneden door extre misten. Ruim tweeduizend Europeanen, die in Soerabaja gevangen zaten zijn door Ge allieerde strijdkrachten bevrijd. Er zijn nog meer Europeanen in handen der In donesiërs, als Zwitsers, Duitschcrs en Zwe den, die er de voorkeur aan hadden ge geven te blijven waar zij waren. De Indonesische omroep te Soerabaja heeft verklaard, dat de aan den gang zijnde strijd „een heilige oorlog" is. De Britsche soldaten werden „moordenaars" genoemd en de omroeper zeide: „Wij zul len strijden tot het einde". Radio Soerakarta heeft, ondanks de toe zegging van Soekarno, dat hij zijn uiterste best zou doen, dat een einde kwam aan de gewelddadige campagne der extremis ten, ophitsende mededeelingen gedaan. Een officieele Britsche verklaring van Zondagmiddag zegt. dat dc operaties in Soerabaja volgens plan verloopen en dat er weinig weerstand werd ondervonden. Er was hier en daar slechts verspreid ge weervuur. Wijken, die bezet werden, wer den verlaten aangetroffen. Aan Britsche zijde waren tot Zondagmiddag 12.30 1 doo- de en 9 gewonden. De telefooncentrale is onbeschadigd. De zuivering der stad is vandaag voortgezet. Groote Indonesische verliezen. Volgens de laatste berichten van A.N.P.- Aneta zijn aan Indonesische zijde vee! doo- den gevallen bij hun fanatieke aanvallen op Britsche tanks te Soerabaja. Een offi cieele Britsche verklaring, die in Batavia is uitgegeven, meldt deze bijzonderheden, en ook dat de luchtaanvallen van Zondag middag werden gedaan op drie Indone sische hoofdkwartieren, waarvan er een twee voltreffers en de andere een voltref fer te verduren kregen. Indonesische tanks gaven dertig maal de volle lading op de geallieerde troepen, maar werden door artillerievuur tot zwij gen gebracht. Onder de buitgemaakte voorraden bevonden zich tachtig Japan- sche drie-tons vrachtauto's en hoeveel heden machinegeweren, kleine wapens en munitie. Het ziet er niet naar uit dat de Indo nesiërs den strijd spoedig zullen opgeven. Zij bieden hevig en soms fanatiek verzet. Volgens onofficieele schatting bedraagt het aantal dooden en gewonden aan hun kant ongeveer 1500. De Britsche verliezen worden daarentegen officieel beschreven als „zeer licht". Zooveel mogelijk worden vrouwen en kinderen uit de gevechtszone geëvacueerd, maar eenigen zijn gedood toen zij in een kruisvuur geraakten. Het postkantoor is bezet. Radio Soerabaja deed een beroep op Amerika, China en Rusland om in den „bloedigen strijd" te bemiddelen. In Batavia zijn de laatste ontwikkelin gen de volgende. 1. Een aantal Shermantanks zijn gearri veerd. die veel opspraak verwekken. 2. Van 22.00 uur tot 4.30 mag niemand zich op straat bevinden. 3. Op bepaalde punten zullen barricades worden opgericht, waar alle auto's zullen worden onderzocht. Hedenmiddag meldde een Reuterbericht: Britsehe en Britsch-Indische troepen heb ben nu vrijwel de geheele stad Soerabaja schoongeveegd. Het woord is aan. Den Volksmond: Pillen moet men slikken, niet kanteen. IJMUIDEN De Oostzee gestrand Gp eigen kracht vlot gekomen Voor den zeeman is het zeer verheugend dat verschillende „vuren", zooals die van IJmuiden, Schcveningen enz. weer bran den en met hun krachtige stralen hem den weg wijzen naar de veilige haven. Het lichtschip „De Haaks" is echter nog steeds niet op haar ligplaats uitgelegd. Dat het ontbreken van eer. merkteeken bij de gevaarlijke Haaksgronden een groot on gemak is. heeft de bemanning van den voor de visscherij op weg naar IJmuiden zijnden stoomtrawler Oostzee ondervon den. In den nacht van Donderdag op Vrij dag raakte de schipper door het slechte zicht den koers kwijt, met het gevolg, dat de trawler nabij de kust aan den grond liep. Er dreigde gevaar en door lichtsigna len werd assistentie gevraagd. Hierop is een reddingboot van Den Helder naar den trawler gevaren, die de bemanning van boord haalde. De schipper en de machinist bleven echter op hun schip, omdat de vloed kwam opzetten en zij de kans groot achtten, dat de trawler weer vlot zou komen. Dit geschiedde inderdaad. De opvarenden, die in de reddingboot waren gegaan werden weer op de Oostzee over- gerbacht, waarna men naar IJmuiden stoomde, waar men Vrijdagmiddag arri veerde. De Oostzee is inmiddels naar Amster dam gebracht om te dokken. Fietsendief in actie De vorige week is ten nadeele van de arbeiders Van SI., D. en N.. terwijl zij hun werkzaamheden m de vischha! uit voerden, een fiets gestolen. Slag om den honger begonnen Veldmaarschalk Montgomery heeft op een Berlijnsche persconferentie catego risch verklaard, dat het niet in de bedoe ling lag, Duitschland in vier aparte zones te verdeelen. De Fransche bezwaren tegen dit plan zullen met tijd en geduld over wonnen kunnen worden. Op de vraag, of de huidige methode van opbouw tot een sterk Duitschland zou leiden, verklaarde de Veldmaarschalk, dat volgens hem hier- Zaterdngmorgcn vertrok onder commando van K. D. Parmentier een DC" 4- tocstel van Schiphol naar Indic. Deze proofluclit van den Begeeringrsliielit- transportdienst hoopt men in vier dagen te volbrengen. Het vliegtuig is hedenmorgen in Basra geland. vordert en de splitsing in kleine benadeelt. Welnu! Wenschen wij dat niet? Tenslotte een hoogst belangrijke over weging: Noch Engeland, noch Amerika hebben ooit Evenredige Vertegenwoordi ging toegepast, ofschoon in Amerika acht enveertig Vereenigde Staten elk voor zich de vrijheid hadden, ermee te gaan experi menteeren voor hun staalparlementen. Zij hebben het zorgvuldig nagelaten. En geland en Amerika zijn de groote demo cratieën, die in twee wereldoorlogen over wonnen hebben en er ongeschokt en zelfs versterkt-in-hun-bewindsstelsel uit te voorschijn zijn gekomen. Dit moge voor ons een reden zijn om niet in een ver keerd beleid te volharden en leerzame voorbeelden ter harte te nemen. Wij moe ten. al is het moeilijk na jarenlange af zondering, verder kijken dan de grenzen van ons kleine land. Er valt veel op te steken. R. P. Een Sint Nicolaas verrassing In verband met de viering van het St. Nicolaas-feest zal „voor groot en klein" een ons suiker extra beschikbaar wor den gesteld. Nijmegens oorlogsslachtoffers Volgens de laatste officieele opgave, be draagt het aantal dooden onder de bur gers van Nijmegen in het oorlogsjaar 19441945 2200. Ongeveer 5500 burgers zijn zwaar verminkt of hebben blijvend letsel. Het aantal lichtgewonden is nog grooter. Men 6preekt van 8000. voor geen gevaar bestond. De voedsel situatie schilderde hij als zeer critiek. Montgomery zeide met groote belang stelling kennis genomen te hebben van de krantenberichten, als zou hij binnen kort van zijn post ontheven worden, maar verklaarde tevens, dat het geen aanbeve ling zou verdienen, voor „de slag om den winter" gewonnen is. wijzigingen in het commando aan te brengen. De veldmaar schalk weidde uit over de behoefte aan bezettingstroepen, daar het niet te voor zien is, hoe het Duitsche volk zal reagee- ren op een winter van honger en ontbe ringen. Sharir moet nieuw kabinet vormen Volgens het blad „Merdeka" heeft Soe karno den voorzitter van het uitvoerende comité. Soetan Sharir, opgedragen ecu nieuw kabinet tc vormen. De republikein- sche minister van binnenl. zaken Soe- bardjo had al eerder zün verwachting te kennen gegeven, dat er „eenige ministers van het kabinet door andere zouden wor den vervangen die een meer extreme kyk op de zaken hebben". Sharir is tot dusver niet geslaagd in het vervullen van zün op dracht. Het bestaande „kabinet" zal blij ven functionnceren. totdat het nieuwe is geformeerd. Gebruik der atoomenergie Een groep Fransche theoretici en inge nieurs maakt bekend, dat men er in ge slaagd is een toestel te vervaardigen, ge baseerd op het beginsel der vrijmaking van atoomenergie. Dit toestel zou een omwenteling teweegbrengen in de auto mobielindustrie. Het apparaat zou in staat stellen tot lasschen met „atoom-water stof". De onderzoekers beweren, dat proe ven hebben uitgewezen, dat. door het ge bruik van hun vinding 20 minder ben zine voor auto's noodig zal zijn dan vroe ger. Bovendien zal dc auto een grootere snelheid kunnen ontwikkelen, zich ge makkelijker laten hanteeren en minder geruisch maken. Er komen meer locomotieven Dezer dagen werd in Utrecht de aan komst verwacht uit Zwitserland van vijf locomotieven door de Nederlandspse Spoorwegen aldaar aangekocht. Een wel kome aanvulling van ons spoorwegmate riaal als men weet. dat tot op heden in. totaal 171 locomotieven uit het buitenland (hoofdzakelijk uit Duitschland) tn Neder land zijn teruggekomen, waarvan er slechtséén in bruikbaren staat ver keerde. Hiervan zijn er echter reeds 30 gerepareerd.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

IJmuider Courant | 1945 | | pagina 1