Geldsaneering is geslaagd
Een broer bij Arbeidsbureau aangegeven
Sport in het Kort
Minister Lieftinck zet zijn verdere plannen uïteen
De minister van financiën Prof. P. Lief
tinck heeft Dinsdagavond een zeer uitvoe
rige radiorede gehouden over de ontwik
keling van de geldsaneering. Hij stelde
vast, dat gezegd kan worden, dat de sa
neering goed verloopen is en dat het
mogelijk geweest is ernstige stoornis
sen in het betalingsverkeer te voor
komen. De operatie werd goed uit
gevoerd. de patient is niet door een te
sterk bloedverlies of een gevaarlijke
vertraging in den bloedsomloop aan
het einde van zijn krachten gekomen.
Het herstelwerk is door het ingrijpen
van de geldsaneering niet vertraagd, in
tegendeel heeft aan kracht gewonnen.
Er is moreele winst. Het is onmiddellijk
gebleken, dat de bereidheid om nuttigen
arbeid te verrichten belangrijk vermeer
derd is. Daarmee wordt de verarming
tegengegaan en de proauctie verhoogd.
De minister merkte nog eens op. dat wij
voortaan zooveel mogelijk uit ons inko
men moeten leven en derhalve uit den
ouden geldvoorraad slechts mogen putten
om de noodzakelijke kasmiddelen aan te
leggen er. om die aanschaffingen te doen
die mogelijk zijn om de gaten, die de oor
log en de bezetter in onzen duurzamen goe
derenvoorraad geslagen hebben, weer
eenigszms op te vullen.
Tevens is de blokkeering gebruikt voor
een regis! ratie van het geldbezit. Boven
dien was het een machtig wapen tot
ontwapening van den
zwarten handel.
Aan den zwarten handel is een zware
6lag toegebracht. De zwarte handelaars
hebben respect voor de regeeringsmaat-
regelen gekregen, ook al zijn er velen die
in woede ontstoken zijn. Er zijn evenwel
zwarte handelaars die met nieuw geld
weer gif willen brouwen. De regeering
zal nu tegen hen met andere dan mone
taire middelen krachtig optreden. Het
plan de campagne daarvoor is opgemaakt
en de uitvoering staat voor de deur. Een
afdoend middel om den zwarten handel
in eens den kop in te drukken zou zijn
een algemeene koopersstaking op de zwar
te markt.
De voorwaarden daartoe zijn nu aanwe
zig. De levensmiddelen-voorziening is
thans ruim genoeg, terwijl ook maatrege
len zijn genomen om het tekort aan
schoeisel, textiel, enz aan te vullen tegen
redelijke prijzen. De kwaliteit der goede
ren is bovendien veel beter dan die men
nu duur koopt op de zwarte markt. Bo
vendien is koopen op de zwarte markt on
billijk tegenover landgenooten die geen
woekerprijzen kunnen betalen.
Door de geldsaneering is de hoeveel
heid bankpapier die in omloop is te
ruggebracht tot bijna 900 millioen gul
den. Het bedrag op de girale reke
ningen is te schatten op het dubbele,
zoodat nu ruim 2% milliard gulden in
circulatie is. Het volksinkomen is on
geveer 5 milliard. De verhouding is
dus 1 tegen 2. Dit is naar vooroorlog-
schen maatstaf normaal te i
Daar het volksinkomen in stijgende lijn
is. zal het bankpapier nog wat vermeer
derd worden. Van belang is evenwel dat
de omloopsnelheid van het geld vermeer
derd wordt om het economisch verkeer
vlot te laten verloopen.
Meer werken met de Giro.
De minister betoogde dat het aanbeve
ling verdient meer van het giro-stelsel ge
bruik te maken. In Engeland laat men 80
a 90'/» van zijn betalingen over de giro
loopen De voordeelen zijn oa.: minder
geld in huis en op zak (dus grooter vei
ligheid!!. meer eemak, ook al omdat geen
kwitanties noodie zijn en bovendien een
rem op lichtvaardige uitgaven, daar men
anders zoo gemakkelijk in den zak tast
of naar de portefeuille grijpt. De Postgiro
en de banken ziin thans evenwel over
stelpt met werk. Dit benadeelt een vlugge
afwerking.
Veel zou verbeteren als ieder wilde
medewerken om bedragen beneden de
25 gulden niet giraal le verrekenen,
maar contant te betalen.
Het is jammer dat de Postchèque en
Girodienst ook niet in staat was om de
geblokkeerde gelden voor zoover dit al
thans toegestaan is. te betrekjken in het
girale verkeer. De gewone banken waren
beter op dit werk ingesteld. Er zal even-
we' getracht worden ook voor deze moei
lijkheid een oplossing te zoeken. Er staat
evenwel nog te veel waterdruk tegen den
damwand om in eens den dam geheel
door te steken.
Nog eens: de B. A.R.K.
Onze mannen in Duitschland, onze oud
illegalen. <ie Nederlandsche troepen, die
naar Indië vertrekken, zij hebben behoefte
aan lectuur. Goede boeken, om de stille
uren, ver van huis, te vullen. De B(oeken)
A(ctie) R(oode) K(ruls) Wil hen deze ont
spanning bezorgen en roept te dien einde
uw medewerking in. De BARK moet met ge
bolde zeilen en gevulde ruimen weer naar
de haven terug! Niet alleen boeken zijn wel
kom. maar ook puzzles, spelen e.d. kunnen
de jongens en mannen in den vreemde aan
gename oogenblikken bezorgen. Daarom:
Breng uw gaven bij het bureau van de
BARK, Hazepaterslaan 34 te Haarlem of bij
de boekhandelaren. Wanneer u 21305 opbelt,
komt de BARK naar uw huis, om de boeken
Xe laden.
Er zijn moeilijkheden met de geblokker-
de rekeningen van kleine zakenmenschen
en gepensionneerden. Voor de eersten zou
al veel gered zijn als elke particulier zijn
rekeningen onmiddellijk betaalde. Er zijn
maatregelen genomen om, onder bepaalde
voorwaarden, voor de kleine zakenmen
schen meer geld van de geblokkeerde re
keningen vrij te maken. Om de moeilijk
heden voor gepensionneerden te verlich
ten is bepaald, dat voor levensonderhoud
niet f 50, maar f 100 per 14 dagen mag
worden opgenomen als zij niet over vol
doende ander geld beschikken.
Allerwege medewerking.
De minister betuigde zijn dank voor de
medewerking die allerwege getoond is. In
het bijzonder bracht hij hulde aan het
personeel van de bankinstellingen, de
Postgiro, de Postkantoren, de Belasting
diensten en de Distributiediensten. Vaak
is tot in den nacht doorgewerkt.
Er zijn reeds maatregelen genomen dat
iemand die een geblokkeerde rekening
heeft geld kan opnemen voor het aan
schaffen van linnengoed, schoeisel, enz.
Voor de landgenooten die daarover niet
beschikken en ook geen contanten hebben
zal door maatregelen der regeering moge
lijk gemaakt worden
textiel, schoeisel enz.
crediet te koopen.
op
Dit is dus het omgekeerde van een
spaarfonds. De regeling die in de maak
is zal klaar zijn als de goederen beschik
baar zijn.
Belastingmaatregelen.
Het ontwerp betreffende een vermo-
gensaanwasbelasting in den vorm van een
heffing in eens van de tijdens den oorlog
verkregen vermogensvermeerdering !s ge
reed. Dit ontwerp zal parlementair be
handeld worden Volgens een ruwe schat
ting zal de opbrengst 4 milliard gulden
bedragen. Voor de betaling zullen naast
geld ook effecten en andere waarden in
aanmerking komen.
Een Staatsleening.
Ook het plan voor een staatsleening
heeft vasten vorm gekregen. Daarvoor is
gekozen een inschrijving op een bijzonder
Grootboek. De rente zal Z% bedragen.
Het geld zal gebruikt worden voor aflos
sing van de vlottende Staatsschuld, die
ongeveer 9 milliard gulden beloopt.
Ook staan op stapel spaarcertificaten
als mogelijke bestemming van het geblok
keerde geld. Deze certificaten zullen over
draagbaar zijn.
Op deze wijze kan worden bereikt, dat
het kapitaalverkeer weer een bescheiden
begin maakt. Ook deze certificaten zijn
rentedragend, doch hebben een veel kor-
teren looptijd. Over de wenschelijk ge
achte spaarcampagne zal spreker binnen
kort een afzonderlijke uiteenzetting geven.
Het hervatten van het kapitaalverkeer
heeft de bijzondere aandacht van den mi
nister. Wegens overbelasting van de ban
ken is de voorinlevering van effecten
stopgezet. De minister heeft geen be
zwaar dat het hervat wordt als het prac-
tisch mogelijk is.
Voor het maken van een begin met
een beperkt beursverkeer liggen de
voorwaarden gunstig.
De minister besloot zijn rede aldus:
„Ons land vaart nog door een heftige
branding, maar daarachter ligt c)e wijde
zee en na den storm komen er altijd weer
stilte en een grootere effenheid, die op
een voorspoedige vaart doen hopen. Thans
staan alle hens aan dek om de zeilen in
bedwang te houden. Ook dit moeilijke
werk heeft zijn eigen bekoring Een on
gebreidelde geldstroom werkt in op de
maatschappij als een stormwind in de zei
len. Met een bemanning, die haar taak
verstaat, en passagiers, die de scheeps-
orders volgen, valt er zeker koers te hou
den."
Bijz. Gerechtshof
Jodin en vader slachtoffer van jaloezie
Het Bijzonder Gerechtshof te Amster
dam behandelde in de zitting van Dins
dagmiddag de zaak tegen Johanna Maria
J., uit Buiksloterdijk, die haar broer in
Juni 1944 aan den leider van het plaatse
lijk arbeidsbureau had aangegeven voor
den arbeidsinzet, waarvoor deze broer zich
niet had gemeld. Verd., die werkzaam op
dit arbeidsbureau was, ging in den ar
beidsdienst voor meisjes en later naar
Duitschland. Thuis kreeg zij nogal eens
conflicten omdat zij en haar zuster op
goeden voet met de Duitschers stonden.
Om haar broer te elimineeren heeft zij hem
aangemeld.
..Dat meisje is bedorven op dat pest
bureau bij die N.S.B.'ers in Hoofddorp. Ik
kom voor haar op" riep deze broer, als
getuige a décharge door den verdediger
voorgeroepen. „In mijn onderduiktijd heb
ik geen last meer gehad. 2hoewel mijn
zuster mij best had kunnen laten pakken
en ik zou een veroordeeling van dat meis
je zeer betreuren".
De advocaat-fiscaal, mr. L. J. Besier,
vond hier een sprekend bewijs hoe licht
vaardig in den bezettingstijd met de vrij
heid van den mensch werd omgesprongen.
Hij achtte vera, schuldig en eischte haar
veroordeeling tot 3 jaar, waarvan 2 jaar
in rijkswerkinrichting door te brengen,
met ontzetting uit actief en passief kies
recht voor 10 jaar.
Mr. H. E. Prinsen Geerligs bepleitte de
toepassing van een opvoedende straf of
een voorwaardelijke veroordeeling, wan
neer het Hof althans niet kan komen tot
de primair gevraagde vrijspraak.
Voorts werd voorgeleid Cornelis P. uit
Zandvoort, die op 24 Februari 1944 vrijwil
lig dienst nam bij het N.S.K.K.
De advocaat-fiscaal eischte 3 jaar waar
van 2 jaar in rijkswerkinrichting door te
brengen, met ontzetting uit actief en pas
sief kiesrecht voor den tijd van 8 jaar.
„Ik wilde met auto's omgaan", relde
A. van der Voet ter verdediging van zijn
toetreden tot hot N.S.K.K. in 1943.
Zooals reeds gister is gemeld Is tegen
hem de doodstraf geëischL
Mr. W. Glastra pleitte voor de toepas
sing van een zoo licht mogelijke, als het
kan, voorwaardelijke straf.
„Deze verd heeft één van de ergerlijkste
misdrijven begaan, welke begaan kunnen
worden. n.I. verraad van z'n vader en van
een Jodin, welk verraad aan de laatste
het leven heeft, gekost". Aldus kwalifi
ceerde de adv.-fiscaal wat L. v. A. uit
Haarlemmermeer heeft misdreven. Hij
heeft, volgens zijn eigen zeggen, om zijn
vader bij zijn vrouw weg te krijgen, de
aangifte gedaan, dat zijn vader een Jodin
in huis had.
Uit het getuigenverhoor bleek, dat in
de buurt algemeen gesproken is over een
verhouding tusschen z'n vader en z'n
vrouw En verd. geeft als eenige reden
voor z'n daad jaloesie op. Voorts bleek,
dat verd. sterk anti-Duitsch was.
Bij zijn requisitoir wees de adv.-fiscaal
er nog op, dat de vader niets heeft gedaan
om alle reden tot jaloerschheid te ont
nemen. Anderzijds had spr. critiek op de
houding van den marechaussee-comman
dant te Halfweg, die veel te bang is ge
weest om iets te doen wat den Duitschers
onwelgevallig zou kunnen zijn. Het ten
laste gelegde bewezen achtend eischte
spr. 15 jaar gevangenisstraf en levenslange
ontzetting uit actief en passief kiesrecht.
Mr. S. C. v. d. Wall vestigde de aan
dacht op het tragische van didt geval. Deze
verdachte heeft later in Duitschland veel
voor Joden gedaan. Aangedrongen werd
de zaak naar de instructie terug te wijzen,
daar o.m. ook een onderzoek naar de
geestvermogens van verd. dient te worden
ingesteld, eventueel werd een veel lichtere
straf gevraagd.
Verd. gaf in een slotwoord nog een
overzicht van sabotagedaden, door hem in
1940 op Schiphol en in 1943 en in 1944 in
Duitschland verricht en vroeg een niet zoo
zwaar vonnis.
De Radio geeft vanavond:
HILVERSUM I, 301 M.
16.M Ster van den dag. Stephen Grappelly.
18.15 Cabaret: Zes en een kwart. 18.30 Prof.
Dr. J Boeke, over Indië's economische af
hankelijkheid bij een uit te voeren bedrijfs
leven. 18.45 Krontjongmuziek door de Indi
sche Club te Amsterdam. 19.00 Nieuwsber.
19.15 Reportage. 19.30 Progr. voor de Nederl.
Strijdkr. 20.01 Nationaal Instituut „De een
dracht van het land". 20.15 Brieven uit Lon
den van J. H. Huizlnga. 20.30 gram. muz.
21..00 Hoorspel: Walvisehjagers. 22.00 Orgel
spel. 22.15 Drs. Frank de Vries: Geleidelijke
psychologische inventarisatie. 22.30 Het Boyd
Neel strijkorkest. 23 01 Nieuwsber. 23.15
Avondwijding. Kap. J. A. Snoeren.
HILVERSUM II. 415 M.
18.01 Nieuwsber. 18.30 Het Syivestr.-trio.
19.00 Avondmelodietjes. 19.30 Kerkdienst. Ds.
J. J. van Zorge. 20.30 Rosa Spier, harprecital.
21.00 Vraaggesprek met den heer E. C. van
Noordwyk: „Een huisvrouw vraagt den di
recteur van het C.D.K." 21.15 Eddy Walis
speelt, 21.45 Avondwijding. Ds. J. v. Nleu-
wenhuyzen. 22.01 Nieuwsber. 22.15 Ensemble
George Frank. 22.45 Zang door „The four
aces and the Revellers".
Weerbericht
Geldig tot Donderdagavond.
Meest zwaar bewolkt met nu en dan
eenige regen, plaatselijk vermengd met
wat natte sneeuw. Matige, Oostelijke
wind. Zelfde temperatuur.
Bij het wrak
van een Jeep
Voor vele Nederlanders Is de kleine ge
allieerde wonderwagen, die zoo hoekig en
hoog op de wielen staat, het symbool van
de bevrijding gebleven. De jeep is in hun
gedachten verwant met glorie en krijgs
roem, met het aanbreken van een tijdperk
van voorspoed en vrede. Nog altijd, als zij
hem voorbij zien snorren, denken zij een
viiendeiyken en dankbaren groet: Ha, jeep!
Het ga je goed, vierwielige vriend van
overzee! Het is hun daarbij inderdaad, alsof
zij een vriend ontmoeten. Een persoonlijke
vriend, en een persoonlijkheid.
Met de volle kracht van zijn sterken mo
tor is de Jeep diep in ons volksleven bin
nengedrongen. Wij vinden hem thans in
onze literatuur, in de beeldende kunst, op
het tooneel. in cabaretliedjes, in de etala
ges van speelgoedwinkels en op de borst
van tallooze jongedames, van wie er on
getwijfeld vele ook met den echten Jeep van,
nabij zullen hebben kennisgemaakt. De
Amerikaansche propaganda, wetende dat
dit „enfant terrible" onder de auto's tot de
volksfantasie spreekt, heeft ook in ons land
de noodige jeep-fabels in omloop gebracht:
het ding kan behalve hard rijden en zware
lasten trekken, ook springen, zwemmen,
vliegen, tennissen en voetballen. Dit laat
ste is niet geheel aannemelijk, maar wel is
het bekend, dat Amerikaansche soldaten
in een colonne jeeps met hun wagentjes
krijgertje pleegden te spelen, waarbij de
achterste jeep de andere moest voorbij
snellen om dan. na een dolle rit. den voor
ste een „opduvel" te verkoopen. Dat d:t
niet altijd zonder ongelukken verliep,
spreekt wel vanzelf.
Over deze nuchtere beschouwing ligt
echter een waas van weemoed. Zfj is name
lijk ontstaan bij het wrak van een jeep. In
derdaad. ongeloovlge lezer: ook de Jeep is
vergankelijk. Ik ben op een eenzame woud
wandeling ergens in de afgelegen streken
van ons land een verwarde "massa van
schotten, stangen, wielen en stuur tegen
gekomen. waar ik bij nader onderzoek met
zekerheid wijlen een Jeep in herkende, die
daar in volle vaart tegen een boom moest
zijn gereden Naast het wrak heb ik mij op
een zwerfsteen neergezet, het hoofd vol ge
wijde gedachten. Vele minuten stilte heb
ik daar. diep in het duistere woud. in acht
genomen. Slechts eenige kraaien verstoor
den met hun.schril gekras de plechtigheid.
Jeep, verongelukt op een afgelegen plekje
van den Nederlandschen bodem! De witte
ster op Je ingedeukte motorkap vergeelt
reeds en doet denken aan een zieltogend
zeedier op het strand. Maar nu ik weet, dat
Je vergankelijk bent, net als ikzelf, wil ik
Je onbevreesd zeggen, arme kleine kerel,
ver van huis in vreemden grond half be
graven. dat Je in onze herinnering ""lt
voortleven als de mechanisch»* gi"-.'.--be
vrijder en dat wij op de plek. waar Je sneu
velde even sterke gevoelens van ormg
en dankbaarheid ondervinden als wanneer
Jc van onze soort, dat wil zeggen een
mensch-bevrijder was geweest. Aan het
wrak van den Onbekenden Jeep past mij
als bevrijd Nederlander een eerbiedig sa
luut. Ik ben mij dit ten volle bewust Jeep,
rust In vrede.
Het Ned. Roode Kruis
in Indië
Afwijzende houding
van Indonesiërs
Kolonel Dr. Doorehbos, vertegenwoor
diger van het Ned. Roode Kruis in Indië,
is dezer dagen in Nederland teruggekeerd
en heeft in een persconferentie een kort
overzicht van den toestand van onze land
genooten overzee gegeven, die hij als heel
moeilijk kwalificeerde. De toestand van
de krijgsgevangenen was in doorsnee beter
dan die der burger-geinterneerden. De
situatie in de vrouwenkampen in Batavia
was zeer slecht en een vergelijking met
de Duitsche concentratiekampen was hier
niet gewaagd.
Door de afwijzende houding van de be
volking. in hoofdzaak uit een zekere
angst, kan de hulp van het Roode Kruis
zich helaas slechts beperken tot de Neder
landers. Zoo spoedig mogelijk» hoopt men
ook de verzorging van Indonesiërs ter
hand te kunnen nemen. Repatrieerenden
kunnen, al naar hun toestand, voor her
stel naar Australië ofwel naar Nederland
worden gezonden. De eersten zijn be
stemd voor het weer "innemen van de be-
langrüke posten die zij in Indië hadden
In Batavia is thans een hospitaal werk
zaam. terwijl een aantal medische specia-
i;sten en medische teams den nood onder
de geïnterneerden en krijgsgevangenen
helpen lenigen. Uit Australië zijn goede
ren ter waarde van 3V? mill, dollar ge
zonden. via het Amerikaansche Roode
Kruis werden 900.000 voedselpakketten ge
kocht die spoedig zullen arriveeren.
Naar gemeld wordt, is thans definitief
besloten den eersten internationalen voet
balwedstrijd tusschen België en Neder
land op 14 April 1946 te Antwerpen te doen
plaats hebben. Dezer dagen werd in Ant
werpen hierover een vergadering gehouden.
Zoo spoedig mogelijk zal worden begonnen
met het in gereedheid brengen van het Ant-
werp-siadion om de duizenden toeschouwers
op waardige wijze te kunnen ontvangen.
De bijeenkomst van het bestuur van de
FIFA te Zurich werd Maandag gesloten. Be
sloten werd de betrekkingen met Japan te
verbreken en de namen der Duitsche en
Japansche scheidsrechters van de interna
tionale lijst te schrappen.
Het congres van de FIFA zal op 25 en 26
Juli 1946 te Luxemburg worden gehouden. In
1946 zullen geen wereldkampioenschappen
worden georganiseerd, doch op het congres
ln 1946 zal worden voorgesteld de wereld
kampioenschappen voor 1947 uit te schrijven
en het voorstel om dit tournooi in Brazilië
te houden, zooals in beginsel besloten was
op het laatste congres in 1938, te steunen
Het bestuur sprak zijn voldoening er over
uit, dat vertegenwoordigers van groot Brit-
tannië aanwezig waren.
