Tweede bijeenkomst
Boeken
De Gaulle werpt zijn persoon
weer in de weegschaal
Elf Belsen-beulen ter dood veroordeeld
00e Jaargang No. IRIS» I I v 1 "V* g 1 T V* "W5^ 4" Maandag 19 November 1915
Bureaux: Kennemerlaan 154, i. J III 1 J I V M I V 3 Ljl I V A III. Uitgave van de Stichting
IJmuiden - Telefoon 5437 Voorlichting te Haarlem.
Te Haarlem: Gr. Houtstr. us Kennemer Editie van Haarlems Dagblad Ab,P week 3. c.
Telefoon 10724. Directeur-Hoofdredacteur: Robert Peeceboom per kwartaal 4.
X\7 IJ hebben gebrek aan boeken. Een-
voudiger kan het niet uitgedrukt wor
den. En het wordt gevoeld: het is een
leelijk gemis. Nu St. Nicolaas nadert en
van de vele aangekondigde uitgaven nog
maar weinig verschenen is en dat dan
nog in zoo kleine oplaag, dat tal van ge
gadigden achter het net visschen dringt
de ernst van dit tekort tot ieders besef
door.
Misschien bestaat wel de grootste be
hoefte aan de litteratuur van de wereld
der verbeelding. Die zou ik daarom voorop
willen stellen. De wereld der werkelijk
heid is genietbaarder als men zich af en
toe aan haar onttrekken kan en de andere,
die schooner is. beleven. Daarom geloof
ik niet dat wij erg terug verlangen naar
de psychologische roman, zeker niet in
haar behandeling van pathologische ge
vallen. Het wil mij voorkomen dat velen
snakken naar een litteratuur waarin het
zuivere en edele, dat toch ook in den
mens-"h is, overweegt. Een litteratuur die
de eenvoud erkent, die de stilte en de
schoonheid liefheeft en mag ik het nog
zeggen? teeder weet te zijn.
Door boeken uit de wereld der verbeel
ding zuren velen wat minder kwaadden
kend over hun medemenschen worden.
Want er heerscht niet alleen ruzie en
achterdocht tusschen groote mogendheden,
maar overal om ons heen, ook in dit kleine
volk. dat zoekende is om zijn groote eigen
schappen en zijn vertrouwen terug te vin
den
Fr zijn zulke boeken geschreven. Een
vriend van mij las midden in den oorlog
een novelle voor, die hij in gelukkige uren
gewrocht had. Gevieren luisterden wij
naar hem me» ingehouden adem en ver
gaten den oorlog, de techniek en het la
waai, die de hoofd-motieven van deze
grove twintigste eeuw, maar niet die van
de menscheüjke natuur zijn.
De novelle is nog niet verschenen, even
min als zoovele andere. Misschien moet zij
wachten tot allerlei betoogen over oorlog
voering. annexatie, economische plannen,
Btaatkunde en zoo meer zijn voorgegaan.
Ock ovei zuivering. Maar de beste metho
de van zuivering is. den menschen weer
wat vertrouwen in de menschen te geven.
Opdat zij zien dat het leven schooner is
dan wordt uitgedrukt in de vondst van de
atoombom, in wraaknemingen en in het
vulgaire streven van lieden, die in dure
auto's rijden, met geld smijten en corrup
tie plegen. Al zijn die lieden nog zoo slim.
Zij zullen niet duren.
Natuurlijk zijn ook andere boeken noo
dig. Vooral buitenlandsche. En niet alleen
de werken der bellettrie, maar ook diegene
op zoo menig vakgebied, die ons alleen
helpen kunnen om onzen achterstand, ver
oorzaakt door vijf jaar afsluiting en toe
nemende verlamming van activiteit, in te
halen. Die achterstand is groot. Als ik
sommige boeken zie, die wèl in de laatste
maanden verschenen zijn, vraag ik mij af
of de schrijvers niet beter hadden gedaan
met te wachten, tot zij van de Amerikaan-
6che en Engelsche litteratuur op hun ge
bied kennis hadden kunnen nemen. Wij
waren in 1940 een modern volk, ondanks
de fouten die ook in dit land begaan wer
den. Wij waren „bij". Nu zijn wij achterop
geraakt, ouderwetsch in onze kennis op
haast ieder terrein en als volk. door onze
langdurige afzondering, provinciaalsch.
Dit klinkt niet prettig, maar alleen door
het in te zien zullen wij er van verlost
kunnen raken Het is onze schuld niet, dat
wij leelijk in de versukkeling zijn geraakt.
Toch zullen wij er alleen uit eigen kracht
weer bovenop kunnen komen Tot den har
den arbeid, daarvoor noodig. zal harde
studie moeten behooren.
Welnu de boekhande'aren hebben ons
blij gemaakt met verlokkende boekenlijs
ten. waarop wij konden inteckenen Sinds
dien is er niets gebeurd. Hun schuld is hef
niet. Zij zouden de belofte graag inlossen.
En de regeering heeft ons nu laten weten,
dat zij voor een zeker bedrag Engelsche en
Amerikaansehe'boeken heeft besteld. Het
bedrag ziet er groot uit, maar is. gezien de
bestaande behoefte, bescheiden. De droe
vige resultaten van 6ommige aankoopen
van andere producten in het buitenland
doen ons niet veronderstellen, dat het ver
ouderde of anderszins onbruikbare boeken
zullen zijn. Neen, wij zijn vol hoop. Maar
wanneer komen zij? Het duurt wel erg
lang.
Mijn uiting van deze gedachten wordt
minder bezield door ontevredenheid dan
wel door den indruk, dat men zich in Den
Haag nogal eens vergist in hetgeen drin
gend noodig is. Men heeft een neiging om
ambtelijke redeneeringen te volgen, die
weinig rekening houden met de mensche-
lijke ontwikkelings- en dadendrang. Niet
temin kan die drang alleen ons er boven
op helpen. De ambtenaren kunnen het
niet. Zij kunnen de zaak alleen admini-
streeren. En zonder de verdienstelijke
mannen onder hen tekort te doen, moet ik
herhalen dat zij veel te talrijk zijn en veel
te veel administreeren. Ik vermoed dat dit
ook de reden is, waarom de buitenlandsche
boeken zoo lang uitblijven. R. P.
Een extra Vleeschbon
Voor de periode 19 November2 De
cember wordt 100 gram vleesch (zonder
been) extra beschikbaar gesteld Een blij
vende verhooging van het vleeschrantsoen
is nog niet mogelijk.
Indonesische leiders kunnen
geen verantwoordelijkheid
aanvaarden
De bijeenkomst van Nederlandsche, Brit
se he en Indonesische afgevaardigden begon
Zaterdagavond te 8 uur precies (Batavia-
tijd). Er werd aan deelgenomen door de
volgende personen: dr. H. van Mook, dr.
C. II. van der Plas, prof. F. M. baron van
Asbeck (Nederland): Sjarir. Sjarifoedin,
Poctoehena. Abdoel Karim (namens de
„republiek Indonesië"). Behalve deze wa
ren nog tegenwoordig van Britsche zijde:
generaal Christison. Maberlcy Denning,
Nery Walsh, nu de adviseur van het depar
tement van buitenlandsche zaken bü gene
raal Christison's hoofdkwartier, de briga
de-generaals N'. D. Wingrove en MacLean.
De heer J. Morsink was tegenwoordig als
tolk, terwjjl ook de secretaresse van dr.
Van Mook, mevr. R. Stokdjjk. alsmede een
aantal Indonesische tolken en secretaris
sen aanwezig waren. Als voorzitter fun
geerde generaal Christison.
De besprekingen hebben drie uur en
drie kwartier geduurd. 7.ij werden door
zeer betrouwbare Britsche zegslieden be
schreven als „zeer teleurstellend". De In
donesiërs vermeden het directe antwoor
den op de vragen te geven. Nadat de dis
cussie drie uur geduurd had. trokken zij
zich terug om in een naastgelegen kamer
te confereeren. Toen zij teruggekeerd wa
ren werd het volgende communiqué uit
gegeven: „Na voortgezette discussie wer
den geen resultaten bereikt door het feit
dat de Indonesische leiders op het oogen-
blik niet in de gelegenheid zijn verant
woordelijkheid te aanvaarden voor het
Frankrijk verkeert in een nieuwe im
passe. 171 e Gaulle en de communisten zijn
op hun standpunt inzake de te vormen re
geering blijven staan. De Gaulle heeft den
communistischen leider o.m. gezegd: „Er
zijn thans twee groote groepen in de we
reld, de Sovjet-Unie en de Angel-Saksi
sche landen. Gij en uw partij hebben ora
u bekende redenen reeds namens Frank
rijk gekozen. Ik wensch om mijn eigen
redenen, dat Frankrijk een onafhanke
lijke positie inneemt tusschen beide groe
pen. Om deze reden kan ik u geen posten
aanbieden, welke verband houden met de
leiding van de buitenlandsche politiek,
doch ik kan u iedere andere portefeuille
aanbieden, welke betrekking heeft op den
economischen wederopbouw van ons
land".
De Gaulle heeft nu in een brief aan den
president van de Constituante. Felix
Gouin, meegedeeld, dat hij zijn mandaat
ter beschikking stelt. Hij voegt hieraan
toe: „De eenige mogelijkheid, ilie ik heb
om den wil van het Fransche volk te ver
nemen, is, dat ik mijn mandaat ter be
schikking stel van de Constituante. Ik heb
de eer aan haar te vragen of zij dit man
daat thans van mij terugverlangt of dat
zij mijn opdracht bevestigt.
Hiermee heeft de Gaulle dus de Consti
tuante openlijk gevraagd zich voor of
tegen hem te verklaren. Dit schept een
heel andere situatie dan ontstaan zou zijn,
indien het slechts erom ging een nieuwen
candidaat aan te wijzen die de Gaulle zou
moeten vervangen. Iedere afgevaardigde
zal thans openlijk moeten verklaren of hij
de partij van den generaal kiest of niet.
Het zal voor de socialisten moeilijk zijn
openlijk de Gaulle te desavoueeren, om
dat zij zich de vorige week met algemeene
stemmen voor hem hebben verklaard en
sindsdien in tegenstelling met de com
munisten in het geheel geen moeilijk
heden met hem hebben gehad.
Als nieuwe kabinetsformateur werd
Gouin (soc.) genoemd, maar deze heeft
reeds laten weten, dat hij een benoeming
niet zal aanvaarden.
De Gaulle heeft in een radiorede een
uiteenzetting van de gebeurtenissen ge
geven.
De communisten hebben een bijeen
komst georganiseerd van de leiders der
drie groote partijen en hun een voorstel
voor de vorming van een nationale re
geering onder leiding der communisten
voorgelegd. De M R P. wilde dit voorstel
niet aanvaarden. De socialisten hebben
uitgesproken, dat zij de vorming van een
regeering van nationale eenheid onder
de Gaulle onmogelijk achten en dat zij,
indien de communisten en de M.R.P. aan
hun standpunt blijven vasthouden, niet
aan de eerste stemming voor de verkie
zing van een nieuw hoofd der regeering
kunnen deelnemen. Zij zouden zich echter
was geen succes
geven van definitieve antwoorden op de
besproken vraagstukken. Verdere bijeen
komsten kunnen binnen vijf dagen tege
moet gezien worden."
Het teleurstellend verloop wijt men al
gemeen aan de moeilijkheden, die het In
donesische .kabinet" in eigen kring on
dervindt en niet alleen uit extremistische
kringen. Hadji Salim is een van degenen,
die z:ch het duidelijkste tegen den gang
van zaken hebben uitgesproken. Hij heeft
verklaard, dat Soekarno een psychologi-
schen blunder heeft gemaakt door Sjarir
dit kabinet te laten vormen, waarbij hij
(Soekarno) zelf op den achtergrond is ge
raakt. Er is nog steeds hoop op een rege
ling van de kwestie door samenwerking
tusschen Nederlanders en Indonesiërs,
maar het lijkt, dat die juiste basis voor
die samenwerking niet binnen korten tijd
gevonden zal kunnen worden. Misschien
duurt dit langer dan de economische toe
stand op Java wel zal kunnen verdragen.
Het hoofdpunt van de bespreking was
de verklaring van dr. Van Mook. Een
tweede hoofdpunt was de poging ten op
zichte van de omstandigheden op Java een
vorm van samenwerking te vinden. In
beide kwesties verklaarden de Indonesiërs
dat zij nog niet lang genoeg in functie wa
ren om de verantwoordelijkheid voor een
antwoord op zich te nemen en dat zij de
zaken nog niet gezamenlijk hadden kunnen
bestudeeren. Zij 6telden in het geheel geen
vragen, zelfs niet om naderen uitleg van
Van Mook's verklaring. Aan het einde der
bespreking verklaarden de Indonesiërs, dat
deze „waardevolle opheldering" had ge
bracht. Dit zeiden zij nadat zij met veel
moeite waren overreed binnen 5 dagen
een volgende bijeenkomst te houden.
tegen een regeering van twee partijen
blijven verzetten. De socialistische afge
vaardigden hebben geen bindend mandaat
gekregen voor de keuze van een nieuwen
formateur. De linkervleugel zou de com
munisten willen steunen, de rechter zou
geen breuk wenschen met de M.R.P.
Zaterdag bracht H.K.H. Prinses Juliana
een bezoek aan Zwolle, waar zij een ver
gadering bijwoonde van bet Provinciaal
Bestuur van Nederlands Volksherstel
en H.A.R.K. De Prinses bij aankomst
aan het stadhuis waar de vergadering
gehouden werd. (P.)
Zaterdag zijn de vonnissen geveld in het
proces Bclsen. Veroordeeld tot den dood
door ophanging zijn: Kramer, dr. Klein,
Peter Weingartner, Fr. Ilöszler, Irma Gre-
se, Elizabeth Volkcnrath. Juana Bormann,
Wilhelm Dor, Ansgar Pichen, Karl Fran
kisch en Franz Sterfel. (Voor Dor. Pichen
en Frankisch luidde de uitspraak doodvon
nis, zonder de toevoeging door ophanging.)
Veroordeeld tot levenslange gevangenis
straf: Erich Zodel. Veroordeeld tot 15 jaar
gevangenisstraf: Otto Kulessa. Heinrich
Schreirer, Wladislaw Ostrowski. Herla
Ehlert en Helena Kopper. Tot 10 jaar ge
vangenisstraf zjjn veroordeeld: Anton
Aurdziej, Herta Bothc, Use Forster, Ger
trude Saucr. Stanislawa Staroska, Juana
Roth. Irene Haschkc. Hannah Hampel en
Hilde Lobauer. Tot 5 jaar gevangenisstraf
1
Het woord is aan....
d'A 1 e m b e r t:
De tempel van den roem
wordt bewoond door dooden
die er tijdens hun leven niet
in waren en door eenige le
venden, die er bijna allen,
wanneer zij sterven, uit
worden gegooid.
Communisten
trekken terug van
Chineeschen muur
Nadat vier divisies regeeringstroepen zich
in het bezit hebben gesteld van Sjanhai-
kwan. de invalspoort van Mandsjoerije,
trekken de communistische troepen snel
terug uit hun stellingen langs den Groo-
ten Muur. De regeeringstroepen zijn door
Amerikaansehe schepen te Tsjinwangtao
aan land gezet. Volgens het communisti
sche blad „Nieuw China" zouden de com
munisten nieuwe stellingen gaan betrek
ken te Tsjinsjien in Mantsjoerije, honderd
zestig kilometer ten Noord-Oosten van
Sjanhaikwan aan de spoorlijn van Peking
naar Moekden.
IJMUIDEN
Incidenten in het
Visscherijbedrijf
Maar ze werden bijgelegd
Vijf trawlers, een achttal loggers, een
groot aantal kustvisschers en daarbij nog
een drietal loggers met versche haring
hadden Zaterdag de markt overvoerd met
visch, waardoor er voor de havenarbeiders
en de vischknechts volop werk was. De
geheele arbeidsreserve moest worden in
gezet en zelfs toen kwam men nog handen
tekort.
Deze laatste dag vormde het slot van een
stille week, waardoor er voor de arbeids
reserve, gevormd door ongeveer 160 losse
havenarbeiders en 100 losse vischknechts,
weinig of geen weik was geweest.
Het fe:t. dat nog steeds vele havenarbei
ders geëvacueerd zijn en daardoor niet
vóór half zes in IJmuiden kunnen zijn,
tengevolge waarvan met het lossen der
schepen niet meer zooals voorheen 's nachts
12 uur begonnen kon worden, was de oor
zaak van het eerste conflict.
In den nacht van Vrijdag op Zaterdag
lagen er twee loggers met resp. 20 en 100
kisten versche haring aan den afslag. De
factoor liet deze haring buiten de haven
arbeidersregeling om lossen, zoodat toen
de havenarbeiders ln den afslag kwamen,
hun werk a! gedaan was.
De heer D Verbaan, voorzitter van den
Centralen Bond van Transportarbeiders
wees de:t betrokken factoor op de moei
lijkheden, die door zijn optreden zouden
kunnen ontstaan, daar de haring zeker niet
door de vischknechts verwerkt zou worden.
Om deze moeilijkheden te voorkomen be
taalde de factoor het loslaon aan de haven
arbeiders
Een tweede incident werd veroorzaakt
door de binnenkomst op Zaterdagmiddag
4 uur van de KW47, die 27 last steurhar:ng
en 490 kisten versche haring aanveerde.
Reeds eerder was namens den Centralen
Bond aan de loggerfactoors medegedeeld,
dat er 's middags na 4 uur. Zaterdagsmid
dags na 1 uur geen schepen meer gelost
zouden worden. De versche haring van
dezen logger zou dus niet gelost kunnen
worden er. tot steurharing verwerkt moe
ten worden. Dit laatste was echter niet
mogelijk, daar het schip geen zout meer
had. Na gehouden besprekingen verklaar
den de havenarbeiders zich in het belang
der voedselvoorziening bereid, het schip te
lossen. Heden zullen het bestuur van de
vakgroep Vischhandel en dat van den Cen
tra ien Bond opnieuw bijeenkomen om te
trachten voor geschillen als deze een
definitieve oplossing te vinden.
veroordeeld: Mcdislaw Burguf en Ger
trude Feist. Tot 3 jaar gevangenisstraf:
Frieda Walter en tot 1 jaar gevangenis
straf: Hilde Lisiewitz.
Bovenleiding
brandde door
Hedenmorgen vroeg is op het traject
den HaagLeiden nabij Voorschoten ten
gevolge van kortsluiting de bovenleiding
doorgebrand. Dit gaf natuurlijk de noo-
dige vertraging er zijn 2 treinen in bei
de richtingen uitgevallen maar in den
loop van den morgen kon het euvel weer
worden hersteld en ging het treinverkeer
weer gewoon door.
Zijn pogingen tot vorming van een kabinet mislukt
