Mussert voor
zijn rechters
De Distributie
Ir. Anton Adriaan Mussert, gewezen
hoofdingenieur, leider van de N.S.B.,
zooals op de rol vermeld stond, is
heden voor zijn rechtere verschenen,
om zich te verantwoorden voor het
geen hij in de jaren 1940-1945 gedaan
heeft.
Het Bijzonder Gerechtshof te 's-Graven-
hage was samengesteld uit: mr. A. L. M.
van Berckel, president, prof. mr. P. G M.
van Oven en mr. H. Burgersdijk, civiele
raadsleden en luitenant-generaal P. W.
Best en generaal-majoor H. Ch. G. van
Lawick, militaire leden.
Als procureur-fiscaal had mr. J. Zaayer
aan de groene tafel plaats genomen, als
griffier fungeerde mr. C. G. Iordens.
Als toegevoegd verdediger van Mussert
trad op mr. C. R. C. Wijckerheld Bisdom
uit Utrecht, die bekend is uit verschillende
politieke processen uit de bezettingsjaren,
toen hij voor Duitsche rechtbanken ver
schillende Engeland-vaarders en verzets
lieden verdedigde, o.a. het bekende „Geu
zenproces" en het proces tegen het comité
„Vrij Nederland".
Geen groote belangstelling.
De publieke belangstelling was grooter
dan bij het proces tegen Max Blokzijl
maar toch niet groot. Reeds omstreeks
middernacht stonden er 4 personen aan
den ingang van het gebouw om zeker te
zijn een plaats te krijgen op de publieke
tribune.
Op de gereserveerde tribune zat o.a. de
heer M. Kohnstamm, de secretaris van de
Koningin.
De bewaking.
De bewaking van Mussert en van zijn
naaste medewerkers die als getuige zullen
optreden, was zeer scherp. Gister is het
geheele gebouw onderzocht en gecontro
leerd en daarna onder bewaking gesteld.
Alle belangstellenden die heden in het
gebouw werden toegelaten werden nauw
keurig gecontroleerd.
Omstreeks half tien arriveerde de ge
vangenisauto uit Scheveningen met Mus
sert en de twee gedetineerde getuigen mr.
Carp en Van Dien. Mussert stapte lachend
uit de auto en constateerde met galgen
humor, dat de belangstelling hem meeviel.
De drie mannen werden direct naar de
cellen in de kelders van het gebouw over
gebracht om daar te wachten tot het pro
ces zou beginnen.
Mussert was gekleed in een effen don
kerblauw costuum. Hij poseerde, nadat hij
in de verdachtenbank had plaa*6 geno
men, rustig voor de talrijke persfotogra
fen en keek daarna belangstellend rond.
Uiterlijk had hij weinig van zijn zelfver
trouwen verloren. Hij maakte èn physiek
èn geestelijk een gezonden indruk.
Precies 10 uur kwam het hof binnen.
De president mr. van Berckel deed Mus
sert de gebruikelijke vragen en daarna
was het woord aan mr. J. Zaayer, den pro
cureur fiscaal, voor het uitspreken van
de tenlaste legging.
De dagvaarding.
De voornaamste punten uit deze reeds
gepubliceerde ten lastelegging zijn:
Het trachten Nederland onder Duit
sche heerschappij te brengen.
Het pogen den grondwetteiyken re-
geeringsvorm van het Koninkrijk der
Nederlanden omver te werpen en
hulpverleening aan den vijand.
Mr. Zaayer heeft deze drie punten uit
voerig uitgewerkt en toegelicht met tal
rijke citaten. De tenlastelegging omvat vijf
getypte foliovellen.
Mussert hoorde staande met kennelijke
belangstelling het voorlezen van dit do
cument aan.
Mnssert over den bond van
Germaansche volken.
Op een vraag van den president of
Mussert de citaten erkent, antwoordt hij:
Ja. Hij bracht echter naar voren, dat hij
nooit de bedoeling heeft gehad Nederland
onder vreemde heerschappij te brengen,
integendeel, alles heeft gedaan om dit te
voorkomen.
De president toonde Mussert een aantal
stukken, waaronder de befaamde nota be
stemd voor Hitier, waarin hij de idee van
een bond van Germaansche volkeren,
waarvan Nederland ook deel uit zou moe
ten maken, onderschrijft.
Mussert noemde deze nota zijn politieke
geloofsbelijdenis.
Als Hitier den oorlog gewonnen zou
hebben, aldus Mussert. zou hij aftreden
als leider van het Duitsche volk en uit
sluitend optreden als bondspresident. Al
leen de twee punten „gemeenschappelijke
weermacht en economie" zouden onder
2ijn directe bevelen staan. Er ontstond een
korte discussie tusschen den president en
den verdachte over de bevoegdheden van
den voorzitter van den bond. welke Mus
sert niet zoo verstrekkend beschouwt, al
moest hij ten slotte toegeven, dat er geen
enkele waarborg is, dat deze voorzitter als
hij wil niet als een volkomen autocraat
kan optreden.
Het getuigenverhoor.
De eerste getuige, het hoofd van den
bijzonderen dienst van de P.O.D., die aan
Mussert de eerste verhooren heeft afge
nomen, zei, naar aanleiding van een vraag
van den verdediger, dat Mus-sert den in
druk maakte oprechte, waarheidsgetrou
we antwoorden te geven.
Mr. Carp, samensteller van het statuut
van den bond van Germaansche volkeren
verklaarde, dat de aanwijzingen, die hij
van Mussert had gekregen, er op neer
kwamen, dat waarborgen moesten worden
geschapen, opdat de vrijheid en geestes-
gerechtigdheid van Nederland gehand
haafd zou blijven en bovendien, da' de
ninternatïonaliseering" dus het verlies
der nationale waarden, tegengegaan zou
worden. Het statuut zegt o.m., dat de lei
ding van den bond in handen za! zijn van
den Führer van het Duitsche rijk.
De president merkte hierover op, dat
hieruit toch duidelijk blijkt, dat Duitsch-
land alle macht zou hebben.
Mussert antwoordde er op, dat dit juist
het punt was waarom deze bond nooit is
doorgegaan (gelach) althans een van de
redenen, vferbetert hij zichzelf.
De president stelde, nadat hij de vele
stukken en documenten had geraadpleegd,
verschillende vragen.
Mussert antwoordde kort en duidelijk.
Hij erkende dat hij Hitier heeft beschouwd
als Führer aller Germanen.
Ook het feit. dat hij den eed van trouw
aan Hitier heeft afgelegd, geeft Mussert
onmiddellijk toe. maar hij merkte met na
druk op, dat hij als toevoeging had ver
langd: „Dat hij nooit een daad behoefde
te verrichten, welke in strijd zou zijn met
de eer, de waardigheid en de belangen
van het Nederlandsche volk". Van deze
toevoeging is in Berlijn echter bitter wei
nig nota genomen
Als derde en laatste getuige kwam kapi
tein P. van Houten, hoofd van het bureau
documentatie van centrale zuivering. Het
is mogelijk geweest reeds in Londen een
uitvoerig dossier tegen Mussert samen te
stellen, waarover de getuige den president
uitvoerig inlichtte. Ook de radioredevoe
ringen werden vastgelegd op schrift en
veelal ook op giamofoonplaten
De ccd aan Mussert.
Hierop bracht de president den eed van
trouw aan Mussert persoonlijk, welke deze
het kader der N.S.B. heeft afgenomen,
ter sprake. Mussert erkent het belang van
dezen eed in verband met het belang van
het feit, dat hij zelf den eed van trouw
aan Hitler had afgelegd.
Talrijke citaten werden door den presi
dent voorgelezen, citaten waaruit blijkt,
dat Mussert een zoo nauw mogelijke ver
bondenheid met Duitschland zocht en
waarin hij zijn trouw aan Hitier herhaal
de malen betuigt.
(De zitting duurt voort)
De Italiaansche
rege eringscrisis
De Italiaansche regeering Parri is af
getreden. Minister Pietro Nenni heeft
naar aanleiding van dat aftreden ver
klaard, dat het besluit genomen was naar
aanleiding van de houding die door de
Christen-Democraten was ingenomen. De
ze groepeering houdt vol, samen met de
liberale partij, dat zij geen verbreking van
de coalitie der zes partijen wenscht. De
linksche en onafhankelijke bladen leveren
een felle critiek op deze mentaliteit en
brengen hulde aan Parri's persoon en han
delwijze, die ze verklaren te kunnen on
derschrijven. Omgekeerd noemen de libe
rale kranten Parri's ontslagrede een ..me
lodramatische en hysterische uitbarsting
van chantage".
Prins Umberto heeft het ontslag van het
kabinet aanvaard en reeds besprekingen
gevoerd met Carlo Sforza voorzitter van
de adviseerende kamer, later met de
secretarissen der betrokken zes partijen.
Volkspartij
de sterkste in Oostenrijk?
De Weensche radio omroep maakte
Maandagmiddag de resultaten van de
verkiezingen voor 155 van de 165 zetels in
het Oostenrijksche parlement als volgt
bekend: De communisten behaalden
169.000 stemmen, drie zetels, de socialis
ten 1.359.000 stemmen, 72 zetels, de volks
partij 1.508.000 stemmen, 80 zetels. Door
deze resultaten heeft de volkspartij nog
slechts drie zetels noodig voor een abso
lute meerderheid.
De Oostenrijksche kanselier, dr. Renner,
heeft aan een correspondent van Reuter
medegedeeld, dat hij van meening is, dat
de uitslagen van de verkiezingen den Ge
allieerden ten aanzien van de democra
tische overtuiging van het Oostenrijksche
volk en de democratische structuur van
de regeering voldoening zouden schenken.
Ongeveer 90 procent der stemgerechtig
den is ter 6tembus gegaan.
Europa's
Gezondheidstoestand
Op een persconfertenie van den medi-
schen staf voor de UNRRA heeft dr. G.
Stuart een overzicht gegeven van den
gezondheidstoestand in Europa. Hier volgt
een samenvatting van de belangrijkste
details:
Diphtheric Veel voorkomend in West-
Europa, maar vooral in Duitschland en
wel in het bijzonder te Berlijn.
Typhus: In alle landen zeer toegenomen.
In Duitschland was in September het aan
tal gevallen 30 maal normaal.
Dysenthcrie Meer voorkomend dan ge
woonlijk, vooral in Groot-Brittannië,
Noorwegen, Duitschland 20 maal normaal.
De arbeid van 20 jaar bestrijding is door
den oorlog geheel te niet gedaan.
Malaria: De meest voorkomende ziekte
in het Middellandsche Zeegebied. In Grie
kenland epidemisch.
Brochures.
De Nederlandsche Volksbeweging gaf
eenige belangrijke brochures uit. J. G.
Suurhof schreef over „Staking. Ja of
neen?" en Mr. H. Steketee over „De
ambtenaar in het Nieuwe Nederland".
Voor de eerste brochure schreef de minis
ter-president Prof. Ir. W. Schermerhom
een inleiding.
Voorstel
der Ver.St. inzake Iran
De regcering der Ver. Staten heeft aan
de regccringen van Engeland en de Sovjet-
Unie voorgesteld de geallieerde troepen
tegen 1 Januari a.s. uit Iran terug te trek
ken.
In een nota aan deze regeeringen heeft
de Amerikaansche regeering medegedeeld,
dat de Amerikaansche troepen tegen dien
datum uit Iran vertrokken zullen zijn. Zij
wijst op de beschuldigingen van de regee
ring van Iran met betrekking tot de Sovjet
activiteit in Noord-Iran en herinnert aan
de verklaring van Teheran, waarbij de
territoriale onschendbaarheid, de onaf
hankelijkheid en de souvereiniteit van
Iran worden gegarandeerd.
Joden en Arabieren ontevreden
Het plan van Bevin om voor het oplos
sen der Palestma-geschillen een Engelsch-
Amerikaansche onderzoek-commissie in te
stellen, wordt door de belanghebbende
groepen aan weerszijden zeer slecht ont
vangen. Duitsche Joden uit Stuttgart die
de concentratiekampen hebben overleefd,
zijn uit protest tegen de Engelsche politiek
een hongerstaking van 24 uur begonnen.
De Arabische leiders in Palestina zijn
algemeen voorstander van het verwerpen
der plannen tot instelling der commissie
tot onderzoek.
Zij wijzen er op, dat Amerika geen ver
plichtingen ten aanzien van het heilige
land heeft, daar het als niet-lid der Vol
kenbond niets te zeggen had over het
mandaat. Daarenboven zijn zij principieel
tegenstander van Joodsche immigratie en
willen niet, dat het lot van het Europee-
sche Jodendom verbonden wordt met dat
van Palestina. Ook zou volgens hen het
z.g. txusteeship-plan de uiteindelijke on
afhankelijkheid van de Arabieren verder
uitstellen.
Suiker voor zeer zwaren arbeid
Het Centraal Distributiekantoor deelt
nader mede. dat de extra hoeveelheid
suiker, welke verstrekt wordt aan hen, die
„zeei zwaren arbeid" verrichten, nog ge
durende een aantal weken 250 gram per
veertien dagen zal bedragen, dus niet 500
gram. zooals dezer dagen werd vermeld.
Melk.
Het terugloopen van de melkproductie
maakt het noodzakelijk blikjes geconden
seerde melk in consumptie te brengen.
Voor zuigelingen en kleuters is deze ge-
condensecroc melk minder goed dan ver-
sche melk. In verband hiermede zijn de
melkslijters verplicht voor deze kinderen
het geneele rantsoen van zes liter per
week in den vorm van versche melk (los
of in flesschen) te verstrekken. Ook op
rantsoenbonnen moet indien de verbrui
ker dit wenscht. versche melk verstrekt
worden.
Voor zoover flesschen-melk beschikbaar
is, moet deze in de eerste plaats geleverd
worden cp de bonnen van zuigelingen en
kleuters en op rantsoenbonnen, tenzij de
afnemer losse melk wenscht te betrekken
EAU DE COLOGNE.
De verplichting eau de cologne uitslui
tend op recept of doktersattest af te leve
ren, is vervallen.
Pleegouders in gebreke
De verplichte aanmelding voor oorlogs
pleegkinderen. ingevoerd bij Kon. Besluit
van 13 Aug., laat veel te wenschen over.
vooral in de provincies Drenthe, Over
ijssel en Gelderland De pleegouders vree
zen hun Joodsche pleegkinderen, die zij in
vele gevallen reeds jaren bij zich hebben,
kwijt te raken, als zij aan den eisch tot
verplichte opgave voldoen. De Commissie
voor Oorlogspleegkinderen heeft namelijk
tot taak. den rechter advies uit te bren
gen bij de benoeming van voogden voor
die kinderen, welke in den oorlog beide
ouders hebben verloren. In de eerste
plaats dus Joodsche kinderen, wier ouders
in Duitschland stierven en niet-Jooüsche.
die hun ouders tijdens de bombardemen
ten in Nederland verloren, terwijl bin
nenkort de transporten van Nederlandsche
weezen uit Indonesië zullen binnenkomen.
Het aantal van deze laatsten bedraagt
naar ruime schatting 2000. Het aantal kin
deren, dat ais gevolg van bombardemen
ten in Nederland ouderloos is geworden,
schat men op 1000. De verblijfplaats van
ongeveer 150 kinderen is door pleegouders
opzettelijk niet aangegeven.
Weerbericht
Weersverwachting tot Woensdagavond:
Front met regen en krachtigen, aan de
kust tijdelijk Btormachtigen. wind passeert
in den loop van den avond en in den
nacht ons land.
Morgen overdag: Wisselende bewolking,
enkele buien (vooral in de kuststrook), iets
kouder, krachtige en langs de Wadden
eilanden tijdelijk stormachtige noordwes
ten wind.
De eindelooze reeks
Het was dezen keer een zoontje van de
fam. G„ die met ontstekingspatronen
speelde en na een explosie drie vingers
verloor. Hij werd naar de Mariastichting
overgebracht. De politie wijst er voor de
zooveelste maal op. dat inlevering van ge
vonden projectielen enz. niet alleen aan
geraden. maar ook bevolen wordt. Straf
vervolging wordt daarbij geenszins inge
steld, wei tegen hen, die in strijd met de
veiligheid deze voorwerpen achterhouden.
Uit Haarlem
f40.000 verdwenen
Aan het postkantoor aan de Baljuwslaar
te Haarlem is een geldzending van hi
hoofdbureau bestemd voor de bijkantore
ontvreemd. Deze diefstal moet verric'
zijn door ingewijden, daar elk spoor vó
braak ontbreekt. Vermoedelijk met ee
valsche sleutel is een kast geopend, waai
in het geld geborgen was. De politie heef:
een grondig onderzoek ingesteld.
Een vreemd geval
Het was een zeer wonderlijk verhaal,
dat de politie te hooren kreeg van den
man. die op de Amsterdamsche Vaart uit
de wrakstukken van een jeep werd ge-
vischt in very high spirits. Na' ontnuchte
ring vertelde d§ jeepridder, die geen mi
litair was. in weerwil van de uniform die
hij droeg, dat hy met een aantal Canadee-
zen aan het toeren was geweest A! toe
rende. waarbij de noodige geestrijke ver
sterkingen werden genoten, kwam men in
Amsterdam, waar de listige bestuurder
zijn Canadeezen wist te spuien om alleen
de wereld verder te verkennen. Op weg
naar Haarlem eindigde de tochl na het
„scheppen" van een wielrijder bij een
lichtmast, die een zwaren knak kreeg. De
Jeep was volledig in puin en het is een
wonder dat zijn beschonken berijder er
vrij redelijk afkwam.
Een buurthuis te Haarlem.
In Haarlem is een comité tot stand ge
komen, dat wil komen tot de stichting van
club- en buurthuizen en dat bestaat uit
vertegenwoordigers van alle groepen der
bevolking. In deze huizen zal de jeugd- en
gezinsopvoeding krachtig ter hand geno
men worden. De geheele jeugd zal er een
tehuis moeten vinden, dat door zang, too-
neel, kampeeren, knutselen, sport, lectuur
enz. een besef van de hoogere waarden in
het leven wakker roept Vrouwen en
meisjes zullen er huishoudelijke voorlich
ting en kinderverzorgingslessen krijgen;
voor de mannen zal het werk zich richten
op algemeene en maatschappelijke vra
gen, ontwikkeling door groepsbijeenkom
sten. lezingen enz.
Dit werk vraagt de medewerking van
allen die kunnen bijdragen tot een ge
zonde volksopvoeding en -ontwikkeling
en die daartoe het noodige verantwoorde
lijkheidsbesef hebben. Als grondlagen
voor dit werk meent het comité de begin
selen van de Ned. Jeugdgemeenschap te
moeten kiezen, die zich uiten in de woor
den: „Het club- en buurthuiswerk 6telt
zich ten doel de bevordering van waarden
van hooger orde, waarheid, gerechtigheid
en naastenliefde, zooals deze in de histo-
die van ons volk gegroeid zijn uit het
Christendöm en in de eerbiediging van
den medemensch een van haar hoogste
uitingen vindt."
Verzetsman knoeide met bonnen
Voor den Haarlemschen Politierechter,
belast met Economische Zaken, stond te
recht J. K. te Heemstede, die in 1944 een
deel van de hem ter verstrekking aan on
derduikers toevertrouwde levensmiddelen
kaarten ten eigen bate had verkocht. K.,
die reeds 13 weken in Duinrust heeft ge
zeten. ontkende hardnekkig en kwam met
nieuwe verklaringen aandragen, waarop
de Officier van Justitie zijn onmiddellijke
gevangenneming vroeg en verwijzing van
de zaak naar de instructie. De verdediger,
mr. Schreurs, noemde de houding van verd
tegenover den rechter onjuist, daar hij
ruiterlijk had moeien bekennen. Uit stuk
ken, die daarop ter tafel kwamen, bleek
dat K. in het verzet belangrijk werk had
verricht. Pleiter vroeg of de Politierech
ter. den overigens mooien staat van illega
len dienst van K. in aanmerking nemende,
het bij de 13 weken in Duinrust wilde
laten. Toen de Politierechter daarop K.'s
inhechtenisneming beval, vroeg deze om
een andere beslissing. De zaak werd nog
eens in haar geheel doorgenomen, waarbij
verd een deel van de feiten toegaf De
verdediger drong opnieuw op vrijlating
aan. doch de Officier van Justitie ver
klaarde nog niet tot een eisch te kunnen
komen Dc Politierechter zeide, dat verd.
door zijn handelwijze het leven van velen
in de ondergrondsche organisatie, waarvan
hij 1k3 was. m gevaar had gebracht. K.
werd opgesloten en de zaak zal nader
worden onderzocht.
Ds. Padt over Dachau
Gisteravond hield ds. N. Padt uit Zut-
fen in het gebouw van Vrijz. Herv. een
voordracht over zijn indrukken en herin
neringen uit Dachau. Hij beschreef daarin
de Duitsche concentratiekampen als de
spiegel van het nazidom. De perfectie van
het opsporingswerk bleek wel uit zijn ar
restatie in Juni 1940 aan de hand van de
Duitsche gegevens. Bij zijn verhoor kreeg
spr. gestenografeerde brokken van zijn
preeken uit 1937—1938 te hooren. Via Arn
hem en Amersfoort raakte hij naar de
kampstad Dachau, waar als vreeselijke
ironie op de kamphekken te lezen staat:
Arbeit macht frei Erger slavendom was
er nog nooit in de historie geweest. Bo
vendien geschiedden alle uittartingen en
folteringen onder, het gelach der ontaarde
beulen. De mensch moest lichamelijk en
geestelijk worden gekraakt, met als eind
oplossing de gaskamers.
Spr. stipte aan. da*, wij juist door de
beestachtigheden, die hier jegens rmllioe-
nen werden gepleegd ervoor moester, wa
ken. niet in soortgelijke methoden te ver
vallen bij de behandeling van politieke
gevangenen. Dat is den Nederlander on
waardig.
