IJmuider Courant
De Indische Crisis
Sjarir optimistisch
Joego-Slavië republiek geworden
Gemeente Velsen kocht Schoonenberg
60e Jaargang No. 18193
Te Haarlem; Gr. Houtstr. 93
.Telefoon 10724.
Kennemer Editie van Haarlems Dagblad
Directeur-Hoofdredacteur: Robert Peereboom
Vrijdag 80 November 1945
Uitgave van de Stichting
Voorlichting te Haarlem.
Abonnementen: p. week 31 ct.
per kwartaal 4.
^JADAT wekenlang de toestand op Java
A zich van kwaad tot erger scheen te
ontwikkelen, zijn de berichten nu iets
gunstiger. In een aantal districten is een
toestand van rust ingetreden en de En-
gelsche verklaring dat men „de handschoe
nen zou uittrekken", tengevolge van de
gepleegde wreedheden, heeft zich blijk
baar nog niet in acties op groole schaal
geuit. Overigens blijft de berichtgeving
onsamenhangend en onoverzichtelijk. Tel
kens dringen zich bij den Hollandschen
lezer vragen op, die meestal onbeantwoord
blijven. Voorshands blijft de indruk over-
heerschen, dat geen enkele der bij de
crisis betrokken partijen den toestand in
haar macht heeft en dat nieuwe, onver
wachte wendingen steeds mogelijk zijn.
„De extremisten", zooals zij nu gemaks
halve maar worden aangeduid, veroorza
ken nog telkens nieuwe incidenten.
Onduidelijk blijft het beeld der open
bare meening onder de Indonesiërs. Dat is
trouwens ook een Europeesch begrip en
dat moet men niet trachten toe te passen
op een gebied in het Verre Oosten, waar
een zeer groot deel der bevolking zich
nooit om politiek bekommerd heeft en in
geheel andere omstandigheden en levens
opvattingen verkeert, dan wij gewend zijn.
Vergelijkingen schijnen vrijwel steeds
mank te gaan. Wie Europeesche maat
staven en overwegingen poogt toe te pas
sen zal, als hij bij kenners van Indië te
rade gaat, ervaren dat hij er telkens naast
is. Daarom hebben de sombere uitspraken
van menschen. die maar boudweg verkla
ren „dat wij Indië wel kwijt zullen zijn"
ook niet meer waarde dan andere uitin
gen van vaag pessimisme. Want zij kun
nen de verhoudingen evenmin beoordeelen
als de bereidheid van het overgroote deel
der bevolking, zich in een regelmatige ont
wikkeling van zaken te schikken, mits
zij in haar dagelijksch leven niet gestoord
wordt. Die bereidheid is blijkbaar tradi
tioneel. Extremisten vormen uiteraard een
kleine minderheid. Indonesiërs, die zich
actief voor de openbare zaak interessee
ren en kennis van zaken bezitten, vormen
maar een heel klein percentage, veel klei
ner dan het overeenkomstige percentage
in Europa, dat na een langdurig wordings
proces. met veel streven naar volksopvoe
ding en een hoog ontwikkeld organisatie
wezen en vereenigingsleven, ook nog niet
groot is. Wie er zich op bezint zal dat moe
ten erkennen. Hoevelen bij ons nemen
werkelijk aandeel aan het politieke leven
en stellen zich goed van de zaken op de
hoogte? Tracht u dan eens een volk voor
te stellen, dat de organisatie en het inge
wikkelde en veelzijdige vereenigingsleven,
zooals wij dat voor den oorlog kenden en
zooals het nu weer bezig is zich te ont
wikkelen, mist en waarvan maar een deel
tje voortgezet onderwijs heeft genoten!
Soetan Sjarir heeft in een interview
met Noel Buckley, een correspondent van
Reuter, verklaard dat tusschen Nederland
en „de republiek Indonesië" wellicht een
verhouding mogelijk zou zijn, zooals be
staat tusschen Engeland en Ierland. Offi
ciéél is die verhouding: dominion status.
Maar het voorbeeld is ongelukkig gekozen,
misschien wel met opzet. Want de verhou
ding tusschen Engeland en zijn andere
dominions is veel klaarder en beter, voor
al ook vriendschappelijker, dan juist die
met Ierland. Sjarir heeft bovendien opge
merkt dat het woord „dominion" bij de
Indonesische" bevolking uitermate impo
pulair is. „Als de term dominion gebruikt
wordt, za! 90% van ons volk die verwer
pen". Dit klinkt erg beslist, maar het spe
culeert kennelijk op de Europeesche nei
ging. om Indische verhoudingen en op
vattingen door een Europeeschen bril te
bezien. Negentig procent van de Indo
nesische bevolking weet ongetwijfeld van
de staatkundige relatie tusschen Enge
land en zijn dominions geen woord af en
wordt niet in het minst beroerd door de
term „dominion".
Met dergelijke verklaringen van Sjarir
komt men niet verder. En zijn vergelij
king met de verhouding Engeland-Ierland
is tegenover het Engelsche publiek geen
handige zet. Hij moet er den indruk mee
wekken, dat hij onwillig is en een soort
permanent verzet aankondigt Want zoo
zien de Engelschen de houding van de
Ieren.
In hetzelfde interview heeft Soetan Sja
rir evenwel ook optimistischer uitlatingen
gebezigd. Hij heeft gezegd, dat hij een sta
king van de vijandelijkheden op geheel
Java verwacht en voorziet, dat binnen en
kele weken de rust zal weerkeeren. Laten
wij hopen, niet het minst vanwege de
benarde positie van de kampbevolking,
dat zijn profetie bewaarheid wordt.
Meer dan een profetie is het niet. Hij
en zijn regeering hebben den toestand
immers ook niet in hun macht en zijn
verzekering „dat hij in verbinding is met
de plaatselijke leiders, die zijn standpunt
deelen en trachten, hun mannen te
bewegen tot het neerleggen van de wape
nen" bewijst dat opnieuw Maar hij hield
er zich toch van overtuigd, dat hij het ge
zag van zijn regeering over geheel Java
zou kunnen doen gelden. Wanneer' Ove
rigens billijkte hij het Nederlandsche be
sluit. de Nederlandsche economische be
langen op Java te verdedigen, maar acht
te Nederlandsche aanspraken op politiek
toezicht ongerechtvaardigd.
In het algemeen verhoogt dit interview
«Ie belangstelling voor komende nieuwe
besprekingen. Zij het dan niet op Ierschen
grondslag. R. P.
Hel woord is aan.
Inayat Khan:
Afstand doen van wat wij
toch niet kunnen bereiken
is geen werkelijk afstand
doen; het is zwakheid.
Bij haar bezoek aan Groningen wordt H.M. de Koningin door den Commis
saris det- provincie Groningen, den heer Ebels, aan de grens van dc gemeente
verwelkomd. (P.)
over herstel van orde en rust
Radio-oproep van Sjarifoedin
had echter geen succes
Sjarir heeft in een onderhoud met den
bijzonderen correspondent van Renter in
Batavia te kennen gegeven, dat hij een ge
leidelijk staken van de vijandelijkheden
op geheel Java verwacht en dat hij voor
zag. dat binnen enkele weken de rust zou
weerkeeren. „Ik ben in verbinding ge
weest met de plaatselijke leiders, die mijn
standpunt deelen en die trachten hun jon
gemannen te bewegen tot het neerleggen
van de wapenen," aldus Sjarir.
„Tusschen Nederland en de republiek
Indonesië zou misschien een verhouding
mogelijk zijn, gelijk bestaat tusschen En
geland en Ierland. Basis voor het voort
zetten van onze onderhandelingen zou
dan moeten zijn, dat Nederland ons recht
op zelfbestuur erkent, maar de term „do
minion" is bij het volk.uitermate impopu
lair. Indien de term „dominion" wordt ge
bruikt, zal 90"/# van ons volk die verwer
pen" Sjarir toonde zich ervan overtuigd,
dat hij het gezag van zijn regeering over
geheel Java zou kunnen doen gelden. Hij
billijkte het Nederlandsche standpunt,
voorzoover dit betreft de Nederlandsche
vastbeslotenheid zijn economische belan
gen op Java te verdedigen. Hij achtte ech
ter de Nederlandsche aanspraak op poli
tiek toezicht ongerechtvaardigd.
In Tandjong Priok zijn nieuwe Britsche
versterkingen ter grootte van ongeveer
1000 man aangekomen.
Een voedselconvooi van ruim honderd
voertuigen van Batavia naar Bandoeng
heeft een escorte van RAF-jagers meege
kregen. Dit besluit om voor luchtdekking
te zorgen was een gevolg van den wreeden
aanval, die eenigen tijd geleden op een
ander convooi met voorraden werd onder
nomen. Bovendien is een convooi op mys
terieuze wijze zoek geraakt en nog altijd
niet teruggevonden. Intusschen vliegen
tusschen Batavia en Bandoeng transport
vliegtuigen. die groote voorraden vleesch,
groenten, kaas, melk en vitaminen aan
voeren, teneinde op alle eventualiteiten
voorbereid te zijn.
De Indonesische gouverneur van West-
Java heeft het Britsche ultimatum afge
wezen. Dank zij een actie van Nederland
sche, Indo-Europeaansche en Ambonnee-
sehe jongeren hebben de Britten een groot
aantal onruststokers kunnen arresteeren.
Sjarifoedin heeft een oproep per radio
gedaan om de bevolking tot kalmte te
manen, doch deze heeft geen enkel effect
gesorteerd. De Britsche autoriteiten bezien
de Nederlandsche actie met gemengde ge
voelens.
Bij de gevechten in Bandoeng is aan
Indonesische zijde gebruik gemaakt van
zes Japansche tanks.
Rapwi-kampen beschoten
Te Semarang hebben extremisten de
Rapwi-kampcn beschoten en dc gevangenis
waardoor vier der bewoners gedood en
zes gewond werden. Een Nederlandsoh
schip heeft 1850 evacué's van deze stad
naar Batavia overgebracht en de „Van
Heutz" wordt heden nog met 800 evacue's
verwacht. In Ambawara heeft een afdee-
ling Indonesiërs zich nit dc stad terugge
trokken. In Batavia hebben zich nog eenige
vechtpartijen voorgedaan. De laatste hoop,
dat men nog overlevenden van het Dakota-
Ex-Koning Peter legt er zich niet bij neer
De Joego-Slavische constitueerende ver
gadering, welke Donderdag in Belgrado
bijeen is gekomen, heeft naar radio Bel
grado meldt, besloten tot het uitroepen
van de republiek. Tevens werd besloten,
dat aan Koning Peter en aan het vorste
lijk huis van Karageorgevitsj alle „ge-
investeerde rechten" worden ontnomen.
Het uitroepen van de republiek is te
Belgrado met groote geestdrift ontvangen.
In de Nationale Vergadering werd een
proclamatie voorgelezen, waarin van Ko
ning Peter gezegd werd, dat hij noch het
verlangen noch de bekwaamheid gehad
had, het verzet tegen de indringers te or-
ganiseeren. Door zijn daden gedurende de
nationale bevrijding heeft hij het verzet
verzwakt, en de verraders van het volk
gesteund. De proclamatie zeide verder:
„Gedurende de 22 jaar van het bestaan
van de Joego-Slavische staat waren de
volken van Joego-Slavië niet in staat hun
aspiraties: nationale gelijkheid en sociale
gerechtigheid, te verwezenlijken.
Verzet van Ex-Koning Peter
Ex-Koning Peter II heeft een verklaring
uitgegeven, waarin hij zegt: „Dit besluit
is het resultaat van een reeks handelingen
van maarschalk Tito, die het gevolg heb
ben gehad, dat deze beslissing genomen
is uit de handen van het volk en gelegd
is in die van hemzelf en van het Nationale
Front". De verklaring zegt verder, „dat de
regeering van Tit.o eenvoudig al haar ver
plichtingen vertrapt heeft, overeenkom
sten vernietigd en een totalitairen
ringsvorm ingesteld heeft, in volkomen
tegenstelling tot de idealen van de Ver.
Volken, de besluiten van Jalta en de be
loften, die zij zelf hebben afgelegd Ik
ben mij volledig bewust van mijn verplich
tingen jegens mijn vaderland en ondanks
de maatregelen, die-het huidige regime
tegen mij neemt, zal ik ook voortaan doen
wat mijn geweten mij beveelt om Joego-
Slavië te bevrijden van de tirannie, onge
acht van welke zijde deze komt."
toestel zou aantreffen, is vervlogen. Ge
bleken is, dat de bemanning naar de ge
vangenis van Bekasi is vervoerd en daar
is vermoord. In deze gevangenis vond men
ook nog een kind, dat een maand geleden
uit Batavia is ontvoerd. Van andere vrou
wen en kinderen, welke in deze gevange
nis zouden moeten zijn. is geen spoor ge
vonden. Bekasi werd door de nationalis
ten zwaar verdedigd, maar zonder strate
gisch plan.
De Jang-Tse
wordt getemd
Amerikaansche Ingenieurs
naar China
Ingenieurs van het Amerikaansche bu
reau voor waterwerken zullen de Chinee-
sche regeering behulpzaam zijn bij het
ontwerpen van plannen voor verbeterin
gen in de vallei van de Jang-Tse rivier.
De ingenieurs zullen ontwerpen maken
voor den bouw van wellicht de grootste
dam van gewapend beton, die ooit ge
bouwd is en voor andere werken om de
Jang-Tse-rivier onder controle te krijgen.
Milüoenen menschen in de Jang-Tse-va!lei
zullen daardoor verlost worden van den
geesel van overstroomingen en hongers
nood. De plannen voorzien verder in de
irrigatie van 4 milüoen hectaren landbouw
grond met water uit de rivier en de op
wekking van enorme hoeveelheden elec-
triciteit voor de industrialisatie. Verder
zal de rivier en haar zijrivieren geregu
leerd worden, ter voorkoming van over
stroomingen en verbetering van de scheep
vaart. De groote dam zou in het hart van
China komen, bij Itsjang. Daar zou een
reservoir gevormd worden van 250 mijl
lengte. Verder zullen honderden mijlen
irrigatiekanalen aangelegd en nog een
groot aantal andere dammen en de groot
ste hydro-electrlsche installaties voor de
opwekking van electrischen stroom ter
wereld, worden gebouwd.
Koplampen
doodden een paard
Ernstig ongeluk te Heemstede
Een Nederlandsche militaire vrachtauto
uit de richting Haarlem had op den Hee-
renweg in Heemstede zoo fel de lampen
aan. dat de chauffeur van een uit de tegen
overgestelde richting komende luxe-auto
daardoor verblind werd. Zij geraakte te
veel links op den weg en kwam in aan
rijding met den vrachtwagen, tengevolge
waarvan de militaire chauffeur de macht
over het stuur verloor. Uit de richting
Bennebroek naderden op dat oogenblik
in alle kalmte een paard en wagen. De
militaire auto zwaaide wild den weg over
en reed op het paard in. waardoor het
dier op slag werd gedood. De voerman
van de kar liep twee gebroken onderbee-
nen op. hij werd naar het Diacor.essenhuia
vervoerd De andere bij het ongeluk be
trokkenen kregen geen letsel. Het verkeer
ter plaatse moest door de ontstane ver
warring een uur lang worden omgelegd.
De politie te Heemstede verzoekt allen,
die van dit ongeval getuige zijn geweest
(het gebeurde op 28 Nov. te omstreeks 17.30
uur), zich bij haar te willen melden voor
het geven van inlichtingen.
Weerbericht
Geldig tot Zaterdagavond. Nevelig of
mistig weer, zwakke wind. Geleidelijk
eenige daling van temperatuur.
Naar wjj vernemen heeft de gemeente
het landgoed Schoonenberg, vroeger be
woond door den heer W. P. de Vries en
eigendom van de N.V. Kennemerlandsche
Bank gekocht.
Het landgoed Schoonenberg heeft een
oppervlakte van 20 H.A. of ongeveer 2/3
van de oppervlakte van Velserbeek. Het
bestaat voor een klein deel uit bosch,
voor het overgroote deel uit weiland.
Voorts staat er het oude landhuis, gelegen
aan den Driehuizerkerkweg.
Dit is voor de vierde maal, dat de ge
meente een belangrijken aankoop van
grond doet, Velserbeek, Neethof en Roos-
wijk werden reeds eerder gekocht, door
welken aankoop de gemeente in het be
zit kwam van ongeveer 100 H.A. bosch en
weiland en eenige tientallen H.A bouw
terrein.
Het bezit van Schoonenberg is voor de
gemeente ongetwijfeld van groot belang.
Het grenst voor een groot deel met de
Ver Loren van Themaatlaan aan Velser
beek en met den Driehuizerkerkweg aan
de gronden van Waterland. Wanneer ook
laatstgenoemd landgoed in bezit van de
gemeente mocht komen, zou zij eigenares
zijn van een aaneengesloten grondgebied
van een paar honderd H.A.
Omtrent de bestemming is natuurlijk
thans nog niets te zeggen. Daaromtrent
zullen burgemeester en wethouders t.z.t.
den toekomstigen gemeenteraad wel voor
stellen doen. Aangenomen mag worden,
dat het beboschte deel wel als recreatie
oord behouden zal blijven, terwijl het
weiland eventueel als bouwgrond gebruikt
zou kunnen worden. Op het uitbreidings
plan is echter het gedeelte, gelegen tus
schen den Tolsduinerweg en den weg. die
ontworpen is in het verlengde van den
Boschweg in de richting van de halte
Zeeweg „groen" gelaten, dus niet als
bouwgrond ingedeeld en hieronder valt
ook een groot deel van het weiland.
