Ned. Droogdok Mij.
te Amsterdam
Bankbiljettencirculatie
verméerdert nog.
Een zilveren feest
Op Maandag 17 December zal de Ne
derlandsche Dok Mij N.V. te Amsterdam
haar 25-jarig bestaan herdenken.
Opgericht in 1920 door eenige belang
rijke reederijen en banken in Amster
dam, voornamelijk op initiatief van den
heer J. H. C. Salberg, die het bedrijf
tot zijn dood in 1942 leidde heeft de
maatschappij in de achter haar liggende
periode van 25 jaar voor- en tegenspoed
gekend, doch niettegenstaande de tegen
spoed groeide ze gestadig uit tot een
van de grootste ondernemingen op
scheepsbouw- en reparatiegebied in de
Amsterdamsche haven.
De eerste jaren werden uitsluitend re
paraties aan schepen en scheepsmachi
ne-installaties uitgevoerd. In de latere
jaren werd ook de bouw van schepen,
scheepsmachines, ketels, bruggen en an
dere constructiewerken ter hand geno
men.
Op het gebied van scheepsreparaties
werden in de loop der jaren vele belang
rijke opdrachten uitgevoerd, o.a. werd
in 1939 aan het achterschip van het
Noorsche motortankschip „Jaguar",
welk schip op den Atlantischen oceaan
in tweeën gebroken was en waarvan
slechts het achterschip kon worden ge
red en binnengesleept, een nieuw voor
schip gebouwd, van geheel moderne con
structie en inrichting, waardoor een
practisch nieuw schip werd verkregen.
Het schip heeft zijn deugdelijkheid in
den oorlog wel bewezen. Het heeft na
melijk gedurende deze jaren voor de
eallieerden gevaren en is behouden ge
leven.
Nadat in de eerste jaren binnensche-
n en kleinere zeeschepen werden ge-
uwd, kwam m 1930 een opdracht van
De ,,vorstverlet-regeling"
Hoe die werkt
De minister van sociale zaken heeft
aan de gemeentebesturen een circulaire
gericht, waarin nadere aanwijzingen
worden gegeven hoe de vorstverletrege-
ling moet worden toegepast ten aanzien
van die arbeiders, die buiten hun woon-
laats werkzaam zijn bij den wederop-
ouw.
Deze arbeiders zullen, wanneer de
vorst invalt, niet onmiddellijk naar hun
woonplaatsen kunnen terugkeeren, doch
zij zullen moeten wachten tot op goede
gronden kan worden aangenomen, dat
de vorst zal aanhouden en de mogelijk
heid van transport naar de woonplaats
aanwezig is.
Voor een juiste uitvoering van de
vorst verletr egel ing wordt door den
dienst wederopbouw aan de werkuit-
voerders verzocht, om, zoodra het wer
ken in verband met „onwerkbaar weer"
onmogelijk wordt, aan alle arbeiders, die
bij hem in dienst zijn, een schriftelijke
verklaring ter hand ie stellen, waaruit,
blijkt, dat zij. tengevolge van „onwerk
baar weer" gedurende een bepaalde pe
riode niet hebben kunnen werken. Deze
verklaringen moeten door een stempel
van het hoofd van het bureau van den
dienst wederopbouw, onder wien het
werk ressorteert, worden bekrachtigd.
Niet gestempelde verklaringen zijn on
geldig. Uiteraard kan deze verklaring
niet direct volledig worden ingevuld,
omdat niet bekend' is, hoe lang de vorst
zal aanhouden.
Voor het geval de periode van „on
werkbaar weer" slechts enkele dagen
duurt, worden de arbeiders niet naar
huis getransporteerd. Bij de hervatting
van het werk vult de werkgever de ver
klaring aan met den datum, waarop we
derom met werken wordt begonnen. De
arbeider kan deze verklaring, nadat zij
door den dienst wederopbouw is ge
stempeld, opzenden naar zijn gezin,
waarop het gezinshoofd of diens plaats
vervanger over die dagen een overbrug-
gingsuitkeering kan aanvragen. In
schrijving bij het Gewestelijk Arbeids
bureau behoeft in dit geval voor die
vorstperiode niet plaats te hebben.
Houdt het „onwerkbaar weer'' langer
den enkele dagen aan, dan worden de
arbeiders indien mogelijk, naar huis
vervoerd. De afgestempelde verklaring
wordt daarna door de arbeiders aange
boden bij het desbetreffende Geweste
lijk Arbeidsbureau, waarna dit Gewes
telijk Arbeidsbureau den arbeider als
werkzoekende met terugwerkende
kracht tot den datum van stopzetting
van het werk inschrijft. Tegen vertoon
van deze inschrijvingskaart kan het ge
meentebestuur een overbruggingsuit-
keering laten uitbetalen.
Wanneer het „onwerkbaar weer" lan
ger duurt dan enkele dagen, doch de af
voer van de arbeiders door een of an
dere oorzaak wordt vertraagd, dienen
ae arbeiders tegen het einde van de
eerste week van hun gedwongen werk
loosheid de in hun bezit zijnde afge
stempelde verklaring van de werkge
vers te zenden naar htm gezin, waarop
deze gezinnen dan overbruggingsuit-
keering kunnen ontvangen. Op soortge
lijke wijze zal van week tot week gehan
deld dienen te worden tot het werk -we
derom wordt hervat of afvoering van
de arbeiders naar de woonplaatsen ge
schiedt.
het departement van Defensie voor het
gouvernementsschip, tevens mijnenleg-
ger, „Rigel" en in 1935 een opdracht van
de Kon. Paketvaart Mij. voor den bouw
van het 5000 ton metende m.s. „Maet-
suyker". Tevens bewoog zich de Neder -
landsche Dok Mij. op het gebied van
bruggenbouw, o.a. werd door haar de
bouw van de brug over het Merwede-
kanaal bij Muiden uitgevoerd.
De maatschappij bezit thans behalve
uitgebreide werkplaatsen op scheeps- en
machinebouwgebied, drie gegraven dok
ken, van resp. ca. 140, 170 en 210 m
lengte en drie hellingen van resp. ca.
130, 140 en 160 m lengte. Schepen tot
ca. 30.000 ton kunne!! in het grootste
dok worden opgenomen en schepen tot
ca. 18.000 ton op de grootste helling
worden gebouwd.
In de Septemberdagen van 1944 werd
ook van het bedrijf der Nederlandsche
Dok Mij. een groot gedeelte van de
werfinstallaties door de Duitschfci s ver
nield. Na de bevrijding werd echter di
rect energiek aangepakt en dank zij de
medewerking, die van alle zijden werd
ontvangen, konden spoedig de
dokken en hellingen weer in gebruik
worden genomen. Het bedrijf is thans in
zooverre hersteld, dat weer met een per
soneel van ca. 1500 m^n wordt gewerkt,
voornamelijk aan reparaties van sche
pen, machines, bruggen enz.
Op den dag van het jubileum zal voor
het personeel 'n feestelijke bijeenkomst
plaats vinden in de cantine op de werf,
's-avonds worden de feestelijkheden
voortgezet in het Citytheater en Theater
Carré. De directie zal des middags van
3 tot 4,30 uur een receptie houden in
het Victoria-hotel.
De koelliuisruimte
te Rotterdam
Verleden week is gemeld dat de koel
huisruimte te Rotterdam onvoldoende
was, waardoor het Amerikaansche Li-
bertyschip „Port of Sydney", geladen
niet eenige duizenden tonnen gekoeld
vleesch, niet te Rotterdam zou hebben
kunnen lossen en zijn reis hebben moe
ten voortzetten tot de haven van Am
sterdam, waar wel voldoende koelhuis
ruimte aanwezig was. De zaak ligt
zoo meldt het A.N.P. nader evenwel
andei-s. Om de Rotterdamsche koelhui
zen te bereiken was namelijk noodig een
vrije binnenvaart in de eerste Katen-
dreehtsche haven, waarvan de uitbag
gering tijdens de oorlogsjaren was ver
waarloosd. Reeds eenigen tijd echter
werd aan de uitdieping der haven ge
werkt en op het oogenblik is deze zoo
ver gevorderd, dat het s.s. „Salland" van
de Koninklijke Hollandsche Lloyd, dat
uit de Vereenigde Staten, te Rotterdam
arriveerde en onder meer ruim 1300 ton
bevroren vleesch meebracht, zonder
moeilijkheden is binnen kunnen varen
en het vleesch aan het koel- en vries
veem heeft afgeleverd. Dit is nog maar
goed 1/3 deel van hetgeen dit koelhuis
kan bergen.
„Het laatste schot" ls de titel van een
documentatie film vervaardigd over Neder
land in de eerste dagen na de bevrijding.
Heden wordt de première gegeven van
de film „Caesar en Cleopatra", waarmee de
Engelsche filmmagnaat Arthur Rank de
wereldfïlmmarkt poogt te heroveren.
Aan de schatkist worden natuurlijk
nog steeds zware eisehen gesteld, doch
daartegenover komen ook groote bedra
gen binnen uit hoofde van belastingen,
zekerheidsstellingen en andere aan den
Staat over te maken verplichtingen. Het
gewone tegoed van het Rijk bij de Ne
derlandsche Bank is in de achter ons
liggende week, volgens den weekstaat,
opgemaakt per 10 December, met ruim
f 15.000.000 achteruitgegaan tot een be
drag van f2.520.355.682, doch behou
dens mutaties van eenige tientallen mil-
lioenen van de eene week op de andere
blijft dit saldo den laatsten tijd vrij sta-
tionnair. Met het herplaatsen van schat
kistpapier heeft de agent van het mi
nisterie van financien blijkbaar geen
moeite en voorzoover kan worden be
oordeeld, is in de achter ons liggende
week al het afloopende papier ver
nieuwd. Hoewel de disconto-tarieven in
de open markt, behoudens de langere
termijnen, zich nog steeds bevinden bo
ven het peil, waartegen door den agent
promessen worden afgegeven, is de si
tuatie, zooals uit bovenstaande blijkt,
toch verbeterd en een kleine aanwijzing
hiervoor wordt ook gevonden in de ver
mindering van de beleeningen met bijna
f4.000.000 tot f138.289 904 en het toe
nemen van de andere saldo's met ruim
f 18.000.000 tot f380.173.193. De geblok
keerde saldo's zijn evenwel ongeveer ge
slonken met f41.000.000 tot i 491.521.146
waarvoor de overschrijvingen op de re-
Luchtbeschermingsdiensten
De liquidatie
De minister van binnenlandsche zaken
heeft een rondschrijven gestuurd aan
burgemeesters, betreffende de gemeen
telijke luchtbeschermingsdiensten. Hier
in wordt o.m. gezegd: Behoudens in de
door mij aan te wijzen gemeenten, waar
tengevolge van het oorlogsgeweld nog
luchtbeschermingswerkzaamheden moe
ten worden verricht, of waar uit de
vaste kern van den luchtbeschermings
dienst hulpverleeningsgroepen zijn ge
vormd, worden de gemeentelijke lucht
beschermingsdiensten opgeheven.
Aan het hoofd, het personeel en de
overige functionarissen van den lucht
beschermingsdienst wordt ontslag ge
geven. Het in vasten dienst aangestelde
hoofd van den luchtbeschermingsdienst
wordt op wachtgeld gesteld. Deze, als
mede de andere ontslagen bezoldigde
luchtbeschermingsfunctionarissen, die
nen bij voorrang in aanmerking te ko
men voor de vervulling van met hun
voormalige luchtbeschermingsfunctie
zooveel mogelijk overeenkomende over-
heidsbetrekkingen, terwijl him pogingen
om elders werk te vinden, zooveel mo
gelijk moeten worden gesteund. In som
mige geteisterde gemeenten, in gemeen
ten van waai- uit hulpverleeningsgroe
pen waren gevormd en in eenige groote
gemeenten, waar in verband met de
liquidatie van den dienst leden van de
vaste kernen nog werkzaamheden had
den te verrichten, werd een gs^eelte
van het personeel van de vaste kernen
voorloopig nog in dienst gehouden. Dit
personeel dient thans uiterlijk 1 Januari
a.s. ontslagen te worden.
Indien daartoe termen aanwezig zijn
kan het personeel van de vaste kernen
de aan hem eventueel van rijkswege
verstrekte dienstkleeding behouden.
Voor zoover brandweermaterieel, het
welk destijds in het raam van de lucht
beschermingsmaatregelen van rijkswege
aan de gemeenten in eigendom is ver
strekt, niet noodig is voor de organieke
vredessterkte van de gemeentelijke
brandweer, kan dit materieel in overleg
niet de inspectie voor de luchtbescher
ming en het brandweerwezen, verkocht
worden.
De sirenes van de alarmeer inrichtin
gen moeten gedemonteerd en, nadat zij
zoo noodig ontroest en overgeschilderd
zijn, in afwachting van daaraan nader
hand te geven bestemmingen, in droge
bewaarplaatsen opgeborgen worden.
De zetel der Ver. Naties
Het besluit, waar de zetel van de or
ganisatie der Vereenigde Naties zal wor
den gevestigd, is Vrijdag of Zaterdag te
verwachten. China, Australië, de Sovjet-
Unie, Tsjecho-Slowakije, de Oekraine en
alle Zuid-Amerikaansche republieken
hebben zich voor de Ver. Staten uitge
sproken. Gromyko, de vertegenwoordiger
der Sovjet-Unie in de voorbereidende
commissie, heeft zich zeer stellig hierover
uitgelaten. Er wordt een meerderheid
van twee-derde stemmen vereischt. Na de
stemming zal de voorbereidende commis
sie een comité aanwijzen, dat ter plaatse
een onderzoek moet instellen.
Wat Italië terugkrijgt
Tegen 31 December zullen diverse gebie
den. die op het oogenblik nog onder het
militair bestuur var. de Geallieerden staan,
weer onder de competentie van de Italiaan-
sche regeering vallen. Het betreft de eilan
den Lampedusa, Linosa en Paniellaria en de
provincie Udine. Venezia Giulia daarentegen
valt hier buiten.
Opmerkelijk is, dat Alto Adige, waarop
Oostenrijk aanspraak maakte, en Val Daosta,
dat door Frankrijk is opgeëischt, beide weer
Ttaliaansch worden.
kening van de schatkist uit hoofde van
diverse verplichtingen en onttrekkingen
ten behoeve van de uitbetalingen van
salarissen en loonen wel in hoofdzaak
verantwoordelijk zullen zijn. De saldo's
waarover alleen door overschrijving kan
worden beschikt, zijn met f 1.000.000
achteruitgeloopen tot f 51.226.682, waar
bij echter in aanmerking moet worden
genomen, dat de verschuivingen tus-
schen de diverse creditsaldo's bij de Ne
derlandsche Bank niet alle op hun juiste
mérites kunnen worden getaxeerd. De
vorderingen op het buitenland zijn met
bijna f 4.000.000 aangegroeid tot een be
drag van f 4.450-747.088. De voorraden
munt- en muntmateriaal blijven met
f 713.588.263 op hetzelfde peil. De di
verse rekeningen aan de debetzijde van
de balans zijn ruim f 8.000.000 opgeloo-
pen tot f 72.314.828. De bankbiljetten
in omloop der oude uitgiften zijn met
circa f 4-000.000 verminderd tot het be
drag van f344.326.170. Hieruil zou de
gevolgtrekking kunnen worden ge
maakt, dat met de administratie dezer
oude biljetten het eindpunt is bereikt en
dat het thans nog resteerende saldo on
geveer het bedrag vertegenwoordigt van
de biljetten, welke tot dusverre voor in
levering niet zijn opgekomen. De bank
biljetten van de nieuwe uitgifte vertoo-
nen een toeneming van f51.000.000 tot
f 1.162.391.615, waarmede de behoefte
aan papieren geld nog steeds wordt ge
demonstreerd.
Tsjechische suiker voor <1©
UNRRA
Herbert H. Lehman, directeur-gene
raal van de Unrra heeft meegedeeld, dat
Tsjecho Slowakije 2000 ton suiker aan
de UNRRA heeft toegezegd. Dit is een
zeer welkome bijdrage, aangezien de
wereldsuikerpositie krap is. Lehman
zeide verder Wij zijn in het bijzonder
erkentelijk omdat deze bijdrage een dui
delijk bewijs is voor den wensch van
de landen, die hulp van de UNRRA
krijgen om alles te doen wat in hun
vermogen ligt om andere landen, die
door Duitschland bezet werden, te hel
pen. Vóór den oorlog was Tsjecho-Slo
wakije een der grootste exporteurs ter
wereld van bietsuiker.
Te kleine Amerikaansche
kolen verschepingen
John W. Snijder, voorzitter van de
commissie van „War Mobilisation" heeft
Zaterdag aangedrongen op versnelling
van de kolenverschepingen naar Europa,
welke ver beneden het ontworpen sche
ma zijn gebleven. Gerekend naar den
omvang der huidige verschepingen zal
Amerika tegen 1 Januari 2.192.400 ton
achter zijn op de beoogde 8.113.000 ton
steenkolen. De oorzaken voor dit achier-
opraken zijn o.a.: onvoldoende kolen-
aanvoer in de havens, waar scheeps-
ruimte beschikbaar was, gebrek aan
scheepsruimte in havens, waar steenkool
voor verscheping gereed lag, veel lager
steenkoolleveranties van Duitschland
aan de bevrijde gebieden dan men ver
wacht had. Verder de staking in de
steenkolenmijnen in September en de
moeilijkheden in het sleepbootbedrjjf te
Philadelphia, welke thans opgelost zijn.
Snijder drong er op aan, dat de raad
voor vaste brandstoffen alle mogelijke
stappen zal nemen om tenminste de
steenkolen^uota voor December te ver
schepen. Daartoe moet bitumineuze kool
via havens arm de Westkust verscheept
worden. Bovendien moeten er kolen
komen uit West-Virginia, Zuid-Illinois,
Zuid-Ohio en andere bronnen.
Japansche angstpsychose.
In leidende kringen heerscht een
psychologische crisis, veroorzaakt door
de steeds toenemende vrees voor arres
tatie als oorlogsmisdadiger, Hirohito
ziet zijn generaals, adviseurs en per
soonlijke vrienden één voor één ver
dwijnen. Nu Konoye en Hirohito's boe
zemvriend en adviseur markies Kido
op de lijst van oorlogsmisdadigers
voorkomt, staat de keizer practiscn al
leen en zijn nervositeit neemt toe. De
afdeeling voorlichting en opvoeding
van het hoofdkwartier van Mac Arthur
neemt reeds het probleem van de op
voeding en entourage van den 12-jari-
gen kroonprins Tsoegoe in overweging,
in verband met de mogelijkheid van
Hirohito's abdicatie en verbanning en
zelfs zijn arrestatie als oorlogsmisdadi
ger.
De vrees voor arrestatie is thans zoo
groot, dat hooggeplaatste personen een
zwarten handel in Engelsche kranten,
waarin Amerikaansch-gezinde redev ne
ringen van voor den oorlog staan afge
drukt, in liet leven geroepen hebben
Leden van Mac Arthur's hoofdkam tier
worden allerlei functies aangeboden
om hen te vermurwen.
De rol van de I. G. Farben
Kolonel Bemhard Bernstein ver
klaarde voor de senaatscommissie van
onderzoek naar Duitschlands oorlogs
potentieel dat, als Duitschland nooit
meer de kans moet krijgen om den we
reldvrede te bedreigen, de I. G. Farben
vernietigd moet worden. Bernstein is
hoofd van de commissie van onderzoek
van kartels aan het bureau van het
militair bestuur. Bernstein verklaarde
verder, dat het onderzoek heeft uitge
wezen, dat de I. G. Forben van het na
jaar 1932 actief de plannen van de
Nazi-regeering tot het voeren van een
oorlog ter verkrijging van de wereld
heerschappij heeft ondersteund. In Fe
bruari 1933 werd door den president
van de I. G. Farben een twintigtal lei
dende Duitsche industrieelen in verga
dering bijeen geroepen. Hitier voerde
daar het woord en op verzoek van dr.
Schacht werden daar gelden bijeenge
bracht tot een bedrag van 3.000.000
R.M. om de verkiezing van de nazi-
ipartij te financieren. In 1934 waren de
betrekkingen tusschen de weermacht
en de I. G. Farben zoo vele geworden,
dat bij de I. G. Farben een speciaal bu
reau werd ingesteld, de z.g. „Vermitt-
lungstelle" voor alle transacties met de
weermacht. De I. G. Farben kreeg toen
instructies om het heele industrieele
apparaat te mobiliseeren voor ce oor
logsvoorbereidingen. De I. G. Farben
maakte zich verder meester van de
chemische industrieën in Oostenrijk,
Polen, Tsjecho-Slowakije en Frankrijk.
Op deze wijze profiteerde zij in hooge
mate van deze veroveringen. Volgens
schatting van de leiding van de I. G.
Farben zelf was op V.E.-dag 87 pCt.
van de oorlogscapaciteit van 1943 in
tact gebleven. Dit is veel grooter dan
het oorlogspotentieel van de I.G. Far
ben bü het uitbreken van den oorlog
in September 1939. Het eenige dat ont
breekt om de productie op groote schaal
te hervatten is brandstof en grondstof-
De weekstaat van de Nederlandsche Bank.
