Wilziging. dec kUswzt
Een man van gewicht
Avonturen van Wag en Warrel
Een antwoord aan de Ver. Staten
De regeering wil: Stemplicht laten vervallen.
Kiesrecht op 23 jaar. Een gemeenteraad voor 3 jaar.
Bij de Tweede Kamer is thans inge
diend het door de regeering toegezegde
wetsontwerp tot aanvulling en wijziging
van de Kieswet, de Provinciale wet en
de Gemeentewet, alsmede bijzondere
voorzieningen met het oog op de in 1946
te houden verkiezingen.
Zooals de toelichting aangeeft, heeft
het ontwerp tweeërlei strekking, te weten
in de genoemde wetten een aantal ver
eenvoudigingen aan te brengen, in eenige
in de praktijk naar voren gekomen leem
ten te voorzien en daarnaast bijzondere
.voorzieningen te treffen, welke uitsluitend
gelden voor de in 1946 te houden verkie
zingen en waarbij rekening is gehouden
«net de buitengewone omstandigheden,
waaronder deze verkiezingen zullen
plaats vinden.
Er is aansluiting gezocht bij het wets
ontwerp, dat indertijd door de Commissie
tot vereenvoudiging van de gemeentelijke
administratie aan de regeering was aan
geboden.
De voorgestelde wyziging van art. 1
heelt ten doel, den leeftyd voor het
aetief kiesrecht tot 23 jaar te verlagen.
De omstandigheid, dat gedurende de
bezetting is gebleken, dat velen van de
hierbedoelde groep de eischen van het
staatsburgerschap verstaan, versterkt de
xegeering in de opvatting, dat er geen
aanleiding bestaat de 23- tot 25-jarigen
uitsluitend op grond van hun leeftijd,
voor wat het actief kiesrecht betreft, bij
ide ouderen achter te stellen.
Het tweede lid van art. 4a geeft de be
voegdheid, bij volmacht te stemmen, al
leen aan de vrouw, die gehuwd is „met
een kiezer". Is de man niet-kiezer, dan
kan haar verzoek niet ingewilligd wor
den. Thans is in deze leemte voorzien,
Het wetsontwerp stelt voor in het ver
volg de leden en plaatsvervangende leden
van het hoofdstembureau ter verkiezing
van de leden van den raad te doen be
noemen door burgemeester en wethouders
in stede van door den gemeenteraad zelf.
Dc verdere wijzigingen beoogen de
stemplicht te doen vervallen! hetgeen
voor de gemeentebesturen een verlichting
van de administratieve bemoeiingen be-
teekent en overigens naar de meening
van het kabinet zonder bezwaar kan ge
schieden, aangezien eenerzijds de gestel
de sanctie niet het, daarvan verwachte
effect heeft gehad, anderzijds met grond
vertrouwd mag worden, dat onder de
huidige omstandigheden het politieke ver
antwoordelijkheidsbesef van het Neder
landsche volk van dien aard is, dat ook
zonder dwang aan de verkiezingen zal
worden deelgenomen
In de „tijdelijke afdeeling" van dit wets
ontwerp wordt voorgesteld ten aanzien
van de daarvoor in aanmerking komende
artikelen van de Kieswet welker naleving
onder de bestaande omstandigheden rede
lijkerwijze niet mogelijk is, een bijzonde
re voorziening te treffen. Tevens wordt
voorgesteld de daarvoor in aanmerking
komende in de Kieswet, de Provinciale
wet of de Gemeentewet gestelde termij
nen zooveel mogelijk te bekorten, opdat
de vertegenwoordigende lichamen spoedig
tot stand kunnen komen.
Maatregelen zijn getroffen, opdat de
militairen bij de zee- en landmacht, zoo
mede de gezagvoerders en de leden der
bemanningen van Nederlandsche zee
schepen, die buiten-*s rijks grenzen hun
vaderlandsche plicht vervullen, in de ge
legenheid zuilen zijn aan de verkiezing
voor de Tweede Kamer deel te nemen.
Teneinde den kring der betrokkenen
zoo ruim mogelijk te doen zijn, is als cri
terium gesteld, dat de betrokkenen op
10 Mei 1940 werkelijke woonplaats in het
R.K. Staatspartij
Besluiten van den partijraad
De partijraad der R.K. Staatspartij ver
gaderde te Utrecht.
De waarnemend voorzitter, mr. dr. P.
3. Witteman, zei o.a.: „De R.K. Staats
partij begeert geen isolement, wel een
principieel programma, een grondige wij
ziging van de partij, die niet den aanhang
ien de belangstelling doet verliezen, die
«ij altijd gehad heeft. Met de samenwer
king met andere partijen zijn wij er nog
niet. De Ned. Volksbeweging had onze
sympathie, de ontwikkeling van de nieuwe
partij van den arbeid moeten wij afwach
ten. In enkele gevallen blijven wij tot
samenwerking bereid. Wat de toekomst
betreft willen wij ons aandeel bijdragen
'tot de vele nog op te lossen problemen,
als daar zijn b.v. Ned.-Indië, annexatie,
zuivering enz. De aanstaande verkiezin
gen zullen een vuurproef zijn voor onze
verjongde partij."
De vaststelling van het urgentiepro
gramma werd uitgesteld tot de volgende
vergadering van den partijraad in Januari
cf Februari.
.Met 78 tegen 26 stemmen werd de vol
gende resolutie aangenomen.
1. Dat het lidmaatschap van de partij
ook voor niet-katholieken behoort te wor
den opengesteld;
2. dat de canöidaten der partij voor de
Staten-Generaal haar program moeten
onderschrijven en de doorvoering daarvan
voorwerp van overleg moei zijn tusschen
partij cn fracties:
3. dat reeds vóór de verkiezingen dient
te worden gestreefd naar een gemeen
schappelijk urgentie-program tusschen de
daarvoor in aanmerking komende partijen
4. dat de naam der partij gewijzigd
.worde in Katholieke Volkspartij.
rijk hadden. Dc gccvacucerdcn.
Tengevolge van de wonlngschaarschte
is het voor tal van geëvacueerden, die niet
aan het arbeidsproces deelpemen, nog
niet mogelijk naar de vroegere gemeente
terug te keeren. Hoewel deze personen
opgenomen zijn in het bevolkingsregister
van de vluchtoord-gemeente, zijn in ver
schillende gevallen de banden met eerst
bedoelde gemeente nog niet verbroken en
blijven de betrokkenen zich inwoners van
die gemeente gevoelen. Het lijkt dan ook
billijk hen, die daartoe den wensch te
kennen geven, in de gelegenheid te stel
len in 1946 in stede van in de vluchtoord
gemeente, in de oorspronkelijke gemeente
deel te nemen aan de verkiezing van den
gemeenteraad.
Voorts is ook het passief kiesrecht voor
den raad der oorspronkelijke gemeente
aan deze personen toegekend.
Met betrekking tot de verkiezing voor
Een Nijmegen-Venray kalender
Straks zullen de klokken een nieuw jaar
van opbouw en vrede inluiden en Neder
lands Volksherstel is niet te scheiden van
deze beide Nieuwjaarsgedachten: Vrede,
Opbouw.
Het komende jaar zal moeten bewijzen,
of Neerland.s kracht in staat is het ge
teisterde vaderland uit de puinen te laten
verrijzen en dan denken wij allereerst
aan de beide steden Nijmegen en Venray.
N.V.H. heeft een smaakvolle kalender
laten drukken, waarvan de opbrengst ten
goede komt aan onze beide petekinderen.
Wij hopen, dat deze wandversiering, die
het nuttige aan den offerzin bindt, den
wand van vele Haarlemsehe huiskamers
zal sieren, als een dagelijksche herinne
ring aan den duren plicht van ons volk,
om degenen, die have en goed veil had
den voor de bevrijding van Nederland,
daadwerkelijk te steunen.
Herbegrafenis Ds. Montijn
Bij de teraardebestelling van het stof
felijk overschot van ds. A. J. Montijn, die
in het voorjaar 1945 te Utrecht is over
leden en die vele jaren de Ned. Herv.
Kerk te Haarlem heeft gediend, werd veel
belangstelling betoond uit de kringen der
drankbestrijders. Als eenige spreker voer
de ds. P. Veen uit Utrecht het woord.
Deze deelde mede, dat mevr. Montijn door
ziekte verhinderd was aanwezig te zijn.
Spr. teekende den overledene als een
man die in de kerk en m de drankbestrij
derswereld een zeer bijzondere plaats had
ingenomen. Spr. besloot met het voor
lezen van een Schriftgedeelte.
Mr. Montijn uit Winschoten, zoon van
den overledene, wijdde zijn vader nog
eenige gevoelvolle woorden en dankte
voor de betoonde belangstelling.
Onder de aanwezigen merkten wij o.m.
nog op ds. Blauw, die vroeger predikant
is geweest bij de Ned. Herv. Gem. van
Schoten, tot welker totstandkoming wij
len ds. Montijn veel heeft bijgedragen.
13. IVag vertelt aan de luisteraars,dat Pi-
Lï een dik boek van zijn ouders heeft
geëerfd, en in dat boek kunnen ze mis
schien een vervangingsmiddel voor vlie
gen en muggen vinden, zoodat Warrel
niet altijd levende diertjes behoeft te
eten. „Hoera" roept Jochem Schuifel en
de Provinciale Staten wordt een analoge
regeling voorgesteid.
Teneinde de verkiezing voor de gemeen
teraden zooveel mogelijk tot haar recht
te doen komen, verdient het aanbeveling
haar niet te gelijk met die voor de Twee
de Kamer en de Prov. Staten te houden.
In verband hiermede wordt voorgesteld
als dan ter candidaatstelling voor de ver
kiezing van de leden van de gemeente
raden aan te wijzen den tweeden Dins
dag van Juni 1&46.
De regeering wil bevorderen, dat de
stemming voor de verkiezingen van de
Tweede Kamer en de Prov. Staten, indien
eenigszins mogelijk, op één dag plaats
vindt.
Teneinde inmiddels te voorkomen,
dat over vier jaar opnieuw de ver
schillende verkiezingen in hetzelfde
jaar zullen plaats vinden, wordt voor
gesteld voor de thans te verkiezen ge
meenteraden den zittingsduur tot drie
jaar te verkorten.
Een overeenkomstige voorziening zal
getroffen moeten worden voor de thans
te verkiezen Prov. Staten, zoodra bij de
in uitzicht gestelde Grondwetsherziening
het beletsel, dat art. 130 der Grondwet
thans tegen het treffen van 2ulk een voor
ziening vormt, zal zijn weggenomen.
De rechtspositie van de
gemeente politie
De minister van Binnenlandsche Zaken
.heeft ter tijdelijke voorziening wat be
treft de rechtspositie, (met inbegrip van
de bezoldiging en de tucht) van de ambte
naren van politie in gemeenten waar de
politie uit gemeentepolitie bestaat, be
paald, dat de bepalingen van het alge
meen rijksambtenarenreglement en de
verordening bezoldiging politie 1943, op
hen van overeenkomstige toepassing zijn.
Spoedig aparte proef Hoofdred.
De Nederlandsche regeering heeft Za
terdag een antwoord gegeven op de ver
klaring van 19 December j.l. van het
departement van Staat der Vereenigde
Staten. Zij zegt hierin o.m.:
Met waardeering cn oprechte erkente
lijkheid kennis te hebben genomen van
de verklaring van 19 December j.l. van
het departement van Staat over den hul
digen toestand in Ned.-Indië. Zij heeft
volledig begrip voor de moeilijkheden,
welke met de uitvoering van de taak van
Z.O. Azië commando gepaard gaan, doch zij
moet blijven aandringen, dat deze taak en
met name het ontwapenen en evacueeren
van het Japansche leger, het zich in bezit
stellen van Japansche wapenen en het in
veiligheid brengen van de krijgsgevange
nen en geïnterneerden, niettegenstaande
deze moeilijkheden, vervnld zal worden.
Het levensgevaar, waarin velen als ge
volg van niet te verontschuldigen uitspat
tingen van extremistische zijde, nog ver-
keeren, mag haar in het licht doen stel-
hij slaat zoo hard op zijn buik, dat zijn
vrouw, die naast hem staat, bang is, dat
hij er straks een gat in zal slaan. Wag
heeft Pi gevraagd, of hij het boek even
wilde halen, maar Pi zegt, dat het vree-
selijk ver is, heelemaal bij de Ruige
Boom.
Ziet hem! Midden in het stadsgewoel
staat hij als een eenzame klip in de on
rustige zee. Hij voelt zijn gewicht, niet
alleen letterlijk, want zijn schoenen zijn
niet berekend op een mensch van zijn
postuur, maar ook figuurlijk. Alhoewel
zijn verantwoordelijke positie slechts da
teert van eenige maanden her, heeft hij
zich gezag weten te veroveren en hij
maakt daar kwistig gebruik van. Zijn
kleedij draagt het hare er toe bij, de mar-
tialiteit van zijn onwankelbare gestalte
te verhoogen.
Natuurlijk hebt ge reeds lang begrepen,
wie in mijn onderwerp (of lijdend voor
werp?) geteekend is. Zijn handen hebben
de mystieke gave, een langen stroom, die
dreigend aanstormt, met een licht gebaar
te keeren en anderzijds vermag hij de
krachten van een wachtende energiebron
te ontketenen. Twijfelt ge nog tusschen
den directeur van de electriciteitsfabriek.
Uw trambestuurder en een verkeers
agent? Laat varen dien twijfel, ik bedoel
den laatsten. Het is een vreugde hem te
zien staan in zijn laarzen en zijn lange
jas. Alhoewel hij het woordje „hulp" moet
voegen voor zijn titel, hetgeen den volke
wordt getoond door een gestreepte band
om den rechterarm, is zijn stilzwijgend en
door armgebaren ondersteund prestige een
grondig, gezien het feit dat zij fundeert
in een primair instinct van den modernen
mensch: Zijn angst voor een bekeuring.
Op het kruispunt staat hij en langs hem
vloeit net reppende leven, zonder hem te
raken. Hij slaat slechts en gebaart den
stroom tot stilstand naar zijn believen.
Kinderen en dienstmeisjes kijken vol ont
zag naar zijn glimmende knoopen en zijn
begin van snor en een hond loopt dwars
tegen het verkeer in om te ontkomen aan
zijn vermanenden blik tegen een revolu
tionaire daad als daar is het dierlijk ne-
geeren van een stoplicht.
In den stroom beweegt zich, schaverdij
nend op zijn wrakke fiets, een man van
den leeftijd der allersterksten. Hij be
weegt zich langzaam maar zeker. In de
richting van den verkeersdisciplinator.
Diens blikken veroorzaken in het brein
van den ouden wielrenner een opeenhoo-
ping van tegenstrijdige voornemens, welke
schommelen tusschen afstappen en den
Cerberus in het midden aanrijden. Hij
kiest den wijsten weg en slaat rechts af.
Rechtsaf is echter verboden blijkens een
bordje met een pijl en een roode streep
erdoor, welke hiëroglyphische teekening
geacht wordt duidelijk te zijn voor oude
inenschen op wrakke fietsen met zwerven
de voornemens.
Maar dan schiet de zwartgejaste opzich
ter van 's lands veiligheid uit zijn slof en
naar den ouden man, grijpt hem in den
kraag en brult over het kruispunt, ten
aanhoore van de Haarlemsehe verkeer-
bedrijvende burgerij:
„Seg, ouwe, je mot goed uit je doppe
kaalte, went anders slinger ik je sebiet
op de bon". Waarna de oude confuus met
zijn velocipède verder wandelt en onder-
geteekende met een leegte in zijn hart,
waar eens de kinderlijke vereering voor
verkeersagenten breeduit zetelde, be
droefd zijn weg vindt naar de rustige be
slotenheid van de Leeszaal om zijn ver
driet te verdrinken in Erasmus' „Lof der
Zotheid". J. F.
len, dat een spoedige bereiking van do
Geallieerde doeleinden om redenen van
menschelijkheid uiterst wenschelijk voor
komt.
Het is de vurige wensch der Nederland
sche regeering om harerzijds, met allé
middelen, hiertoe mede bij te dragen met
name door het vinden in gemeenschappe
lijk overleg met de Indonesiërs van een
vreedzame oplossing, opdat ten spoedig
ste aan het onnoodig bloedvergieten,
waarvan zoovele vredelievende Nederlan
ders, Indonesiërs, Chineezen en anderen
het slachtoffer zijn of dreigen te worden,
een einde wordt gemaakt.
De Nederlandsche regeering is zich van
haar verantwoordelijkheid tegenover de
vele bevolkingsgroepen in het koninkrijk
ten volle bewust en zij aanvaardt deze
gelegenheid met dankbaarheid om cate
gorisch te verklaren, dat zij niet zal
nalaten om een oplossing van het Indo
nesische vraagstuk te bevorderen, over
eenkomstig de beginselen van het Hand
vest der Ver. Naties, dat, in het bijzon
der voor wat de niet onafhankelijke ge
bieden betreft, mede dank zij het ijveren
van de Nederlandsche delegatie te San
Francisco, een liberalen en vooruitstre-
venöen geest ademt. In dit verband merkt
de Nederlandsche regeering nog op, dat
de besprekingen, welke met de Indonesi
sche leiders worden gevoerd, niet zijn
onderbroken, met name ook niet door de
overkomst van dr. Van Mook naar Neder
land. Die besprekingen zijn van de zijde
der Nederlandsche regeering gericht door
welomlijnde plannen, die in overeenstem
ming zijn met de even genoemde beginse
len. Ook de Nederlandsche regeering is
bezield door den uitsluitenden wensch
om een voor alle betrokkenen bevredi
gende regeling te kunnen bereiken, welke
zoowel de weivaart en het geluk van
Indonesië als de stabiliteit van dit deel
van de wereld zal bevorderen.
Naar het A.N.P. verneemt, kon de re
geering niet eerder antwoorden op de in
bovenstaand bericht bedoelde verklaring,
daar de officieele tekst van de verklaring
van 19 December de regeering eerst op
21 December des namiddags 2 uur heeft
bereikt.
„Nederlandsche regeering wenscht vurig
een vreedzame oplossing te vinden".
