Oudejaarsavond
Batavia onder vollec
Hitiers
ige Britsche controle
Veel artikelen
bon-vrij
De Oranje
60e Jaargang No. 18317 I I *1 y» y -y» yy X Maandag 31 December 1949
Bureaux: Kennemerlaan 154, JL'^^ XXX X ^y4 X X|_r# X V_fj X JL X Uitgave van de Stichting
ÏJmuiden - Telefoon 5437 Voorlichting te Haarlem.
Kennemer Editie van Haarlems Dagblad
Te Haarlem: Gr. Houtstr. 93 Abonnementen: p. week 31 ct.
Telefoon 10724. Directeur-Hoofdredacteur: Robert Peereboom per kwartaal 4.—
VAN alle stormachtige jaren, die wij
hebben beleefd, is dit jaar 1945. waar
van wij vanavond afscheid nemen, wei
het meest bewogene geweest. Hel ving
aan in de slechtste omstandigheden die
wij onder de bezetting gekend hadden.
Het Duitsche schrikbewind over ons land,
verscherpt in de toenemende zekerheid
van de Duitsche nederlaag, bereikte zijn
hoogtepunt Terwijl het veroverde Zuiden
van ons land het aanvalsgebied van onze
naderende bevrijders was geworden, werd
het Noorden gemarteld met deportaties,
met. roof en moord en een toenemenden
hongersnood. De slechtste omstandigheden,
die wij sinds de bezetting gekend hadden,
werden nog veel slechter in 1945. De
inundatie van zooveel kostbare polders,
die een climax bereikte in den door geen
enkele „militaire noodzaak" gerechtvaar
digden aanslag op den Wieringermeerpol-
dcr en het wegvoeren van machines uit
de fabrieken, bewezen dat de misdadigers
van het Derde Rijk het op de vernieti
ging van onze bestaansbronnen voorzien
hadden. Intusschen trokken de eindelooze
optochten van den honger met fietsen en
handkarren door het geteisterde land,
door storm en regen en in barre vrieskou
en kwamen velen ellendig om. Dat ge
beurde niet alleen langs de wegen maar
ook in de steden, waar duizenden ten
prooi vielen aan hongeroedeem of door
uitputting aan andere ziekten bezweken.
De nachtmerrie van dien winter zullen
wij niet vergeten. Ook de herinnering aan
het gemartel met geen of onvoldoende
verlichting in de huizen en met het ge
brek aan brandstof, dat noopte tot het
kappen van boomen en het afbreken van
hekken en schuttingen zal ons bijblijven.
Maar ook het verzet tegen den Duit-
scher bereikte het hoogtepunt in den
winter van ellende. Het werd volgehou
den tegen alle verdrukking in; het scheen
zelfs aan kracht te winnen naarmate
meer executies geschiedden en meedoo-
genloozer werd opgetreden tegen wille
keurig gegrepen gijzelaars. De geest van
het Nederlandsche volk bleek niet te
breken.
En Goddank kwam do bevrijding nog
bijtijds om een massale sterfte door den
honger te voorkomen. De zware beproe
vingen van den winter werden door de
blijde verlossing van de Meidagen ge
volgd. Nederland leefde op. En het groote,
moeilijke werk van herstel en vernieu
wing begon, eerst traag, omdat een toe
stand van afmatting zich deed gevoelen,
later in toenemend tempo. Met vele fou
ten, maar ook met veel nieuwen onder
nemingsgeest. Middenin die eerste groei
periode brak de atoombom den weerstand
van Japan, dat evenals Duitschland capi
tuleerde en volgde de vertraagde bevrij
ding van Indië, die helaas nog niet Vol
tooid is en door misverstanden en de ge
volgen van Japansche intriges tot de
ellende zou leiden, waarin onze landge-
nooten in het Verre Oosten nog steeds
verkeeren. In ons land is inmiddels in
materieelen zin veel hersteld, meer dan
in andere zwaargetroffen gebieden in
Europ^. Onze nieuwe regeering, eind
Juni opgetreden en belast met de zwaar
ste taak die ooit een Nederlandsch bewind
ten deel viel, is met energie en moed er
in geslaagd, in een volkomen chaos een
zekere mate van orde te scheppen. Er
moet nog ontzaglijk veel gedaan worden.
Het parlementair-democratisch bewind,
dat wij wenschen en welks volledige wer
king wij behoeven om Nederland weer
werkelijk op dreef te brengen, is nog maar
ten deele verwezenlijkt. Naar den geest
en de samenwerking, die vereischt wor
den, hapert er ook nog veel in ons volk.
Wij moeten geen wonderen verwachten
van 1946. Het zal niet vanzelf komen Wij
moeten ons op dezen Oudejaarsavond
aangorden tot een moed en energie, die
wij tenvolle noodig zullen hebben om het
groote werk, dat pas begonnen is in
1946 een stuk verder te kunnen brengen.
Als die moed en energie er zijn, als de
samenwerking zich ontwikkelt en het
eigenbelang niet overheerscht, als boven
dien mededoogen en edelmoedigheid
groeien jegens diegenen, die in bezettings
tijd geen boosdoeners zijn geweest, maar
alleen slapheid en gebrek aan moed ge
toond hebben waarbij velen in zeer
moeilijke dilemma's verkeerden en ge
kweld werden door angst voor het lot van
hun gezinnen dan alleen zal ons volk.
met Gods hulp, kunnen slagen.
Wij zijn er nog lang niet. Daar heerscht
nog zooveel verwarring in de geesten,
nog zooveel ontwrichting in de maat
schappelijke en menschelijke verhoudin
gen Wij moeten vooruitzien en samen
werken. Allen, die van goeden wille zijn
hebben elkaar noodig. Wij moeten het
nieuwe bouwen dat sterk genoeg is om
den duivel, die geheerscht heeft en die
slechts, afgemat, is teruggeslagen maar
loert op zijn volgende kans, te weerstaan.
Ook in internationalen zin waarin wel
iets begonnen maar nog weinig volbracht
is, zal van Nederland een stimuleerende
werking moeten uitgaan, die het aan zijn
verleden verplicht is te geven en die
voor zijn eigen toekomst vereischt wordt
Want wij leven niet op een eiland temid
den der volken. Wij zijn deel van het ge
heel
Toen de geallieerden ons uit den nood
redden en ons voedsel zonden, toen het
Enselsche volk bij onze bevrijding zon
der morren toestemde in een verminde
ring van zijn rantsoenen, om het vaste-
I)e Britsche troepen in Batavia hebben
thans alle openbare bedrijven overgenomen,
zonder dat een schot gelost Is en onder
volkomen samenwerking met de plaatse
lijke technici. Kr i> in de kampongs by
Batavia een zorgvuldig oiuler/.oek begon
nen. De troepen willen echter een atmos
feer van paniek onder de bevolking ver
mijden, daarom gaan auto's met loud
speakers aan de troepen vooruit die het
doel van het onderzoek bekend maken. De
dan volgende troepen hebben pamfletten
met dezelfde mededeellng by zich. Om vier
uur Zondagmiddag waren er 91 arrestaties
verricht, waaronder die van zeven bekende
terroristenleiders. Een aantal vroegere le
llen van bet politiecorps werd ook gearres
teerd op beschuldiging van samenwerking
inet de terroristen.
Te Buitenzorg namen de Britten de wa
terleiding over, de watervoorziening was
hier de laatste maanden onvoldoende ge
weest.
Ned. Indische soldaten, waaronder een
officier, gingen Zondagmorgen SJarlrs wo
ning binnen en namen zijn auto mede. die
echter korten tijd later weer door de Ne
derlandsche autoriteiten werd teruggege
ven met de mededeellng dat door het Ne
derlandsche opperbevel disciplinaire maat
regelen genomen zouden worden.
De Britsche autoriteiten ontkennen dat
de Indonesische hoofdmoskee te Medan op
Sumatra door dc Britten vernield zou zijn.
Britsche troepen hadden het gebouw bezet,
waaruit door Indonesiërs geschoten was.
Onder de soldaten die het gebouw bezetten
bevonden zich ook Indiërs, waaronder Mo
hammedanen die later verklaarden dat niets
in het gebouw er op wees. dat het als
Moskee gebruikt was. Het gebouw werd ver
nietigd door sappeurs. waarvan de com
mandant zelft een Mohammedaan was. In
het gebouw dat door de Indonesische pro
paganda het grootste en mooiste van Indlë
was genoemd, werd geen ammunitie ge
vonden.
Mariniers.
Twee groote Nederlandsche schepen zjjn
Zaterdagavond de haven van Tandjong-
prlok blnnengeliiopen. Het eene de Xoordam
had een in Amerika geoefend en van Ame-
rlkaansclie uitrusting voorzien Neder
landsch bataljon mariniers aan boord, naar
schatting duizend man. Het tweede schip
had een lading Anierlkaansclte en andere
uitrusting aan boord. Naar verluidt zullen
deze mariniers ile Hollandsche en Inlaml-
sche troepen aflossen waarvan de laatstge
noemden sedert Zaterdag buiten de hoofd
stad geconcentreerd waren. Naar verluidt
hebben de Britsche militaire autoriteiten
er de Indonesische leiders van verwittigd
dat de Nederlandsche marine troepen op
Java nan land zou zelten. In totaal zouden
2909 man mariniers arrlveeren.
Lord Wavell, de onderkoning van Br. In-
Oudejaarsavond-rede
van den
Min ister-Pres iden t
De Minister-President. Prof. Ir. W.
Schermerhorn, zal heden, 31 December,
des avonds om 10 uur, over de zenders
Hilversum I en II. een Oudejaars
avond-toespraak houden.
laatste wil"
Zaterdagavond is door den commandant
van het derde Amerikaansche leger be
kend gemaakt, dat Hitler's politieke testa
ment, bestaande uit vier afzonderiyke do
cumenten. in een landhuis gevonden is.
Het testament is gedateerd 29 April 1945
en levert een overtuigend bewijs van den
dood van Adolf Hitler. Het geeft een
overzicht van Hitler'6 leven en ontzenuwt
natuurlijk de „lasterlijke verklaringen",
als zou Duitschland den oorlog gewild
hebben. De schuld wordt geworpen op de
Joden.
Even wordt belicht, hoe hopeloos de toe
stand te Berlijn was. voor Hitier en zijn
vrouw Eva Braun zelfmoord pleegden en
deze schildering wordt direct gevolgd door
een opwekking, om den strijd in naam van
Duitschland voort te zetten, ook na een
eventueele capitulatie.
Hitier besloot, voor zijn dood Goring en
Himmler uit de party te stooten. omdat
zy „onderhandeld hadden met den vy-
and". Tegeiykertyd werd een nieuw kabi
net gevormd, waarin ook Seyss-Inquart
zitting zou hebben. Hieruit is het ongemo
tiveerde vertrouwen in de Duitsche over
winning. dat Hitler tot even voor zyn
sterven bezat, te concludeeren. In een
aanhangsel op het testament wordt de
laatste verklaring van Göbbels bekend ge
maakt. Dezfe dacht Duitschland een dienst
te doen. wanneer hy tot het laatste mo
ment by zijn ..Führer" bleef.
Deze en andere documenten worden
van groote beteekenis geacht in de krin
gen van het Neurenbergsche tribunaal.
land te kunnen helpen een der groote
daden van 1945. die wij nimmer mogen
vergeten toen werd een beeld gegeven
van de samenleving der volken, zooals
zij zal moeten worden om herhalingen
van de rampen van 1914 en 1940 te voor
komen. Oudejaarsavond-1945 moge goede
voornemens brengenen het Nieuwe
Jaar hun verwezenlijking! R. P.
dié. zou gevraagd hebben de Br. Indische
troepen van Java en elders terug te trekken
Volgens het Pr. persbureau A. F P. zou
de voormalige souschef van den Ned. In
lichtingendienst te Batavia tot leider van
het Indonesische volksleger aldaar zijn be
noemd.
De Br. lult, kol. H. C. G. Harding zal
het bevel op zich nemen van de gereorga
niseerde stedelijke politie.
SJarlr over Ue Londensche
besprekingen
SJarlr heeft met betrekking tot de be
sprekingen. die in Engeland tusschen Ne
derlandsche en Britsche ministers zijn ge
voerd, verklaard: „Wy zijn bereid alle voor
stellen. die dr. van Mook mee terugneemt,
te bespreken, mits zij gebaseerd zijn op.het
algemeene principe van zelfbeschikking
met ingang van 1 Januari
Zooals onlangs door den minister van
landbouw, visscherij en voedselvoorziening
in de Tweede Kamer werd aangekondigd,
komen een groot aantal artikelen thans
in aanmerking om zonder bon in vrijen
verkoop te worden gebracht.
Hiermede wordt de eerste stap gedaan
op den weg naar geleidelijke liquidatie
van de offieieele rantsoeneering en distri
butie van levensmiddelen.
Toch zal men er rekening mee dienen
te houden, dat we nog maar aan het begin
staan van een nieuwe periode en men
mag zijn eischen bij gevolg niet te hoog
stellen ten aanzien van de hoeveelheid
van een begeerd artikel. Zeker zullen alle
producten niet in onbeperkte mate ver
krijgbaar zijn. want de industrie blijft
voor een aantal artikelen aan toewijzin
gen en grondstoffen gebonden Loyale
medewerking van winkelier en klant aan
deze nieuwe regeling is de beste waarborg
voor het welslagen, waarmede beide par
tijen het meest gebaat zullen zijn
Op 1 Januari a s. zullen vrij komen
Grutterswaren: gort en gortproducten,
gemengd meel (z.g. pannekoekenmeel).
havermout, aardappeltapioca, tarwegries-
meel.
Vermicelli-puddingpoeder- vermicelli,
macaroni, spaghetti, puddingpoeder, vla
poeder. maizena. aardappelmeel, aard-
appelsago
Peulvruchten, zout.
Biscuits: biscuits, wafels, crackers, be
schuit, toast (tot dusver op den bloem-
bon), Paaschbrood: (matzes, tot dusver op
den bloembon), paneermeel: (tot dusver
op den bloembon). koekjes, banket, gebak,
ontbijtkoek, taai-taai
Poffertjes, oliebollen, Parijsehe- en Hol
landsche wafels zullen voortaan zonder
inlevering van bloembon. maar nog wel
op wisselbon voor boter, verkrijgbaar zijn.
In afwijking van de eerste mededeelin-
gen over deze vrijmaking van een aantal
producten, zal dit dus niet in twee etap
pes geschieden, maar zullen op 1 Januari
alle aangekondigde artikelen tegelijk in
vrijen verkoop komen, uitgezonderd ca
caopoeder. dat nog distributiegoed blijft.
Mijnenvegers in Britsch-lndië
De Nederlandsche mijnenvegers, die in
convooi op weg naar Indië zijn. hebben
hun reis voor enkele weken onderbroken
in Mandapam (Britsch Indië), waar zij
voor reparatie liggen. Het laatste deel van
de reis zal waarschijnlijk via Singapore
worden afgelegd. Het einddoel is Java
Vleeschbonnen pas op Maandag
geldig
Het Centraal Distributiekantoor deelt
mede. dat men met ingang van 6 Januari
op de nieuwe vleeschbonnen eerst mag
koopen op Maandag, evenals dit met melk
en aardappelen reeds het geval is.
Weerbericht
In de kuststrook des nachts lichte
vorst, overdag temperatuur om het
vriespunt. In het overige gedeelte van
het land des nachts matige, overdag
lichte vorst. Zwakke wind. Meest neve
lig of licht bewolkt weèr.
Algemeene vooruitzichten: Er mag ge
rekend worden op aanhouden van de
lichte tot matige vorst.
ÏJMUIDEN
Weer per autobus
naar Haarlem
Van a.s. Woensdag 2 Januari af zal de
N.A.C.O. een geregelden autobusdienst
ÏJmuidenHaarlem beginnen.
Van beide eindstations vertrekt elk uur
een bus en wel van 7.20 tot 20 20 uur en
van Haarlem van 7.50 tot 20.50 uur af.
Wegens den Nieuwjaarsdag
verschijnt ons eerstvolgend
nummer Woensdag
1
Hef woord is aan....
Dulresnes:
Om in dc wereld te sla
gen moet men de eigen
liefde van anderen weten te
ontzien en de zijne weten te
verbergen.
4 Januari in Southampton
De Almanzora met
de eerste passagiers van de
Nieuw Amsterdam vermoedelijk
Woensdag in ÏJmuiden
Omtrent den dag van aankomst van het
ms. Oranje van de Mtj. Nederland kun
nen wij thans mededeelen, dat dit schip
4 Januari in Southampton word: verwacht
waar het de passagiers zal ontschepen.
Er bevinden zich ongeveer 1275 repatriee-
renden aan boord, waarvan een groot
aantal ziek is. Op welke wijze de passa
giers naar ons land zullen worden ver
voerd, is nog niet bekend. Dc zieken zul
len vermoedelijk met een hiervoor spe
ciaal ingericht schip worden overgebracht.
Eenige dagen vóór de Orame kan da
Nieuw-Amsterdam met haar 3800 passa
giers in Southampton verwacht worden,
onvoorziene omstandigheden voorbehou
den op den dag van heden Zooals reeds
j.l Zaterdag werd gemeld, zullen de pas
sagiers in genoemde Engelsche haven
worden overgescheept op het Engelsche
s.s. Almanzora. dat ongevec-r 2 Januari
met de eerste helft in Amsterdam ver
wacht kan worden. De Almanzora ver
trekt dan weer naar Southampton om de
tweede helft te halen
De Almanzora van de Royal Mai! Lines
Ltd te Londen, is een 3-schrOefs-stoom-
schip, gebouwd in 1915 Het meet 15 550
bruto reg. ton en is dus iets kleiner dan
het eenige maanden geleden verongelukte
m-s. Christiaan Huijgens. dat ongeveer
16 300 ton groot was.
Prachtige overwinning
voor DCIJ
Weinigen zullen verwacht hebben, dat
het de damclub ÏJmuiden gelukken zou,
haar wedstrijd te winnen van d- elub-
kampioene van Nederland Joseph Blan
kenaar. En toch is het D.C.Y gelukt een
fraaie overwinning te behalen.
Geheel onbedreigd en volkomen regel
matig is de overwinning verkregen en
het leek zelfs tijdens het verloop van den
strijd, dat Joseph Blankenaar één der
grootste nederlagen sinds jaren zou krij
gen. Immers stond, toen 5 partijen waren
beslist. D C.Y. met 91 voor.
Zooals de spelers van de Amsterdam-
sche club verklaarden, was zulk een ach
terstand sinds jaren niet voorgekomen.
Een kranige prestatie van D C Y., die door
dezen uitslag de leiding in de afdeeling
heeft genomen Hieronder volgt dc ge
detailleerde uitslag:
Joseph BlankenaarD. C. Y.
1 P. J. van DartelenH. La ros 02
2. R. C. Stahlberg—B Dukel 0—2
3. J. Berk—C. Suvk9—2
4. J. Muller—T Post ma 2—0
5. N. RiebeekJ J H. Mertens 02
6. J. MetzA. Ligthart20
7. P. GoezinnenJ. A Dixhoorn 11
6 O. J B v. SI eenH v.d Heijde 9—2
9 Jac. LoctosF. Basstra 11
10. A. den DoopG. Postma 2—0
Totaal 811
De stand der kopgroep van deze afdee-
ling van negen clubs is:
D C Y6 6 0 0 12 71 49
Gezellig Samenzijn 5 5 0 0 10 87 1§
Joseph Blankenaar 6 5 0 1 10 8" 33
Orgelbespeling in de Oude kerk
Voor de tweede maal in December gaf
Feike Asma in onze gemeente een orgel
bespeling. thans in de Oude Kerk. Han
del's Concerto in F-dur oorspronkelijk
voor orgel met orkest hoorden we in
een bewerking voor orgel alleen. Het 18da
eeuwsche Italic was vertegenwoordigd
door Paradisi en Pescetti, Engeland door
William Rea en Nederland door Jat»
Zwart en Feike Asma
Feike Asma weet een bepaald deel van
zyn gehoor te boeien door zijn handigheid
en zijn vingervlugheid Deze organist
houdt er een eigen manier van spelen op
na. Is de melodie legato, we hooren stac
cato-spel; begeeft de cantus firmus zicM
b.v. in het ééngestreept octaaf, we hooreni
haar een octaaf hooger of lager, al naar
de bespeler verkiest
Als laatste nummer werd een improvi
satie over eenige bekende melodieën gfr-
geven o.a. „Van U zijn alle dingen", ,.EéC-
naam is onze hope", en ..Komt laat ontf
voortgaan kinderen" Als toegift hoorden
we Psalm 146 van Jan Zwart.
Het verdient aanbeveling om bij voir
gende orgelbespelingen ons wer^
medegedeeld dat er iedere maand één be
speling zou zyn het tongwerk vooraf
zuiver te laten stemmen.
