Qeeii piaimm^
tot Staatssocialisme
Avonturen
Begrooting 1946 tegen Maart te verwachten
De gróote rede in de zitting van de
Tweede Kamer van Donderdag werd ge
houden door prof. Schermerhorn, die de
kwestie van de kabinetsformatie behan
delde. De A.R. wenschten in de regeering
geen zitting te nemen zonder wederge
boorte van de St. Gen. van 1937 en de
medewerking der communisten stuitte af
op de hunnerzijds gestelde eischen over
de bezetting van bepaalde ministerieele
zetels. Intusschen is het gereformeerde
volksdeel in hert kabinet toch door een
geloofsgenoot, mr. Meijnen, vertegen
woordigd. Maar al moge de combinatie
niet nationaal heeten, zij wil zich richten
op verwezenlijking van verlangens in ge
heel het volk levende.
Met klem waarschuwde de minister
president tegen een herleving van de
tegenstelling christelijkniet-christelijk.
Dat men goed christelijk kan zijn zonder
dit epitheton in den politieken strijd te
aanvaarden of als uitgangspunt te nemen,
staat voor den premier vast, die zich hier
toe ook beriep uitlatingen van dr. Colijn.
Of het kabinet extra-parlementair moet
worden genoemd, laat den minister be
trekkelijk koud, belangrijker noemde hjj
het als straks de verkiezingen tot resul
taat hebben, dat een regeering kan wor
den gevormd, steunend op een hechte par
lementaire meerderheid.
Tegen het optreden nu en dan van ex-
illegalen op een in een democratischen
staat onaanvaardbare wijze waarschuwde
prof. Schermerhorn. Behoorlijke sociale
zorg voor de oud-verzetsmenschen is noo-
dig, maar voor een politiek van de ex-
illegaliteit als zoodanig is geen plaats.
Over het regeeringsbeleid merkte de
minister-president nog op, dat het Neder-
iandsche volk na de bevrijding meer dan
ooit behoefte had aan een wijd perspec
tief. Daarom kon de regeering zich niet
beperken tot puinruimen en herbouw".
Psychologisch was tevens noodig een mi
nisterie, dat een impuls tot activiteit gaf.
Als men nu vragen stelt naar socialisa-
tie-plannen van het kabinet, kan daarop
worden geantwoord, dat er geen plannen
zijn tot socialisatie van den grond even
min als tot staatssocialisme, omdat door
dit laatste de menschelijke persoonlijkheid
niet voldoende tot ontplooiing kan komen.
Voor de vorming en ontwikkeling van de
menschelijke persoonlijkheid wordt hand
having van het particulier bezit goed ge
acht. Dat wil echter niet zeggen, dat alles
in particulier bezit moet blijven. Welke
productiemiddelen aan de gemeenschap
moeten komen, zal van geval tot geval
moeten worden uitgemaakt. Over het voor
ontwerp-Vos inzake bedrijfsorganisatie
verklaarde spr., dat het vooral moet neer
komen op toezicht van de overheid zonder
recht om de ontwikkeling om te buigen.
Het kabinet verwerpt zoowel het indivi
dualisme als het staatssocialisme, maar
voelt voor een vorm van socialisme, waar
in ernst wordt gemaakt met het beginsel,
dat ontplooiing van de menschelijke per
soonlijkheid het hoogste goed is in dit
aardsche leven. Dit socialisme, dat een
evenwicht is taisschen enkeling en gemeen
schap, staat de nieuwe Partij van den
Arbeid voor.
Na dit algemeen politiek gedeelte deel
de de minister mede, dat het memorandum
Gerbrandy gereed is. maar dat hij hier
over nog met zijn „Londensche" collega's
eenig overleg wil plegen. De regeering
zou het ren zeerste toejuichen als de
Kamer de meest effectieve wijze zou vin
den b.v. enquête ter behandeling van
het beleid van het bewind-Gerbrandy, van
het optreden van De Geer en datgene wat
samenhangt met de wisseling in het op
perbevel in 1940. Tot slot verklaarde prof.
Schermerhorn, dat de regeering zich in
staat acht de bureaucratie te beteugelen,
in de mate als met het herstel van zaken
vereenigbaar is. De begrooting voor 1946
kan tegen Maart worden verwacht.
De; minister van Justitie meende, dat
legalisatie van de wetsbesluiten achterwege
kan blijven, al is hij bereid voor de tus-
schen 10 Mei 1940 en 25 Nov. 1945 vastge
stelde wetsbesluiten een tegemoetkomende
houding aan te nemen. Voorts staat hij
niet afwijzend tegenover benoeming eener
De Radio geeft vanavond:
HILVERSUM I, 301 M.
18.00 Carlo Carcassola. 18 30 Gramofoonmu-
zlek. 19.00 Nieuws. 19.15 Reportage. 19.30
Ensemble „Cantare". 20.00 Buitenl. week
overzicht. 20.15 Zangrecital. 21.00 Op de brug.
21.15 Sonates van Scarlatti (gr.). 21.30 Kamer
muziek. 22,15 Mensch en Maatschappij. 22.30
Eddy Walls. 23.00 Nieuws. 23.15 Avondwijding
HILVERSUM II, 415 M.
18.00 Nieuws. 18.30 Gramofoonmuziek. 18.50
Voor je slapen gaat19.00 Concert. 19.30
Voor de Ned. Strijdkr. 20.00 Omroeporkest.
21.00 Op de brug. 21.45 Opera- en balletmu
ziek (gr.). 21.45 Avondwijding. 22.00 Nieuws.
22.20 Dansmuziek.
Agenda
VRIJDAG II JANUARI
Stadsschouwburg: Nieuwjaarsvoorstelling,
20.15 uur. Rembrandt: De Voerman. 2. 4.15,
7 en 9.15 uur (18 J.). Palace: When you are
in love, 2, 4.15, 7 en 9.15 uur (15 j.). Luxor:
Be Roode Pimpernel, 2. 4.15. 7 en 9.15 uur (14
j.). Frans Hals: *t Ztt In de lucht (14 j.).
Moviac: Bij ons brandt de kachel, 7.30 en
9.30 uur.
ZATERDAG 12 JANUARI
Begijnhofkapel: Sweelinck-kwartet, 20 uur
Stadsschouwburg: 2 Franschen en een Rus!
20 uur. Bioscopen en Moviac: als Vrijdag.
commissie, die zal onderzoeken welke on
derdeden in de noodwetgeving dienen te
worden gewijzigd.
Mr. Donker (S. D.) en mr. Joekes (V.D.)
waren niet tevreden met deze toezegging
en dienden beiden een motie in om deze
besluiten door de St. Gen. te doen be
krachtigen.
Mr. Kortenhorst (R.K.) sprak in hoffe
lijke, maar ook eenigszins ironische woor
den de verwachting uit, dat het de R.K.
mogelijk zal zijn op vriendschappelijken
voet met de nieuwe Partij van den Arbeid
om te gaan.
Tenslotte zij er nog op gewezen, dat de
regeering de nationalisatie van <^e mijnen
niet vóór de verkiezingen aan de orde zal
stellen, dat minister Beel zeide bij de be
noeming van burgemeesters op de be
kwaamheid en de in den bezettingstijd
getoonde karaktervastheid te letten en
de aanwijzing van „burgermoeders" in
concreto te overwegen. De minister van
Justitie liet de dochteren Eva's ook aan
bod komen door te verklaren, dat zij
krachtens de bepalingen reeds tot kinder
rechter kunnen worden benoemd en dat
in studie is of het noodig is de mogelijk
heid te scheppen de dames ook verderen
toegang tot de xechterlijke macht te
verleenen.
„Stichting Vogelenzang"
Weer baas
in eigen huis
In de kleine nederzetting te Bennebroek
op het terrein, dat vroeger den naam „Lok
horster Duin" droeg, rooken de schoorstee-
nen van de paviljoens weer, gonst weer het
teven, na een afwezigheid van meer dan 2',-i
Jaar.
Den 24en Maart 1943 vertrokken de laatste
patiënten van de psychiatrische inrichtjng
op last van den bezetter per trein en met
schepen naar de vluchtoorden" Ermelo en
Franeker, Eerst op den 29en November 1945
\vhren de patiënten terug, alhoewel een hon
derdtal van hen tijdens de evacuatie door
overlijden of mutaties was uitgevallen.
Gedurende het tijdvak, dat de gebouwen te
Bennebroek leeg stonden, trokken de heeren
Duitschers er in en, de traditie getrouw,
vernielden zij veel van hetgeen sinds 1923
was opgebouwd. Gelukkig had men de ma
chines en het meubilair in veiligheid kun
nen brengen, zoodat de onwelkome gasten
dit niet onder hun hoede kregen.
Even voor de capitulatie veroorzaakten
bombardementen op de spoorlijn bij het dorp
Vogelenzang, waarlangs de V-l stellingen
alcaar van projectielen werden voorzien, aan
zienlijke schade aan de paviljoens en ook van
het gebruik al$ krijgsgevangenkamp hadden
de gebouwen veel te lijden.
Maar dit is alles gelukkig geschiedenis ge
worden en toen men eenigen tijd geleden
met autobussen en brancards uit Ermelo en
Franeker terug kwam werden de handen uit
de mouwen gestoken, zoodat de paviljoens
hun oude aanzicht bijna hebben herkregen,
mede dank zij het onvermoeibare werken
van den betrokken aannemer en de mede
werking van overheidsinstanties. Sinds 4
October 1945, toen het terrein door de Cana-
deezen werd vrijgegeven, ls veel werk
verzet.
Wij vroegen den geneesheer-directeur dr.
H. Bouman iets over de vooruitzichten.
Alhoewel 8 van de 13 paviljoens weer In
gebruik genomen zijn, is personeelgebrck de
voornaamste oorzaak van de onmogelijkheid,
nieuwe patiënten op te nemen, alhoewel een
uitzonderinig gemaakt wordt voor ernstige
gevallen. De inrichting biedt plaats aan 803
personen, momenteel zijn 532 patiënten'opge
nomen, gescheiden naar den aard hunner
ziekte. Dank zij de geldsaneering, de toene
mende animo en de vele teleurstellingen bij
uitzendingen naar het buitenland, is de toe
vloed van nieuw personeel bevredigend, het
gebrek aan gediplomeerde verpleegsters is
echter nog een geduchte handicap.
Het ligt in de bedoeling, ter gelegenheid
van de heropening van de Stichting „Voge
lenzang" den 6en Februari een besloten
feestdag te organiseeren.
Haarl. Middenstandscentrale
Voor het jaar 1946 zijn de functies in
het bestuur van de Haarlemsche Midden
stands Centrale als volgt verdeeld: Voor
zitter, de heer L. Lam (voorzitter afdee-
ling Haarlem van de Christelijke Midden-
standsvereeniging); Secretaris, de heer B.
W. Lasschuit (Voorzitter van de Haarlem
sche Handelsvereeniging); Penningmees
ter, de heer S. J. Warmer (voorzitter af-
deeling Haarlem van de R.K. Midden-
standsvereeniging).
Het Haarlemsche
Tribunaal
Begint over 6 weken te werken
De voorbereidende werkzaamheden voor
het Haarlemsche Tribunaal zijn nu zoo
ver gevorderd, dat het waarschijnlijk is,
dat over 6 weken de zittingen van één
kamer zullen beginnen.
Er is nog geen zekerheid over de huis
vesting. Aanvankelijk is gedacht over
hotel Den Hout, maar men heeft ook nog
eenige andere gebouwen op het oog. Bin
nenkort valt in deze aangelegenheid de
De reorganisatie
der Politie
Ook Bloemendaal,
Heemstede en Zandvoort
houden Gemeente-Politie
Bij de reorganisatie van de politie die
hangende is, was de opzet de politie in
de kleinere gemeenten tot rijkspolitie te
maken.
Wij vernemen thans evenwel dat onze
omliggende gemeenten Bloemendaal,
Heemstede en Zandvoort hun gemeente
politie zullen behouden. Een punt van
overweging maakt nog uit de vraag, of
het gewensthd is van hoogerhand ec-n
samenwerking vast te leggen met de Haar
lemsche politie. Reeds thans bestaat die
zonder da'; zij is voorgeschreven.
Kunstmatige nier
Nederlandsche geleerden hebben een
kunstmatige nier uitgevonden, die vergif
tigd bloed uit het menschelijk lichaam
pompt, het zuivert en het weer terugvoert
in het lichaam. De uitvinders zijn de Ne
derlandsche doktoren J. L. Verschure en
dr. A. C. Lips, die door de Nederlandsche
regeering zijn aangesteld om de medische
ontwikkeling in de Ver. Staten te bestu-
deeren. (Un. Press).
De bonlooze koekjes
en taartjes
Aan een regeling wordt gewerkt
Koek en gebak van den bon af het
was voor de meeste bakkers een even
groote verrassing als voor het publiek en
zij hebben deze verrassing met gemengde
gevoelens ondergaan. De ministerieele
blijde boodschap plaatste hen voor niet
geringe moeilijkheden. Niet iedereen zal
erop gereageerd hebben als de dame, die
den eejsten bonloozen dag bij ihaar bak
ker een taart en een paar pond koekjes
meende te kunnen bestellen, toch zullen
er in vele breinen visioenen van smul
partijen zonder de gehate beperkingen
zijn opgekomen.
De bakkers hebben nog 6teeds matige
toewijzingen voor grondstoffen. In deze
toewijzingen wordt geen rekening gehou
den met de eischen, die door de zoo ver
schillende recepten aan de grondstoffen-
verhouding worden gesteld: zij zijn niet in
evenwicht De hoeveelheid vet in plaats
van de door velen vroeger gebi%iikte
boter blijft achter bij die van meel en
suiker. De bakkers moeten hiervan dus
het beste zien te maken, ieder op zijn
manier.
Het groote probleem is nu: hoe dit alles
op een eerlijke wijze onder het publiek te
verdeelen? Het initiatief daartoe ligt bij
den producent en binnenkort zal men in
Haarlemsche vakkringen zoo werd ons
van bestuurszijde medegedeeld tot een
onderlinge afspraak zien te komen. Het
systeem van klantenkaarten vergt een
enorme administratie en een hoop extra-
werk; het maakt althans een redelijke
verdeeling mogelijk voor wie zoo'n
kaait heeft dan natuurlijk. Verscheidene
banketbakkers, die wij naar hun plannen
vroegen, hadden over een inleverings
systeem op fifty-fifty-basis gedacht, d.w.z.
de cliënt levert grondstoffen in voor een
hoeveelheid gebak en hij krijgt daarop
tweemaal zooveel; de bakker vult uit zijn
toewijzing het ontbrekende aan. Bovendien
zouden zij daarbij nog een kwantum ge
bakjes fabriceeren voor iedereen, zoo lang
de voorraad strekt.
Er wordt in ieder geval aan een Tege-
ling gewerkt; binnenkort hopen wij meer
over deze aangelegenheid te kunnen be
richten.
26. Wag had allebei zijn handen voor
het stuur noodig en kon dus bijna niets
tegen Warrel zeggen. Die keek nog een
beetje slaperig en hield angstvallig zijn
hoedje vastdat af dreigde te schokken
en te waaien. De beide vrienden hebben
rugzakken omgegespt, die van Warrel
is niet nieuw meer, maar hij is nog
mooi genoeg, heeft Wag gezegd en dan
zal het wel waar zijn.
De bon-vrije artikelen
Klantenbinding
officieel ongewenscht geacht
Met 1 Januari zijn, zooals men weet,
verschillende artikelen van den bon ge
gaan. Er werd meteen bij gezegd, dat men
nu niet moest denken, dat die waren nu
in eens in groote hoeveelheden te koop
zouden zijn, want de winkelier kreeg er
nog slechts beperkten voorraad van.
Het is te begrijpen, dat na den Nieuw
jaarsdag vele huismoeders er op uittrok
ken, pm van de waren, die zij tot nu toe
slechts op den bon hadden kunnen koo-
pen, wat machtig te worden. Er zijn ver
schillende winkeliers die nu zelf een di
stributie-op-eigen-hand hebben ingevoerd,
door op een klantenkaart aan te teekenen
wie al wat gehad heeft. Deze klantenkaar
ten vindt men niet alleen bij den kruide
nier, maar ook bij den banketbakker.
Het is zoo zei de directeur van het
Distributie-kantoor te Haarlem, de heer
A. van Driel ons in principe ver
keerd. Het Centraal Distributie Kantoor
heeft de bedoelde waren vrij gegeven. Het
is dus niet juist, dat de winkeliers nu zelf
gaan distribueeren, want dat werkt her
stel van de normale verhoudingen tegen.
Ik kan mij evenwel indenken, hoe de win
keliers er toegekomen zijn. Er is op dit
oogenblik van die waren nog slechts een
beperkte hoeveelheid, zoodat het streven
van den winkelier, om wat hij zelf krijgt
rechtvaardig over al zijn klanten te ver
deelen, niet af te keuren is. Maar princi
pieel mag het niet. Er is voor het bedrijf
van den kruidenier en den banketbakker
geen klantenbinding. Ik ben er dan ook
van overtuigd, dat het Centraal Distribu
tie Kantoor het oog op deze quaestie
houdt en ongetwijfeld maatregelen zal
nemen als het euvel een te grooten om
vang gaat aannemen. Wij moeten zoo
gauw mogelijk tot normale toestanden
komen. In dezen overgangstijd moeten wij
ook weer niet te snel optreden. Niet on
mogelijk is, dat er spoedig zooveel voor
raad komt dat er geen Teden meer is al
leen aan klanten te verkoopen. Maar aan
de klantenkaarten zit ook nog iets anders
vast. De winkelier voert die niet alleen in
ten gunste van de klanten, maar ook voor
zich zelf. om de koopers aan zijn zaak te
binden. Hier komt, vooral in het kruide-
niersbedrijf, de strijd die er is tusschen
de grootbedrijven en de kleine zaken om
den hoek kijken.
Het is goed dat winkeliers er tegen wa
ken, dat sommige menschen zouden willen
„hamsteren". Voor „hamsteren" is trou
wens geen reden meer. Voorraad maken
behoeft een huismoeder immers niet meer,
want eiken dag wordt het beter. Maar de
winkeliers, moeten aan den anderen kant
ook er tegen waken, dat een deel van het
publiek de dupe zou worden van hun sy
steem van alleen aan klanten te verkoo
pen. Waar moeten dan menschen koopen
die geen vasten leverancier hebben, bij
voorbeeld die pas van elders komen. Ver
der schippers en anderen zonder vaste
woonplaats. Er zijn bijvoorbeeld maag-
patienten die veel beschuit moeten eten,
als zij van hun eigen leverancier een
beperkte hoeveelheid krijgen, kunnen zij
in een anderen winkel niets koopen ter
aanvulling. De gezonde menschen eten
dan de beschuit op, terwijl de zieken er
naast grijpen.
Onze Groente
vooruitzichten
Productie van 1945
kleiner dan in 1944
De voorziening van groenten laat zoo
deelt het A.N.P. mede te wenschen over,
maar waar niet is, verliest de keizer zijn
recht en dat is hier het geval. Vele omstan
digheden en factoren hebben geleid tot het
groote tekort, waar wij nu dagelijks onder
lijcen.
Reeds in 1943 begonnen de tuinders de
groenteteelt te wijzigen in die van granen
en aardappelen, mede in verband met de zelf
verzorgingsregeling. Gebrek aan kunstmest
stoffen en bestrijdingsmiddelen en ongunstig
weer deden de rest. Dezen winter kwam over
het totaal een-derde gedeelte minder groente
voor winterbewaring beschikbaar dan in het
toch al weinig rooskleurige seizoen 1944.
Slechts bieten, peen en spruitjes zijn er ver
gelijkenderwijs meer dan voorheen, doch
hoofdelijk omgeslagen is het nog niet veel.
Zuurkool is er weinig door het mislukken,
van den kooloogst. Door een groote boonen
productie kon een blikkenreserve van S mil-
lioen stuks gevormd worden, waarvan een
gedeelte voor ziekenhuizen enz. gereserveerd
moet blijven. Gezouten andijvie en boonen
zijn bestemd voor de centrale keukens, het
leger en de kampen. Met de thans vrijgeko
men peulvruchten zal het echter niet tot
een noodtoestand behoeven te komen.
Tot besluit een optimistisch geluid: men
verwacht voor het komende jaar een enorme
productiestijging, zelfs zoodanig dat export
mogelijk zal zijn. Tot zoolang zullen we dus
geduld moeten oefenen.
„Klanten voor Veenhuizen"
in den Vijfhoek te Haarlem
Donderdag hebben een aantal recher
cheurs van de Economische Politie den
Vijfhoek „uitgekamd". Eenige personen
werden opgepakt en vele perceelen door
zocht. De buit. bestond hoofdzakelijk uit
sigaretten en aanvérwante artikelen.
Prijsvraag Koos Koen
Heruitzending
De Roode Kruis-prijsvraag van Koos
Koen zal worden heruitgezonden op Zon
dag 13 Januari in het programma van
Hilversum 2 van 15.00—15.35 uur.
