TT J /"N
De Lichte Gevallen
Georganiseerd Indonesisch
verzet tegen Soekarno
Eerste U.N.0.-..kwestieIran
is We/ Jaargang No. 18231 1 yy^ *m v #M V* 1 T If* f*St *y\ *T* Donderdag 17 Januari 1918
Bureaux: Kennemerlaan 154, X'^^ XXX XX X XuiX X \±JT \zJL. X X-cX XXX Uitgave van de Stichting
ÏJmuiden - Telefoon 5437 Voorlichting te Haarlem.
Kennemer Editie van Haarlems Dagblad
Te Haarlem: Gr. Houtstr. 93 Abonnementen: p. week 31 ct.
Telefoon 10724 Directeur-Hoofdredacteur: Robert Peereboom per kwartaal 4.—
SINDS eenigen tijd is men aangevangen
met de voorwaardelijke vrijlating van
de „lichte gevallen" onder de politieke
delinquenten. Daar is een regeling voor
gemaakt, die wij destijds hebben medege
deeld, Over vrijlating wordt beslist door
de procureurs-fiscaal bij de Bijzondere
Gerechtshoven, die ook de voorwaarden
vaststellen. Die kunnen vrij ongemakkelijk
zijn.
Het voornaamste motief voor vrijlating
van de lichte gevallen is, dat de betrok
kenen al minstens den tijd hebben uitge
zeten waartoe zij, naar redelijkerwijs ver
ondersteld kan worden, zouden worden
veroordeeld. Er hebben zich meer over
wegingen voorgedaan, o.a. de groote moei
lijkheden die zich voordoen bij de gevan
genhouding van tienduizenden in kampen
gedurende den winter. Het is ook wel
duidelijk geworden, dat het vraagstuk der
bewaking niet gemakkelijk oplosbaar is.
Bij de vrijlatingen deden zich in den
aanvang soms moeilijkheden voor met
den terugkeer in de maatschappij. Som
migen werden door hun oude omgeving
op dusdanige wijze ontvangen, dat zij
maar liever haastig naar het kamp terug
keerden. Tegenwoordig hoort men hier
minder van. ofschoon zich nog onlangs
het befaamde geval in .Dordrecht heeft
voorgedaan, waarbij een vrijgelatene ver
moord werd. Dat staat evenwel op zich
zelf. Het is niet noodig er lange nabe
schouwingen over te houden. Er schijnt
bij de vrijlating een vergissing in het spel
geweest te zijn: de man behoorde niet tot
de lichte gevallen en er was zelfs al beslo
ten, hem opnieuw in arrest te nemen. Dat
het geen licht geval betrof rechtvaardigt
evenwel het gebeurde allerminst. Met de
rechtszekerheid in ons land, waarmee het
niet goed gesteld is, zou het heelemaal
ellende worden als men het reent in eigen
hand ging nemen, zooais in dit geval is
gebeurd. Laat ons hopen dat het bij de
eene uitzondering zal blijven.
De vrijlating van de lichte gevallen
wordt intusschen voortgezet, blijkbaar in
langzaam tempo. Het is zeker van groot
belang, dat er geen vergissingen bij ge
maakt worden. En het is den vrijgelatenen
geraden zich met de grootste bescheiden
heid, dus onopvallend te gedragen en zich
bewust te zijn van het feit. dat zij hun
gevangenschap aan zichzelf te wijten heb
ben en dat niet alleen door een officieel-
ingesteld toezicht op hen gelet wordt. Dit
slaat natuurlijk niet op diegenen, die on
schuldig gezeten hebben.
Hoe staat nu het publiek in het alge
meen tegenover de vrijlating van de lichte
gevallen? Een der bureaux voor opinie
onderzoek, het Centraal Bureau voor Do
cumentatie te Den Haag, heeft daarover
een merkwaardig rapport gepubliceerd.
Het heeft in deze zaak een zeer uitvoerige
enquête gehouden, want niet minder dan
elfduizend menschen, behoorend tot ver
schillende beroepen, klassen der samen
leving en politieke richtingen zijn erover
ondervraagd. Het onverwachte resultaat
is, dat er een zeer groote meerderheid
voor de voorwaardelijke invrijheidstelling
van lichte gevallen blijkt te zijn. Het is
wel nuttig nog eens met nadruk te her
halen: de voorwaardelijke invrijheidstel
ling. 79>/ï van de ondervraagden heb
ben zich ervoor verklaard, 15 tegen en
5 V* hadden geen meening. De enquête
werd schriftelijk gehouden. Gezien de be
langrijke ervaringen, in het buitenland
met opinie-onderzoek opgedaan, waarbij
in verschillende landen bleek, dat het
resultaat van verkiezingen nooit meer
dan 2 afweek van het tevoren gehouden
opinie-onderzoek, dient men wel beteeke-
nis aan zulk een onderzoek te hechten.
Het bureau heeft de uitkomsten van
zijn onderzoek volgens de beroepen en
de politieke richtingen der ondervraag
den gespecificeerd. Bij de beroepen doen
zich weinig groote verschillen voor: bij
6chier alle zijn de voorstanders van
voorwaardelijke invrijheidstelling om en
bij de 80 van het totaal, alleen bij de
predikanten, waar de meerderheid tot
90 stijgt (5 tegenstanders en 5
zonder meening) en de arbeiders (uitge
zonderd de landbouw) waar de meerder
heid tot 71 daalt (21 tegenstanders
en 8 °/o zonder meening). Bij de landbou
wers is de meerderheid 78
In de verdeeling naar politieke rich
tingen doet zich evenmin veel meenings-
verschil voor, behalve alleen bij de Com
munisten, die sterk verdeeld zijn over
deze vraag. Bij de R.K. is de meerderheid
voor vrijlating 84 A.R. en C.H. 80
Liberalen 79 V.D. 86 Ned. Volks
beweging 83 S.D.A.P. 80 maar bij
de Communisten zijn maar 46 voor.
49' 'i tegen en 5 zonder meening.
zoodat alleen deze groep een (overigens
kleine) meerderheid tegen voorwaarde
lijke vrijlating van lichte gevallen aan
wijst.
In de kampen zal het resultaat van dit
onderzoek wel blijdschap wekken, maar
de gevangenen zullen verstandig doen
met er niet uit te concludeeren dat de
ellende, die de N.S.B. ons heeft aange
daan. in het vergeetboek begint te raken.
Want dat is allerminst het geval. Dit be
treft alleen lichte gevallen, dus in hoofd
zaak de sukkels en andere tamme mee-
loopers en zeer zeker alleen diegenen,
die geen landgenooten verraden hebben
aan de vijanden van ons volk. Laten zij
zich -niet vergissen en vooral niet ver
trouwen op eigen politiek inzicht. Bittere
ervaring moet hun nu wel geleerd heb-
Democratische Liga wordt opgericht
Zeer binnenkort zal te Batavia de „De
mocratische Liga" („democratie league")
worden opgericht. De Liga is een nieuwe
politieke groepeering van intellectoeele
Indonesiërs. Een voorbereidend comité
van acht personen, onder voorzitterschap
van mr. Mas Slamet, die onlangs een open
brief aan de Koningin heeft gezonden,
heeft de taak op zich genomen een schets
op te stellen van een werkschema voor
een democratische groepeering, die zich
tot een politieke party zal kunnen ont
wikkelen.
De andere leden van dit voorbereidende
comité zijn: mr. Koesoemo Oetojo, P. F.
W. Wakary (beiden oud functionarissen
bij de Ned.-Indische regeerïng); A. C. Toe-
pamahop (een Ambonnees). R. Joostensz.
Roebini. Ongkiehong (dit Chineesche lid
van het comité bekleedt op het oogenblik
een functie bij het Ned. Ind. departement
van financiën) en J. L. F. Rhemrev.
De Liga steit zich de onafhankeiykheid
van Indonesië ten doel. maar is scherp
gekant tegen de republiek van Soekarno.
Een van de belangrijkste punten uit het
werkschema is, dat het aannemen of wei
geren der Ncderlandsche voorstellen niet
bepaald behoort te worden door „het dic
tatorschap van Soekarno, maar voorge
legd moet worden aan een competent
lichaam dat een werkelijke vertegenwoor
diging is van het Indonesische volk."
Volgens .het werkschema zal een zoo
danig lichaam samengesteld moeten wor
den bij vrije verkiezingen, met stemrecht
voor iedereen, onafhankelijk van ras of
geloof, die ..een zekeren graad van ont
wikkeling heeft."
De groep zal alleen diegenen als lid
aannemen, „wier onkreukbaarheid bewe
zen is en die gedurende de Japansche be
zetting van onbesproken gedrag zijn ge-
Christison's steun gevraagd
Een delegatie van de groepeering ver
wacht binnenkort een onderhoud met ge
neraal Christison te hebben en dan van
de gelegenheid gebruik te maken om den
Geallieerden bevelhebber te verzoeken
zoodanige voorwaarden te scheppen in de
geallieerde gebieden, dat de groep vrij
bijeenkomsten kan organiseeren. zonder
dat haar leden gevaar loopen gemolesteerd
te worden. De delegatie zal generaal
Christison ook vragen een bepaalden zend
tijd beschikbaar te stellen van den Ge
allieerden soldatenzender, opdat zij haar
gezichtspunten per radio kan versprei
den. Evenzoo zal de delegatie verzoeken,
dat aandacht aan de groep wordt geschon
ken in de publicaties der geallieerden.
De Liga is van meening, dat het noo
dig is de gemeenschap van fascistische en
misdadige elementen te zuiveren, voordat
overgegaan kan worden tot het vestigen
van toestanden, waarin wet en orde ge
ëerbiedigd worden.
Een nieuw blad.
In Batavia is een nieuw Nederlandsch
blad verschenen, „Eenheid", dat de stem
van een aantal burgers wil laten hooren,
die meenen, dat er een andere maat
schappij moet komen en dat het tempo
dier verandering moet worden versneld.
Het stelt vast, dat discussie mogelijk is
binnen de grenzen van bekende politieke
doelstellingen der regeering.
Conferentie: SjahrirSoekarno.
Sjahrir zal waarschijnlijk Zaterdag
naar Djokjakarta reizen voor het voeren
van besprekingen met Soekarno.
Het woord is aan-.
Seneca:
De menschelijke geest
wordt grooter naarmate hij
zijn doel hooger stelt.
Het beroep van Sjahrir tot de U.N.O. zal
waarschijnlijk per telegraaf of per brief
naar Londen worden verzonden.
Rustiger in de groote steden.
De heropening van vijf van de zes
markten te Batavia is een nieuwe aan
wijzing voor de verbetering van den toe
stand in de hoofdstad.
Ook in Buitenzorg worden de toestan
den meer en meer normaal na de zuive
ring, die kortgeleden heeft plaats gehad
en na de reorganisatie van de T.K.R., die
vroeger veel extremistische elementen
telde. Te Bandoeng wordt de zuivering
ondanks Indonesischcn tegenstand, nog
steeds voortgezet. Ook in de gebieden,
die niet onder geallieerde controle staan,
als in Tjimahi lijkt de houding van de In
donesiërs tegenover de Europeanen echter
beter te worden. In het Zuidelijk deel van
Bandoeng zijn conflicten voorgekomen
tusschen de republikeinsche autoriteiten
en de Pemoeda's, die naar men zegt
een volgeling van Soekarno. Iskander Di-
nata, hebben ontvoerd.
Te Semarang heeft de vijfde brigade pa
rachutisten het gezag overgenomen er*
alles is daar rustig. In het Zuiden en Wes
ten van Soerabaja vallen de extremisten
nog steeds geallieerde patrouilles aan,
maar ondanks het vuur van verborgen
schutters, wordt het onderzoek van de
kampongs voortgezet. De toestand op Su
matra wordt als „normaal" beschreven.
Bij een onderzoek naar wapens, dat in
de omgeving van Medan werd ingesteld,
zijn onderdeden van oen radiozender ge
vonden. Een Duitseher is gearresteerd. In
tegenstelling tot de oorspronkelijke plan-
nep. zal Padang niet door de Europeanen
worden verlaten.
Repatrieering
naar Nederland bespoedigd
De Ned.-ïndische Regeeringsvoorlich-
tingsdienst maakt in een communiqué be
kend. dat binnenkort een begin zal wor
den gemaakt niet een dagelijkschen lucht-
dienst in beide richtingen, tusschen Ne
derland en Indië, zoodat ongeveer 500 tot
600 passagiers per maand kunnen worden
getransporteerd.
Dr. v. Mook heeft influenza
De luit. Gouv.-Generaal, dr. H. J. van
Mook. die zich reeds gedurende de laat
ste dagen van zijn verblijf in Nederland
minder goed gevoelde, is door influenza
eenige dagen te Cairo opgehouden. Zijn
toestand is thans evenwel zoo, dat hij
hoopt met het eerstvolgende K.L.M.-
vliegtuig naar Indië door te reigen.
Kardinaal de Jong is Woensdag door de
Koningin ten paleize Lange Voorhout in
audiëntie ontvangen. De Kardinaal ver
laat na de ontvangst hel. paleis, uitge
leide gedaan door den kamerheer der
Koningin, baron Rcngers. (P.)
ben, dat te wantrouwen. En laten ook de
vrijgeiatenen dit wel beseffen: wij hou
den hen in de gaten. De argeloosheid van
1940. waarin wij overvallen werden, be
staat niet meer en komt niet meer terug.
R. P.
rf
De ter verg «dering van de Ver. Naties
aanwezige delegatie van Iran heeft op
dracht gekregen van haar regeering te
Teheran, om het geschil met de Sovjet
unie inzake Azerbeidsjan bjj de U.N.O.
aanhangig tc maken. In het Iraanschc
parlement had de premier Hakimi dezen
stap reeds aangekondigd, met de toevoe
ging. dat de Iraansche regeering bereid is
af te treden, indien het parlement van
meening is dat zij haar taak niet op de
juiste wjjze heeft vervuld.
Woensdagavond laat had de Iraansche
delegatie evenwel nog niets ondernomen
ter uitvoering van haar instructies, naar
men gelooft in verband met de wankele
positie van het kabinet-Hakimi. De in
structies stonden de delegatie de keuze
toe, of zij de aangelegenheid aan de ver
gadering of aan den Veiligheidsraad wilde
voorleggen. Deze laatste zou hedenmiddag
zijn eerste bijeenkomst houden.
De Noorsche minister van Buitenland-
sche zaken Trygve Lie heeft in een rede
voor de U.N.O. er op aangedrongen, dat
de nieuwe organisatie niet dienstig zou
zijn aan de bijzondere doelstellingen van
welke natie ook. Hedenmorgen zou Bevin
een groote rede houden. Reeds eervgc
dagen is men te Londen in afwachting
van de komst van den Sovjet-Russischen
viee-volkscommissaris voor Buitenland-
sche zaken. Visjinsky. die aan de eerste
zitting van den Veiligheidsraad zou deel
nemen. Visjinsky's komst wordt nu defini
tief Vrijdag tegemoet gezien.
Truman optimist.
President Truman heeft te kennen ge
geven. dat de vergadering der Ver. Naties
opmerkelijk goed gaat en dat hij geloofde,
dat zij haar doel zou bereiken.
In antwoord op eenige desbetreffende
vragen zeide Truman, dat de eilanden in
den Pacific, die door de Amerikanen ver
overd zijn en die zjj niet noodig hebben,
ouder Trusteeschap van de U.N.O. gesteld
zullen worden. Dc eilanden, die Amerika
wel wil behouden, zullen onder Ameri-
Icaansch Trusfeeschap worden gesteld.
Daartoe zou Amerika aan de U.N.O. mach
tiging vragen.
De leider van de Amerikaansche dele-
„Het compromis
in den omroep"
De minister van onderwijs, kunsten en
wetenschappen, prof. dr. G. van der
Leeuw zal Vrijdagavond 18 Januari in
dc serie radiovoordrachten „Op de
brug" spreken over het onderwerp „de
stichting radio Nederland in over
gangstijd" met als ondertitel „het conv-
promis in den omroep".
J
gatie bij de Ver. Naties Byrnes heeft van
de Vereeniging van Voorstanders van een
Wereldorganisatie een telegram gekregen,
waarin er op werd aangedrongen, dat do
Amerikaansche gedelegeerden de kwestio
van een wereldregeering vrijelijk zoude»
bespreken. Het is van het grootste belang,
zoo staal er in het telegram, dat van Brit-
sche zijde in de besprekingen te Londea
de totstandkoming van een wereldparle-
ment voor de veiligheid naar voren ik
gebracht.
De export van visch
Dezer dagen is door de stichting „Ex
port van visch" een begin gemaakt met
de verzending van 500 vaten baring en
500.000 bokkingen naar Luxemburg Dit
is de eerste partij haring en bokking, die
na den oorlog aan het buitenland wordt
afgeleverd. Het voornemen bestaat om
dezen export te vergrooten. Dit zal even
wel, ook naar andere landen, eerst in
ruimere mate kunnen geschieden, indien
de afzetmogelijkheden die thans wor
den onderzoch aan de verwachtingen
beantwoorden.
Inmiddels is een delegatie transporteurs
uit het buitenland teruggekeerd met
gunstige resultaaten. Besprekingen zijn
gevoerd in België, Frankrijk. Luxemburg
èn Zwitserland. Er zal ten spoedigste een
begin worden gemaakt met de verzen
ding van zoetwatervisch. zooals snoek
baars. snoek en baars naar Luxemburg
en Zwitserland en van zeevisch naar Bel
gië en Luxemburg. Binnenkort zal zee
visch ook aan Zwitserland geleverd kun
nen worden.
Daar een Nederlandsch-Fransch han
delsverdrag nog niet is afgesloten, wordt
thans nog geen visch naar Frankrijk uit
gevoerd. De export van oesters naar Zwe
den en Denemarken verloopt niet geheel
naar wensch. Er worden evenwel po
gingen in het werk gesteld hierin ver
betering te brengen.
Vanwege de versterking onzer devte«
zenpositie en mede uit oen oogpunt vaa
werkgelegenheid stemt dit groeiend her
stel van onzen export tot voldoening.
Prins won van Fairhurst
Pomar verslaat Ston*
De uitslagen van de gisteravond in de der
de ronde gespeelde partijen luiden als volgt:
Lupi—Abrahams afgebroken in beteren stand
voor Lupi: Deuker staat tegen Devos op
winst; Berustein—Sterner afgebroken in be
tere stelling voor Berusteltn; Thomas—Ruwe
afgebroken met winstkansen voor Euwe;
Pomar—S'one 10: Broadben»Friedman»
l_0; Golombek—Tartakower remise; New-
man—Winter 1—0; Wood—König 0—1: Medina
Chrlstoffel 0—1.
De andere partijen in de derde ronde wer
den gisteravond niet beëindigd en zullen van»
daag worden voortgezet.
De partijen van de tweede ronde, die Dins
dagavond weiden afgebroken vonden giste
ren ochtend reeds vrij vlug een einde.
De uitslagen hiervan luiden: Fairhurst—t
Prins 0—1; Stone—Opocensky remise.