Verbetering van bet Onderwijs
De taak van den Vemieuwingsraad.
„Er wordt in den iaatsten tijd veel
gesproken en geschreven over de
noodzakelijkheid ons onderwijs te ver
beteren. Het zou onjuist 2ïjn daaruit
te coucludeeren, dat ons onderwijs nu
slecht is. In het algemeen kan het een
vergelijking niet het buitenland door
staan. Maar wel hebben wij de over
tuiging. dat, hoewel ons onderwijs
goed is, het toch nog beter kan wor
den. En daarnaar willen wij streven."
Dit waren de inleidende woorden van
dr. P. H. Schroder te Haarlem, secretaris
van den Vemieuwingsraad voor het On
derwijs een college dat ingesteld is door
de Werkgemeenschap voor Vernieuwing
van Onderwijs en Opvoeding, de Neóer-
landsche sectie van de N.E.F., die in En
geland zetelt toen hij ons een én ander
vertelde van het werk van deze instelling.
Met volledige instemming van den minis
ter van Onderwijs en dr. G. Bolkestein is
de Vemieuwingsraad sinds eenigen tijd
bezig alle plannen op het gebied van de
verbetering van ons onderwijs te verzame
len en te bestudeeren, om daarna aan de
regeering een advies uit te brengen, op
dat daarmee rekening gehouden kan wor
den bij het ontwerpen van regeerings-
mant regelen op dit gebied. De regeering
krijgt op deze wijze een indruk van hei
geen er leeft in het Nederlandsche volk
en de Nederlandsche onderwijswereld. Dit
is dus zoo vervolgde dr. Schroder
democratie in den juisten vorm. Geen van
bovenaf opgelegde wil, maar een reorga
nisatie die opkomt uit het volk en de
onderwijswereld!
De taak van den Vemieuwingsraad is
zeer omvangrijk. Zijn bemoeiing begint
met de kleuterklas (het voorbereidend on
derwijs) en eindigt pas als de jonge men-
schen de H.B.S. of het Gymnasium ver
laten. Bovendien valt ook het geheeie
Nijverheidsonderwijs er onder, niet alleen
de ambachtsscholen en de Middelbaar
Technische, maar ook de Huishoudscholen.
Er zijn bij den Vemieuwingsraad zeer
veel plannen ter tafel, zooveel dat ik aan
tellen niet ben toegekomen. De een be
paalde zich tot het geven van betrekke
lijk kleine verbeteringen op enkele velle
tjes papier geschreven, de ander kwam
met zware rapporten mei breed opgezette
reorganisaties. In het algemeen kan even
wel gezegd worden dat het belangwek
kend materiaal is, waaruit ongetwijfeld
veel goeds geboren kan worden.
De Verniewingsraad heeft verschillende
secties ingesteld voor de bestudeering van
bepaalde takken van onderwijs, waardoor
het mogelijk is het meeste profijt te trek
ken van de deskundigheid der leden.
Er zijn twee stroomingen, de reformis
ten en de radicalen. De eerste groep wil
voortbouwen op het bestaande, het ge
groeide, de tweede acht het beter het on
derwijs van den grond of aan opnieuw op
te bouwen Het is als bij een huis dat niet
meer bevalt. De een is overtuigd, dat het
weer uitstekend aan moderne eischen be
antwoorden kan als het deskundig ver
bouwd wordt; door wegbreking van eenige
muren krijgt men flinke en gezellige ka
mers, ook kan een zonnige serre worden
bijgebouwd en als dan alles nog opnieuw
geschilderd en behangen wordt, is alles
in orde. Een ander meent evenwel, dat
door verbouw nooit een goed geheel ver
kregen wordt. Daarom wil hij het oude
sloopen en een geheel nieuw bouwen. Het
beste voorbeeld van de denkbeelden der
radicalen is het plan van Kees Boeke, die
voor elke groep van 600 kinderen van 3
tot 18 jaar een „werkplaats" wil stichten
op gronden buiten de steden ter opper
vlakte van 25 HA.
Er zullen aldus dr. Schroder velen
zijn die zeggen dat uitvoering van zulke
plannen veel te groote eischen aan de
schatkist zou stellen. Zij kunnen gelijk
hebben, maar aan den anderen kant wil
ik toch vooropstellen, dat goed onderwijs
voor een volk van zoo ontzettend groote
beteekenis is, dat het niet toegestaan kan
worden, dat de onderwijsuitgaven de sluit
post der begrooting vormen.
Een nieuw schema
voor scholen.
In den Vemieuwingsraad hebÖen zich
denkbeelden gevormd over een schema
voor ons toekomstig onderwijs. Een voor
stel is het nog niet, maar toch is het van
belang er nu al kennis van te nemen.
Begonnen is met de kleuters. De kleu
terleeftijd 6trekt zioh in het algemeen uit
over de jaren 3 tot en met 7. Daarmede
rekening houdend, is er een strooming
die het kleuteronderwijs wil uitstrekken
over die jaren, maar dan zou het ook
inderdaad voorbereidend lager onderwijs
moeten zijn, dus ook lezen, schrijven en
rekenen omvatten. De ouders zouden hun
kind op driejarigen leeftijd naar de Kleu
terschool kunnen zeuden; de leer plicht
zou op 5 jaar moeten worden gesteld An
deren vinden het beter de tegenwoordige
kleuterscholen te laten bestaan, de kin
deren op 6-jarïgen leeftijd in de lagere
school op te nemen, maar dan de eerste
en tweede klasse in de kleutersfeer te
brengen.
Op de lagere school zouden de kinderen
tot 12 jaar blijven. Dus 6 klassen.
Voor het voortgezet lager onderwijs is
gedocht aan stichting van scholen met
een 3-iarigen cursus. De thans bestaande
centrale scholen met 7e en 8ste klassen
zouden dan komen te vervallen. Er zou
dus aan de kinderen die niet verder stu-
deeren, een jaar meer onderwijs worden
gegeven De Leerplichtwet geldt nu tot 14
jaar er is evenwel een algemeen 6treven
die leeftijdsgrens te verhoogen*
Naast die 3-jarige school voor voortge
zet lager onderwijs zou een Algemeene
Middelbare school kunnen komen die zal
bestaan uit een 3-jarigen onderbouw en een
3-jarigen bovenbouw. Op dezen onderbouw
zal moeten blijken welke kinderen ge
schikt zijn voor het onderwijs in de ver
schillende „toppen". - Toelatingsexamens
zouden afgeschaft moeten worden; met
een verklaring van het schoolhoofd moet
worden volstaan.
Het doorloopen van den onderbouw zal
3 jaar vorderen. Er zouden verschillende
top-afdeelingen komen: gymnasiale. H.B.S
H.B.S.-A en Litterair-Historische. Er is
nog verschil van meening over de vraag
of hei Gymnasium als afzonderlijke school
gehandhaafd moet worden. De voorstan
ders van een klassieke opvoeding meenen,
dat die alleen volledig tot haar recht kan
komen in een specifiek Gymnasium.
De scholen voor U.L.O. zouden in dit
schema geen plaats krijgen. De onder
wijzers die daaraap werken, zouden een
nieuwe taak krijgen aan de school voor
vorotgezet lager onderwijs en ook bij den
onderbouw van het middelbaar onderwijs.
Dc Vemieuwingsraad heeft zich geheel
buiten dc scheiding openbaar en oijzon-
i der onderwijs gehouden, omdat hij meent,
dat de pacificatie niet aangetast moet
worden. Zijn voorstellen gelden dus beide
richtingen.
Er is een streven het onderwijs minder
..intellectueel" te maken. Ik sprak zoo
vertelde dr. Schroder ons met eenige
directeuren van middelbare scholen, die
verzekerden, dat zij kans zouden zien het
onderwijs, zonder het in zijn waarde aan
te tasten, zóó te vereenvoudigen, dat het
aantal lesuren per week van 32 tot 24 zou
worden verminderd. Misschien is dat in
zijn algemeenheid wat te sterk gezegd,
maar de uitlating is toch wel teekenend.
Hetzelfde geldt in zeker opzicht ook voor
het lager onderwijs. Ieder die kennis
neemt van het resultaat van de scholen
voor buitengewoon lager onderwijs (zwak
zinnigen) heeft eerbied voor hetgeen daar
bereikt wordt. Maar dit onderwijs is
ook geheel ingericht om de kinderen zoo
veel mogelijk datgene bij te brengen, waar
aan zij iets hebben voor het practische
leven.
Tenslotte vertelde dr. Sóhröder een en
ander over dc opleiding van onderwijzers
en leeraren. Daarover in een volgend
nummer.
Ecu school va ii n<
uit hei vaderlands
>£- maar goed anderhalve eeuw geleden. De Cijfermeester, prent
■lie A-B-ïiook voor de Nederlandsche jeugd (1781).
Gas en electriciteit
Zuinigheid geboden
Al is door Minister Vos dezer dagen
in het uitzicht gesteld, dat er kans be
staat, dat na de wintermaanden gas en
electriciteit buiten de distributie zullen
vallen, het is thans nog noodig zich aan
de rantsoenen te houden.
Uit de mededeelingen die de directeur
van het Rijkskolenbureau deed opge
nomen in ons vorig nummer is trou
wens wel gebleken dat op dit oogenblik
de kolenpositie in ons land verre van
gunstig is. De aanvoer van kolen voor
de gas- en eleclriciteitsbedrijven te Haar
lem is den iaatsten tijd zoo beperkt ge
weest, dat met verlangen wordt uitgezien
naar nieuwe zendingen. Als de gebruikers
zich niet aan de gestelde rantsoenen hou
den, is er kans dat het misloopt.
In den Iaatsten tijd is er een neiging
om meer te gebruiken dan het rantsoen
toelaat. In het bijzonder geldt dit voor
electriciteit. Met gas komen de meeste
menschen uit, vermoedelijk omdat velen
petroleum als aanvulling gebruiken en
nog al wat op de kachel in de huiskamer
koken. Het electriciteitsrantsoen daaren
tegen wordt door velen overschreden.
Vooral door bewoners van groote huizen.
Nu kan men (en niet ten onrechte!) op
merken. dat het een fout van de distri
butieregeling is, om net verbruik voor
kleine en groote huizen gelijk te stéllen,
maar men moet eenmaal rékening hou
den met het feit, dat de ranteoeneering
zóó en niet anders is. Bovendien blijkt,
dat er menschen zijn, die hun tekort aan
brandstoffen aanvullen met electriciteit.
Het is verleidelijk om als het koud is een
electrisch kacheltje aan te zetten, maar
die eischen veel stroom. Wie dit vaak
doet moet begrijpen, dat hij ver over zijn
rantsoen gaat en dus in moeilijkheden
komt.
Er worden den Iaatsten tijd te Haarlem
vrij veel menschen afgesloten voor over
schrijding van het rantsoen. De algemee
ne regel is, dat wie zooveel over het rant
soen gaat, dat het niet te verontschuldi
gen is door bijzondere omstandigheden
(bijvoorbeeld ziekte) voor 14 dagen èn
voor gas èn voor electriciteit wordt afge
sneden. Vergeleken bij November is het
aantal afsnijdingen zelfs verdubbeld. De
ambtenaar die de beslissingen in deze
aangelegenheid neemt, staat ongetwijfeld
voor een moeilijke taak. De gemeente past
de strafmaatregelen alleen toe omdat de
noodzaak er toe dwingt. De bedrijven
krijgen immers niet veel meer kolen dan
noodig om alle ingezetenen de vastgesteld-
de rantsoenen gas en electriciteit te leve
ren en als een groot deel der verbruikers
zich daaraan niet zou houden, loopt de
voorziening in het honderd en worden
ook degenen gedupeerd die zich wel aan
de rantsoenen houden.
Al vleien wij ons met de hoop, dat gas
en electriciteit in den komenden zomer
vrij komen, nu blijft het zaak de rantsoe
nen. niet te overschrijden!
Kinderen
van geïnterneerden.
Gezonde heropvoeding.
Door „Volksherstel" te Haarlem werd
dezer dagen medegedeeld, dat er in Haar
lem en omgeving (waaronder ook de
Haarlemmermeer. Velsen, Beverwijk en
Heemskerk gerekend worden) ongeveer
1300 kinderen van geïnterneerde N.S.B.'ers
verzorgd moeten worden.
De verzorging dezer kinderen stelde de
overheid aanvankelijk voor problemen.
Moeilijkheden die overwonnen moes
ten worden. Niemand zal de verkeerde
daden der ouders willen vergelden aan de
kinderen. Bovendien is het een landsbe
lang, dat de-opvoeding in een goede rich
ting geleid wordt. Er mag geen nieuw ge
slacht opgroeien, met een Nazi-geest be
smet.
Er waren in onze omgeving indertijd
heel wat N.S.B.'ers. Uit veel gezinnen zijn
zoowel de vader als de moeder geïnter
neerd. In meerderheid zijn deze kinderen
in gezinnen ondergebracht. En "wel in
goede gezinnen, waar men niet het oog
heeft op het (trouwens bescheiden) kost
geld dat, indien noodig. vergoed wordt,
maar waar men, voor het algemeen wel
zijn en bezield met kinderliefde, wil mede
werken aan die belangrijke taak.
Toen wij de Inspectrice van het District
Haarlem, die mei haar medewerkers in
het Haarlemsche Stadhuis zetelt, eens op
zochten, trof ons de juiste sfeer die daar
heerscht. Voortvarendheid, krachtig in
grijpen als het noodig is. met energie
sturen naar het doel en toch ook alles
overgoten met het enthousiasme der jeugd
en gedreven door hartelijke liefde voor
het kind.
Het verwonderde ons nu niet meer dat
men er hier al in geslaagd is, het over-
groote deel van deze kinderen in gezinnen
onder te brengen. Wij hebben zoo zei
de Inspectrice in het begin tegenwer
king, doch later ook veel modewerking
ondervonden. Wat godsdienst betreft, zijn
de kinderen in overeenkomstige gezinnen
geplaatst. Als er uit een gezin twee of
meer kinderen kwamen, zochten wij ge
zinnen waar zij bij elkaar konden zijn. Als
dat niet ging. in elk geval in gezinnen
die dichtbij elkaar wonen. Zoo houden de
kinderen contact met elkaar.
In het algemeen zijn wij erin geslaagd
pleegouders te vinden die wij in staat
achten de kinderen, zoo noodig. een goede
heropvoeding te geven. Die taak kan
moeilijk zijn, vooral indien het wat
oudere kinderen betreft Onder de opge
schoten jongens en meisjes zijn er, die
onder wijs beleid moeten leeren inzien,
dat de beginselen die wortel geschoten
hebben in hun jonge hart verkeerd zijn.
Vandaar dat het van zooveel belang is,
dat de opvoeding dezer kinderen in goede
banen geleid en. gehouden wordt.
De woning-enquete
Haarlem heeft geen plaats
meer voor evacués
In de laatste maanden is, zooals wij in
dertijd mededeelden, een woning-enquête
gehouden, georganiseerd door 't D(istricts)
B(ureau) V(oor) O(orlogsslachtoïfers). Hef
onaerzoek heeft uitgewezen, dat er te
Haarlem geen gelegenheid meer is om
evacués onder te brengen. Wel zijn er
huizen die geschikt zijn om door meer dar.
één gezin bewoond te worden, maar dit
aantal perceelen is toch minder dan ver
wacht werd. Het is practisch alleen van
beteekenis om door interne verhuizingen
de huisvesting hier ter stede eenig&zins
te verbeteren. Temeer omdat het niet In
het voornemen ligt tot zoogenaamde ..in
kwartiering" over te gaan, staat het dua
wel vast. dat Haarlem geen nieuwen
stroom van evacués te vreezen heeft.
De woning-enquête was o.a. opgezet om
uit te maken of Haarlem plaats kon bie
den voor een vrij belangrijk aantal Velse-
naren die nu elders verblijven, maar die
in verband met de opbouwwerkzaamheden
in die gemeente, weer naar deze omgeving
moeten verhuizen. Voor het ondeidak
brengen van die Velsenaren biedt Haar
lem dus geen mogelijkheden.
In de naaste omstreken van Haarlem
zijn wel verschillende groote huizen die
voor dubbelbewoning in aanmerking kun
nen komen, temeer als zij nu bewoond
worden door kleine gezinnen Als rleze
bewoners zich opgeven voor de huisves
ting van gerepatrieerden uit Oost-lndië
hebben zij geen kans, dat zij evacués krij
gen. Daartoe zijn reeds velen overgegaan
en te verwachten is, dat er nog meer zul
len volgen, want er zullen er velen zijn,
die hun huis liever openstellen voor In
dische menschen dan voor evacués. De
eersten hebben immers extra bonnen voor
brandstoffen en levensmiddelen, terwijl
men bovendien invloed kan uitoefenen op
de keuze der gasten en de kans groot is,
dat zij eerder zuilen vertrekken dan
evacués.
De distributie
RIJST.
Het verbruik van rijst in ons land is
momenteel belangrijk hooger dan de sind6
de bevrijding verkregen invoer. Teneinde
een zoo goed mogelijke verzorging in
stand tc houden van die bevolkingsgroe
pen. waarvoor het artikel feitelijk niet
kan worden gemist, is zoo meldt het
Centraal Distributie Kantoor het rant
soen rijst, kindermeel of kinderbiscuits
voor de kinderen der z.g. D-groep (2 t.m.
4 jaarj vervallen en zullen ook overigens
op eenige bijkomende verstrekkingen, be
perkingen worden toegepast.
Het rantsoen levensmiddelen der betrok
ken kinderen in zijn geheel gezien en in
aanmerking genomen het beschikbaar
zijn van z.g. vrije artikelen (o.a. grutters
waren), blijft alleszins voldoende.
ENGELSCHE CHOCOLADE.
Het Centraal Distributiekantoor deelt
mede, dat op de bonnen 710 en 806. welke
geldig zijn verklaard voor het koopen van
1 tablet Engelsche chocolade, 50 gram
chocolade van Nederlandsch fabrikaat kan
worden gekocht, voor zoover geen Engel
sche chocolade verkrijgbaar is.
BONKAARTEN MELK, VLEESCH
EN AARDAPPELEN.
Het Centraal Distributiekantoor deelt
mede, dat de bonkaarten La 602, Lb 602,
Lc 602 en Le 602 voor melk, vleesch en
aardappelen gedurende de 2e en 3e pe
riode 1946 20 Januari t.m. 16 Maart) gel
dig zqn. Men -beware derhalve deze kaar
ten.
OMRUILING MELKBONNEN.
Het Centraal Distributiekantoor deelt
mede, dat men in den vervolge melkbon-
nen bij het plaatselijk distributiekantoor
kan ruilen tegen rantsoenbonnen voor
taptemelk, waarop karnemelk en tapte-
melk-yoghurt verkrijgbaar zijn. Per bon
voor één rantsoen melk ontvangt men
bonnen voor twee rantsoenen taptemelk.
Deze regeling is getroffen in het belang
van personen, die geen gestandaardiseer
de meik mogen gebruiken, zoodat zij dus
thans, zonder een doktersattest te over
leggen, hun melkbonnen kunnen ruilen.
Op deze rantsoenbonnen is geen taptemelk
verkrijgbaar.
Thans kunnen alle houders van honden
katten het voor deze dieren bestemde br
zonder bon van hun leverancier betrek!"
Men dient er echter rekening mede te
der., dat men deze artikelen niet onbeperkt
zal kunnen koopen. aangezien de fabrikan
ten slechts een bepaald kwantum mogen
fabriceeren.
De Nijboer fen Lycklama-State.
De Frlesche vereenlging in Haarlem „Gys-
bert Japickx" hield dezer dagen ln den Kegel
bond een „gearkomste" waarvan de hoofd
schotel werd gevormd door Abe Brouwer'»
stuk: „De Nijboer Jan Lyeklama-state".
iLen aantal gewetensconflicten moest wor
den uitgebeeld/jammer was het dat de figuur
van Tjalling niet tot leven gewekt kon wor
den en dat ook zijn tegenspeelster. Sybiigje
haar rol niet doorleefden en warmer speelde.
Wij zijn het beter gewend van Gysbert Ja
pickx. maar dit doet niet af aan de acleer-
kwaliteiten van Tsjitske, het dienstmeisje,
die eigenlijk het geheeie stuk droeg. Het stuk
heeft eenige fouten, de actie is niet voldoen
de om de aandacht voortdurend te boeien en
dit sloeg terug op de spelers.
Heel jammer was het gerommel veroorzaakt
door de kegelwoede van HKB-habitués, waar.
door de verstaanbaarheid geschaad werd. Eea
geanimeerd bal besloot het samenzijn.
