IJmuider Courant
Egyptisch amendement
over Indonesië
Een stuk van Shaw
ontmoette Sjahrir bij Kerr
Canada leent ons honderd millioen
fiOe Jiuu-gftug Xo. 18254
Bureaux: Kennemerlaan 154,
IJmuiden - Telefoon 5437
Te Haarlem: Gr. Houtstr. 93
Telefoon 10724.
Kennemer Editie van Haarlems Dagblad
Directeur-Hoofdredacteur: Robert Peerebooni
Woenadner 13 Februari 1946
Uitgave van de Stichting
Voorlichting te Haarlem.
Abonnementen: p. week 31 ct.
per kwartaal f 4.—
IN 1929 werd. merkwaardigerwijze te
Warschau en dus in het Poolsch. de
première gegeven van George Bernard
Shaw's tooneelstuk „The Apple Cart". In
Augustus van hetzelfde jaar werd het voor
het eerst in Engeland opgevoerd. Natuur
lijk had de fonkelende geest van den gril-
ligen Ier de wereld weer verrassingen
bereid. Zij gingen ditmaal verder da»
vondsten in conflict en dialoog. Shaw,
vanouds democraat, had een stuk geschre
ven waarin een democratische regeering
het aflegt tegen den constitutioneelen
Koning van Groot-Brittannië, als zij poogt
hem te berooven van zijn recht, de open
bare meening te beïnvloeden en hem tot
een marionet wil maken. Koning Magnus
beantwoordt het ultimatum zijner regee
ring met de mededeeling, dat hij dan lie
ver afstand doet ten gunste van zijn zoon
Robert. Hij zal zich evenwel, met een
V9ortreffelijke kans op succes, candidaat
laten stellen bij de verkiezingen en acht
de mogelijkheid niet uitgesloten, dat zijn
zoon hem met de vorming van de nieuwe
regeering belastBij deze houding
van den schranderen en populairen Ko
ning blijft de regeering geen andere
keus over. dan haar ultimatum in te
trekken en haar nederlaag te aanvaarden.
Den auteur werd verweten dat dit een
anti-democratisch stujt was, hetgeen Shaw
met kracht van argumenten weerlegde.
Intussehen werd de opvoering in Dresden
verboden, omdat het stuk de democratie
zou bespotten. Ja, werkelijk in Dresden!
Dat kon, want dat gebeurde ruim drie
jaar vóór Hitier; de republiek van Wei-
mar bestond nog.
Dat ik aan The Apple Cart herinner
heefl evenwel een andere reden- dan het
stormpje, dat indertijd om zijn democra
tische hoedanigheid woedde. Er komt
namelijk een scène in voor, waarin de
ambassadeur van de Vereenigde Staten
Koning Magnus de verrassende mededee
ling komt doen, dat zij, de in de achttien
de eeuw afgevallen Britsche koloniën
met al wat zich daar later bij aangeslo
ten heeft, besloten hebben tot terugkeer
tot het Britsche Keizerrijk. De Onaf
hankelijkheidsverklaring is vervallen.
Natuurlijk maakt Amerika aanspraak op
het statuut van Dominion, <^us op recht
van zelfbestuur, maar het erkent Koning
Magnus als zijn vorst. Het stelt even
wel de voorwaarde, dat hij den titel van
Keizer zal voeren. „Koning" mag dan
goed genoeg zijn voor dat kleine Britsche
eiland, maar als de Amerikanen er bij
komen willen zij iels indrukwekkenders.
De Koning is ontzet. Hij doorziet on
middellijk de fatale beteekenis van den
terugkeer van koloniën, die tot een
grootmachtig Tijk zijn gegroeid. Zijn
eerste gedachte is. te vechten voor Enge-
lands onafhankelijkheid. Hij protesteert
hevig. „Wij zouden kunnen strijden tot
onze laatste druppel bloed, liever dan
een aanhangsel van een groot Ameri-
lcaansch concern te worden."
„Neen, neen", zegt de ambassadeur,
„wij moeten niet terugkeeren tot het bar-
baarsche verleden. En de cosmopolitische
bemanning van de Atlantische vloot van
den Volkenbond zal er ook niets voor
voelen. De vloot zou uw land blokkeeren,
Sire. En ik vrees, dat wij u zouden moe
ten boycotten. Dat zou u twee milliard
per jaar schelenPolitieke Unie met
ons «daarentegen, is niet anders dan de
officieele erkenning van een reeds vol
dongen feit".
Zoo gaat de discussie, waaraan ook
Koningin Jemima deelneemt, verder. Ik
moet de verleiding weerstaan er veel uit
te citeeren. Wel is het een schoon en
typisch-Shawsch moment, dat niet on
vermeld mag blijven, als de Koning,
veronderstellend, dat de Amerikaansche
President Bossfield, nimmer aan dezen
meesterlijken zet gedacht kan hebben,
omdat Z. M. „zijn mond als het meest
efficiënte deel van zijn hoofd beschouwt",
vraagt wie dan wel op het idee is ge
komen. De ambassadeur erkent dat het
aan den lerschen President, bij zijn
vrienden bekend als .Mick O'Rafferty.
wordt toegeschreven. ..De schurk!", zegt
zijne Majesteit.
Aan dez.e passages uit een tooneelstuk
van een der meest brillante geesten, die
dit tijdperk heeft gekend, herinner ik
eenvoudig omdat zij in 1929 als een gril
lige toekomst-fantaisic aandeden en
nuzoo dicht bij de werkelijkheid
zijn gekomen. Al zal de Amerikaansche
ambassadeur in Londen morgen niet bij
Koning George binnenstappen met de
mededeeling, dat de oude koloniën hun
Declaration of Independence hebben ver
scheurd en in het Rijk terugkeeren
de tegenwoordige machtsverhoudingen
brengen de verhoudingen in „The Apple
Cart" dicht tot de realiteit. Er is, gezien
door de Amerikaansche pogen, nu inder
daad sprake van ..dat kleine Britsche
eiland". Wie zal de mogelijkheid van
boycott en de afhankelijkheid van Ame
rikaansche milliarden nog ais een on
werkelijkheid zien? En al bezit de we
reld nog geen cosmopolitisch-bemanae
vloot van de Vereenigde Naties, wij kun
nen die bij de internationale ontwikkeling,
waarop zij vóórhaar redding hoopt, geens
zins meer als een onwaarschijnlijkheid be
schouwen. Zooveel is er veranderd, in
weerwil van de lieden die plegen te zeg
gen, dat er niets in de wereld verandert.
Maar als George Bernard Shaw. die ook
in den lijve onsterfelijk schijnt te zijn en
blijkbaar op weg naar de honderd is, op-
verrast den Veiligheidsraad
Men was r isdag in den Veiligheidsraad
bijna aan i n beslissing toe t.a.v. de
Oekraïnsche klacht, dat de aanwezigheid
van Britsche troepen in Indonesië een
bedreiging voor de veiligheid van de we
reld inhoudt, toen de Egyptische afgevaar
digde door het voorstellen van een nieuwe
wyze van handeling voor een verrassing
zorgde.
Zijn amendement hield in, dat de Veilig
heidsraad zou verklaren, na de verklarin
gen van Nederland, de Oekraïne, de So
vjet-Unie en het Vereenigde Koninkrijk,
zich een oordeel te hebben gevormd over
de volgende feiten:
De Britsche troepen in Indonesië zou
den onder geen voorwaarde tegen de In
donesische beweging worden gebruikt.
Zij zouden worden teruggetrokken, zoodra
zij zich van hun rechtmatige taak, n.l. de
bescherming van personen uit de Geal
lieerde landen en het ontwapenen der
Japansche troepen, zouden hebben gekwe
ten. De Raad hoopt, dat de onderhande
lingen, die nu in Indonesië begonnen zijn,
gunstige resultaten zullen hebben, in over
eenstemming met het Atlantisch Hand
vest en het recht van zelfbeschikking der
volken. Voorts verlangt de Raad den uit
slag der onderhandelingen te vernemen en
behoudt zich het recht voor in de toe
komst acties te voeren, welke hij noodig
acht. Aldus het Egyptische amendement.
Voordat het amendement was ingediend,
was hét duidelijk, dat Engeland den sterkst
mogelijken steun had 'voor zijn zaak en de
voorgestelde Oekraïnsche resolutie geen
schijn van kans maakte, aangenomen
worden. 8 van de 11 gedelegeerden had
den reeds uiting gegeven aan hun inzicht,
dat de Oekraïnsche bewering, als zou de
aanwezigheid van Britsche troepen in
Indonesië den „internationalen vrede be
dreigen", niet staande gehouden kon wor.
den. Deze gedelegeerden waren van En
geland, Nederland, China, Mexico, Egyp
te, Frankrijk, Brazilië en Australië. De
Oekraïnsche delegatie heeft zelf geen
stemrecht.
De meeningen over het zenden van een
commissie van onderzoek naar Indonesië
zijn een weinig meer verdeeld. Het deel
van de Oekraïnsche resolutie, dat dit aan
beveelt, werd bestreden door Engeland,
Nederland, de Ver. Staten en Brazilië.
De Sovjet-Unie, Mexico en Polen steu
nen het voorstel tot het zenden van een
commissie; Frankrijk, China en Australië
zijn principieel niet tegen een commissie,
doch achten het wenschelijk, dat de Raad
eerst de resultaten van de in Batavia aan
den gang zijnde onderhandelingen afwacht.
De geheele situatie is thans echter in
gewikkelder gemaakt door het Egyptische
amendement, dat volgens Visjinsky „het
bestudeeren waard is".
Het woord is aan......
Macchia velli:
Gansch verkeerd is de
gangbare meening, dat geld
de pees vmi den oorlog is.
Van Mook
In vriendschappelijke sfeer toelichting gegeven
In een officieele verklaring wordt mee
gedeeld. dat dr. van Mook Dinsdagavond
om 6.00 uur (Batavia-tyd) ten huize van
Sir Archibald Clark Kerr een bespreking
heeft gehad, met Soetan Sjahrir. De bij
eenkomst, die plaats had in een vriend
schappelijke sfeer, was voor het grootste
deel gewijd aan het geven van toelichting
op enkele punten van de verklaring der
Nederlandsche regeering. Voorts is de
evacuatie van Rapwi-ambtenaren uit het
binnenland besproken. Overeengekomen
werd, dat nog meer besprekingen gevoerd
zullen worden, zoodat deze en andere
kwesties uitvoeriger behandeld zullen
worden.
Maandagavond heeft Sir Archibald
Clark Kerr Sjahrir in zijn woning be
zocht en Dinsdagochtend heeft hij dr. van
Mook ontvangen en ook den republikein-
schen burgemeester van Batavia.
In een commentaar op de Nederland
sche regeeringsverklaring schrijft „Het
Dagblad" te Batavia, dat de voorstellen
den vrt-jongden geest in het nieuwe Ne
derland aantoonen. Daardoor was het in
staat, ondanks verkeerd begrip, de wen-
schen van andere volkeren beter aan te
voelen, zoo schrijft het blad. De keuze
van de meerderheid van het Nederland
sche volk is nu neergelegd in deze ver-
V'n,-',-- die door het parlement is goed
gekeurd.
Io het Indonesische blad „Merdeka" is
tot heden nog geen commentaar op de
voorstellen verschenen.
Het „Republikeinsche Centrale Na
tionale Comité" heeft in haar vergade
ring een beroep op de republiek gedaan
om de organisatie van de Vereenigde
Volken uit te noodigen zoo spoedig mo
gelijk een commissie van onderzoek naar
Indonesië te zenden teneinde te bereiken:
a. een doelstelling zooals deze is ge-
wenscht door de Sovjet-Oelcraïnsche
delegatie;
b. om te onderzoeken, hoeveel leden en
leiders van de Nederlandsche Nazi-partij
nog hun ongehinderde activiteit onder de
Nederlanders in Indonesië uitoefenen.
Politieke waarnemers te Batavia zijn
volgens Un. Press hierover ten zeerste
verbaasd. Ofschoon dit comité Sjahrir
slechts indirect kan beïnvloeden en daar
door eveneens een indirecten invloed kan
hebben op de Nederlandsch-Indonesische
onderhandelingen, beschouwt men de pu
blicatie als een inbreuk op de overeen
komst betreffende de bekendmaking van
inlichtingen, die de sfeer der besprekin
gen zouden kunnen vertroebelen Het uit
spreken van twijfel aangaande de even-
tueele beïnvloeding der Nederlandsche
autoriteiten door „leden of leiders der
N.S.B." wordt als een zoodanige vertroe
belende verklaring beschouwd.
De „New York Times" heeft te Batavia
uit zeer betrouwbare bron vernomen, dat
men in meer gematigde Indonesische krin
gen, gunstig gestemd is ten aanzien van
een eventueel aanvaarden van de Neder
landsche voorstellen, mits in de definitie
ve formuleering de bepalingen nauwkeur
rig omschreven staan. De wetenschap, dat
de buitenwereld het aanbod royaal vindt,
heeft deze houding beïnvloed. Er zal ech
ter een aanzienlijke druk op de extremis
ten moeten worden uitgeoefend vóór deze
hun eischen van volledige onafhankelijk
heid laten varen.
Mariniers gedood in Meester Cornelis.
Maandag zijn bij een aanval van Indo
nesiërs in de wijk Polonia te Meester Cor
nelis drie Nederlandsche mariniers ge
dood. Nadere bijzonderheden zijn nog niet
bekend.
Haarlemsche Sportweek
Dit jaar 4-10 Juli
Het uitvoerend comité voor het organi-
seeren van- een Sportweek te Haarlem,
heeft den datum voor 1946 vastgesteld.Deze
eerste volledige sportweek na de bevrij
ding zal gehouden worden van 4 tot en
met 10 Juli.
Een overval
te Den Helder
Een kapitein en
8 onderofficieren gea rresteerd
In den nacht van 10 op 11 Januari j.i. werd
in Huisduinen een overval gepleegd op de
voormalige weesinrlchting aldaar, waar goe
deren van N.S.B.'ecs, die op het oogenbllk
in een imerneeringskamp zitten, waren op
geslagen. Een (linke hoeveelheid meubelen
verdween uit de Inrichting. Het is zoo
meldt het A.N.P. de politie in den Helder
thans gelukt deze goederen op te sporen en
de daders van deze roofoverval «e arrestee-
ren. Het blijken te zijn acht onderofficieren
van de le compagnie Gezagstroepen te Den
Helder gelegerd: bovendien heeft de politie
een kapitein, commandant van deze com
pagnie en garnizoenscommandant van Den
Helder gearresteerd, omdat hij. hoewel niet
bij den overval aanwezig, er van op de
hoogte is geweest en om zijn mannen te
dekken, bij een verhoor door de poiltie de
ze volkomen om den tuin heefl geleid. Bo
vendien heeft hij de toestemming verleend
om de auto van de Gezagstroepen voor den
overval te gebruiken, al staat niet vast dat
hij op dat moment inderdaad op de hoogte
was van het feit, dat deze auto voor dit
doel zou zijn gebruikt.
Over de motieven wordt her volgende me
degedeeld: De Gezagstroepen hadden in hun
cantine een groot gebrek aan meubelen. En
kele onderofficieren „wisten hier wel aan te
komen" en vroegen den kap: -i n d rtoe
verlof. Zij hebben zijn kapiteinsjas geleend
en bovendien sigaretten gekregen, wel zij
noodig hadden om hun doel te bereiken.
Inmiddels is te Den Helder een nieuwe
garnizoenscommandant benoemd,
Arrestaties bij de Unilever
Naar het A.N.P. verneemt heeft de econo
mische recherche te Rotterdam vijftien lei
dende persoonlijkheden van de N.V. Uni
lever Verkoopcentrale gearresteerd, onder
wie de geheele directie. In het huidige sta
dium van het onderzoek kunnen nog geen
nadere mededeelingen worden verstrekt,
maar in ieder geval lijkt vast te staan, dat
er handigheidjes met boterbonnen hebben
piaats gevonden, waarvan er duizenden
werden verduisterd en opnieuw in omloop
gebracht. Binnen enkele dagen hoopt de po
litie over deze aangelegehcid een boekje to
kunnen opendoen.
nieuw een snaaksche fantaisie over de
democratie en het koningschap mocht
schrijven loopt hij wel alle kans, dat ook
dit stuk weer In Duitschland verboden
wordt. Want. daar doen ze nu. ondanks
zichzelf, weef aan democratie. En zij heb
ben nog altijd geen gevoel voor humor.
R. P.
int de lievige overgtroomlngeu en
moest de stiiipbrug te Deventer v
Imogen witterst-and
en uitgenomen. (1*.),
Op 5 Februari is een overeenkomst ge-
tcekend, volgens welke Canada, als aan
vulling op de leening van 25 milllioen
volgens overeenkomst van 1 Mei 1915. aan
Nederland een leening van honderd mil
lioen dollar zal toestaan. De lecning van
Mei 1945 is door de Nederlandsche regee
ring reeds aangewend voor den koop in
Canada van tarwe, bloem, vrachtauto's,
rundvleesch, boutpulp, meststoffen en
landbouw- en industrie-machines. Ifet
nieuwe crediet zal gebruikt worden om
deze aankoopen voort te zetten alsmede
voor den aankoop van verschillende an
dere producten.
De overeenkomst vat beide leeuingen
tezamen in een enkel totaal, dat tot 1 Mei
1947 gebruikt zal worden. Het bedrag moet
worden terugbetaald in 27 gelijke termij
nen, te beginnen in 1950 en te beëindigen
in 1976. De rente zal tot 30 April 1947 drie
procent bedragen. Op genoemden datum
zal het totaal geconsolideerd worden. De
bedragen, welke in de perio i'- van 1950
tot 1970 vervallen, zullen drie procent
rente dragen, het overschot procent.
De gemiddelde rente zal 3.05 procent be
dragen.
Ontdooiing
van onze Saldi
in de Vereen. St.
De minister van Financiën der Ver. Sta
ten heeft het ontdooien van de Neder
landsche geblokkeerde saldi in de Ver.
Staten aangekondigd. Het vrijmaken van
de Nederlandsche saldi zal geschieden
volgens een procedure van certificaten,
zooals reeds voor de Fransche, Belgische,
Noorsche en Finsche acjiva in werking is.
In feite werden alle belemmeringen voo'r
valuta-transacties met Nederland bei'in
December opgeheven.
