IJmuider Courant
Amerika en
Engeland
Katholieken en Communisten
winnen in België
Franco denkt niet aan verdwijnen
De Poolsche troepen in Italië
«Oe Jaargang No. 1S2S8
Bureaux: Kennemerlaan 154.
IJmuiden - Telefoon 5437
Te Haarlem: Gr. Houtstr. 93
Telefoon 10724.
Kennemer Editie van Haarlems Dagblad
Directeur-Hoofdredacteur: Robert Peereboom
Maandag 18 Februari 1946
Uitgave van de Stichting
Voorlichting te Haarlem.
Abonnementen: p. week 31 et.
per kwartaal f 4.—
VERLEDEN week schreef ik over een
stuk van Shaw, The Apple Cart, dat
in 1929 voor het eerst werd opgevoerd.
Hij liet daarin den Amerikaanschen ambas
sadeur bij den Koning van Engeland ko
men met de mededeeling, dat de in de 18e
eeuw afgevallen Britsche koloniën, ge
groeid tot de machtige Vereenigde Sta
ten, besloten hadden zich weer bij het
Moederland te voegen. Zulk een samen
voeging leek in 1929 een dartele politieke
fantasie. Ik schreef, vijf dagen geleden,
dat de gedachte nu niet meer vreemd
is. „Al zal de Amerikaansche am
bassadeur inLonden morgen niet bij
Koning George binnenstappen met de
mededeeling, dat de oude koloniën hun
Declarations of Independence hebben ver
scheurd en in het Rijk terugkeeren, de
tegenwoordige machtsverhoudingen bren
gen het geval in „The Apple Cart;' dicht
tot de realiteit".
En gisteren bereikte ons het bericht uit
Washington, dat Winston Churchill vae
plan is om in Maart een zeer warm plei
dooi te houden voor Anglo-Amerikaan-
sche solidariteit met het doel „tot een
gemeenschappelijk staatsburgerschap te
geraken". Churchill zou den Amerikaan
schen minister van Buitenlandsohe Zaken
Byrnes, die hem Zaterdag per vliegtuig
in Miami is komen opzoeken, er over pol
sen en zijn laatste bezoek in Washington
zou uitsluitend de bespreking van dit on
derwerp ten doel hebben gehad.
Het bericht is een beetje primitief ge
formuleerd, waar het over een gemeen
schappelijk staatsburgerschap spreekt
Zoo iets is immers als afzonderlijk doel
niet bereikbaar Het kan alleen verwezen
lijkt worden bij een zoo nauwe vereeni-
ging der betrokken volken, dat zij boven
hun eigen staatsbewind een gemeen
schappelijk bewind stellen en een aantal
groote belangen vereenigen. Kortom: het
is alleen uitvoerbaar in een Federale
Unie, zooals die welke de achtenveertig
6taten van Noord-Amerika vereent. Daar
in bezit iedereen een dubbel staatsbur
gerschap: dat van zijn eigen staat en dat
van de Véreenigde Staten
Churchill, leider der oppositie in het
Engelsche parlement zou dus streven
naar Federale Unie met de Vereenigde
Staten.
In de eerste oorlogsmaanden, dus in den
winter 1939'40, streefde hij naar een
Federale Unie tusschen Engeland en
Frankrijk en de beide regeeringen gingen
toentertijd eveneens zoo sterk in die
richting, dat al zeer vergaande vormen
van samenwerking waren bereikt. Zij
werden uiteengeslagen door de Duitsche
bezetting van Frankrijk in Juni 1940. Ver
leden jaar, na de Duitsche nederlaag,
toen de Labour Party in Engeland aan
het bewind was gekomen, kwam de voor
zitter van deze partij, prof. Harold Laski,
erop, terug en bevat de Unie met Frank
rijk opnieuw aan. Churchill protesteerde
in het Lagerhuis en gaf de meening te
kennen dat het plan thans eerst opnieuw
onderzocht zou moeten worden. Het was
de vraag of het nog wel aanvaardbaar
was. De regeering onthield zich van eeni-
ge uitspraak. Sindsdien is het steeds dui
delijker geworden, dat Engeland temidden
van de Groote Drie de minst sterke positie
inneemt. De Engelsche pers toont, zich
daarvan bewust te zijn en in ver
scheidene artikelen is een voorkeur voor
nauwe 'vereeniging met West-Europa tot
uiting gekomen, omdat men daardoor een
invloedssfeer zou scheppen en daarmee
een totale machtspositie bereiken, die te
gen de machtsposities van de Vereenigde
Staten en de Sovjet-Unie zou opwegen.
Bovendien gaat het Engelsche sentiment
uit naar een vereeniging met West-Europa.
waarmee het door politieke en culturee*
traditie verbonden is. Hunnerzijds moeten
de West-Europeesche staten, thans alle
gedwongen tot een actieve buitenlandsch"
politiek, naar aansluiting in het Westen
zoeken.
De agressieve houding, die de afgevaar
digden van de Sovjet-Unie in den Veilig
heidsraad van de Vereenigde Naties voort
durend tegenover Engeland aannemen
de botsingen tusschen Vi6jinsky en Bevin
hebben de wereld wekenlang in spanning
gehouden heeft de Engelschen er inmid
dels toe genoopt, voortdurend op Amerika
te steunen. Dat gaat zoolang en voorzoo
ver het mogelijk is. want de Engelsche en
Amerikaansche belangen In de wereld zijn
op velerlei gebied strijdig met elkaar.
Wat beteekent nu het optreden van
Churchill in. Amerika? Als leider der op
positie zal hij zeker geen buitenlandsch
beleid gaan voeren, dat strijdig is met de
bedoeling der Britsche regeering. Hij zal
geen besprekingen met Byrnes, dus met
de Amerikaansche regeering, houden zon
der instemming en medeweten van Attlee
en Bevin. Is er een werkelijk streven om
tot een Anglo-Amerikaansche Unie te
komen of peilt men slechts mogelijkheden
en :s dit tevens als een manoeuvre tegen
over de Russen bedoeld? De verdere ont
wikkeling van Churchills activiteit zal in
elk geval met groote aandacht gevolgd
worden.
Indien inderdaad een zoo geweldige
onderneming als een Anglo-Amerikaan-
sche Unie beraamd zou worden en dus
Shaw's fantastische gedachte in The Apple
Cart het domein der practische politiek
Liberalen verliezen ca. 50 procent van hun zetels
Hef woord is aan......
A I 1 e t z:
De verdraagzaamheid vloeit
voort uit een verlicht geloof
De uitslagen van de Kamerverkiezingen
in 8 van de 9 Belgische provincies zyn
bekend. De resultaten van de provincie
Luik weet men nog niet. De stand is nu:
Chr. Volkspartij 85 zetels 17)
Socialisten 59 (+4)
Communisten 18 (+12)
Liberalen 15 13)
Democr. Unie 1 1)
De Chr. Volkspartij heeft aanzienlijke
winsten geboekt, vooral in Vlaanderen.
De Communisten hebben eveneens een
grooten vooruitgang. De Socialisten blij-
Churchill voor
Anglo-Amerikaansch
burgerschap
In welingelichte kringen te Washington
heeft men gezegd, dat Churchill het plan
heeft opgevat om den 8en Maart in Virginia
een zeer warm pleidooi te houden voor de
Anglo-Amerikaansche solidariteit, met het
doel tot een gemeenschappelijk staatsbur
gerschap te geraken. Churchill zal Byrnes,
die Zaterdag pre vliegtuig naar hem in
Miami is gekomen, over diens oordeel
polsen.
Churchill's laatste bezoek aan Washing
ton zou uitsluitend deze discussie ten doel
hebben gehad.
ven vrijwel gelijk en de liberalen verlie
zen ongeveer 50 pCt. van hun zetels. De
C.V.P. zal zeer waarschijnlijk niet de ab
solute meerderheid behalen, daar zij dan
in Luik ruim twee derden van de stem
men zou moeten krijgen. De Socialisten
en Communisten samen kunnen die meer
derheid niet behalen, ook al zouden zij
alle zetels in deze provincie winnen.
Afgezien van de groote nederlaag der
liberalen hebben er geen zoodanige ver
schuivingen plaats gehad, dat het tot een
volkomen duidelijke wilsuitspraak van
het Belgische volk is gekomen, tenzij dan
deze, dat het over het geheel aan zijn ge
matigdheid getrouw is gebleven. De op
positie heeft succes behaald ten koste van
de regeeringscoalitie der linksche par
tijen.
De Belgische regeering is afgetreden.
Nieuws uit het buitenland
Het Duitsche volk is niet veranderd in
vergelijking met zijn houding na den vorigen
oorlog, zoo verklaarde de weduwe van.pre
sident Roosevelt te Berlijn, waar zij op
dit o'ogenblik vertoeft. Over de voedselsitua
tie verklaarde zij, dat deze zeer behoorlijk
is en dat sommige kinderen er zelfs beter
uit zien dan in Engeland.
De Perzische regeeringsmissie zou vol
gen Reuter Zondag j.l. naar Moskou vertrek
ken. Over de agenda van de besprekingen
is nog niets bekend, maar men neemt aan.
dat de kwestie Azerbeidsjan nog we! eenige
strubbelingen zal veroorzaken.
„De strijd is voorbij, maar niemand kan
zich terugtrekken en rust nemen. Wij
moeten de wacht houden en op onze hoede
zijn". Met deze woorden heeft Franco
eenige nieuwbenoemde leden van den
Spaanschen generalen staf Zaterdag toe
gesproken. Hij memoreerde het hoogere
peil, dat door het militaire Spanje sinds
den tijd van de republiek en door den
burgerstrijd werd bereikt. In deze tweede
rede sedert de aankomst van Don Juan in
Lissabon heeft Franco niet alleen geen
toespeling gemaakt op eenige verande
ring in het politieke bestel van Spanje,
maar integendeel wederom den indruk
gegeven, dat hijzelf zijn aftreden niet
heeft overwogen.
In Spanje is men het kennelijk nog niet
eens over de staatkundige toekomst van
het land.
Ter gelegenheid van den tienden ver
jaardag van de verkiezingen in 1936, welke
het Volksfront in het leven riepen, zijn
Zaterdag in de straten van Madrid pro-
en anti-Franco demonstraties gehouden.
Aan den eenen kant werd de republiek
toegejuicht, andere demonstranten ge
tuigden van hun Franco-sympathieën. Ook
in Parijs zijn Zondagmorgen door Fran-
sche en Spaansche communisten betoogin
gen tegen het Franco-regime gehouden,
'liidens welke de stemming in de Fransche
constituante Franco-vijandig genoemd
werd,
Een nieuwe Egyptische regeering Is ge
vormd onder leiding van Sldky Pasjen. Zij
>estaat uit constitutloneele liberalen en on-
ilhankelijken.
Benoemingen bij de UNO
Hooge functie
voor den heer A. Pelt
De secr.-generaal van de organisatie der
Ver. Volken, Trygve Lie, heeft de eerste
benoemingen by het secretariaat bekend
gemaakt.
De heer A. Pelt wordt adjunct-secretaris
generaal, belast met de conferentie en al-
gemecnc diensten. De heer A. Sobolev
wordt adjunct-sccretari's-generaal, belast
met de aid. ten behoeve van den Veilig
heidsraad. De heer A. D. K. Owcn wordt
uitvoerend adjunct by het bureau van h t
secretariaat-generaal met den rang van
directeur en de heer A. H. Feller wordt
algemeen raadsman by den secretaris
generaal, eveneens met den rr.ag van
directeur.
De heer A. Pelt was gedurende den oor
log hoofd van den Nederlandschen Regee-
ringsvoorlichtingsdienst te Londen. Van
1909 tot 1919 werkte hij bij de redacties
van verschillende Nederlandsche dagbla
den. Van 1920 af maakte hij deel uit van
den inlichtingendienst van den Volken
bond. van welke afdeeüng hij in 1932 di
recteur werd. In 1940 begaf hij zich
naar Londen. De heer Pelt maakte deel
u!t van de Nederlandsche delegatie bij de
conferentie te San Francisco.
De atoombom-spiannage
Over de spionnage-affaire in Canada
worat gemeld, dat er nog meer aanhou
dingen worden verwacht. Volgens orv-
officieele berichten zijn zoowel lagere als
hoogere openbare ambtenaren in het ge
val betrokken en zal ten minste één hoog
geplaatst regeeringspersoon beschuldigin
gen tegen zich hooren. Uit hoogst be
trouwbaar geachte bron wordt vernomen,
dat uit bewijsmateriaal, door anti-spion-
nageafdeelmgen verzameld, blijkt dat Sov
jet-Rusland stelselmatig een groote ge
heime dienst in Canada aan het opbou
wen was.
De Sovjet-ambassadeur in Canada, Za-
roubin, is naar Moskou vertrokken. Het
samenvallen van zijn vertrek met de re
cente gebeurtenissen wordt echter als een
zuivere toevalligheid beschouwd. De Ca-
nadeesche ambassadeur in de Sovjet-Unie
is ook op weg naar Moskou.
De secretaris voor perszaken van pre
sident Truman heeft verklaard, dat hij
niets afwist van een geheime reis van den
Canadeeschen min.-president King naar
Truman, „en zeker niet naar het Witte
Huis". Dit zou kunnen wijzen op uitwis
selingen tusschen de Ver. Staten en Ca
nada, niet langs de normale diplomatieke
wegen.
Joegoslavië voelt zich bedreigd
Kinderen uil Nederlandsche vluchte
lingenkampen te Ban» via zijn thans
iedere week in den dierentuin le gast
bij de mannen van 101 Gen. Transport
Coy. Luit. Johnson assisteert bij de wip.
(P.)
bereiken, zou het Engelsche belang bij
West-Europa grootendeels verdwijnen. De
mogelijkheid roept de ontstellende ge
dachte op, dat wij in West-Europa tus
schen twee grootmachten bekneld zouden
raken en afhankelijk worden van een on
zekere verdere politieke ontwikkeling.
Maar er is nog geen reden om daarover
gealarmeerd te raken. Wel is het duide
lijk, dat belangrijke zetten op het inter
nationale schaakbord op til zijn.
Wie de gebeurtenissen met.aandacht volgt
dient er steèds rekening mee te houden
dat niet meer, zooals in vroeger tijden,
het machtsevenwicht bepaald wordt door
Europeesche verhoudingen, maar dat het
wereldverhoudingen betreft. waarin de
Vereenigde Staten en' Sovjet-Rusland de
sterkste machtsposities innemen en het
Britsche Rijk zoekende is naar versterking
van macht. Dit dan: in combinatie met an
deren. K- P-
Visjinsky heeft aan den secr.-gen. van
de UNO een brief voerhandigd betreffen
de het Poolsche leger van gen. Anders in
Italië.
Radio Warschau heeft een mededeeling
uitgezonden over een Poolsche nota aan
de Britsche regeering inzake de ontbin
ding van de Poolsche strijdkrachten in het
buitenland. Hierin wordt gezegd, dat de
verlangens der Poolsche regeering betref
fende deze troepen zijn miskend. Het
voortduren van zulk een abnormalen
toestand vormt een bedreiging voor den
Europeeschen vrede. Derhalve heeft de
Poolsche regeering beslist, dat de Pool
sche strijdkrachten in het buitenland niet
langer als eenheden van het Poolsche
leger beschouwd kunnen worden, en dus
hierbij ontbonden zijn. De Poolsche re
geering heeft alle schikkingen getroffen
om hun terugkeer naar Polen te verge
makkelijken.
Tot voor kort bevonden zich in Italië
(het z.g. leger van gen. Anders) 110.000
man Poolsche troepen. Hiervan zijn 14.000
naar Polen teruggekeerd. In Engeland be
vonden er zich 70.000, van wie 23.000 ver
zocht hebben te repatrleeren. In Duitsch-
lar.d zijn nog e.a. 15.000 man.
Visjinsky's brief.
De brief van Visjinsky ging vergezeld
van een memorandum van de Joegoslavi
sche regeering, waarin o.a. gc egd wordt,
dat het ..leger der Poolsche emigranten"
sinds eenige maanden Noordwaarts en
Noordoostwaarts optrekt, teneinde de
grens van de Joegoslavische republiek
dichter te naderen. In Januari duurde de
ze beweging voort, zoodat het leger van
Anders thans de lijn Bologna, Ferrara,
Padua, Venetië, Teviso, Udine beslaat, en
alle Britsche eenheden langs de Noord
kust van de Adriatische Zee heeft ver
vangen.
Het „Poolsche emigrantenlegeT" is do
federale volksrepubliek van Joegoslavië
vijandig gezind. De troepen staan in nauw
contact met de Joegoslavische Quisling
formaties, die zich thans in Italië bevin
den. en die door het leger van Anders
van materiaal worden voorzien."
De Joegoslavische regeering acht deze
feiten een mogelijke toekomstige bedrei
ging voor den vrede, rust en orde aam de
Joegoslavisch-Italiaansche grens.
Zij heeft Visjinsky verzocht, deze zaak
in den Veiligheidsraad aanhangig te ma
ken.
Engclsch antwoord
Naar Reuters diplomatieke correspon
dent verneemt, is binnenkort de publicatie
van het Engelsche antwoord op de Pool
sche nota te verwachten. Het Britsche
antwoord ontkent, dat er bewegingen van
de Poolsche troepen in Italië plaatsvin
den. Zij zijn niet op een plaats in Italië
geconcentreerd, doch in groepen over het
geheele land verspreid. Zij verrichten be
wakingsdiensten. Naar verluidt, zou de
Engelsche regeering prijs stellen op het
advies van den Veiligheidsraad over dit
lastige probleem. Een mogelijke oplossing
zou een duidelijke verklaring van de Pool
sche regeering zijn, waarin werd uiteen
gezet, onder welke voorwaarden de Pool
sche troepen naar Polen zouden kunnen
terugkeeren.
Veiligheidsraad
tot Maart verdaagd.
De volgende bijeenkomst van den Vei
ligheidsraad zal in Maart te New-York
plaats hebben, tenzij een of andere drin
gende kwestie de leden eerder bijeen
roept In de Syrisch-Libaneesche kwestie
is nog geen beslissing genomen. Een Ame
rikaanse:! compromis-voorstel kreeg door
het tegen-stemmen van Visjinsky e<»en
kans van slagen.