IJmuider Courant
Spanje
Nog geen positieve resultaten in Djokja
Actie tegen F ranco zet door
Kennemer Editie van Haarlems Dagblad
80e Jaai-gaufi .Yo. 18368 yY*\ 1 T 1 f "V I 1 T V 4" Vrijdag 1 Maan 1949
Uitgave van de Stichting
Voorlichting te Haarlem.
Bureaux: Kennemerlaan 154.
ÏJmuiden - Telefoon 5437
Te Haarlem: Gr. Houtstr. 93
Telefoon 10724. Directeur-Ifoofd redacteur: Robert I* cc re boom
Abonnementen: p. week 31 ct.
per kwartaal f 4.—
WEER is het ongelukkige Spanje de
steen des aanstoots in Europa. Wie
het ongelukkig noemt, uit dit medegevoel
niet jegens zijn regeering, maar jegens
het volk. Want de regeering-Franco, het
actieve machtsrestant van het verslagen
fascisme en nationaal-socialisme in dit
werelddeel, haar euvelen weg vervolgend
aan het hoofd van een corrupte Phalanx,
temidden van leed en executies, is het
juist die den Spanjaard teistert: den ge
wonen man, die in vrees en armoede leeft
en zwijgen moet. wil hij niet aan de zwaar-
betaalde dictatuur-krachten ten offer val
len. Het is onnoodig daar breed over uit
te weiden. Wij weten allen wat zulk be
wind is. Wij hebben de mannen van Hitier
gekend en maken ons geen illusies over
de mannen van Franco. Ook weten wij
hoe hij indertijd aan het bewind is geko
men: als resultaat van een 2I/a jaar duren-
den, afschuwelijken burgeroorlog, die
Spanje volkomen uitputte en Duitschers
en Italianen de gelegenheid bood, gene
rale repetitie voor hun wereldoorlog- te
houden. Duitsche tanks werden in Fran
co's dienst beproefd. Heele divisies van
Mussolini werden naar het Iberische schier
eiland vervoerd onder het doorzichtige
mom van „vrijwilligers", die er zooge
naamd uit eigen beweging heen trokken.
Duikbooten schoten in de Middellandsche
Zee torpedo's af op koopvaarders van ver
schillende landen. Hel bleven zoogenaamd
anonieme duikbooten en het eenige wat
de non-interventie-commissie, een diplo
matieke instelling die aandeed als een
griezelige grap, feitelijk bereikte was dat
zij tenminste ophielden met schieten. Maar
Franco, gesteund door Hitler's en Musso
lini's troepen, won. Toen kwam de wereld
oorlog en Spanje bleef erbuiten. Er waren
menschen die het daarom benijdden. Zij
noemden het in één adem met Zwitser
land en Zweden. Zij begrepen het niet. De
Zweden en Zwitsers leefden als vrije men
schen onder een democratisch bewind. De
Spanjaarden werden gekweld, evenals
wij. door een fascistische dictatuur
Dat worden zij nu nog. En het rumoer
om Spanje neemt toe. Is het duldbaar, dat
deze besmettingshaard in West-Europa
blijft voortbestaan? Maar daar verbindt
zich onmiddellijk de vraag aan: wat zal er
gebeuren als Franco ten val komt? En het
is deze overweging, die blijkbaar de Ame-
rikaansche en Engelsche regeeringen doet
aarzelen. Uitgeweken communisten en
socialisten, de laatsten onder de leiding
van de bekende oud-ministers José Giral
en Negrin, wier namen levendig aan den
burgeroorlog herinneren, staan gereed.
Ook de monarchisten weren zich en in
Estoril, nabij de Portugeesche hoofdstad
Lissabon, wacht de troonpretendent op
zijn kans. Hij is Don Juan van Bourbon-
Parma, de jongste en eenige gezonde zoon
van den in 1931 verdreven, later overleden
koning Alfonso XIII. Hij heeft zoowel
met Franco als met Giral onderhandeld,
zonder het met een van beiden eens te
worden. Hij speelt golf en schijnt den
tijd te hebben. Ook Franco, zich blijkbaar
bewust van een politieke constellatie in
de wereld, die hem in labiel evenwicht
houdt, doet alsof hij den tijd heeft. Er zit
een groot belang aan Spanje vast. Dat is
de toegang naar de Middellandsche Zee.
die de oude Romeinen Mare Nostrum
noemden: Onze Zee, hetgeen Mussolini
zijn Italianen vergeefs liet nazeggen,
want haar Westelijke toegang bleef be-
heerscht door Gibraltar, dat Engelsch is
maar door een smalle landstrook met
Spanje verbonden. En de Engelsche be
langen in de Middellandsche Zee zijn
van zoo overwegende beteekenis, dat
veranderingen in- het régime in Spanje
het Londensche Foreign Office ten allen
tijde met zorg hebben vervuld. Welke
veranderingen zullen dat zijn, als Franco
valt? Zal er weer burgeroorlog komen?
Zullen de communisten wellicht winnen?
Minister Bevin is met vacantie en mi
nister Noel-Baker houdt redevoeringen,
waarin hij steeds maar weer de hand
der vriendschap naar Rusland uitstrekt.
Maar het is ingewikkeld.
Nu spitst Franco's conflict met de
Franschen den toestand steeds scherper
toe. Franco is, voor iemand in zijn on-
zekeren evenwichts-toestand, roekeloos
geweest. Hij heeft kolonel Cristino
Garcia, die een der helden van de Fran-
sche verzetsbeweging tegen de Duit
schers was, met andere Spaansche repu
blikeinen laten grijpen en fusilleeren,
toen zij hel verzet tegen zijn bewind
voerden. Hij heeft hem laten dood
schieten ofschoon de president der Fran
sche regeering, Félix Gouin. hem door
zijn dipiomatieken agent had laten ver
zoeken. Garcia's leven te sparen wegens
zijn verdienste voor de Fransche maquis.
Hij had hem kunnen sparen. Daarop is
hij ook nog gaan zwetsen in fascisti-
schen stijl en heeft beweerd, dat hij in
een oogwenk Parijs kon nemen, hetgeen
den generaal de Gaulle (in retraite) en
den generaal Delaltre de Tassigny en
andere generaals in dezelfde stemming
als de Fransche socialisten en commu
nisten gebracht moet hebben. Want het
Zuiden blijft het Zuiden en zulke phra-
sen kunnen gevaarlijk zijn.
Parijs heeft José Giral met geestdrift
ontvangen en Franco heeft daartegen ge
protesteerd. De Fransche vakvereenigin-
gen hebben een 24 uurs-staking gepro
clameerd als demonstratie tegen de
Spaansche regeering zooiets zou in
Sjahrir heeft Donderdagavond in een
telefonisch onderhoud met Batavia ver
klaard. dat de eerste zittingsdag van het
Indonesische Centrale Nationale Comité
te Djokjakarta geen positieve resultaten
heeft opgeleverd. Hij zeide verder, dat het
comité nog twee dagen in zitting bijeen
zou zijn.
Heden zouden nog een aantal woord
voerders van de verschillende Indonesi
sche politieke partijen en groepeeringen
hun gezichtspunten naar voren brengen.
Men verwacht, dat Sjahrir zijn belang
rijkste redevoering op Zaterdag zal hou
den, waarna men tot stemming zal over
gaan.
Kerr naar Semarang.
De Britsche kruiser Norfolk heeft met
Sir Archibald Clark Kerr aan boord koers
genomen naar Semarang, daar het de be
doeling is, dat Sir Archibald deze stad zal
bezoeken, zoodra hij hiertoe in staat is.
Tot heden heeft zijn gezondheidstoestand
hem belet dit voornemen ten uitvoer te
brengen, hij verblijft nog aan boord.
Evacuatie van Nederlanders uit
Menado.
Alle Nederlanders uit Menado worden
geëvacueerd naar Morotai.
Politieke collaboratie wordt niet
gestraft.
In een officieele verklaring betreffende
de personen, die gedurende de Japansche
bezetting met de Japanneezen gecoïlabo-
reerd hebben, herhaalt de Ned.-Indische
regeering, dat niemand in dit land ver
volgd zal worden louter en alleen van
wege politieke collaboratie met de Ja
panneezen, daar het noodzakelijk is, dat
men het verleden afsluit en men aan den
wederopbouw begint. Het is duidelijk, dat
desalniettemin die personen, die misda
den hebben bedreven, waarvan iedere
stand en elk ras in Indonesië voelt, dat
het Noorden ondenkbaar zijn en Fran
co heeft ook daartegen geprotesteerd.
Minister Bidault's diplomatiek beleid,
dat een breuk met Franco wilde vermij
den in afwachting van een duidelijke
Engelsche en Amerikaansche houding, is
onder al dezen storm bezweken. Hij
heeft er in toegestemd, de grens te slui
ten. In antwoord daarop heeft Franco
zijnerzijds ook de grens gesloten, de ver
loven ingetrokken en Marokkaansche
troepen aangevoerd. Het Britsche Lager
huis is nu ook onrustig geworden en
Noel-Baker moet vragen beantwoorden
betreffende de diplomatieke betrekkingen
met Spanje. Want die heeft Engeland
gehandhaafd, evenals Nederland- Waar
om? Engeland zegt, dat afbreken der be
trekkingen een ongunstige uitwerking
voor de Spaansche bevolking zou hebben
zonder veel effect op het régime. De
Amerikaansche regeering heeft Londen
en Parijs doen weten, dat zij een over
gangsbewind als opvolger van het
Franco-bewind voorstaat, maar er mag
niet uit het buitenland geïntervenieerd
worden om het Spaansche volk een ander
régime op te leggen. Als dit volk, stiekum
luisterend aan zijn radiotoestellen, het
verneemt zal het wel een beetje bitter
heid voelen. Want wie zal het nu be
vrijden van den caudillo? Gij moet dus
niet aan een Fransch-Spaanschen oorlog
gelooven.
Bij dit alles en bij zoovele andere con
flicten en probiemen beseffen wij telkens
weer welk een ramp voor de wereld het
was, toen Roosevelt stierf. B- P-
deze bestraffing verdienen, voor den rech
ter gebracht moeten worden. Daartoe zal
het volk zelf door zijn wettelijke en ver
tegenwoordigende lichamen beslissen over
de vervolging en berechting van deze mis
dadigers.
Ook voor de periode na de Japansche
capitulatie wordt eenzelfde houding aan
genomen.
Volgens Reuter verwacht men in Lon
den, dat Sjahrir de vergadering zal advi-
seeren het Nederlandsche ontwerp als
basis voor de onderhandelingen te aan
vaarden. Zijn naaste medewerkers zouden
voorzien, dat hij zal aftreden indien het
comité de voorstellen zal afwijzen.
DE DISTRIBUTIE.
TEXTIEL
Naar van officieele zijde wordt medege
deeld. zal het aantal uit te reiken textielver
gunningen worden uitgebreid. Het systeem
van speciale vergunningen wordt afgeschaft.
Men kan tevens een verandering in de waar
deering van textielpunten tegemoet 2ien. tr
mag niet worclen vergeten, dat het aigemeene
distributiebeleid ten nauwste samenhangt
met het internationaal beleid.
De Fransche regeering heeft het Ame
rikaansche voorste! voor een drievoudige
verklaring, waarin het Franco-regime aan
de kaak wordt gesteld, in principe aan
vaard. Een dergelijk besluit zou binnen
kort van Engelsche zijde te wachten zijn.
Een Fransche nota, die voorstelt dat de
Spaansche kwestie voor den Veiligheids
raad wordt gebracht, is gisteren in Lon
den ontvangen. De Fransche regeering is
Samengaan van Socialisten
en Communisten
In de Sovjet-zone
van Duitschland
De leiders van dc socialistische en com
munistische partijen in de Russische be
zettingszone van Duitschland hebben,
naar de Britsche nieuwsdienst meldt, be
sloten over te gaan tot het oprichten van
een gemeenschappelijke partij, die bekend
zal staan als de .Duitsche Socialistische
Eenheidspartij". De voornaafriste punten
van het program zijn: bestraffing der oor
logsmisdadigers, democratiseering der
economie, publiek beheer van openbare
diensten, mineralen, mijnen en financieele
ondernemingen, belastinghervorming,
recht van vereeniging en staking, vrijheid
van spreken, godsdienst en gelijkheid van
alle burgers voor de wet, agrarische her
vormingen en tenslotte herstel van de
Duitsche eenheid als een parlementaire
democratische republiek met een centrale
regeering.
Nieuws uit het buitenland
De Britsche troepen zullen Zaterdag a.s.
Per zié verlaten, zulks in overeenstemming
met het Biitsch-Russisch-Perzlsch verdrag
van 1942.
I
Het woord is aan......
IU 11 m a n
Jeugd is geen leeftijd; het
is een geestestoestand.
De Schrijver niet geslaagd
Spaak
krijgt nu een opdracht
De heer De Schryver, voorzitter van de
Belgische Chr. Volks Partij, heeft aan tl*
pers medegedeeld, dat de besprekingen,
ten gevolge van de oppositie van de so
cialistische groep tegen een volksreferec-
dura inzake dc koningskwestie, niet tot
bevredigende resultaten hebben kunnen
leiden. Ook zou de Belg. Soc. Partij een
coalitie met de Volkspartij hebBcn ver
worpen, omdat haar programma het deel
nemen van de Communistische Partij niet
zou toestaan. Dientengevolge heeft de heer
De Schryver Donderdagmiddag over het
resultaat van zijn stappen verslag uitge
bracht bij den Prins-Regent, die hem van
zijn opdracht heeft ontheven. Aan den
heer Spaak is een nieuwe informatie
opdracht gegeven.
van oordeel, dat de Spaansche kwestie
een bedreiging voor den wereldvrede en
de veiligheid inhoudt.
Welingelichte kringen te Washington
hebben het standpunt der Amerikaansche
regeering in de Spaansche aangelegenheid
gepreciseerd, speciaal wat betreft de
„tusschentijdsche regeering", waarover in
de Amerikaansche nota aan de Fransche
regeering wordt gesproken. Uit de toe
lichting blijkt, dat niet de samenstelling
der Spaansche overgangsregeering. doch
wel haar democratische karakter nauw
keurig van te voren dient te worden vast
gesteld. Het houden van vrije verkiezin
gen, onder toezicht van een £ngelsch-
Fransch-Amerikaansche commissie vari
waarnemers, is de primaire voorwaarde
die gesteld zal worden aan alle eventueele
leder van het overgangskabinet.
Breuk onvermijdelijk?
Voorts was men in bedoelde kringen er
van overtuigd, dal een breuk tussehen
Spanje en Frankrijk niet te vermijden
zal zijn. De Spaansche autoriteiten lijken
ten zeerste geschokt te zijn door de Ame
rikaansche nota. De Spaansche pers lijkt
zoowel het sluiten der Fransch-Spaansche
grens als de Amerikaansche nota te heb
ben verzwegen.
De Fransche ambassadeur te Madrid.
Hardion. heeft de officieele nota over de
grenssluiting aan de Spaansche regeering
overhandigd. De Spaansche autoriteiten
hebben nog geen verdere maatregelen
genomen.
In den nacht van 28 Februari op 1 Maart
om 12 uur is de grens aan Fransche zijde
formeel gesloten. Reuter's correspondent
te Madrid seinde, dat in de Spaansche
hoofdstad rekening wordt gehouden met
een zekere soepelheid der Franschen ten
aanzien van het grensverkeer. Men neemt
aan. dat de Spaansche autoriteiten niet
zullen overgaan tot het verbreken van de-
diplomatieke betrekkingen en dat zij zich
zullen bepalen tot dezelfde maatregelen
als de Fransche regeering heeft genomen.
Uitbreiding der regccring-Giral?
In Spaansche-republikeinschc kringen
te Parijs onderzoekt men dc mogelijkheid
dc regeering-Giral een breeder basis te
geven door het opnemen van meer ge
matigde elementen. Zoo noodig wil men
overgaan tot ontbinding van het kabinet.
De leden van de republikeinsche regeering
zijn bereid het stroeve constitutioneele
standpunt te verlaten en over te gaan tot
realistische politiek, die door de omstan
digheden wordt vereischt.
Giral zal hedenavond officieel door Bi-
dault worden ontvangen.
Demonstraties aan weerszijden
Volgens berichten uit Spanje zou Franco
Zondag a.s. te Madrid een monster-demon
stratie van „Falangistische solidariteit"
organiseeren.
Op 10 Maart zal Londen een massa-de
monstratie beieven, die geleid zal worden
door de Spaansche commissie van de
Labourpartij en „de commissie voor een
democratisch Spanje", waarbij de betoo-
gers de verbreking der betrekkingen met
Franco zullen eischen.
„Dorp der Tantaluskwelling."
Het Fransch-Spaansche grensdorp Le
Perthus, dicht bij dc Middellandsche Zee
gelegen, kan thans met recht ..dorp der
Tantaluskwelling" worden genoemd. De
grens loopt n.l. midden door de hoofdstraat
en de winkels aan den Spaansehen kant
liggen vol met goede schoenen, sinaasap
pelen en chocolade, artikelen, die men aan
den Franschen kant niet kan krijgen. De
Franschen mogen nu de straat niet meer
over steken om deze artikelen te koopen.
Als troost beschikken de Franschen over
het grootste deel van de straat en moeten
de Spanjaarden zich tevreden stellen met
een halve meter van het plaveisel, waar
van het grootste deel door Spaansche bur
gerwacht wordt ingenomen.
D© B.P.M. schonk ruim vier millioen gulden tutu den Xederlandschen
Staat. De directeuren der B.P.M. hebben de schenking: overgedragen
aan Minister Prof. I>r. G. v. d. Leeuw. Zij wordt bestenul voor den bouw
van drie laboratoria te 1 zelden en Delft, zoomede voor de instelling van
©en groot aantal studiebeurzen voor liet Hooger Onderwijs. Ir. J. B.
Aug. Kessler overhandigt de schenking aan den Minister. Van links
naar rechts: Mr. H. .1. Rein ink, Secr.-Gen. van het Ministerie van
Onderwijs - Prof. Dr. \V. J. 1). van Dljek, alg. Adviseur der B.P.M. -
Ir. J. B. Aug. Kessler, een der Directeuren der BP.M. - Z. E.xe. Minister
Prof. G. v. d. leeuw en Mr. B. Th. W. van Hasselt, eveneens direc
teur der B.P.M. (p
Amerikaansch voorstel door Frankrijk in principe aanvaard
