Hollandgroet Holland Epos van Nederlands verzet De Nederlandsche Zeesleepvaart De guerilla in den Jappentijd met het eerste Amerika-Nederland vliegtuig Ter gelegenheid van de opening der ver binding door de lucht tusschen Amerika en Nederland heeft de Ameriltaansche stad Holland in Michigan speciale blijken gegeven van sympathie met het land, waaruit velen der voorvaderen van haar bewoners afkomstig zijn. Als onderdeel van deze hulde-uitingen heeft het plaatse lijke dagblad „The Holland Evening Sen tinel" zijn editie van 16 Februari onder het opschrift in oranje letters over de volle breedte van de voorpagina „Holland Greets Holland By Air" geheel aan Ne derland gewijd. Tweehonderd nummers van het blad werden tijdig afgedrukt om met het eerste vliegtuig uit New York naar Amsterdam te worden meegezonden. Tevens werd meegegeven een officieele groet in de Nederlandsche taal van de burgers van Holland aan den burgemees ter van Amsterdam en het Nederlandsche volk, alsmede het verslag van een plech tigheid in Hope College Memorial Chapel ter herdenking van de komst der Hollan ders naar dit gebied, 99 jaar geleden. Behalve de groeten van burgemeester Elmer Schepers en van den gemeenteraad der stad Holland bevat het blad „goodwill messages" van onderscheidene organisa ties en instellingen aan de verwante in stellingen in Nederland, zooals de Kamer van Koophandel, de scholen, de padvin ders, het Amerikaansche legioen, de za kenlieden, de Rotary Club, de litteraire kringen, het museum, enz. De fotopagina toont aan, dat men in het Amerikaansche Holland de herinnering aan het land van afkomst door middel van bloembollen- velden, klompendansen, Volendammer- klcOderdracht en een Nederlandsch boe rendorp in miniatuur zooveel mogelijk levendig probeert te houden. De vele Hol- landsche namen in de berichten en adver tenties en het aanprijzen van Nederland sche gewoonten en vooral ook van gerech ten bewijst overigens wel, dat de bewo ners van deze Amerikaansche stad trotsch De Spoorwegen op luchtbanden Zoolang als het personenvervoer per «poor nog niet normaal kan geregeld wor den. is als tijdelijke maatregel de inscha keling van autobussen noodzakelijk. Doch alleen op trajecten, parallel loopend met <le spoorlijnen en tusschen de eindpunten van deze lijnen, zonder de tusschenliggen- de plaatsen aan te doen. Hieruit blijkt duidelijk de bedoeling, het particuliere personenvervoer geen concurrentie aan te doen. De Spoorwegen hebben nu in totaal besteld: 250 tractors, bestemd voor 240 opleggers( dus 10 tractors in reserve voor revisiedoeleinden), verder 500 autobussen voor -17 personen en 425 autobussen voor 38 personen. In totaal komen er dus 240 tractorbussen en 925 gewone autobussen. Het is de bedoeling, de tractors en de autobussen geheel door de Nederlandsche industrie te laten bouwen, uitgezonderd de motoren. In normale tijden was dit makkelijker, want de chassis- en carros- «eriebouw stond in Nederland op een hoo- gor peil dan in welk land van Europa ook, misschien zelfs hooger dan in Ame rika. Van de autobussen met tractor is dezer dagen het. eerste exemplaar gereed geko men. Eind April zijn er 40 klaar en met begin October hoopt men met de volledige serie van 240 stuks te rijden. Het gevaarte heeft een lengte van 14 meter. "De bus. die 80 personen kan vervoeren en 4(5 ruime zitplaatsen heeft, is van binnen 10l/> meter lang, 2.40 meter breed en 2.10 meter hoog. Het is dan ook de bus met de groot ste capaciteit in Nederland. Het frame van de bus is van «taal en electrlsch gelascht, terwijl de buitenkant van staalplaat is. De ruiten bestaan uit veiligheidsglas. Als nooduitgangen zijn er een deur in den achterwand en twee lui- (ken in het dak. Alles is dus sterk en veilig lui ook aan het comfort is groote aandacht geschonken. Alle ramen zijn in rubber gezet, zoodat zij rammelvrij zijn. Dc zij deuren bevinden zich in het midden van de bus. De tractor heeft een 6-cylinder Diesel motor van 100 P.K. Later kan het geheel .worden omgebouwd tot een 10-tons trailer voor vrachtgocderenvervoer, zoodat in den aankoop geen enkel risico zit. De noodruit was te duur Oolc de uitvinders kregen te veel Een verffabriek in het centrum des lands had de fabricage, van noodruiten ter hand genomen. Deze noodruit was een bedenksel van de gebr. H., die aanspraak maakten op een zekere vergoeding. De prijs werd door de fabriek gesteld op 4.50 per 6tuk, terwijl bij aflevering in kwanta (bijv. aan gemeenten) 3.75 werd berekend. De industrieele prijscontrole stelde een onderzoek in en kwam tot de conclusie, dat een prijs van hoogstens 2.89 toelaat baar was, zoodat op de afgeleverde rui ten 58.000 overwinst was gemaakt. Ook de vergoeding aan de uitvinders was te boog en zou, gezien den omzet, niet min der dan 100.000 per jaar beteekenen. Het ging hier om een product, dat in de tegen woordige omstandigheden van groot be lang is voor voorloopige herstelwerkzaam heden. Een groote rijksinstelling had bijv. een order loopen van niet minder dun 100.000 stuks. De vermindering van den prijs is dan niet onbelangrijk. Tegen alle betrokkenen werd proces verbaal opgemaakt. gaan op hun Hollandsche afkomst en de banden met hei, naamverwante land zoo veel mogelijk willen aanhalen. De ope ning van de verbinding door de lucht is als een welkome aanleiding daartoe spon taan aangegrepen. De erkentelijkheidsmedaille De door de Rijks Munt te vervaardigen erkentelijkheidsmedaille geeft aan de eene zijde een afbeelding van Androcles, die een doorn uit den poot van een leeuw haalt, omgeven met het randschrift „Sibi benefacit qui benefacit amico" (Wie eei\ vriend een goeden dienst bewijst, doet dat ook zichzelf). Aan de an dere zijde staat de gekroonde Neder landsche leeuw met het. randschrift „Po- pulus Batavus Grato Animo" (In erken telijkheid, het Nederlandsche volk). Tentoonstelling „Weerbare Democratie'geopend In de Nieuwe Kerk te Amsterdam is gisteren een zeer bijzondere tentoonstel ling geopend: „Weerbare democratie", het verhaal van Nederlands verzet, in ruime ren zin de geschiedenis van het Neder landsche volk in den bezettingstijd, waar" uit de vaardige handen van tien kunst schilders een epos componeerden, bont en fel gekleurd, een epos van list en dapper heid, saamhoorigheid en zelfstandigheid, van de verbeten vastberadenheid van ons volk in den strijd tegen den Duitschen overweldiger. Hier is geen dorre verzameling van dood materiaal geëxposeerd, voorwerpen en paperassen die een rol hebben gespeeld in de geschiedenis van het verzet, persen, handgranaten en zendapparaten. Hier is de geschiedenis zélf geschreven, uit de visioenen en droom en der kunstenaars. In korten tijd hebben zij hun taak vol tooid, ieder op zijn wijze, soms kinderlijk verhalend, soms in sarcastische, allegori sche voorstellingen, maar ook in machtige, aangrijpende composities. Bij het betreden van de Nieuwe Kerk ziet de bezoeker aan zijn rechterhand, hoe op 10 Mei 1940 de Duitöcher, als een dief in den nacht, ons volk overviel; dan volgt hij de schilderin gen langs den wand, links. Rechts zijn tel kens de uitgebeelde gebeurtenissen scherp en boeiend gedocumenteerd met affiches, fragmenten en foto's. Zoo volgt men de galerij van paneelen de gansche kerk rond, de vier perioden uit de jaren '40 '45 langs: de periode van isoleering en misleiding, van 15 Mei 1940 tot Februari 1941; de gelijkschakeling, tot Maart 1943, dan de inschakeling, die na Dollen Dins dag overgaat in de laatste periode, de nachtmerrie der vernietiging. Dit is in groote lijnen het scenario van de tentoon stelling, die eindigt, waar met de bevrij ding de opbouw van ons land begint. Voorbereiding, uitvoering en be stemming. Het werk is uitgegaan van de G.A.C., de Groote Advies-Commissie der Illega liteit, die uit haar midden en haar on middellijke oud-illegale omgeving een groep personen heeft aangewezen voor1 de voorbereiding en uitvoering van de tentoonstelling. Deze groep heeft, met medewerking van tal van oud-illegale or ganisaties en van het Rijksbureau voor Oorlogsdocumentatie, eerst de feitelijke gegevens verzameld, die in de uitbeelding verwerkt moesten worden. Vervolgens heeft zij deze gegevens in historisch ver band gegroepeerd en de hoogtepunten van het verzet naar voren gebracht. Met dit historische relaas als grondslag werd het scenario gecomponeerd. De algeheele leiding van het werk be rust bij Jhr. Sandberg, de technische lei ding bij den architect Rietveld. De tien medewerkende kunstenaars zijn Jan Bom, Charles Eyck, Lex Horn, Theo Kurpers- hoek. Lex Metz, Gerrit van 't Net, Hans van Norden, Charles Roelofs, Kees Tim mer en Daan Wildschut. Over de onkosten zijn er afspraken gemaakt met de regee ring; de baten van de tentoonstelling ko men ten goede aan het werk van de Stich ting 19401945. Voorbereiding en uitvoe ring hebben vijf maanden van geconcen- treerden arbeid gevergd. De tentoonstel ling zal een maand in Amsterdam blijven, daarna zal zij in verscheidene andere plaatsen van ons land worden opgezet. Het is niet waarschijnlijk, dat zij in Haarlem komt; daarvoor is Amsterdam te dicht bij. Ook naar het buitenland zal „Weer bare Democratie" een reis maken; in Amerika vooral is de belangstelling groot. De tekst zal dan echter geheel vertaald en het gansche werk belangrijk omge bouwd moeten worden. „Weerbare Democratie" is te bezichtigen dagelijks van 1017 en van 1922 uur; des Zondags van 1317 uur. Afscheid Th. M. 3. Donkersloot Een aantal ouders van leerlingen en an dere genoodigden hebben Vrijdagavond afscheid genomen van den heer Th. M. J. Donkersloot, hoofd van de Floraschool te Haarlem. Men ziet deze geziene onderwijsfiguur slechts noode vertrekken, dat was de con clusie van al degenen, die het scheidende hoofd toespraken. Ds. G. J. Waardenburg schreef den goeden naam, dien de Flora- school heeft;, voor een belangrijk deel toe aan de waardevolle leiding, waaronder zij stond. De geest van orde en werklust on der de leerlingen en de resultaten dei- studie zijn er het beste bewijs van. De dank van het gemeentebestuur werd vertolkt door den wethouder van Onder wijs, den heer D. J. A. Geluk, die zeide te betreuren, dat de wet den heer Donker sloot tot heengaan noopte. De heer H. v. d. Weyer, inspecteur L.O., herinnerde aan de jaren van prettige samenwerking op onderwijsgebied. De heer Jansen dankte den „chef" namens het onderwijzend per soneel. Voorts voerden nog eenige col lega's en vrienden het woord. Een van hen deelde mede, dat de heer Donkersloot, verre van op zijn lauweren te gaan rus ten, zich ging wijden aan de opleiding van maatschappelijke werkers. De heer Donkersloot dankte voor de vele woorden en de stoffelijke blijken van erkentelijkheid. De avond werd opgeluisterd door het optreden van de oud-leerlinge Georgette Hagedoorn. Concurrentie s voor de Amsterdamsche haven Te veel schepen naai Rotterdam? In een zitting van den Amsterdamschen gemeenteraad kreeg de heer Le Cavalier de gelegenheid tot het houden van een interpellatie in verband met de opheffing van de U.M.A. (United Maritime Authori ty). Interpellant ziet Amsterdam bedreigd, omdat na genoemden datum de geregelde lijndiensten alle verschepingen naar ons land zullen verzorgen. Tot nu toe werden de Teegeeringsladingen door de U.M.A. gere geld en werden de verschepingen over de havens van Rotterdam en Amsterdam ver deeld. Nu de zetels van de reederijen, die varen op de gebieden, van waaruit de te importeeren goederen moeten worden ge laden, alle in Rotterdam gevestigd zijn, zal Amsterdam „op zijn zaak moeten let ten." De heer Le Cavalier vroeg daarom of B. en W, bereid waren „bij de overheids instanties, die met aankoop en versche ping van regeeringsgoederen zijn belast, aan te dringen op het treffen van maat regelen, dat ook thans nu de regeering als eenige ontvanger der door haar ge kochte goederen optreedt op Amster dam bevracht blijft, ook in de gevallen, dat de lijndienst niet gewend was Amster dam direct aan te loopen". Het gebied dat Amsterdam bestrijkt, is zeker zoo groot als dat van Rotterdam, aldus de interpellant. Amsterdam moet probeeren, dat 50 van de bevrachting in Amsterdam gelost wordt. Spreker sug gereerde de instelling van een commissie van havengebruikers tot het plegen van overleg met de betrokken instanties. Minder instemming vond de idee van den heer Le Cavalier, om, in navolging van Rotterdam, in New-York, Londen en mogelijk meer havenplaatsen, een ver tegenwoordiger aan te stellen. De burgemeester dacht dat de geboden zuinigheid met onze deviezen de regeering wel zou beletten aan dergelijke vertegen woordigingen haar goedkeuring te hechten. Blijkt uit overleg met haar, dat de regee- ring deze wel zal verleenen, dan aldus meent de burgemeester zal ook Am sterdam daartoe moeten overgaan. Er is inderdaad reden zoo zei de bur gemeester tot bezorgdheid, nu de Ship ping-pool wordt ontbonden en de hoofd stad de directe lijnen op Amerika en an dere exportlanden mist. Op het departe ment heeft men hem evenwel beloofd, dat schepen van deze lijndiensten naar Am sterdam zouden komen. Niet alleen zou het de reederijen, die haar etablissementen in Rotterdam heb ben, dikwijls moeilijk zijn haar schepen anders te dirigeeren, maar ook de New- Yorksche reederijen zijn niet gewend naar Amsterdam te verschepen en doen dat ook niet graag. Hier is doeltreffende propaganda voor de Amsterdamsche haven noodzaak en persoonlijk contact acht de burgemeester in dit geval het meest gewenscht, omdat met papieren propaganda opworstelen tegen den enormen stroom, die daarvan reeds over Amerika gaat, een wanhopige taak is. Ontwikkeling gedurende ruim een eeuw Te 's-Gravenhage werd door den heer C. J. M. van der Hidde, secretaris der directie van L. Smit en Co. Internationale Zeesleepdienst (onder auspiciën van de vereeniging „Nederlandsch Fabrikaat") een voordracht gehouden over de Neder landsche zeesleepvaart. Hoe de strijd in Ned. Indië bleef voortduren Met 20 man in het Oerwoud Thans kunnen bijzonderheden worden gemeld over de activiteit der Geallieerde guerilla-benden, die de Japanners tijdens hun overheersching van Ned.-Indië zijn blijven bestrijden. Dit gebied lag nooit voldoende in het operatieterrein om van buiten af een organisatie en instandhou ding van guerillatroepen te rechtvaardi gen. Niettemin heeft er een levendige guerilla-actlviteit geheerscht in den Ar chipel. Vooral Timor, half-Portugeesch, half- Nederlandsch, was een brandpunt van deze strijdmethode. Ofschoon het eiland kort voor het uitbreken van den oorlog in den Pacific door Nederlandsche en Australische troepen versterkt was, waren de strijdkrachten niet sterk genoeg om een bezetting door de Japanners te ver hinderen. Toch heeft zich hier een aan zienlijken tijd een guerilla-strijdmacht weten te handhaven, die ondanks de hon derdvoudige meerderheid van den vijand en ondanks zware verliezen, honger, ziek te en verraad, te kort aan munitie en me dicamenten, de Japansche verbindingen ernstig in gevaar bracht. Voedsel en voor raden veroverden zij op den vijand door zoo nu en dan dorpen te overvallen. De Japanners deden alles om deze benden te liquideeren. Zij boden den commandant zelfs vrije aftocht en bescherming aan. Maar van tijd tot tijd arriveerden zendin gen door de lucht voor de guerillastrijders en de paar honderd Nederlanders, Austra liërs en Indonesiërs hielden vol, totdat zij na meer dan een jaar door een Nederland sehen torpedobootjager werden afgehaald als een uitgeput, maar ongeslagen troepje. Zij hadden 10.000 Japanners meer dan een jaar vastgehouden en ervoor gezorgd dat Timor nooit als een vijandelijke basis tegen Australië kon worden gebruikt. Een andere heldhaftige guerilla-bende vocht in de bergen ten Zuiden van Mano- kwari op Nieuw-Guinea. Zij stond onder bevel van den Nederlandschen kapitein Geerom. Meer dan twee jaar wisten deze menschen stand te houden. Toen de Ame rikanen tenslotte in de buurt in Sansapor landden, waren zij nog altijd in actie, al waren zij gedund tot op twintig man, Nederlanders en Indonesiëre, die vrijwel naakt rondzworven. Kapitein Geerom wist toen een boodschap naar de Amerikanen te krijgen, waarin hij wapens en munitie vroeg Op Java was aanvankelijk wel guerilla- actlviteit, maar dit eiland was te dicht bevolkt en een te gemakkelijk gebied voor spionnen dan dat men daar iets van betee- kenis kon uitrichten. De Japanners hebben dan ook alle guerillabenden op Java on schadelijk weten te maken. Eerst tegen het einde van den oorlog zonden de Ge allieerden, ter voorbereiding van de voor genomen invasie, die op 12 September zou plaats hebben, kleine landingsgroepen. Deze wisten het uit te houden tot de Ja pansche capitulatie. Op Sumatra werd een dergelijke actie ondernomen. (Un. Press). werd door de eerste In 1842, aldus spreker Foppe Smit te Alblasserdam sleepboot in de vaart gebracht. Deze sleepte booten van Hellevoetsluis naar Rot terdam. Dit beteekende voor de zeilsche pen een groote vooruitgang. Langzamerhand ontstond een heele vloot van sleepbootjes, die toentertijd nog zeer weinig accomcdatie hadden. In 1880 is de eigenlijke zeesleepvaart begonnen. Men zou zich af kunnen vragen, waarom Ne derland het eerste land op dit gebied was. Doordat, wij een eeuwenlangen strijd tegen het water hebben gevoerd, is in ons land een baggermolen-industrie ontstaan. In het buitenland was echter ook vraag naar deze baggermolens. Zoo rees de vraag „hoe moeten we deze molens vervoeren?" In 1880 werd het eerste „baggerreisje" naar Huil gemaakt en dit was het begin van de zeesleepvaart. Er zat in de zeesleepvaart zooveel per spectief, dat er in 1892 twee werkelijke zeesleepbooten van_750 P.K. in de vaart werden gebracht. Later werden nog groo- tere schepen gebouwd, doch men ging nooit verder dan 1500 P.K., totdat een concurreerende firma uit Hamburg een grootere en sterkere sleepboot bouwde. Dit konden wij niet tolereeren, aldus spre ker, en dus bouwden wij de „Zwarte Zee" een boot van 4200 P.K. Dit was de mooiste, grootste en snelste zeesleepboot, die be stond. In Mei 1940 zijn 10 booten naar Enge land uitgeweken, waar men slechts over zes zeesleepbooten beschikte. De Neder landsche aanwinst werd met open armen ontvangen, doch het bezwaar was, dat men de booten ging namaken. Op het oogenblik hebben Engeland en Amerika 156 zee- eleepbooten in de vaart. Dit beteekent een enorme concurrentie, doch onzen goeden naam hébben wij behouden. Het is zelfs zoo, dat de verzekeringsmaatschappijen een half procent laten vallen, als zij hoo- ren, dat gesleept wordt door Nederlan ders. De heer Van der Hidde eindigde zijn voordracht met een woord van hulde aan de zeemansvrouwen, die zich naast hun mannen, voor en in den oorlog, dapper geweerd hebben. BINNENLAND 3a. Nederlanders zijn uit Polen in Zweden aangekomen. Zij zuilen zoo spoedig mogelijk naar ons land vertrek ken. Voorzoover bekend, zijn er geen Haarlem mers onder. Honderddrie in Sche- veningen gefusilleerde illegale strijders zijn den eersten Maart te Utrecht onder groote belangstel ling bijgezet op de der de Algemeene Begraaf plaats aldaar. Het BeziMdenhout- bombardement op Den Haag zal den derden Maast in de residenttie plechtig herdacht wor den. Met o.m. een con cert, waarbij het woord gevoerd zal worden door Minister W. Drees en burgemeester De Monchy. In het Brusselsche paleis voor Schoone Kunsten is Vrijdagavond de Nederlandsche ten toonstelling van „oude meesters" onder groote belangstelling van Ne derlandsche en Belgische autoriteiten officieel ge. opend met eenige kern achtige toespraken van de twee ministers van Kunsten en Weten schappen. Mr. P. J. M. Aal- berse, heeft, omdat hij den gestelden leeftijd bereikt heeft, ontslag gevraagd als lid van den Raad van State. In de zaak van de boterzwendel te Rotter dam is het aantal ar restaties zoo meldt het Vrije Volk gestegen tot 30. Als verdediger van den oud secretaris-gene raal van het departe ment van justitie, rar, J. J. Schrieke, die op 19 Maart voor het bijzon der gerechtshof te 's Gra venhage zal terecht staan, zal optreden mr. C. B. Reinhold te 's Gra- venhage. De Repatrieerings- schepen. De „Japara" is op 28 Februari uit Ba tavia vertrokken met 779 evacués; de „Tjisada- ne" op 1 Maart met 250 passagiers en zal in Be- lawan nog meer repa- trieerenden opnemen. De „Sibajak" zou he denmorgen uit South ampton naar Nederland vertrekken met «le eerste groep passagiers van de „Alcantara" en komt Zondag in Amster dam aan. BUITENLAND In een afscheids toespraak tot de schei dende Nederlandsche militairen te Glasgow heeft de commandant der Nederlandsche troe pen in Schotland zijn voldoening over de be haalde resultaten tij dens de opleiding in Engeland uitgesproken. Na de lunch hebben de Nederlanders gedefi leerd voor de Lord Pro- vost van Glasgow en andere autoriteiten. I)c leiders van de voornaamste Fransche part (jen hebhen over eenstemming bereikt over een compromis plan voor de nieuwe Fransclie Grondwet. Ook is overeenstem ming verkregen over de vorming van drie ver tegenwoordigende ka mérs. waarvan er slechts een politieke macht zal hebben. Ten bate van het hongerende Europa zal Zweden zijn broodrant soen verlagen. Een graantoewijzing van de geallieerden is om deze reden geweigerd. Haarlem en Omgeving. Balmasqué. De voetbalvereen. Schoten houdt morgenavond een balmasqué in het ge bouw van den H. K. B. te Haarlem. Ds. S. J. Dokter to Amsterclam-Noord is be roepen als geestelijk ver zorger vanwege de ver eeniging tot Chr. ver zorging van geestes en zenuwzieken, bij de Ge reformeerde Kerk te Bennebroek. Mr. F. Vorstman, leeraar aan het Haar- lemsche Trinltelts ly ceum, voorzitter van de ver. „Geloof en Weten schap" en bestuurslid van tal van andere in stellingen vierde giste ren onder groote belang stelling zijn 70-sten ver- Jaardag. VondeTs „Lucifer" is in Bern door studenten opgevoerd. Karl Gott- helf Kachler heeft het drama bewerkt en de in studeering er van geleid.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

IJmuider Courant | 1946 | | pagina 2