IJmuider Courant
Iran naar den Veiligheidsraad
Churchill
en de Russen
Churchill rekent niet op een oorlog
<80e Jnafgttiu; No. 18381
Bureaux: Kennemerlaan 154,
IJmuiden - Telefoon 5437
Te Haarlem: Gr. Houtstr. 9-3
Telefoon 10724.
Kennemer Editie van Haarlems Dagblad
Directeur-Hoofdredacteur: liobert Peereboom
Zaterdag 16 Maart 1046
Uitgave van de Stichting
Voorlichting te Haarlem.
Abonnementen: p. week 31 ct.
per kwartaal f 4.
VI/INSTON Churchill heeft gisteren op-
nieuw een rede gehouden in Amerika.
•Ditmaal geschiedde het te New-York en
hij drukte zich in veel gematigder termen
uit dan in het zoo geruchtmakende betoog
ite Fulton (Missouri), waarbij hij ingeleid
■was door den president der Vereenigde
Staten zelf. Het lokte een golf van oppo
sitie uit, vooral in Engeland, maar ook in
de Vereenigde Staten, omdat men er een
poging in zag om het U.N.O.-beleid, dat
internationale samenwerking beoogt, door
een Britsch-Amerikaansche machtspolitiek
te vervangen.
Het is de vraag of het deze oppositie is,
die Churchill nu tot een milder toon heeft
gebracht. Hij is, zooals zijn verleden wel
heeft aangetoond, niet gauw geneigd om
voor oppositie te wijken. Men kan er ook
iets anders uit afleiden, namelijk dat de
toestand een gunstiger aspect biedt. Dat
iblijki nog niet uit het nieuws, maar daar
om kan het wel zoo zijn. Het is te hopen
dat dit inderdaad de verklaring is, want
in de laatste weken kreeg men den indruk
van snel toenemende spanning, met name
inzake de Perzische kwestie. Het zal moe
ten blijken of die spanning inderdaad ver
dwijnt. De Daily Herald, het orgaan van
de regeerende Britsche Labour Party, deed
1.1. Dinsdag nog een hevigen aanval op
Churchill, waarin het sprak vap „zijn
posthume poging, om het leiderschap der
wereld te bemachtigen" en dit woord
posthume verklaarde door te zeggen, dat
hij als politiek voorganger dood en be
graven is en dal hij alleen als historicus
jiog prachtig werk kan doen, als hij zich
daartoe wil zetten. Het blad sprak er
evenwel tegelijkertijd zijn teleurstelling
over uit, dat Moskou wel nota had geno
men van de uitbarsting van den „politiek
dooden" Churchill, maar zich onverschil
lig toonde jegens de bereidheid tot vriend
schappelijke internationale samenwerking,
door de leiders van de Britsche Labour-
regeering getoond, o.a. door Ernest Bevin
.in zijn aanbod, om het verdrag met Rus
land van 20 jaar tot 50 jaar te verlengen.
Het zeide: „Rusland past politieke metho
den toe, die niet die van de Westersche
democratieën zijn. Haar methoden wenscht
het niet te aanvaarden. Maar de beide
stelsels, samenwerkend als leiders van de
U.N.O., kunnen de wereld redden. Het is
de plicht der Russische staatslieden, even
als het onze plicht is, te werken voor een
betere verstandhouding tusschen onze
beide groote naties, bij gebreke waarvan
de beloften van San Francisco onvervuld
zouden blijven."
Op dezelfde pagina deed de Daily Herald
een scherpen aanval op de Russische be-
winds-methoden in een stuk onder den
titel „De Heropening van Buchenwald".
waarin mede op grond van berichten in de
Manchester Guardian en de News Chro
nicle werd medegedeeld dat de concen
tratiekampen Buchenwald en Sachsenhau-
son, die in de Russische zóne liggen, weer
in gebruik zijn genomen. De gevangenen
zijn geen Nazi's, maar socialisten, die het
wagen, zich te verzetten tegen de Russi
sche plannen tot fusie van socialisten en
communisten. Het Labour-blad betoogde
dat deze fusie met geweld, geknoei en
andere middelen wordt afgedwongen, dat
de Russische geheime politie de mensehen
'a nachts uit hun huizen haalt, dat som
mige socialisten hebben toegegeven er
anderen naar de Britsche zóne pogen te
ontvluchten en dat de socialistische leider
Otto Grotewohl op een congres te Berlijn
heeft erkend dat hij aanvankelijk tegen
stander van de fusie was, maar „onder
den druk der omstandigheden" had toe
gegeven. „In Engeland", schreef de Daily
Herald, „wordt een socialisme voorge
staan dat zijn plannen met vrijheid ver-
eenigt. De Russen staan iets geheel anden;
voor, namelijk de vereeniging van hun
plannen met het werk van een geheime
politie,"
Dit publiceerde he't orgaan der Britsche
regeering op dezelfde pagina waarop hel
Churchill hevig aanviel, daarbij dan ver
klarend dal de twee verschillende stelae's
in internationale samenwerking de wereld
kunnen redden. Maar sympathie met de
Duitsche socialisten sprak weer uit de
andere beschouwing.
Nu heeft Churchill dan opnieuw gespro
ken. Ook te Fulton, ondanks zijn uitbar
sting, uitte hij al bewondering voor Ir"
Russische volk en duidde hij Stalin aa"
als „mijn vriend in oorlogstijd". Hij her
haalde dit en zeide niet te gelooven, „da-
de machthebbers in de Sovjet-Unie tha-
oorlog wenschen." De vooruitgang en de
vrijheid van alle volken der wereld za!
niet verwerkelijkt worden zonder voort
durende, getrouwe en onvervaarde 1oe
passing der rechtsbeginselen van een
wereldorganisatie. De Éngelsch sprekend"
wereld is bereid op eerlijke wijze en met
gelijke rechten samen te werken met het
Russische volk. Als de Sovjet-regeerin"
van de betoonde sympathie voor dit vo'k
geen vruchten wil plukken valt op haar de
verantwoording.
Churchill zei dat hij nooit om een mili
tair verbond-of verdrag met de Vereen-'g
de Staten had gevraagd, maar wel om vrij
willig broederlijk samengaan. Niemand
kan ontkennen dat dit de voornaamste
hoop is, die de wereld koestert: Er is
voor Rusland een probaat middel om a'
te rekenen met redevoeringen, die het niet
Zijn rede te New-York
Na een stormachtige ontvangst te
hebben bereid aan Churchill, waarbij
de vroegere Britsche regeringsleider
zoowel werd toegejuicht als uitge
jouwd, heeft New-York gisteren in
spanning geluisterd naar wat Chur
chill aan het officieele diner dat te
zijner eere gegeven werd, doch waar
zoowel de Russische ambassadeur als
de Amerikaansche onderstaatssecreta
ris van Buitenlandsche Zaken ontbra
ken, zeggen zou over de verhouding der
Éngelsch sprekende landen onderling
en hunne betrekkingen met de Sovjet
unie.
Churchill begon met te zeggen dat hij
een oorlog noch onvermijdelijk, noch
aanstaande achtte. Hij geloofde niet
dat de machthebbers in de Sovjet-Unie
thans oorlog wenschen.
„De vooruitgang en de vrijheid van
alle volken der wereld" zoo vervolgde
Churchill, „zal niet verwezenlijkt wor
den zonder de voortdurende, getrouwe
en onvervaarde toepassing der rechts
beginselen van een wereldorganisatie
steunend op de Britsche en Amerikaan
sche maatschappelijke stelsels."
Uitvoerig beschreef Churchill de
Iraansche kwestie en hij merkte daarbij
op dat er voor Rusland een probaat
middel is om af te rekenen met rede
voeringen die dit land niet bevallen:
n.l. de Veiligheidsraad. Het niet ont
ruimen van Iran. integendeel het zen
den van nieuwe troepen, terwijl de
Ver. Staten en Engeland het lana over
eenkomstig het verdrag hadden ver
laten, is. een geval, dat speciaal tot de
taak van den Veiligheidsraad behoort.
„Laat de kwestie daar volledig in het
reine komen en laten zelfs de grootste
en meestbelanghebbende mogendheden
eerbied betoonen voor de daar vallende
beslissingen", aldus Churchill die ver
der uitvoerig uiteenzette dat Rusland
niet slecht beloond is voor zijn oorlogs
daden. Hij somde de winst der Sovjet-
Unie op. sprak verder over de Russi
sche aanspraken ten aanzien van de
Dardanellen, waarbij hij memoreerde
dat Amerika en Engeland Rusland de
garantie van volledige vrijheid der
Dardanellen hebben aangeboden. Wan
neer Rusland echter een vesting .in deze
zeeëngte eischt waardoor het de macht
krijgt deze te sluiten, dan is dat niet in
overeenstemming met het principe van
vrijheid op de waterwegen.
Churchill gaf verder uiting aan zijn
bewondering en eerbied voor het Rus
sische volk en aan zijn oprechten
wensch, dat Rusland een „beveiligd en
welvarend land" zou zijn, dat een eer
volle plaats zou innemen aan de spits
van de wereldorganisatie.
„Of dit zal geschieden", aldus Chur
chill, „hangt af van een handvol be
kwame mannen, die over het lot van
honderdtachtig millioen Sovjet-burgers
en vele millioenen meer buiten de Sov
jet-Unie hebben te beslissen."
Churchill vervolgde met er op te
wijzen, dat de Engelschsprekende we
reld bereid is op een eerlijke manier
en met de zelfde rechten als de andere
samen te werken met het Russische
volk. „Als echter de Sovjet-regeering
geen vruchten wil plukken van de
sympathie die de Engelsch-sprekende
wereld voor het Russische volk toont,
dan valt op haar de vex-antwoordelijk
heid", betoogde Chux-chill, die vervol
gens ontkende, een militair verbond of
verdrag tusschen Engeland en de Ver.
Staten te hebben verlangd, doch wel
een „broederlijk samengaan".
„Niemand kan ontkennen", aldus
besloot Churchill, „dat een haimonïeuze
samenwerking tusschen deze twee
's werelds voox-naamste hoop is. Het is
voorts een weg tot handhaving van den
vi-ede op aarde, die voor alle menschen
het gunstigste gevolg kan hebben."
Attlee over de toekomst
van Britscli-Indië
De Britsche premier Attlee heeft in het
Lagerhuis een verklaring afgelegd over
de toekomst van Britsch-Indië met het
oog op het vertrek der regeeringsdelega-
tie die met Britsch-Indische leiders gaat
onderhandelen. Attlee noemde dit. het
.-ritieke oogenblik en de tijd om te han
delen ,.De delegatie gaat naar Indië met
de bedoeling haar uiterste krachten in te
spannen om Indië zoo spoedig en vol
ledig mogelijk aan zijn vrijheid te helpen.
Indië moet zelf beslissen ik hoop dat
het Indische volk in het gemeenebest wil
blijven. Indien het onafhankelijkheid ver
kiest heeft het ons inziens het recht daar
toe". aldus Attlee.
De delegatie die Dinsdag a.s, vertrek'
zal volgende week Zaterdag in Indië aan
komen.
Een tweede ontmoeting
met Sjahrir
A.N.P.-Anefcx verneemt uit. betrouw
bare bron, dat dr. Van Mook. Sjahrir
en Sir Archibald Clark Kerr Vrijdag
middag weer een ontmoeting zouden
hebben.
Met inbegrip van de op 14 Maart
aangekomen troepen, zijn thans te Se-
marang meer dan 2500 Nedeilandsche
militairen ontscheept. Zij behooren tot
drie bataljons: het tweede bataljon van
het dertiende i-egiment infanterie, het
tweede bataljon van het zesde regiment
infanterie en een bataljon stoottroepen.
Afgezien van deze troepen zijn nog
aangekomen; 100 man intendance-per
soneel, 40 man militaire politie en een
verbindingsafdeeling van 160 man.
Van de andei-e bataljons stoottroepen
doet thans het tweede diensx in
Duitschland, het derde op Banglca, doch
ook dit wordt spoedig in Semarang
verwacht, het vierde bataljon vertoeft
thans in Malaka.
De manschappen zijn over het alge
meen ten zeerste met hun nieuwe om
geving ingenomen. Zij kunnen het ech
ter niet verkroppen dat de Japannee-
zen nog altijd in het bezit van auto's
en radio-installaties zijn. en verlangen
er zeer naar dezen stand van zaken te
veranderen.
De „Missouri" naar Turkije
Er. wordt volgens Reuter groote poli
tieke beteekenis gehecht aan de reis van
net groote Amerikaansche slagschip
„Missouri" naar Turkije, dat het stoffelijk
overschot van den in de Vereenigde Sta
ten overleden Turkschen ambassadeur
Moenir Ertegoen naar zijn vaderland zal
terugbrengen. Van het gerucht dat de
Missouri in de Middellandsche Zee es
corte zou krijgen van groote Britsche
vlooteenheden, was te Washington be
vestiging noch ontkenning te verkrijgen.
Toestand onoverzichtelijk
De eerste secretaris van de Iraansche
ambassade te Washington. Abbas Aram,
heeft volgens Reuter Vrijdag mede
gedeeld, dat Iran de Iraansch-Russi-
sclie kwestie op 25 Maart voor den
Veiligheidsraad zal brengen.
Intusschen neemt de ongerustheid in
Teheran toe. Talrijke gefortuneerde
aanhangers der rechtsche partijen ver
laten de hoofdstad en trekken naar het
Zuiden. De toestand is nog onover
zichtelijker geworden door de verkla-
D© eerste minister vun Iran voor do microfoon na zijn aankomst oj> hel
centrale vliegveld van Moskou. In een bespreking niet de tlOOge Sovjet-
autorlteiten wilde hij pogen de Iraansche kwestie op te lussen, waarin hij
niet is geslaagd. Janks de Volkscomm. voor Buitenlandsche Kaken iler
Sm jet-Unie Molotof. (P)
bevallen. De weg om dit toe te passen
ligt in de eerstkomende twee weken open:
het is de bijeenkomst van den Veiligheids
raad, die, naar hij tot zijn vreugde in de
Russische bladen had gelezen, door afge
vaardigden van Sovjet-Rusland zal wor
den bijgewoond.
Daar bestond dus blijkbaar ernstige
twijfel aaa. Is dit alleen de reden dat
Churchill een anderen toon heeft aange
slagen? Hij noemde de Perzische kwestie
een zaak, die speciaal tot de taak van den
Veiligheidsraad behoort en hoopte dat zij
volledig in het reine zal komen.
Inderdaad zal de binnenkort aanvangen
de tweede zitting van den Veiligheidsraad
hoogst belangrijk zijn en bij welslagen een
spanning wegnemen, die zich in de geheele
wereld doet gevoelen. B. P-
Commissie van Poll
vertrokken
Hedenmorgen vertrokken van Schip
hol de heeren M. J. W. van Poll, H. A.
Korthals. H. J. W. A. Meyerink, Chr. J.
1. M. Welter en mr. J. van Andel, deel
uitmakende van de commissie van Poll,
die in Indië gedurende vijf weken zich
een indruk zullen vormen van de si
tuatie aldaar.
Prof. dr. B. C. de Savomin Lohman,
die als lid van de Eerste Kamer even
eens deel uitmaakt van de commissie,
maar door ziekte verhinderd is de reis
mee te maken, zal in den loop der vol
gende week naar Batavia vertrekken.
nng van den minister-president
Ghavam voor de Kanier, waarin hij
aandrong op de noodzakelijkheid tot
het handhaven van vriendschappelijke
betrekkingen met Sovjet-Rusland, ter
wijl hij aan den anderen kant tegen
over Engelsche journalisten verklaard
heeft, dat hij geen enkele verplichting
t.a.v. de Sovjet-Unie op zich heeft ge
nomen.
De komende dagen zullen aantoonen,
of Ghavam den toestand de baas zal
kunnen blijven, of dat de linksche ele
menten, pi-ofiteerend van de aanvezig"-
heid der Sovjettroepen, zullen trachten
zijn plaats in te nemen.
Volgens mededeelingen, die in New-
York de ronde deden, zijn, naar Asso
ciated Press volgens Reuter meldt,
vooruitgeschoven Sovjet-strijdkrachten
Boekan, in het noorden van de Iraan
sche provincie Koerdistan, binnen
gerukt. Boekan ligt 176 km ten zuiden
van Tabriz, de hoofdstad van Azer-
beidsjan, ongeveer 80 km van de Turk-
sche grens.
De Amerikaansche minister van bui
tenlandsche zaken, Byrnes, heeft gis
teravond verklaard, dat het van groot
belang voor de buitenlandsche politiek
is, dat hij op hert oogenblik geen ver
klaring over de Iraansche crisis aflegt.
Byrnes voegde er aan toe, dat hij ër
op het oogenblik niet aan dacht het
vraagstuk van de Russische activiteit
in Mantsjoex-ije voor den Veiligheids
raad te brengen.
Volgens United Pi'ess .is het kleine
doch goed uitgeruste leger van Iran,
dat 100.000 man sterk is, volledig ge
mobiliseerd- De Russische strijdkrach
ten in Iran wox-den geschat op 60.000 a
100.000 man.
Doodvonnis Blokzijl
voltrokken
Namens den minister van justitie
wordt medegedeeld, dat het doodvonnis
legen Max Blokzijl wiens gratie
verzoek door de Koningin werd afge
wezen heden in den vroegen morgen
is voltrokken.
Trouw meldt nog, dat Blokzijl, die
eexiigen tijd geleden ziek was,, de laat
ste dagen vertoefde in zijn cel in de
Scheveningsche gevangenis. Zijn echt-
genoote, die zelf ook gedetineerd is,
heeft toestemming ontvangen bij haar
man te vertoeven en hem gedurende
zijn laatste levensdagen bij te staan.
Het luikje van Blokzijl's cel stond open
en voor de deur werd wacht gehouden
om te voorkomen dat de gevangene de
hand aan zichzelf zou slaan.
Blokzijl was door den procureur-fis
caal overgedragen aan den plaatselij
ken militairen commandant die het
executiepeloton heeft aangewezen.
Het executiepeloton zou uit gewone
soldaten bestaan.