ÏJmuider Courant
Een volk ontwaakte door den strijd
Lunaparken
Zaterdag 16 Maart 1946
„Die vaart van jong Suid-Afrika"
In het Zuiden van het zwarte we
relddeel wappert een driekleur
oranje, blanje. bleu. Die vlag wordt
gedragen door meer dan twee mil
lioen menschen met eigen tradities,
eigen overtuiging en eigen natio
naal bewustzijn. Zij hebben zich in
den grooten strijd voor de vrijheid
van de volken der wereld vrijwillig
geschaard in de gelederen der Ge
allieerden en hun bijdrage tot de
overwinning was niet gering. Wij
in Nederland zijn de verre zonen
van onzen stam dank verschuldigd
voor hun schitterende prestaties.
En de Zuid-Afrikaners plukken ook
zelf de vruchten van hun krachts
inspanning: sterker en eensgezin
der dan te voren, als een volle
waarmee de wereld rekening moet
houden, zijn zij uit den oorlog ge
komen.
Australiërs, Nieuw-Zeelanders en
Engelschen, vroegen zij zich af: wat
zijn wij eigenlijk? En trotsch gaven zij
toen zichzelf ten antwoord: wij zijn
Afrikaners. Daarna was het nationale
bewustzijn ontwaakt, waarvan de
triomfeerende natie met fiere zeker
heid bezit nam. Haar dank gaat uit
naar den grijzen veldmaarschalk
Smuts, den man, zonder wiens bezie
lende leiding dit alles niet tot stand
zou zijn gekomen.
De mogelijkheden van
immigratie.
„Een van Zuid-Afrika's grootste
vraagstukken", zoo heeft veldmaar
schalk Smuts gezegd, „is de geringe
bevolking. Wij hebben meer menschen
noodig en móeten onze deuren openen."
Terwijl er bij menschen in alle landen
een streven bestaat, zich elders te ves
tigen bijv. in Australië of Zuid-Ameri-
ka. is het gebleken, dat vooral Neder
landers en Zweden bij voorkeur naar
Zuid-Afrika willen emigreeren.
In het algemeen hebben prima vak
lieden, zoowel in de metaalbedrijven
en andere fabrieken als in het bouw
bedrijf, bouwkundigen, ingenieurs als
ook boeren en tuinders, wel kans om er
een bestaan te verwerven. Technici, in
het bijzonder M.T.S.'ers, kunnen er
met Nederlandsche diploma's terecht.
Medici, juristen, architecten, accoun
tants. landmeters en vele anderen met
Nederlandsche diploma's en bevoegd
heden vinden echter in Zuid-Afrika
een gesloten deur; zij zullen daarginds
moeten studeeren, willen zij er iets be
reiken. Nederlandsche onderwijzers
heeft Zuid-Afrika niet noodig. Ook
voor handels- en kantoorbedienden
I zijn de kansen niet groot. Naar ver
pleegsters is er nog altijd vraag, maar
die kunnen wij zelf met geen moge
lijkheid missen.
Voorloopig hebben deze overwe
gingen echter nog weinig nut. Men
moet zich geen illusies maken. Het
rechtstreeks verkeer met Zuid-Afrika
is nog niet hersteld (in April zal
waarschijnlijk de Holland-Zuid-Afrika
Lijn haar dienst met de Bloemfontein
hervatten) en ook over Engeland is
practisch geen plaats te krijgen. Dui
zenden staan reeds op de wachtlijst.
Het wachten is op den terugkeer van
normale toestanden zoowel hier als
daarginds. Allerlei regelingen moeten
nog worden getroffen.. De moeilijk
heden met deviezen zijn huizenhoog.
Om in Zuid-Afrika aan den slag te
komen, heeft men een beginkapitaal
noodig. De Nederlandsche regeering
ziet uiteraard ongaarne het Nederland
sche geld over de grenzen verdwijnen,
terwijl zij ook alle la-achten wil vast
houden voor den wederopbouw van
ons land. Inlichtingen over de emigra
tie-mogelijkheden worden verstrekt
door het bureau van de Nederlandsch
Zuid-Afrikaansche Vereeniging Kei
zersgracht 141, Amsterdam.
Deze vereeniging is ook thans be
reid de emigratie naar Zuid-Afrika in
goede banen te leiden. Zij ziet daarin
een krachtig middel tot versterking
van de wederzijdsche economische en
cultureele betrekkingen. Onze handel
is er immers bij gebaat, wanneer zich
daarginds een kern van menschen be
vindt, die de Nederlandsche producten
kent en in staat is die kennis te ver
breiden. Onze cultuur wordt versterkt,
wanneer in toenemende mate .Neder
landers zich voegen bij diegenen, die
reeds een flink stuk in het Zuidafri-
kaansche volk zijn opgegaan en zonder
toevoer van nieuw bloed van het oude
vaderland zouden vervreemden. En
dat men ons in Zuid-Afrika niet heeft
vergeten, blijkt wel uit de omvangrijke
hulpacties, die er voor ons land in
nood zijn georganiseerd en waarvan
vele Nederlanders de weldaden dank
baar hebben ondervonden.
Veldmaarschalk Smuts.
Het enthousiasme om aan den strijd
deel te nemen was m September 1939
in de Unie van Zuid-Afrika heel klein.
De regeering had te kampen met een
rumoerige oppositie; haar oorlogsvoor
bereidingen werden krachtig gesabo
teerd. De recruteeriug was in vollen
gang, maar niemand wei'd gedwongen:
het moest een vrijwilligersleger zijn.
Toen kwam de inval in Nederland, de
tiende Mei 1940, en meteen was er een
verandering te bespeuren. De stem van
het bloed deed zich hooren. Duizenden
nieuwe vrijwilligers meldden zich aan.
Twee maanden later vertrok de eerste
brigade van Durban naar Oost-Afrika
en bij El Wak aan de Abessijnsche
grens begon de reeks van roemrijke
overwinningen van de soldaten van
Zuid-Afrika, die eindigen zou in de
Po-vlakte bij de capitulatie van de
Duitsche legers. Er waren ook tegen
slagen: zoo raakten er in 1942 10.000
man Zuid-Afrikaansche troepen bij
Tobroek in Italiaansche krijgsgevan
genschap, maar de vaart was niet te
stuiten. Er kwam een geheel nieuwe
gepantserde divisie en bij de lucht
macht verrees het eene escadrille na
het andere,
Eén op de drie mannen in Zuid-
Afrika trok de militaire uniform aan,
doch nagenoeg allen, ook de vrouwen,
waren bij het oorlogsproces ingescha
keld. 16.000 vrouwen werden in de ge
wapende macht opgenomen. De
100.000 niet-blanken. „naturellen", in
militairen dienst, werden gebruikt als
transportrijders, ziekendragers, be
dienden en koks en droegen geen vuur
wapenen. Een enorme oorlogsindustrie
weid geheel uit den grond gestampt,
fabrieken voor de massaproductie van
staal, kanonnen, bommen, mortieren,
landmijnen, granaten, geweerkogels,
pantsers, auto's, kleeding, schoeisel en
mondvoorraad verrezen. Behalve dat
zij haar eigen troepen geheel van mate
riaal voorzag, verscheepte de Unie
haar munitie ook naar de Indische oor-
'logstooneelen. Het was een groot voor
deel voor deze industrie, dat de voor
naamste grondstoffen in het land zelf
bij de hand waren. De productie van
schoenen bijv, steeg van 500.000 paren
in 1940 tot 2.500.000 paren in 1942.
Het besef groeit, dat Zuid-Afrika
bestemd is de basis te worden van een
geheel complex van koloniën en sta
ten. dat zich uitstrekt tot over den eve
naar en dat door de gebeurtenissen van
de laatste jaren als zoodanig ook er
kend is buiten de grenzen van het
Britsche Rijk. De Zuid-Afrikaner zal
wellicht tot leidende functies in de
tropische koloniën worden geroepen.
De Zuid-Afrikaner, dat is de burger
van Zuid-Afrika, of hij nu Afrikaansch
spreekt of Engelsch. De taal is geen
Iwispunt meer. Van huis uit Engelsch
sprekenden bedienen zich van de Afri-
kaansche taal, evengoed als dit omge
keerd het geval is. Allen zijn zij Zuid-
Afrikaners: die van Engelsche afkomst
zijn, voelen zich allerminst Britsche
kolonisten, die van Hollandsche af
komst zijn vormen geen Nederlandsche
kolonie in een vreemd land. Toen de
Zuid-Afrikaansche soldaten ten strij
de trokken en in contact kwamen met
hun wapenbroeders, Amerikanen,
Roode Kruispersoiieel
naar Indië
Prinses Jnliana neemt afscheid.
Prinses Juliana heefl Vrijdagmiddag,
voor het eerst na haar herstel, weder een
bezoek gébracht aan het hoofdbestuur
van het Nederlandsche Roode Kruis. Zij
nam afscheid van de 15. man verplegend
personeel, die heden, Zaterdag, .per Sky-
master naar Ned.-Indië vertrekken om
daar werkzaam te zijn op de schepen met
repatnieerenden.
De duinen
nog steeds gevaarlijk
De Marine-Voorlichtingsdienst meldt:
Het is gebleken, dat strand en duinen
aan de Nederlandsche kust door de aan
wezigheid van explosieven nog steeds ge
vaarlijk terrein zijn.
Onmiddellijk na de bevrijding begon
nen Engelsche en Canadeesche troepen
met de zuivering van de duinen en zijn de
mijnenvelden geruimd door Duitsche
krijgsgevangenen onder Engelsche leiding.
Vele mijnen en opslagplaatsen zijn en
worden nog dagelijks onschadelijk ge
maakt door den Mijnen-opruimdienst der
Marine en de Provinciale Waterstaat is
bezig de aanwezige stellingen op te ruimen
en voor een deel te sloopen. zoodat het
omliggende terrein meteen intensief door-
zocht wordt.
Niettegenstaande deze uitgebreide maat
regelen is alle gevaar niet geweken, ten
gevolge waarvan ondanks herhaalde
waarschuwingen nog steeds ongelukken
voorkomen.
Hoewel het in de bedoeling ligt althans
de badstranden aan de Noordzeekust voor
het komende badseizoen vrij te geven,
dient men wel te bedenken, dat nimmer
de garantie kan worden verstrekt, dat het
betreden van het strand zonder gevaar
kan geschieden. Met nadruk wordt er
daarom op gewezen, dat ieder, die zich op
het vrijgegeven strand begeeft, dit geheel
op eigen verantwoording doet. Men wage
zich vooral niet in de duinen.
Het spookt ook
op <le vliegvelden
Aan ,.De Vliegende Hollander", uitge
geven door het Directoraat der Nederl.
Luchtstrijdkrachten, ontleenen wij:
„Het spookt op de vliegvelden. Onbe
kende lieden, gehuld in witte lakens en
met groene oogen waren er 's nachts rond
Het begon op Gilze-Rijen. waar leden van
een ongure bende een wachtpost overvie
len. die een week later aan zijn verwon
dingen bezweek. Daarbij bleef het niet.
De bandieten zijn gewapend en vuren des
nachts op passeerende auto's. Ook op
Ypenbti'-g zijn deze hceren reeds gemeld,
o.a. in de buurt van de Hoornbrug. Op
Valkenburg doen zich soortgelijke feiten
voor.
Naar verluidt wil deze bende den in
druk geven van een godsdienstig genoot
schap te zijn, want bij haar overvallen
komt steeds de naam „Jehova" te pas.
Wij hopen, dat men er binnenkort in zal
slagen de hand op een of meer van deze
bandieten te leggen, zoodat we eindelijk
te weten komen met wie we te doen heb
ben. De heeren zijn gewaarschuwd!"
Het wordt inderdaad tijd, dat er tegen
deze spokerijen, die een misdadigen in
slag blijken te hebben, krachtig wordt
opgetreden.
In Haarlem en Zandvoort
Het ligt in de bedoeling dezen zomer, ter
gelegenheid van de feesten ter viering van
het 700-jarig jubilé van Haarlem als stad,
te Haarlem een Lunapark te openen.
Ook Zandvoort heeft het plan, ter ver
levendiging van het badseizoen, een Luna
park te laten exploiteeren.
Er wordt naar gestreefd te bereiken, dat
beide vermakelijkheden niet in denzelf
den tijd vallen.
De Radio geeft
KRO 15.00 Voor de kinderen. 16.00 Uit
opera's. 16.10 Reportage. RNIO Hongaarsch
Strijkkwartet. KRO 17.30 Tijdschriftbespr.
17.45 Splendora. 18.00 Dlnermuz. 18.30 Jour
nal. weekoverz. 18.45 Dinermuz, R.NIO 19.00
Nieuws. 19,30 Voor de Ned. Strijdkr. 20.00
Nieuws. KRO 20.05 Lichtbaken. RNIO 20.30
Drs. L. de Jong. KRO 20.35 Sweelinck kwar
tet. 21.05 Hoorspel. RNIO 22.00 Nieuws. KRO
22.15 Melodia kwintet. 22.35 Avondgebed. 23.00
Sylvestre Trio. 23.30 Zangcongres.
HILVERSUM II, 415 M.
RNIO 15.00 Klanken v. eigen bodem. 16.00
Maleische les. VARA 1G.13 Men vraagt en wij
draaien. 16.45 Jan Corduwener 17.15 Sport-
praatje. 17.30 City-halfuurtje. RNIO 18.00
Nieuws. VARA 18.18 Gram. rnuz, RNIO 18.30
Het Rijk overzee. VARA 18.45 Meisjeskoor.
19.15 Lezing VPRO 19.30 Bijbelvertelling.
RNIO 20,00 Nieuws. VARA 20.05 En nu Oké!
21.25 Weekoverzicht. 21.40 Hiorspel. 22.10 The
Ramblers. 22.40 Eddy Wal is. RNIO 23.00
Nieuws. VARA 23.15 Gram. muz.
ZONDAG
HILVERSUM I. 301 M.
NCRV 8.00 Nieuws. 8.30 Prot. Studiokerk
dienst. KRO 9.45 Kwartetten Novaldi. 10.00
Misuitzending. 11.15 Gram. muz. 1145 Kwar
tet v. Haydn. 12.1S In 't Boeckhuys. 12.30 En
semble Nina Dolce. 13 20 Gram. muz. 13.50
Radio-interview. 14.10 Johannes-passie van
Jos, Vranken. 15.00 Apologie prof. dr. J. B_
Kors. 15.20 Opera-programma. 16.00 Zieken-
iof. 16.30 Melodia-kwintet. NCRV 17.00 Ge
wijde muziek. IKOR 14.30 Prot. Kerkdienst.
Nederlands
monetaire positie
Naar aanleiding van recente verklarin
gen van minister Lieftinck over de oplos-
sirvg van Nederland's monetaire moeilijk
heden zegt het ANP op gezag van Neder
landsche financieele autoriteiten te New-
York:
De meeste menschen in Nederland schij
nen te denken, dat de meest voor de hand
liggende weg is het opnemen van een
leening. Het bedrag dezer leening is wel
geen geheim meer, nu professor Lieftinck
in een interview het cijfer genoemd heeft
van 100 millioen dollar in elite drie maan
den, dus 400 millioen dollar per jaar. Een
andere weg is de liquidatie van beleggin
gen. De minister heeft verklaard, dat de
voorkeur zou worden gegeven aan vrij
willige liquidatie door particuliere be
zitters in Nederland, waarbij de Neder
landsche Bank als bemiddelaarster voor
de Nederlandsche regeering voor de li
quidatie dezer activa zou zorg dragen. De
Vereeniging voor den Effectenhandel is
van meening, dat een voldoende hoeveel
heid büitenlandsehe valuta beschikbaar
zou komen, wanneer de handel in Ame-
rikaansche aandeelen op de Amsterdam-
sche Beurs zou worden toegestaan.
In zijn interview heeft professor Lief
tinck zich tegen beleening dezer activa
verklaard. Daardoor blijven er twee mo
gelijkheden over: de eerste is, zooals in
het interview werd gezegd, het over
nemen van activa door de regeering, de
tweede, die welke werd voorgesteld dooi
de Vereeniging voor den Effectenhandel.
Dit laatste zou beteekenen, dat de moei- 1
lijkheid van de registratie van Ameri-
kaansche effecten in Nederlandsche han
den, om niet te spreken van eventueele
falsificaties, moet worden overwonnen.
De Vereeniging voor den Effectenhan
del is zeer teleurgesteld over de verkla
ring van den minister dat deze handel
niet zal worden toegestaan, doch ten aan
zien van dit probleem dient het breede
nationale standpunt te worden ingeno
men en niet dat van een speciale groep,
aldus verklaren Nederlandsche financi
eele autoriteiten te New-York.
Een verrader
Voor het bijzondere gerechtshof te
's-Gravenhage stond terecht A. N. van W.,
ambtenaar te Noordwijk. Hij had aan de
Ortskommandantur medegedeeld, dat in
de Van de Bergstichting te Noordwijk wa-
,pens ingemetseld waren.
Na een inval bij genoemde stichting
werden vele personen gevangen genomen,
waarvan er eenigen in de concentratie
kampen zijn overleden.
In een café was verdachte door een
partijgenoot die de bergplaats wist
verd. was sinds 1933 lid van de N.S.B
gevraagd dit feit aan den Ortskomamndant
voor te leggen, daar hij beter Duitsch
kende. De wapens waren daar reeds eenige
jaren verborgen, zoodat de directeur van
de Van den Bergstichting aanvankelijk
niets wist, waarom de Duitsche politie
een inval deed.
De adv.-fiscaal eischte de doodstraf.
Gelijke sh-af werd gevorderd tegen K.,
die zich aan hetzelfde verraad had schul
dig gemaakt.
NCRV 18.45 Bacheoncert. RNIO 19.30 Progr.
voor de Ned. Strijdkr. 20.00 Nieuws. KRO
20.17 Hartvelt-kwartet. 20.50 Cantabile-ensem
ble. 21.20 Voorlezing Ben Bunders. 21.45 Amu
sementsorkesten. RNIO 22.00 Nieuws. KRO
22.15 Sylvester Trio. 22.35 Avondgebed. 23.00
George Frank. 23.30 Gram. muziek.
HILVERSUM II, 415 M.
RNIO 8.00 Nieuws. VARA Gram. muz. 9.00
Lezing Bijenteelt. 9.15 Johan Jong. orgel.
9.45 Geestelijk leven (lezing). VPRO 10.00
Zondagshaifuur. IKOR 10.30 Prot. Kerk
dienst. 12.00 Harpkwartet. 12.30 Voor de vrouw.
12.40 Kinderkoor RNIO 13.00 Nieuws. AVRO
13.13 Les Gars de Paris. RNIO 13.50 De Spoor
wegen spreken. AVRO 14 05 Boekbespreking.
14.30 Concert met Jacq. Thibaud. 16.30 Dans
muziek. VPRO 17.00 Gesprekken met luiste
raars. 17.30 VARA Oome Keesje. RNIO 18.00
Nieuws. VARA 18.15 Bravour en charme. 18.50
Parlementarie discussie. 19.40 Jan Vogel. 13.30
Opnamen van Ernst Busch. RNIO 20.00
Nieuws. AVRO 20.05 Amst. Postharmonle.
20.35 Hoorspel. 21.10 Recital zang en piano.
21.35 Orkest Malando. 22.15 Actualiteiten.
22,30 Metropole-orkest. RNIO 23.00 Nieuws.
AVRO 23.15 Gr.platen.
Prins Beritlifuil, die thans in Zwitserland vertoeft, Lu gesprek met zijn ski-
4(1 da voor liet Juntrtrnu-liotel te Wengerualp.
