De Roode Aarde
We graven weer
Nu gaf Nederland iets
Kenschets van het verzet:
Scandinavië heeft een tijd van roem op
filmgebied gekend, doch het is alweer
jaren geleden, dat wij het ijsbeertje
handelsmerk van de Nordisk-film min
of meer geregeld op het doek geprojec
teerd zagen. In den oorlog werden wij
echter verrast door een werk van uit
stekend gehalte, Lajla, dat in vele bio-
iscopen wekenlang geprolongeerd werd.
Kort daarop werd een eveneens Scandi-
naafsche ditmaal een Noorsche film
van bijna gelijk,e kwaliteiten vertoond, die
het vermoeden wettigde, dat de Fransche
iilnr niet alleen zou blijven staan in haar
strijd om het bestaan als kunstzinnig cine
matografisch product tegenover haar kost
bare Amerikaansche concurrenten.
De jongst verschenen Deensche film, De
Roode Aarde, is er wel een van zeer bij
zondere hoedanigheden: spel, regie, foto
grafie en draaiboek vormen een harmo
nisch geheel, dat een waar beeld weet te
geven van het verzet.
De mensch in zijn grootheid en zijn
kleinheid, die onderdrukking en verzet
creëert en weerstaat, is het materiaal
dat haast van-
zelf speelt in
de rollen van zou me |a|er
de leden van
de verzets- schamen
groep en der -
bezettende
macht niet geadoreerd als ridders zon
der vrees of blaam, doch haast onwille
keurig gedreven tot hun moeilijke en ge
vaarlijke taak, waaraan zij zich wijden op
evenveel verschillende wijzen als hun aard
as: verraderlijk, sadistisch, heldhaftig, ge
laten of opstandig. Typeerend is het ant
woord van den leider van de groep (uitste
kend vertolkt door Poul Reichhardt, die
hiervoor een ideaal uiterlijk heeft) aan zijn
assistent (gespeeld door een van de regis
seurs, Lau Lauritzen), als deze hem vraagt
waarom hij zich al die ellende op zijn
hals haalt. Dat was op een van de oogen-
blikken, die de ondergrondsche werker
onvermijdelijk lijkt te moeten tegenkomen,
namelijk of het volk de offers en inspan
ningen van een kleine groep verzetsman
nen wel waard is. Hij zegt dan: ..Mijn
antwoord zal je misschien tegenvallen,
maar ik doe het, omdat ik me er later
Het onderhoud van huizen
Schilderwerk mogelijk
In het „Bouwplan 1946", opgemaakt dooi
den Wederopbouw, wordt uiteengezet hoe
de beschikbare bouwvakarbeiders over het
land verdeeld zullen worden, om te wer
ken aan het herstellen van de oorlogs
schade. Voor andere bouwwerken worden
in het algemeen geen materialen beschik
baar gesteld.
Er blijkt evenwel bij de verdeeling van
de arbeidskrachten dat er een aanzienlijk
overschot aan schilders is. De conclusie
die daaruit getrokken wordt, is: „onder-
houds-schilderwerk zal dus op beperkte
schaal kunnen worden toegelaten."
Voor vele bewoners van gehavende hui
zen een verblijdende mededeelïng.
AGENDA
ZATERDAG 16 MAART
Stadsschouwburg: Ik zie, ik zie wat jij niet
ziet (Comedia), 20 uur. Rembrandt: De Hel
der Engelen (18 j.) 14, 16.15, 19 en 21.15 uur.
Cinema Palace: De Held van de Niger (14 j.)
14, 16.15, 19 en 21.15 uur. Luxor: Een miesjes-
pensionaat in opschudding (a. 1.), 14, 16.15, 19
en 21.15 uur. Frans Hals: Parijs onder hoog-
spaning (18 j.) 14. 16,30, 19 en 21.15 uur.
ZONDAG 17 MAART.
Stadsschouwburg: Professor Klenow (Co
media), 20 uur. Bioscopen: als Zaterdag
MAANDAG 18 MAART
Gem. Concertgebouw: Partij van den Ar
beid, vergadering, 20 uur. Begijnhofkapel:
Piano-recital Gerard Hengeveld. 20 uur. Wes-
terhoutpark 1: Lezing Dr. F. W. Zeylmans.
Bioscopen: als Zaterdag.
voor zou schamen, al6 ik het niet gedaan
had."
Via een bijzonder spannend en afwisse
lend plot, dat zich niet in te hooge sferen
beweegt, komt de film tot een indruk
wekkend einde: de gebroken leider, die de
wijk moet nemen naar Zweden in een
vissehersbootje, en de trouwe helper op
de kade, die hem met gemengde gevoelens
ten afscheid wuift, achterblijvend om het
werk tot het einde voort te zetten.
Wij vernemen, dat deze voortreffelijke
Deensche film binnenkort ook in Haarlem
gedraaid zal worden.
Amsterdam
krijgt zijn Fidelio
Oud-Illegalen
zijn ontevreden
Burgemeester en wethouders van Am
sterdam hebben goedgevonden, dat de
voorstellingen van Beethoven's „Fidelio"
door de Gemeentelijke Opera Zondagavond
as. beginnen. In een officieel communiqué
wordt voorts aangekondigd, dat het be
heer der opera zal worden gereorgani
seerd in overleg met de rijkscommissie
voor muziek.
De Bond van oud-illegale werkers heeft
een telegram gezonden aan den minister
president, waarin gevraagd werd de op
voeringen te verbieden. De Bond zeide dat
het niet aanvaardbaar was dat de Opera
zou doorspelen op grond van de contrac
ten, die burgemeester Voute indertijd
heeft aangegaan.
Namens de solisten der Opera heeft de
heer O. Couperus een rechtvaardiging van
hel gedrag der leden gedurende de bezet
ting gegeven. Hiervan was de hoofdzaak,
dat de compromitteerende opvoeringen
voor Frontzorg, het reisje naar Salzburg,
enz. onder zware pressie was geschied.
Er werd ontkend, dat sommigen der leden
ooit voor den Rijkscommissaris zouden zijn
opgetreden. De vele geruchten en ver
dachtmakingen worden genoemd in strijd
met de feiten te zijn.
De textielkaarten
Speciale punten worden ongeldig:.
In verband met het in gebruik nemen
van nieuwe textielkaarten, waarop na 30
April 1946 meer artikelen dan tot dusverre
kunnen worden gekocht, zullen de dooi
de distributiediensten uitgereikte speciale
punten voor een aankoop van textielgoe-
deren per 1 Mei hun geldigheid verliezen
Men wordt aangeraden de speciale punten
dus vóór 1 Mei te besleden, aangezien geen
gelegenheid zal bestaan tot omwisseling.
De punten van de thans in gebruik zijn
de textielkaart v.a. 510, alsmede de sokken-
kousenbon a, blijven ook na 1 Mei geldig.
In dit verband wordt er nogmaals de aan
dacht op gevestigd dat losse bonnen en
punten van textielkaarten niet geldig
zijn.
DE SCHOENENBONNEN VAN
REPATRIEERENDEN.
Het Centraal Distributiekantoor deelt
mede, dat de „rantsoenbonnen artikel K"
welke aan repatrieerenden uit Indië wor
den uitgereikt voor het koopen van schoe
nen, ook na 16 Maart geldig blijven.
Een donkere toekomst
Naar wij vernemen zal met ingang van
volgende week (per 22 Maart) op de ta
baksbon alleen shag mogen worden ver
kocht, en wel gedurende eenige achter
eenvolgende weken.
Men moet er rekening mee houden, dat
erbij de winkeliers veel meer donkere
dan lichte shag voorradig is.
De politieke gevangenen
Een protest
der Generale Synode
De Generale Synode der Ned. Herv.
Kerk richt zich met een boodschap tot de
overheid en het Nederlandsche volk over
de politieke gevangenen. Daarin wordt
gezegd, dat nog vele personen van hun
vrijheid blijven beroofd, zonder dat hun
zaak door eenige rechterlijke instantie is
onderzocht.
Naast de trage berechting vervult de
behandeling der geïnterneerden de Gen.
Synode met groote zorg. Hoewel zij dank
baar constateert, dat in vele kampen een
ontwikkeling ten goede plaats vindt; is
het toch niet te dulden, dat er in sommige
kampen nog toestanden voorkomen, die in
strijd zijn met de maatstaven die in onzen
staat gesteld mogen worden aan een
mensch waardige behandeling van gedeti
neerden.
Ten slotte vestigt de Synode de aan
dacht op de dringende noodzakelijkheid,
dat de invrijheidgestelden in de gelegen
heid gesteld worden in. hun gezinsverband
terug te keeren en tot een normale taak
in de samenleving. Het is in dit verband
diep te betreuren, dat de inboedels van
vele gedetineerden, die nog niet veroor
deeld werden, zijn ontvreemd. Er ge
schiedt onrecht, wanneer bij een voor
waardelijke buitenvervolgingstelling a!s
voorwaarde wordt gesteld, afstand te doen
van de goederen, die zonder rechterlijke
uitspraak aan de betrokkenen werden
ontnomen.
Frans Halsmuseum
tijdelijk gesloten
Wegens kolengebrek zal het Frans Hals
museum van 17 Maart tot nader order ge
sloten zijn. Voor rondleidingen in groeps
verband blijft gelegenheid bestaan na
telefonisch overleg.
Machtig was de aanblik van de tot den
nok gevuld en Royal Albert Hall, de groot
ste concertzaal van Engeland, waar het
Concertgebouworkest zijn afscheids-con-
cert in Londen gaf. Toen de magistrale fi
nale van Tsjaikowsky's Vijfde Symphonie
verklonken was, rezen zeven duizend toe
hoorders overeind, om op hun beurt de
enorme ruimte te vullen met het geluid,
dat hun dankbaarheid moest vertolken
Deze huldebetuiging, waarbij Van Bei-
num steeds weer teruggeroepen werd,
was zoo onweerstaanbaar, dat de dirigent
opnieuw aftikte en het orkest als toegift
het laatste ^.deel van „La Damnation de
Faust" van Berlioz, geïnspireerd op de
Radetskymarseh, deed inzetten. Daarop
volgde opnieuw een stormachtige ovatie-
Men was het er na deze uitvoering over
eens, dat het orkest zichzelf nog overtrof
fen had.
Hiermede was een einde gekomen aan
een der meest triomfantelijke tournees
uit de historie van het Concertgebouw
orkest. Jhr. Michiels van Verduynen, on
ze ambassadeur, was van meening. dat
Van Beinum de vroegere triomfen van
het orkest nog overtroffen heeft; nog
nooit had hij het Engelsche publiek zoo
enthousiast gezien
Sir Adrian Boult, de dirigent van het
BBC Symphonieorkest. zeide alleen: „fan-
astisch".
Mr. Reinink, directeur-generaal van het
departement van Onderwijs, Kunsten en
Wetenschappen vex-klaarde: „Eindelijk
heeft Nederland iets kunnen geven in
plaats van te vragen. Het was vlagver
toon van den eersten rang".
Evert Cornel is, de directeur van het
Concertgebouworkest verzekerde: „Er is
maar een antwoord op deze glorieuze ont
vangst, namelijk te zorgen, dat het Lon-
densche Philharmonische Orkest naar
Nederland komt".
Brief van
Sumatra
Medan Februari 1946
Met vieren, tjangkol over den schouder,
Jap met geweer er naast: zoo trokken wij
naar de velden met onkruid en scherp
snijdende alang-alang, om er oebie en
mais te planten volgens Japansche metho
de, hetgeen zeggen wil dat er hard ge
werkt moest worden en de opbrengst
practisch nihil was. En wanneer we met
beenwonden, doornen in de handen en
snel infecteerende schrammen terugkeer
den. hebben we de aarde in één adem met
de Jappen verwenscht.
Maar vaak was zij ook onze grootste
helpster, als het erom ging iets te verber
gen en over heel Sumatra liggen schatten
begraven aan geld en goud, zilver en
sieraden, boeken en brieven.
Het begon al in de dagen, dat we de
komst van de gele golf elk moment kon
den verwachten; de een begroef een blikje
havermout om reserve te hebben voor de
baby, de ander verstopte een kist drank
om iets in voorraad te houden voor het
hoofd des gezins, een derde vertrouwde
een doosje met geld aan den grond toe om
oen reserve aan te leggen voor later en een
vierde zocht een veilig plekje in den tuin
voor zijn lievelingsboeken, de laatste brie
ven uit Holland. En een heel schrandere
enkeling brak een tegel uit den vloer en
metselde een voorraadkamer onder de
achtergalerij.
Toen kwam de Jap en een paar weken
later zaten we in de interneeringskampen.
Thuis lagen het goud, het geld, het zil
ver en de sieraden netjes verborgen onder
den grond en in het kamp ontstond een
ruil- en smokkelhandel in horloges, vul
pennen en wat dies meer zij, waarvoor
maandenlange, degelijke maagvulling ge
kocht kon worden.
Zij die hun kostbaarheden hadden mee
genomen, waren goed af, maar de Jap
begreep dit op een kwaad moment ook en
organiseerde invallen in de kampen om
geld en goud in te nemen, „ter b^-*r»i^ins
van de kosten der in tem e'
levensonderhoud der geva
de sloebers beweerden, r.
bovendien wat los en vast
was. Op zulke dagen kusten
en stopten er onze overgehouden >ges,
Eversharps en Parkers in en bundeltjes
bankpapier verdwenen onder steenen en
zand. Wanneer de Jappen 's avonds na
gedanen diefstal huiswaarts keerden, had
menigeen zijn voedsel-kapitaal gered, ten
zij een kampgenoot, een minuutje eerder
bij het hoopje steenen was aangekomen
en de eigenaar, tóch nog geplukt, achter
zijn klamboe kon philosofeeren over de
vraag wat erger was: een Japansche of
een Hollandsche dief.
Nu hebben we de interneering achter
den rug, althans de Japansche, en zitten
in onze Medansche huizen achter het prik
keldraad. Slecht6 een enkeling kwam in
zijn eigen, vroegere woning terecht, want
de gebouwen werden in volgorde van aan
komst aangewezen. Geen wonder dat het
een va-et-vient werd van dames en hee-
ren die in hun gewqjen huis op bezoek
gingen om eens te zien, wat van hun
eigendommen was overgebleven. De zeld
zaam gelukkige, die nog iets aantrof dat
de Japansche hebzucht was ontkomen,
moest daarvan echter voorzichtig afblij
ven. want alleen met toestemming van
het kampbestuur mogen eigendommen aan
•het gebruik door de nieuwe bewoners
worden onttrokken.
Het was bij het bezoek van onzen vroe-
geren bewoner, dat we weet kregen van
het verblijf „ergens in den tuin" van een
prettige hoeveelheid Schiedammer en an
dere opwekkende middelen. Totnogtoe
hebben we de feestdagen doorgebracht on
der het genot van een glaasje samsoe,
een product dat in Singapore 23 dooden
heeft gekost en waarvan wordt gezegd dat
het blindheid kan opleveren, maar verder,
dan schele hoofdpijn, de bekende spijker
en het zakje knikkers in het achterhoofd
is het bij ons nog niet gekomen.
U kunt het netjes vinden of niet, maar
wij hebben ons oude interneeringshand-
werk weer opgenomen en zijn verwoed
aan het graven gegaan. Met bloote ruggen,
vrij spel voor de muggen, zweeten wc over
•onze tjang'lcols en spaden. Wij zijn al twee
meter diep, vinden de raarste voorwer
pen en kunnen thans een archeologisch
museum inrichten, de buren vragen of we
een schuilloopgraaf maken of dat we be
zig zijn te eva cueeren en wij zoeken een
wichelroede, want op deze manier moeten
we met Oudejaarsavond wéér samsoe
koopen. W. Sch.
Alb. Loot en Theo van Reyn
ftsjfoseei-cn bij Leffclnar.
Als van zoovelen zag ik de laatste jaren
ook van den schilder Loots geen nieuw
werk. Het is belangrijk vooruitgegaan.
Het was steeds aardig, frisch met iels van
een jonge naïevieteit: het werk in de beste
stalen vaster, met een geconcentreerde
aandacht op de levendige en aantrekke
lijke kleur, die zijn palet nu eenmaal be
zit, en wat het voornaamste is, hc-t bleef
en werd in hooger mate onburgerlijk in
de beste dingen. Voor niet iedereen zal
het duidelijk zijn, dat dit, in dezen tijd van
vervlakking en bodemloos gezwam rond
om kunst, reeds een opmerkelijke waar
deering inhoudt. Zij is er niet minder ver
diend om.
De schijnbaar speeLsche schilderwijze
van deze kunst, die met soortgelijke uitin
gen der jong-Fransche school (Dufresne,
Segonzac e.a.) verband houdt, leidt ge
makkelijk tot waardelooze imitatie voor
wie niet serieus in zijn werk pleegt door
le dringen. Waar Loots een enkele maal
zijn doek misschien te vlug heeft losge
laten en beter gedaan had het nog niet te
vertoonen, zou dat verwijt gemaakt kun
nen worden, doch daartegenover staat zoo
veel, dat alleszins geslaagd is, dat het
bijeenbrengen ervan volkomen gemoti
veerd is. Zoowel in de portretten als in de
landschappen en stillevens zijn mooie din
gen bereikt, waarin de speelschheid tot
harmonieuse gebondenheid, de schijnbare
luchtigheid tot vormvastheid werd.
Over de technieken van het werk van
mevr. Loots waag ik het niet een oordeel
te hebben. Dat het effect ervan een ge
distingeerd karakter draagt, mag ik daar
entegen met genoegen noteeren.
Theo van Reyn opent 'hier geen nieuwe
gezichtspunten op zijn arbeid. Wij bespra
ken dien trouwens meermalen met de re
verentie, aan weldoordacht en serieus
werk verschuldigd. Minder dan Loots be
hoeft hij introductie en commentaar.
J. H. DE BOIS.
Ledenconcert der H.O.V.
De pianiste Miek Engelenburg was de so
liste van het Vrijdagavondconceri en speelde
Mozart's Concert in A gr. t.. K. V. 488, dat
wij ook eenige jaren geleden op een volks
concert van haar hoorden. Het is wel'het
meest bekende en meest gespeelde van Mo
zart's klavierconcerten, ook voor instruc
tief doel, maar als het met een goede
orkestbegeleiding gespeeld wordt, geniet
zelfs een doorgewinterde klavierpaedagoog
van de geniale orkestratie. De pianiste gaf
een correcte vertolking van de solopartij,
maar, aan een Pleyelvleugel gewend, gevoel
de zij zich op den Bechsteln eenigszins on
wennig, waardoor zij zich niet vrij kon geven.
Het is nu eenmaal het lot van pianisten tel
kens op een ander instrument te moeten
concerteeren. Strijkers zijn in dit opzicht te
benijden.
Een vlotte vertolking van de Entflihrung-
Ouverture diende als inleiding.
Na de pauze gaf Jan Out een herhaling van
de belde Suites, die hij kort geleden voor het
eerst uitgevoerd had: Iberia" van Debussy
en ..Daphnis et Chloe" van Ravel. De her
haling was welkom. Toch geven 2e na elkaar,
behoudens interessante stof tot vergelijking
wat te vee) van het goede in dit genre. Voor
mij voldeed Ravel's Suite wegens haar groo-
tere helderheid meer dan die van Debussy.
Out gaf Ravel trouwens met een meester
schap. dat elke onderdeel uitbeeldde en tot
zijn recht deed komen. In Debussy's werk
klonk nog veel troebel, alleen in het midden
deel, een juweeltje van impressionistische,
antiromantische muziek was alles te volgen.
De solofluitist verdient weer een speciaal
woord van lof voor zijn schitterend spel in
Ravel's werk. K. DE JONG.
De Sportweek te Haarlem
De eemeonte Haarlem en het
Waar Ijorgl'ouds.
De commissie tot het organiseeren van
een sportweek te Haarlem heeft aan B.
en W. verzocht te bevorderen, dat ook ten
behoeve van de in dit jaar le houden
sportweek (4 tot en met 10 Juli), wordt
deelgenomen in het te vormen waarborg
fonds. De commissie wijst er op. dat zij in
de jaren 1938, 1939 en 1945 van de ge
meentelijke garantie geen gebruik heeft
behoeven te maken en dat zij er een eer
in zal stellen ook voor 1946 op gelijke wijze
te kunnen werken.
In verband met de gewijzigde omstan
digheden acht de commissie het echter ge-
wenscht, dat het bedrag der garantie voor
1946 hooger wordt gesteld dan in genoem
de jaren, en wel op 5000.
Het groote succes, dat de sportweek in
vorige jaren heeft opgeleverd, geeft B. en
W. aanleiding den raad voor te stellen
aan "het verzoek der commissie te voldoen.
De gifhandel
Bij een te 's-Hertogenbosch gehouden
stationscontrole werden 12 kisten onge-
banderolleerde sigaren aangetroffen en in
beslag genomen. Een bijzonder stuitend
geval deed zich voor bij een wijnhande
laar, tevens functionaris van het Roode
Kruis. Bij hom werden 440 „geallieerde"
sigaretten en 22.340 z.g. Roode Xruis-«iga-
retten aangetroffen. Dit wijs, wel op er
gerlijk misbruik van vertrouwen. Het on
derzoek duurt nog vo-
Op het station te I Zwaluwe werd
een groote hoeveelheid artikelen van al
lerlei aard in beslag genomen, waaronder
600 eieren, 13.535 sigaretten. 400 M. elastiek
87 vulpenhouders, 10 flesschen parfum, 4
horloges, enz.
DE DISTRIBUTIE
MELK.
Einde Maart zal het melkrantsoen voor
kinderen boven vier jaar worden ver
hoogd van 3 tot 3'/a liter en voor de leef
tijdsgroepen boven 20 jaar van lVa tot
L. per week. Hiermee is weer het peil
van November 1945 bereikt.
