Zomersche
en een
gedachten
ine hadplaats
De Vlucht van Hess
„Wijk aan Zee verwacht
Zoodra kalenderblad en thermometer
de onmiskenbare voorteekenen van
een naderenden zomer vormen, zoodra
de vrouw des huizes onrustig met kleed
jes, stofzuiger en dweilen gaat manoe-
vreeren. trekt de menschelijke gedachte
haar winterjas uit en hult zich in een
luchtig vacantie-toiletje.
De zomer komt, de zee, het strand, de
bosschen en de hei, zü roepen. Maar het
zal dezen tweeden vredes-zomer nog
niet meevallen, de stroomen vakantie
gangers te herbergen.
De vroegere recreatieoorden: Veluwe,
Twente, Brabant, zü zijn geschonden
door een verwoestenden oorlog.
De badplaatsen aan de Noordzeekust
zullen een groot gedeelte van den toe
loop moeten opvangen, maar ook deze
zijde van ohs land is allerminst ge
spaard gebleven voor de gevolgen van
vijf jaren oorlog.
In het centrum van het rustige bad
plaatsje staat de oude Ned. Herv. Kerk,
een juweel van Romaansche baksteen
kunst, te droomen op een rustig kerk
plein. Hoeveel badgasten zullen in het
komende seizoen hier de prikkelende
zeelucht opsnuiven?
Als we alle badplaatsen laten defi-
leeren voor onzen op vacantie belusten
blik, dan zien we, dat Schoorl, Bergen,
Egmond, Wijk aan Zee en Zandvoort,
alhoewel niet gespaard door Mars, in
het komende seizoen aangewezen zijn
om de duizenden badgasten uit Amster
dam, Haarlem en omgeving en hun
„achterland" te verwerken.
Over de toekomst van en de plannen
met Noordwijk en Zandvoort is in dit
blad reeds uitvoerig geschreven, zoodat
de vierde „parel aan de ketting", Wijk
aan Zee, om de aandacht vraagt.
Wijk aan Zee. Hoeveel moeders zullen
niet met vreugde terugzien op den heer
lijken tijd. dien hun kinderen in het
knusse badplaatsje hebben ljeleefd, en
hoeveel vaders, wars van mondain
strandgedoe, zullen met weemoed heb
ben geluisterd naar de verhalen van die
reusachtige geschutskoepel, die de
Duitschers midden ïn Wijk aan Zee zou
den hebben geplant.
Een klein juweel zonder
Knocke -pretenties.
Buiten de gasten van weleer zullen
velen hun gedachten over Wijk aan Zee
als zomerverblijf voor eenige weken en
als gezondheidsreservoir voor een ge
heel jaar, hebben laten gaan.
Tijdens een onderhoud met den bur-
femeester van Beverwijk, mr. H. J.
choltens, onder wiens ambtsgebied
ook het dorpje Wijk aan Zee valt, kon
den wij een gematigd pessimisme niet
ontkennen: de toch al geringe gasten-
accomodatie van het dorp is door af
braak, vernieling en gedwongen huis
vesting deerlijk achteruitgegaan, de
plannen voor uitbreiding zijn in de pen,
maar kunnen vanzelfsprekend vóór het
aanstaande seizoen niet ten uitvoer ge
legd worden en bovendien: Wijk aan
Zee zal en wil nooit een mondaine
„badplaats-industrie" herbergen naar
het voorbeeld van Knocke, Zandvoort
en, in mindere mate, Noordwijk. Men is
daar aangewezen en gesteld 09 een
speciaal publiek: gezinnen met jonge
kinderen, pensiongasten uit Amster
dam en dergelijke.
Hoeveel menschcn kan
Wijk aan Zee bergen?
Van de zijde van de plaatselijke ver-
eeniging voor Vreemdelingenverkeer
vernamen we meer gedetailleerde ge
gevens over de capaciteit van Wijk aan
Zee in verband met den naderenden
zomer. De afbraak, zooals die door de
Duitschers ook in dit dorpje noodig ge
acht werd, heeft in totaal 3 villa's voor
de gemeubileerde verhuur en twee
groote pensions (de Dépendance en
Westerduin) met een totaal aantal van
150 a 200 bedden gekost. De gedwongen
huisvesting van evacués en andere wo-
ningloozen, die door de V.V.V. natuur
lijk ten zeerste betreurd maar als een
onvermijdelijke maatregel geaccepteerd
wordt, heeft eveneens een zevental
pensions met in totaal 225 bedden ont
trokken aan de seizoenexploitatie, ter-
weer gasien"
wijl verder de kindertehuizen, waarvoor
Wijk aan Zee een zekere roem genoot,
bijna alle gevorderd zijn voor huis
vestingsdoeleinden. De overgebleven
250 bedden zijn beschikbaar voor bad
gasten en Indische gerepatrieerden. De
exploitanten kunnen in geen geval ge
dwongen worden, hun beschikbare
ruimte af te staan aan de laatste cate
gorie.
De gemeubileerde verhuur, die voor
den oorlog aan pl.m. 2.000 menschen
onderdak bood, heeft, buiten de reeds
genoemde afgebroken en onbruikbare
villa's geen beteekenende verlaging
ondergaan, wat de nuttige ruimte be
treft.
Er staan nog 350 woningen voor dit
doel gereed, die 1.700 menschen kun
nen herbergen. Met de reeds genoemde
250 bedden komt Wijk aan Zee dus op
een totale seizoeneapaciteit van onge
veer 2000 gasten. Op tenten of zomer
huisjes kan dezen zomer in het geheel
niet gerekend worden.
De prijzen voor 1946.
Voor de maand Augustus is de bad
plaats zoo goed als „volgeboekt", de
aanmelding van gegadigden voor de
overige zomermaanden is nog niet zoo
groot geweest, dat het badseizoen voor
Wijk aan Zee met „uitverkocht" beti
teld moet worden.
Over de prijzen vertelde men 011s. dat
500,per maand in het hoofdseizoen
een gewoon gemiddelde is voor de ge
meubileerde verhuur, de pensions be
rekenen 4,507,50 per dag per per
soon, zulks in overeenstemming met de
door „Horecaf" vastgestelde prijzen.
Het strand van Wijk aan Zee, dat on
getwijfeld velen zal lokken, is evenmin
als het aardige plaatsje zelf, aan den
oorlog ontkomen. Men is thans met
man en macht bezig, de versperrings-
palen naar het Noorden en het Zuiden
op te ruimen, zoodat een flinke opper
vlakte strand voor het seizoen vrij
komt. Een bescheiden strandexploitatie
zal ongeveer 150 stoelen, 12 cabines en
2 consumptietent„jes" omvatten, zoodat
ook hier de toekomstige bezoeker van
Wijk aan Zee zijn eischen niet té hoog
mag stellen.
Tenslotte zullen de verbindingen
van en naar Wijk aan Zee dezen
zomer verre van ideaal zijn, maar
een verbetering in den busdienst, in
den treinenloop en het wegverkeer
zal haar invloed niet missen op het
bezoek aan het stille dorpje tegen
de Kennemer duinen. En als er dan
weer fietsbanden zijn en de prach
tige Boschweg door de Duinen van
Velsen naar Wijk aan Zee is her
steld en opnieuw van een rand-
beplantiQg voorzien, dan zal het
oude Wijk weer merken, dat het
aan Zee ligt!
Ondergrondscli liotel
te Neurenberg
Teneinde tegemoet te komen aan het
gebrek aan woonruimte en hotels te Neu
renberg zal een reusachtige bunker onder
den beroemden „Frauentor" als hotel wor
den ingericht. Het is een uitgebreide on-
dergrondsche schuilplaats, die in verschil
lende etages is ingedeeld en waar water
en lichtleidingen reeds aanwezig zijn. Het
„hotel" zal, wanneer het gereed is, aan
240 menschen onderdak kunnen bieden.
Wat zal er met
Nederland gebeuren
In Mei 1941, enkele weken voor den
Duitschen aanval op de Sovjet-Unie.
landde Rudolf Hess in Schotland en be
reidde de wereld daarmee een sensatie,
die door den inval der Duitsche troepen
in Rusland nauwelijks geëvenaard werd.
Nooit is er rondom een gebeurtenis op
politiek terrein zooveel gegist en gefan
taseerd als rondom het doel en de be
weegredenen van deze vreemdsoortige
missie, en nooit is er van een diploma
tieke demarche zoo weinig uitgelekt als
van deze vlucht. Rudolf Hess verdween
achter den muur van de Engelsche oor
logsgeheimen en werd niet meer ge
noemdtotdat de Duitsche verdediging
ineenstortte en de overgebleven Duitsche
machthebbers verzameld werden in een
harde houten bank te Neurenberg. Toen
werd ook Hess uit de kluis gehaald en
hij maakte den tocht, dien hij jaren ge
leden onder geheel andere omstandighe
den had ondernomen, terug in een Britseh
vliegtuig en in het gezelschap van enkele
wit-gehe!mde M.P.-mannen. „Hess trekt
over den Rijn", spotte een Londensch blad
op dat moment en voegde er zoo mogelijk
nog spottender aan toe: „Na een mislukte
poging om Engeland aan Duitsche zijde te
krijgen".
Dat was een slag in de lucht van ge
noemd blad. want op dat moment wist
nog niemand buiten enkele Britsche auto
riteiten de strekking van Hess' vlucht
en al was het duidelijk, dat er een of an
der aanbod in verband met den voorge
nomen Duitschen tocht naar Rusland tus-
schen zat, de juiste toedracht werd angst
vallig bewaard tot op het moment, dat te
Wilei-West methoden
in de grensstreek
Vroeger, we bedoelen hier de jaren
van voor den oorlog, was de grensstreek
een landje vol romantiek. De bosschen
aan de grens waren des nachts een
prachtige natuurlijke bescherming voor
de troepen smokkelaars, die geleid door
het kleine licht van een seinlamp of
den geïmiteerden roep van een nacht
vogel door een der „voorloopers", langs
de kronkelende paadjes slopen om sui
ker en boter en brood van België naar
Nederland te voeren, zonder dat de
grensbeambten dit zagen.
Na de bevrijding trok België onweer
staanbaar. Men kent de verhalen van
het op een paradijs gelijkende Belgen-
land, waar voor vele en dure franken
alles te koop is wat men maar begeeren
kan. Maar de oude smokkelpaadjes
bleven onbetreden, dichtgegroeid.
De oorzaak was, aldus vertelde een
grensbewoner, dat militairen zich met
dezen clandestienen handel gingen in
laten. Amerikanen, Canadeezen, Fran-
schen, Engelschen, Belgen, Nederlan
ders, zij deden voor elkaar niet onder
en menige autoladïng met ongeoorloof
de goederen werd frauduleus Nederland
binnengereden.
De grensbeambten hebben het niet op
dit soort smokkelen begrepen. Zij staan
er, naar hun eigen woord, vrijwel
machteloos tegenover. Vaak verbergen
de smokkelwagens zich in een colonne
van 80 a 90 militaire auto's, zoodat
controle vrijwel onmogelijk is. En som
migen der heeren militairen ontzien
zich niet van wapens gebruik te maken
of ongewenschte slagboomen aan de
grens in splinters te rijden. Deze Wild-
West methoden zijn onzen ambtenaren
vreemd
Katoen wordt op dit oogenblik het
meest gesmokkeld, vertelde een Bel
gisch beambte aan het A.N.P. In Es-
schen kan men des avonds in iederen
winkel stapels katoen gereed zien staan,
die den anderen morgen spoorloos zijn
verdwenen. Dames- en heerenstoffen
zoowel als dameshoeden vinden even
eens geweldigen aftrek, terwijl shag een
artikel blijft dat aan geen seizoencon
junctuur onderhevig is. Nog vorige
week werd onder Nispen vlak bij Roo
sendaal) 1300 kg. van dit rookkruid (of
is het onkruid?) in beslag genomen.
Een Belgische beambte vertelde
voorts hoe eenige fabrieken voor rij
wielbanden in België zich speciaal toe
leggen op het maken van banden maat
28 x IV2 omdat de Nederlandsche af
nemers de Belgische maten niet kunnen
gebruiken.
Rantsoeiieering
in alle landen?
De raad van de Unnra die in Atlantic-
City vergadert heeft een resolutie aange
nomen, waarin er op wordt aangedrongen
dat alle leden der Vereenigde Volken in
hun land rantsoeneering van bepaalde
voedingsmiddelen zullen invoeren, De di
recteur-generaal, Laguardia, zal nagaan
in hoeverre de voedsel-exporteerende lan
den hun leveringen aan de door de oor
logshandelingen verarmde naties zullen
kunnen verhoogen.
Van de legervoorraden ten bedrage van
52.000.000 dollar, die in Januari door het
legei werden overgedaan, ging 65 ter
waarde van 34.400.000 dollar naar de
Unrra. Het resteerende gedeelte van de
niet-houdbare en houdbare levensmiddelen
ging naar de marine en andere overheids
instanties. Bijna 60 van de goederen, die
naar de Unrra gingen bestond uit rant
soenen van den soldaat te velde.
Neurenberg de zaak Hess voor het voet
licht zou komen.
Dat moment is thans aangebroken. Op
25 Maart is het „streng geheim" docu
ment waarin het gesprek tusschen Hess
en viscount Simon, den toenmaligen
Britschen Lord Kanselier, werd opgetee-
kend, openbaar gemaakt. Dit onderhoud
vond plaats een maand nadat Hess was
geland, op den tienden Juni 1941.
Volgens dit document ondernam Hess
zijn vlucht naaf Engeland in de over
tuiging dat Engelands positie hopeloos
was en dat het aanbod tot overeenkomst,
hetwelk hij meebracht, met beide handen
zou worden aangegrepen. Met geweldige
cijfers over duikbooten en vliegtuigen
trachtte hij Simon te overtuigen en daar
bij probeerde hij zijn aanbod aanlokkelijk
te maken door te beloven, dat Duitschland
het Britsche moederland niet zou be
zetten. De voorwaarden van het aanbod
luidden: Duitschland krijgt de yrije hand
in Europa en Engeland in het Britsche
keizerrijk; de Duitsch kolonies worden
teruggegeven, Irak wordt ontruimd en
Italië wordt een Britseh vredesaanbod ge
daan.
Tot zoover is dit alles voor ons slechts
in zooverre belangrijk, dat wij de stand
vastigheid en den moed der Britten loven,
die op dat moment in een der dieptepun
ten van den oorlog verkeerden. Doch
wanneer wij vernemen uit het Neuren-
bergsche document wat het antwoord van
viscount Simon was op het „edelmoedig"
Duitsche aanbod, dan wordt het Ncuren-
bergsche document voor ons plotseling
zoo vol van beteekenis. dat wij het zouden
moeten bewaren in een schrijn om het te
verbinden aan de Nederlandsche geschie
denis voor de komende geslachten. Want
Simon gaf als antwoord een simpele we
den-raag: „En wat gebeurt er met Neder
land. wanneer wij toestemmen?"
Men kan zich voorstellen dat Hess de
Duitscher, die gewend was het lot van
Baron SteengracKt
faalt als getuige
Een der getuigen van von Ribbentrop is
een Nederlander van afkomst, baron
Steengracht genaamd, die op het Duitsche
ministerie van buitenlandsche zaken een
belangrijke functie bekleedde. Deze trad
te Neurenberg deze week als eerste ge
tuige voor het voetlicht en wel met het air
van iemand, die op een hoogen post had
plaats genomen met de meest edele be
doelingen. In een onbarmhartig kruisver
hoor werd hij echter door alle vier de
aanklagers verpletterend gekraakt De
waarde van zijn verklaringen werd tot
nul gereduceerd. Ofschoon hij aanvanke
lijk had gezegd dat von Ribbentrop een
fel tegenstander der jodenvervolging was
geweest, moest hij later bekennen dat zijn
vroegere chef een der meest ruwe joden
vervolgers is gebleken.
De „Zwarte Maquis"
in actie
Volgens de „Daily Express" is een ge
heime organisatie in Frankrijk en België
aan het werk, die vooraanstaande Duit
sche, Belgische en Fransche nationaal-
socialisten welke geïnterneerd zijn, helpt
ontsnappen en. de valsche papieren ver
schaft die deze vluchtelingen in staat stel
len de wijk te nemen naar Portugal,
Spanje en Zuid-Amerika. Deze bende
heeft den naam gekregen van „Zwarte
Maquis" en de Belgische en Fransche po
litie is druk in de weer om de kwartie
ren van deze organisatie te ontdekken en
de wegen af te snijden, waarlangs de be
vrijde gevangenen het land verlaten. In
de afgeloopen week zijn in België niet
minder dan 61 helpers van de bende ge
arresteerd en er worden vele arrestaties
verwacht, daar de politie kostbare sporen
in handen heeft gekregen, die leiden naar
de steenkolenmijnen in de grensstreek van
België en Luxemburg.
De „Zwarte Maquis" wist een Belg. die,
omdat hij in de Duitsche SS gediend had,
tot de doodstraf veroordeeld was. den
dag na de uitspraak uit de gevangenis te
verlossen. Gedurende die rechtszaak was
reeds vast komen te staan, dat de Belgi
sche fascistenleider Leon Degrelle de
fundamenten gelegd had van de Zwarte
Maquis, en wel te Berlijn, voordat
Duitschland ineengestort was.
De Fransche en Belgische grenswacht
is tezelfdertijd bezig alles in het werk te
stellen om de zoogenaamde ontsnappings
keten der Duitsche krijgsgevangenen te
vernietigen.
De ontvluchtingsroutes loopen van de
steenkoolmijnen om Rijssel over de Bel
gische grens naar Doornik, Namen en
Luxemburg. Fransche deskundigen be
weren, dat er ongeveer 12.000 Duitsche
krijgsgevangenen zijn ontsnapt. Deze ont
vluchtingspoging heeft successen geboekt
omdat gaandeweg krijgsgevangenen zich
onder de bevolking mengden en in staat
waren de namen te geven van hen die
bereid waren hulp, kleeding en voedsel
te verstrekken.
Toen genoemde correspondent het grens
plaatsje Rumes, een elf kilometer ten
Zuid-Oosten van Doornik, bezocht, waar
23 krijgsgevangenen gearresteerd waren,
werden hem door den betrokken officier
der gendarmerie een stapel geïmprovi
seerde kaarten en reisbeschrijvingen ge
toond, die door de gearresteerden ge
bruikt waren. De Belgische en Fransche
autoriteiten beklagen zich over het feit,
dat de Britten en Amerikanen den ge
vangenen teveel bewegingsvrijheid ver-
leenen. Toen genoemde correspondent een
Naafi-cantine bezocht in Doornik, zag hij
daar een zestal krijgsgevangenen lanter-
fanteren zondér eenige bewaking Alleen
was er een Britseh Naafimeisje maar er
was geen enkele Britsche soldaat te zien.
Tot zoover de Daily Express.
kleine menschen en kleine landen niet
zwaarder te tellen dan een pluisje dat
men wegblaast, verbaasd moet hebbende-
staan bij deze vraag.
Hij antwoordde, alsof dat vanzelfspre
kend was: „Evenmin als wij ons zullen
bemoeien met de aangelegen heden van
het Britsche keizerrijk, moet Engeland
zich met Europeesehe aangelegenheden
bemoeien", doch stellig heeft hij op dat
moment niet begrepen, dat in die Brit
sche vraag het geheele complex van rede
nen, waarom Engeland den bitteren oor
log tot het uiterste zou uitvechten, lag
besloten en dat die vraag even stellig
als het scherpste „Neen" de Britsche af
wijzing van een compromis beteeicende.
Want Simon wist heel goed, wat er met
Nederland en met al die onderdrukte,
uitgezogen, geknechte volken zou gebeu
ren wanneer het eenige land. dat nog in
vrijheid en vastbesloten in de bres stond,
den strijd zou opgeven. Hij gaf echter,
met Nederland te noemen, uitdrukking
aan het motief dat Engeland onverbidde
lijk deed zijn zelfs al was de toekomst
donker en het gevaar dreigend Het „Fair
play" zou worden uitgespeeld tot den
iaatsten set en al mag men. om deze
Britsche houding niet al te zeer te ro-
mantiseeren, niet vergeten dat de vast
beslotenheid van Engeland evenzeer door
de materieele Britsche belangen in Europa
werd ingegeven, toch blijft er bij de pu
bliciteit van het Neurenbergsche Hess
document voor den Nederlander reden ge
noeg over om in de zinsnede van Simon:
..Wat zal er met Nederland gebeuren?"
de bevestiging te zien van de in meer
dan een toevalligen samenloop der lot
gevallen gegronde verbondenheid, die in
de omstandigheden waarin de wereld zich
momenteel verbindt, waard is om met
zorg en liefde te worden gekoesterd.
Het avontuur dat voorbijging is te wel
sprekend en te indrukwekkend geweest.
J. I*
