IJmuider Courant
Een Groot Man
Het geval Spanje wordt urgent
Zegetocht door Sverige en Danmark
6öe 7atuagaiig No. 18304
Bureaux: Kennemerlaan 154,
ÏJmuiden - Telefoon 5437
Te Haarlem: Gr. Houtstr. 93
Telefoon 10724.
Kennemer Editie van Haarlems Dagblad
Directeur-Hoofdredacteur: Robert Peereboom
Vrijdag 12 April 1948
Uitgave van de Stichting
Voorlichting te Haarlem.
Abonnementen: p. week 31 ct,
per kwartaal f 4.—
TT ET is vandaag een jaar geleden dat
Franklin Delano Roosevelt, president
van de Vereenigde Staten, stierf. Hij was
63 jaar oud. Hij ging heen in den aanvang
van zijn- vierde ambtstermijn als presi
dent. Geen enkele van zijn ambtsvoor
gangers was zooals hij, driemaal her
kozen. De dood van dezen man was een
zware slag. Het bericht maakte diepen,
smartelijken indruk in alle landen der
bondgenooten. Terwijl Duitschland zijn
laatsten strijd streed en men de eind
overwinning op de machten van het kwaad
voelde naderen ontviel de geteisterde,
verscheurde wereld de eenige groote
staatsman van wien men wist, dat hij niet
alleen een oorlog kon winnen maar ook
een vrede bouwen.
Het treft ons en men zou geneigd zijn er
een lotsbeschikking in te zien, dat Roose
velt's arbeids-periode als staatshoofd
vrijwel samenviel met die van Hitier. De
Duitsche dictator werd in Januari 1933
rijkskanselier. Nog geen twee maanden
later trad Roosevelt voor het eerst als
president op. Dit doet ons denken, dat de
Voorzienigheid een groot en bezield tegen
speler tegenover de machten der duister
nis heeft geplaatst. Op 12 April 1945 stierf
Roosevelt. Hitler-was toen in werkelijk
heid al verslagen. Enkele weken later,
weggedoken in een kelder in het belegerde
Berlijn, benam hij zich het leven.
Franklin Delano Roosevelt stamde uit
een welgestelde en aanzienlijke familie,
die al een president der Vereenigde Sta
ten (Theodore Roosevelt) had voortge
bracht. De eerste periode van zijn loop
baan verliep vlot en hij had het geluk aan
zijn zijde. Hij had in zijn jeugd de ge
legenheid, verscheidene reizen naar Euro
pa te maken, het te leeren kennen en zich
een voortreffelijke kennis van Fransch en
Duiteeh eigen te maken. Hij studeerde
aan Harvard University, later aan Co
lumbia University. Hij had een huwelijk
gesloten dat zeer gelukkig zou blijken en
vond als afgestudeerd jurist snel zijn weg.
Zijn belangstelling voor economische en
politieke vraagstukken bezorgde hem al
in 1910 een candidatuur voor den senaat
van den staat New York. Hij werd, als
28-jarige, gekozen en trad na drie jaar af
wegens zijn benoeming tot onderstaats
secretaris van het departement van Ma
rine. In 1920 was hij democratisch candi-
daat voor het vice-presidentschap van de
Vereenigde Staten, maar werd niet geko
zen. Een jaar later trof hem een zware
beproeving. De gevaarlijke ziekte, die als
kinderverlamming pleegt aangeduid te
worden, maakte hem op zijn 39e jaar aan
vankelijk tot een volslagen invalide. Het
was aan zijn geweldige wilskracht te dan
ken, dat hij deze ramp te boven kwam.
Ofschoon hij voor zijn verdere leven ge
deeltelijk verlamd bleef en zich niet zon
der hulp meer kon verplaatsen bracht hij
het zoover, dat hij zijn arbeid geheel her
vatten kon en zijn politieke taak voortzet
ten. In 1929 werd hij tot gouverneur van
den staat New-York gekozen. Zijn
scherpe geest, groot organisatie-ver
mogen en merkwaardige begaafdheid
in het kiezen van zijn medewerkers traden
op die post tenvolle aan den dag en voer
den hem snel naar het presidentschap. In
het najaar van 1932 werd hij gekozen, in
Maart '33 aanvaardde hij, midden in de
economische crisis die sinds „Black Thurs
day" (October '29) de wereld teisterde, een
taak. die ontzaglijk zwaar zou blijken en
die hij met nimmer falende opgewektheid
en moed zou blijven vervullen.
Het is niet mogelijk in het bestek van
een kort herinnerings-woord ook maar
een overzicht te geven van de ingrijpende
maatregelen, die hij nam om het economi
sche leven van de Vereenigde Staten
nieuw leven in te blazen en die men
placht aan te duiden als zijn New Deal-
politiek. waarbij hij zich omgeven had
door een groep jonge, begaafde menschen
die als zijn "vertrouwde adviseurs optra
den. Men zou zijn beleid in Europa als
links-vooruitstrevend hebben aangeduid.
Vergeleken bij de Europeesche wijze van
werken kenmerkte het zich door de snel
heid, waarmee moeilijkheden overwonnen
werden, door de vaart van het jonge Ame
rika, dat de groote, eenvoudige oplossin
gen aandurft en den aangewezen uitweg
kiest als een vermoeid, oud Europa zich
in eindelooze bezwaren en bespiegelingen j
en vooral in traditionecle tegenstellingen
verliest. Roosevelt stuitte op veel
Amerika steunt het Poolsche voorstel
Fernando de los Rios, lid van de repu-
blikeinsch-Spaansche regeering en voor
malig ambassadeur te Washington, is bij
het vernemen van de plannen van den
Veiligheidsraad om a.s. Maandag de Pool
sche stap inzake Spanje te bespreken,
naar New-York gevlogen In de hoop dat
hij als vertegenwoordiger der republikei
nen door den raad zal worden geraad
pleegd. Hij verklaarde voor zijn vertrek
uit Parijs, dat hij beschikte over een ge
heim document, afkomstig uit Spanje,
dat aantoont hoe Frankrijk door de Spaan-
sche fascistische regeering wordt bedreigd
en dat Franco agressieve plannen koes
tert. Hij voegde daaraan toe dat 450.000
man Spaansche regeeringstroepen aan de
Fransche grens liggen en dat de leiders
van de Duitsche gestapo in Spanje ver
blijven, waar zij met Franco samenwer
ken. Het is bekend dat 22.000 „schadelijke
Duitschers" in Spanje een onderdak heb
ben gevonden.
Volgens mededeelingen van het secre
tariaat van de UNO zal de Veiligheids
raad a.s. Maandag zoowel de Spaansche
als de Perzische kwestie behandelen. Het
is niet bekend of de zitting openbaar zal
zijn.
In kringen te Washington uit men het
vermoeden dat de regeering der Vereenig
de Staten de beschikking heeft gekregen
over bepaalde nadere inlichtingen ten aan
zien van Spanje, daar het anders moeilijk
te verklaren valt waarom de V. S. hun
houding tegenover een behandeling der
kwestie voor den Veiligheidsraad gewij
zigd hebben. Zij hebben n.l. bekend ge
maakt, dat zü het Poolsche voorstel zul
len steunen.
Ook Frankrijk heeft zijn instemming be
tuigd met een behandeling van de Spaan
sche aangelegenheid, zooals trouwens te
verwachten viel na de talrijke pogingen
die Frankrijk in het werk heeft gesteld
om de groote mogendheden voorbeen ac
tie tegen Spanje te winnen.
Het UNO-tehuis.
Het tentoonstellingsterrein van Long Is
land in de omgeving van New-Yorks cen
trum is uitgekozen voor vestiging van den
tijdelijken zetel der UNO, terwijl een
fabrieksgebouw in de nabijheid van dit
terrein bestemd werd voor de herberging
van het hoofdbureau van de Ver. Naties.
De Japansche
verkiezingen
De communisten hebben, blijkens de
voorloopige uitslagen, weinig succes ge
boekt. Zij behaalden vier zetels tegen 103
der liberalen; 65 der sociaal-democraten
en 69 der progressïeven. De teleurstelling
der communisten over dit poovere resul
taat blijkt duidelijk uit hun eisch tot an
nuleering der verkiezingen onder het mo
tief, dat zij niet hebben plaats gehad vol
gens democratische richtlijnen.
De definitieve uitslagen van de stem
ming zijn nog niet bekend, doch het valt
niet te verwachten dat er belangrijke wij
ziging zal komen in de geraamde zetel-
verdeeling. De drie partijen die thans de
leiding hebben, hadden de handhaving
van den keizer als hoofd van den staat op
hun programma staan, zoodat de massa
der Japanners blijkbaar den wensch koes
tert, Hirohito te behouden als souverein.
Het woord is aan.
Lao-Tse:
Voorkom hei moeilijke door
het gemakkelijke goed te
doen
De terreinen om het conferentieoord „Do IToogc Veluwe" worden zeer streng
bewaakt. Zelfs tanks komen er bij te pas. (P)
Heden Nederl.-Engelsch
overleg te Londen
Naar gisteren werd aangekondigd, züti
de Nederlandsche ministers en dr, Van
Mook. die deelnemen aan de Neder-
landsch-Britschc besprekingen over Ned.-
Indië, hedenmorgen om 10 uur per vlieg
tuig naar Londen vertrokken. De delegatia
bestond uit prof. ir. W. Schermerhorn, dr.
J. II. van Royen, minister van Buitenland-
sche Zaken, prof. dr. J. Logemann, minis
ter van Overzeesche Gebiedsdcelen en dr.
Van Mook. iuit.-gouv.-generaal van Ncd.-
Indië. De ministers zullen Zaterdag in dea
namiddag weer naar Nederland terug-
keeren.
Behalve de Indonesische kwestie, die
het voornaamste onderwerp van de„ be
sprekingen vormt, zullen te Londen de
bezetting van een deel der Britsehe zóne
in Duitschland en de schadeloosstellingen
ter sprake komen. Un. Press meent te
weten dat de voornaamste grief der Ne
derlandsche regeering ten opzichte van
dit laatste onderwerp wordt gevormd door
het feit dat Duitsche goederen door Ne
derland met dollars moeten worden be
taald.
De voorlichtingsdienst van de Ned.-
Indische regeering deelt mede. dat hot
hoofdkwartier der Nederlandsche troepen
te Singapore zal worden gevestigd.
Intusschen gaan de voorbereidingen tot
de evacuatie ongestoord verder, ondanks
de radio-uitzendingen van extremisten die
tegen de evacuatie ageeren en verklaren
dat „het Hizoellah-leger en andere troe»
pen in de omgeving der kampen op de
gebeurtenissen zijn voorbereid"
Namens de stichting „Indië in Nood"
heeft de voorzitter ir. H. van Swaay, een
telegram gezonden aan H. M. de Koningin
waarin bezorgdheid tot uitdrukking wordt
gebracht over de ontwikkeling van de
verhouding tusschen het Rijk in Europa
en het Ned. Indische gebiedsdeel, tenge
volge van het feit dat met den oorlogs
misdadiger Soekarno is onderhandeld,
welke besprekingen in strijd worden ge
acht met den aard en inhoud dei- Konink
lijke verklaring van 6 December 1942. Het
telegram dringt er op aan dat worde
voorkomen, dat in deze belangrijke aan
gelegenheid voor de toekomst van het
koninkrijk geen beslissing zou worden ge
nomen voor dat het volk terzake uitspraak
zal hebben gedaan.
Chef van het Militaire Huis
Bij Kon. Besluit is benoemd tot adju
dant-generaal en chef van het militaire
huis van de Koningin de kapitein ter zee
N. A. Rost van Tonningen, die tegelijker
tijd is benoemd tot Schout-bij-nacht ti
tulair.
Hij overwon het. Zelfs het feit, dat het
Hooggerechtshof der Vereenigde Staten in
1935 zijn program als ongrondwettig af
wees, kon zijn eerste herkiezing (in 1936)
niet verhinderen.
Hij was een mensch, die zijn medemen-
schen begreep en hart voor hen had. Het
is beter en juister het zoo uit te drukken
dan in de met misverstand beladen term
humanist. Hij voerde zijn campagnes on
der het motto Maatschappelijke Bestaans
zekerheid, hij schiep een machtige orga
nisatie om het moreel der werkloozen te
steunen en hoog te houden, hij voerde een
program van werkverschaffing door, dat
uitblonk door inzicht in de bestaande mo
gelijkheden en door werkelijkheidsbesef.
Hij dacht zich in de nooden der mensehen
in. Weinigen doen dat, al beweren velen
dat zij het doen. Het volk begreep wie hij
was: de groote strever naar zijn vrijheid
en welzijn.
De oorlog dwong hem tot een machts
uitoefening - - -
die hij niet gewensent had. maar waarin
hij het Amerikaahsche volk opvoerde tot
ae fabuleuze prestaties, die tenslotte de
overwinning op Duitschland en Japan mo
gelijk maken. Aanvankelijk waren de Ver
eenigde Staten erbuiten. Hij steunde toen
al, ondanks scherpe eritiek van sommige
tegenstanders, de Engelschen zooveel hij
maar kon. De Japansche overval op Pearl
Harbour, op 7 December 1941, bracht Ame
rika in den oorlog en van dat oogenblik af
de leiding van het staatshoofd tot
een climax, waarin de grootste hindernis
sen overwonnen werden. In nauwe samen
werking met den grooten Engelschen oor-
logs-premier Winston Churchill, later ook
in samenwerking met Stalin bracht hij
het tot de machtige, onweerstaanbare
kracht der groote bondgenooten, die be
sliste.
Toen de eindbeslissing bijna bereikt was
en verscheidene landen al bevrijd waren
viel deze eik. Wij, in onzen nood, vervuld
van onze eigen beproevingen, voelde*:
niettemin ook diep dit verlies. Wij in
Nederland, evenals de anderen, hadden
nog zooveel hoop voor de toekomst op
hem gevestigd. Hij was een groot man en
een zuiver mensch. Wij herdenken hem in
ten einde
Prinselijk Paar vandaag naar Oslo
Een groot gebouw van de Shell te
Stockholm herbert een organisatie, die
ten behoeve van de noodlijdende gebieden
in Nederland kleeren laat vervaardigen.
Donderdagochtend bracht onze Prinses
een bezoek aan deze instelling. In den na
middag werd door de Nederlandsche ko
lonie in Stockholm gerecipieerd. Het
Prinselijk paar werd met het Wilhelmus
ingehaald, waarna een langdurig onder
houd met velen der 200 aanwezigen
volgde.
Bij een bezoek van Prins Bernhard
aan de Zweedsche luchtbasis vormden 26
vliegtuigen in de lucht de letters J. en B.
Des avonds gaf het Concertgebouwor
kest een uitvoering in het Koncerthuset.
waarvoor overweldigende belangstelling
bestond.
De vredesconferentie
niet later dan 1 Mei
Radio-Moskou heeft volgens Un._ Press
te kennen gegeven dat Rusland niet om
uitstel der op 1 Mei geprojecteerde vre
desconferentie zal verzoeken, zoodat de
meening veld wint dat deze conferentie
inderdaad op dien datum zal worden ge
houden. Volgens de Moskousche overeen
komst van 1945 zou de vredesconferentie
niet later dan 1 Mei worden gehouden,
doch de impasse bij de bespreking der
vredesverdragen, heeft de ministers van
buitenlandsche zaken in tijdnood ge
bracht, daar de voorbereiding der vredes
verdragen practisch op de bijeenkomst
der vier mogendheden op 25 April a.s. ge
heel zal moeten worden herzien, tenge
volge van de oppositie van Sovjet-Rus
land tegen bepaalde voorstellen der Wes-
Or
Hedenmorgen zü" l'rlns Bernhard en
zijn gemalin naar Oslo vertrokken, waar
zij de gasten zullen zijn van de Noorsche
koninklijke familie.
4 Mei
geen extra versnaperingen
Het is niet mogelijk gebleken, voor na
tionale feestdagen zooals de 4e Mei
extra levensmiddelen of versnaperingen
beschikbaar te stellen. Het heeft dan ook
geen zin, desbetreffende aanvragen bü
de betrokken instanties in te dienen.
Buitenlandsche
viscbconserven
Binnenkort zal een groote hoeveelheid
viscbconserven, die de regeering destijds
in het buitenland heeft aangekocht, in
den vrijen handel komen. 1-Iet betreft
5.000.000 blikjes sardines in olie.of toma
tensaus en evenveel pilchards, makreel en
haring. De levering geschiedt op normale
wijze via grossiers en detaillisten, welke
laatsten in staat gesteld worden, vóór
Paschen deze vfsch in den winkel te ver-
koopen.
Karnemelk
Met ingang van 14 April zal zoo nu en
dan karnemelk zonder bon beschikbaar
gesteld worden. De kleinhandelaren die
nen ervoor zorg te dragen, dat de ver
spreiding op billijke wijze geschiedt. In
plaats van karnemelk kunnen ook karne
melk- en taptemelkproducten naar ge
lang van den aanvoer vrij aan de klan
ten verkocht worden.
Het in consumptie brengen van tapte
melk zonder bon is vooralsnog verboden.
