IJmuider Courant
Victor Emmanuel doet afstand
Zes jaar geleden
10 Mei 1940
De winst- en verliesrekening van Parijs
60e Jaargang No. 1S325
Bureaux: Kennemerlaan 154,
IJmuiden - Telefoon 5437
Te Haarlem: Gr. Houtstr. 93
Telefoon 10724.
Kennemer Editie van Haarlems Dagblad
Directeur-Hoofdredacteur: Robert Pccreboom
Vrijdag 10 Mei 1946
Uitgave van de Stichting
Voorlichting te Haarlem.
Abonnementen: p. week 31 ct.
per kwartaal f 4.
"\fANDAAG is het zes jaar geleden dat
T de Duitschers verraderlijk ons land
overvielen. Dit gebeurde ook op Vrijdag
morgen. Eigenlijk bfegon het in den nacht,
maar onze herinnering is verbonden aan
dien vroegen morgen van een stralenden
lentedag, zoo stralend en onbewolkt als
er zelden een voorkwam. Hier, in het Wes
ten, ontwaakten wij door het geweld in
de lucht en sprongen uit bed en zagen
onze weinige vliegtuigen in manmoedigen
strijd gewikkeld met een overmachtigen
vijand, die zijn zwermen muskieten uit
zond over het kleine land, dat hij met zijn
troepen was binnengevallen en tegelijk
door verraderlijke methoden in dorpen en
steden aanviel, waar onze soldaten zelfs
uit de huizen beschoten werden. Oegst-
geest, Leiden, Wassenaar, Rotterdam...
zulke namen waren verbonden al aan
eerste oorlogsdagen.
Er was een Duitsche gezant in Den Haag
die graaf von Zech zu Burkersroda heette.
Men had hem in Hollandschen kring steeds
als een achtbaar man beschouwd. Het was
deze man, die het ultimatum van zijn baas,
den leugenaar en bedrieger Adolf Hitler,
bij onze regeering bracht. Zij werd uitge-
noodigd zich bij het onvermijdelijke neer
te leggen. Er werden wat leugenachtige
voorwendsels voor den inval opgedischt.
En het zou niets baten, ons te verzetten,
zei het ultimatum. Wij deden beter met
meteen de wapens neer te leggen. Een
overmacht was immers ons land binnen
gedrongen.
Er kon maar één antwoord zijn. Plet
luidde, dat Nederland zich in staat van
oorlog met Duitschland achtte en strijd
zou leveren Een trotsch antwoord, temeer
omdat het een hopelooze strijd was. Wij
waren onvoldoende bewapend. Als wij
goed bewapend waren geweest, hadden wij
trouwens de enorme vloedgolf ook niet
kunnen stuiten, des te minder omdat
nieuwe aanvalsmethoden werden gebezigd,
waarop geen enkel land militair voorbe
reid was. Wij waren naïef. Wij hadden
geleefd in de meening, dat als wij ons als
fatsoenlijke menschen gedroegen, onze
verplichtingen nakwamen en onze neu
traliteit nauwlettend handhaafden, de
Duitschers ook fatsoenlijk zouden zijn.
Zelfs hadden wij nog eenige waarde ge
hecht aan Hitler's beloften, ofschoon hij
ze telkens gebroken had en Oostenrijk,
Tsjecho-Slowakije, Polen, Denemarken en
Noorwegen alle reeds door hem overwel
digd waren, de laatste twee pas een maand
tevoren. Ja, wij Nederlanders hadden
waarlijk waarschuwingen genoeg gehad
en toch niet in het onheil, dat ons treffen
zou, kunnen gelooven. Een volk, dat in
meer dan een eeuw tijds geen oorlog be
leefd heeft, kan zooiets slecht meer aan
vaarden. Dat bleek wel. Ook was het zelf
genoegzaam geworden en meende dat men
het wel ontzien en respecteeren zou. Zulke
waan is ons nu ontvallen, met argeloosheid
en al. Wij hebben veel verloren, maar zijn
waakzaam geworden. Laat ons zorgen het
te blijven
Aan de tragedie van die oorlogsdagen
zal ik niet in détails herinneren. De strijd
was kort. Koningin en regeering vertrok
ken naar Engeland. Dat bleek een wijs
besluit te zijn. Onze mannen vochten als
leeuwen, maar toen in vijf dagen de Duit
sche berekening van den weerstandsduur
overschreden was, werd op de laaghar-
tigst-denkbare wijze een capitulatie afge
dwongen. Niemand onzer is het bombar
dement van de onbeschermde, weerlooze
open stad Rotterdam vergeten. De Duit
schers dreigden, andere steden evenzoo
uit de lucht te zullen bestoken. Daarop
capituleerde generaal- Winkelman, om de
burgerbevolking van vernietiging te red
den.
In Berlijn noemde men dit een roem
rijke overwinning. Zij werd bejubeld.
Duizenden Nederlandsche soldaten en
burgers waren gevallen in de vijf oorlogs
dagen. Wij meenden dat zij de Nederland
sche oorlogsverliezen vormden. Zij vorm
den evenwel slechts het eerste kleine deel
van de meer dan tweehonderdduizend, die
door Hitler en zijn bandieten ter dood zou
den worden gebracht. Daar hadden wij
toen nog geen vermoeden van. Wij waren
nog steeds te argeloos en begrepen niet
dat het eigenlijke moorden en martelen
nog moest beginnen. Wij wisten ook nog
niet, dat een dictator geen eenzame mach
tige is, maar wordt gediend door een
slaafsche zwerm van sub-dictatortjes, die
hun meester trachten te behagen door zoo
mogelijk nog wreeder te zijn dan hij. Ja,
subdictatortjes, die hun geweten tot zwij
gen brengen door steeds verder te gaan:
bange wreedaards, die steeds dieper zin
ken. Ach ja. Het is niet noodig alles nu
op te halen. Het Duitsche volk is niet in
zijn geheel zoo slecht. Maar het is, helaas,
slaafsch. Het zal op den duur in- een groot
volken-geheel opgenomen moeten worden
om bescherming te vinden tegen zichzelf
en tegen de kwade geesten, die het oproept
en dan niet meer bedwingen kan. Plet is
als de „Zauberlehrling" waarvan Goethe,
zijn grootste dichter, spreekt.
Die wonderlijk mooie, stralende lente
dag. waarop het onheil over ons land
kwam, is nu zes jaar geleden. Wij her
denken hem voor het eerst in het open
baar, voor het eerst na onze bevrijding.
Daarom alleen schrijf ik er over Het is
niet de bedoeling, alle verdere gebeurte
nissen te blijven hex-denken. Dat is de taak
niet van een krant, die zich aan het heden
en de toekomst moet wijden, dewelke
Abdicatie-besluit Donderdag onderteekend
Radio-Rome heeft Donderdagmiddag
een officieele mededeeling uitgezonden,
waarin werd medegedeeld, dat Victor
Emmanuel afstand had gedaan van den
troon. Het besluit tot abdicatie werd om
12 uur des middags door den koning ge-
teekend in zijn villa Maria Pia te Na
pels, in aanwezigheid van zijn secreta
ris Anglesanie en twee adjudanten, die
de acte contrasigneerden. lieden zal de
acte aan den minister-president de Gas-
peri worden overhandigd.
Admiraal Stone, het hoofd van de ge
allieerde commissie in Italië bracht den
koning' om half vijf een bezoek. Hij had
een onderhoud van tien minuten met
den afgetreden vorst.
Om zeven uur wierp de kruiser „Duca
DegÜ Abruzzi" de ankers bij Napels uit.
Twee torpedojagers kruisten in de om
geving. De koning, de koningin en gra
vin Jaccarino, haar intieme vriendin,
alsmede twee dienaren, namen om half
acht in een sloep plaats, die hen naai
den kruiser voer. Bii het vertrek was
de geheele koninklijke familie aanwe
zig. Koningin Helena verloor bij het af
scheid van haar zoon Umberto haar
zelfbeheersching, doch de Koning be
hield zijn koelbloedigheid.
Later heeft de kruiser het anker
gelicht en is in Zuidelijke richting ver
trokken. Een AFP bericht meldt dat de
bestemming Port-Said zou zijn. Prins
Umberto, de oudste zoon van den ko
ning, zal zijn vader opvolgen als ko
ning Umberto II.
Lotgevallen.
De afgetreden koning Victor Emma
nuel van Italië wordt „de man, die de
deur voor hef fascisme opende" ge
noemd. Hij is 77 jaar oud. Na den
moord op zijn vader in 1900 besteeg
hij den troon.
In 1911, 1928 en 1941 werden moord
aanslagen op hem gepleegd. Hij aan
vaardde in Mei 1936 na Mussolini s aan
slag op Abessinië den titel van keizer
van Abessinië. Sinds 1944 werkt hij aan
de „geschiedenis van het Huis van
Savoye".
Er wordt van hem verteld, dat hij
veel tijd besteedde aan zijn collectie
munten, die een van de mooiste van
Italië moet zijn. Deze collectie werd
door de S.S. gestolen, doch later, ver
pakt in 24 ijzeren kistjes, terugge
vonden.
Dien Vrijdag liep ik langs de breed>e Dreef,
Daar stonden open auto's vol soldaten,
Het noodlot wachtte, 't lag op hun gelaten.
Zij gaan den dood in, dacht ik, maar ilc bleef
Verstard staan kijken en zoolang ik leef
Vergeet ik niet het beeld van die verlaten
Slachtoffer-jeuigd. die nimmer leerde haten
Wat duistre macht tegen hun land misdreef.
Dien avond wist ik hoe het was gegaan:
Laag uit de lue-ht 'bij Sassemheim een bom.
Toen was 't voor tweemaal veertig man gedaan
Waarom dit voorval in een vers verhaald?
Waarom gebeurde dit fataal en dom.
I-Iet Antwoord in de wereld heeft gefaald.
L. ALI COPIEN
Geen accoord over de Vredesconferentie
De vier ministers te Parijs zullen van
daag aan de hand van het gedetailleerde
rapport der plaatsvervangende ministers
de „winst- en verliesrekening" der vier-
mogendheden-conferentie opmaken, waar
na zU nog eens de mogelijkheden tot het
vergrooten der tot nu toe slechts zeer
poovere winst onder oogen zullen zien.
Inderdaad vertoont de creditzijde van de
Parijsche balans een teleurstellend aan
tal winstposten, die in het algemeen aan
gelegenheden van minder belang betref
fen, terwijl de andere zijde een indruk
wekkende reeks van onopgeloste moei
lijkheden en niet te coördineeren mee-
ningsverschillen over essentieele onder
werpen bevat.
Gisteren zijn de ministers niet tot een
accoord kunnen komen over den datum
der aanstaande vredesconferentie. Zooals
reeds gemeld stelde Byrnes voor 15 Juni
aan te houden, doch Molotof maakte in
een amendement de tegenwerping dat
eerst de vredesverdragen zullen moeten
zijn opgesteld, die dan door de conferen-
trouwens voor ons allen hoofdzaak dienen
te zijn. Ik zal u niet over vijf dagen gaan
zeggen: „Nu is het zes jaar geleden dat de
Duitschers hier binnentrokken"en-
zoovoorts.
Maar ook van dien dag wil ik vandaag
één herinnering ophalen.
De Duitschers trokken Haarlem binnen
Er was een gemotoriseerde afdeeling van
generaal Blaskowitz, die over het Plein
reed: gelederen van zwaarbewapende mo
torrijders .met verstarde, harde gezichten'
Zij geleken meer op Robots dan op men
schen. En zij waren in bruin-en-groen ge
kleurde camouflage gekleed.
Er vormde zich geen publiek. De voor
bijgangers liepen door, keken er zijdelings
naar, repten zich verder. Dat deed ik ook
Toen kwam er een arbeider aan. die mij
even aanhield. I-Iij wees op Hitlers gewel
denaars en grinnikte. Hij zei: „Je kan wel
zien dat de baas een huisschilder is."
Meteen liep hij door.
Het was zóó Hollandsch, dat ik het al
tijd onthouden heb. Het was prachtig van
karakteristiek. De geest, die zoo bedaard
hoonen kon bij alle machtsvertoon van den
overweldiger, is het vooral die ons erdoor
heeft geholpen.
Het Nederlandsche volk zal daarom altijd
te sterk blijken. Niemand krijgt het er
ooit onder. R- P-
tie van 21 landen kunnen worden gera
tificeerd. Uit dit amendement blijkt dat
Molotof de vredesconferentie slechts een
adviseerende taak toekent welke opvat
ting in strijd is met die van de andere
drie ministers, die de conferentie, een be
slissende stem willen verleenen en haar
niet slechts zien als' een bijeenkomst die
de conceptverdragen „afstempelt".
Dit is dus weer een nieuw punt van
meeningsverschil en andermaal over
een aangelegenheid die den kern van de
internationale samenwerking raakt.
Na deze bijeenkomst waren waarne
mers te Parijs van meening, dat slechts
groote concessies van een van beide zij
den kunnen leiden tot vruchtbare resul
taten tenzij men besluit, de geschil
punten ter nadere bestudeering aan de
waarnemers te verwijzen.
In Amerikaansche kringen te Parijs
wijst men er op, dat het Duitsche vraag
stuk nog steeds op de agenda der con
ferentie staat, en tevens dat Byrnes zijn
voornemen heeft te kennen gegeven om
ook het vraagstuk Oostenrijk wederom
ter tafel te brengen.
Ingrijpende gevolgen.
In een telegram van de New-York
Times uit Parijs wordt gezegd: „Door de
leden van de Amerikaansche delegatie
wordt, als waarschijnlijk resultaat van
een fiasco der Parijsche conferentie en
de daaruit voortvloeiende verbreeding
van de kloof tusschen de Sovjet-Unie en
de Westelijke mogendheden, een drasti
sche wijziging van de Amerikaansche po
litiek ten opzichte van Duitschland en
de rest van Europa voorzien. Volgens
Amerikaansche, Britsche en Fransche
deskundigen zou de kloof misschien ja
renlang niet te overbruggen zijn. Men
komt tot de conclusie, dat de Vereenig-
de Staten in deze omstandigheden ge
noodzaakt zouden zijn hun bezettings
legers in Duitschland te versterken en
de militaire bezetting langeren tijd te
doen voortduren".
Er komen weer Bananen
In Nederland zullen over ongeveer 14
dagen 200 ton bananen uit de West arri-
veeren. zoo meldt O.-Brab. De bedoeling
is, dat iedere maand een dergelijke hoe
veelheid in ons land zal worden inge
voerd. Onze deviezenpositie laat een rui
mere toezending niet toe.
Hef woord is aan..
Lacordaire:
Men kan de menschen niet
beheerschen als men hun
harten niet beheerscht.
De electrische trein
naar Zandvoort
Gaat Maandag 3 Juni rijden.
Zooals men weet hadden de Spoorwegen
toegezegd, hoewel zij aanvankelijk de ver
wachting koesterden de lijn naar Zand
voort (die de Duitschers afgebroken
hadden om het materiaal weg te voeren)
niet eerder te kunnen herstellen dan in
Augustus, al het mogelijke te zullen doen
om het werk te bespoedigen. Die belofte
wordt nagekomen. Thans is het herstel al
zoover gevorderd, dat aan het gemeente
bestuur van Zandvoort is medegedeeld,
dat de electrische trein naar Zandvoort
al op Maandag 3 Juni zal gaan rijden. Er
komt een uurdienst tusschen Amsterdam
en Zandvoort.
Voor Zandvoort is dat een verblijdend
bericht!
14 Mei op de scholen
De regeering zal het op prijs stellen, in
dien op 14 Mei a,s. op de scholen een kort
overzicht wordt gegeven van de krijgsver
richtingen gedurende de Meidagen van 1940
Vervolgens zal om 12 uur een minuut stilte
worden betracht waarna de halfstok han
gende vlaggen worden geheschen en het
eerste vers van het volkslied zal worden
gezongen.
Degrelle stelt voorwaarden
Een correspondent van United Press
heeft op den eersten verjaardag van
Degrelle's aankomst in Spanje een on
derhoud gehad met den uitgeweken
Belgischen Rexistenleider, die verblijft
in een militairhospitaal te San Sebrs-
tian, en wiens uitlevering herhaalde
lijk door de Belgische regeering is ver
zocht. Zooals men zich zal herinneren
heeft minister-president Spaak eenigen
tijd geleden te kennen gegeven dat de
Belgische regeering een klacht zou in
dienen bij de UNO naar aanleiding van
de weigering der Spaansche regeering
op dit verzoek.
Leon Degrelle verklaarde tegenover
den P. correspondent dat hij bereid
was zich over te geven aan het Belgi
sche gerecht op voorwaarde, dat al zijn
kameraden die in het Waalsche Legioen
aan het Oostelijk front hebben gevoch
ten vrii uitgaan. Hij maakte daarbij een
uitzondering voor de legionaires die
voor de Gestapo gewerkt hebben. Ten
tweede moet een eer'i.jk en onenbaar
rechtsgeding- tegen hem gevoerd wor
den. dat volledig door ners en radio kan
worden gepubliceerd. Ten derde weiisch
te Degrelle in Duitseh uniform met alle
onderscheidingen die hij aan het Oos
telijke front behaalde, voor het gereent
te verschijnen.
=erbericht
Geldig tot Zaterdagavond, Morgen voor
namelijk in de Noordelijke provincies
tijdelijk wat bewolking, overigens zonnig
weer. Weinig verandering van tempera
tuur. Zwakke tot matige wind tusschen
Noord en Oost.
llfcOl
lK
Bill
Bij zijn i
den Haag begroet Winston Churchill no
hem enthousiast toejuichende menigte
op origlneelo wijze. (P)
