Moderne industriehuisvesting
in onze gemeente?
Katerdag 11 Mei 1940
Causerie over de Trading Estates in Engeland
De Keeren H. A. Maaskant, een
der ontwerpers van het nieuwe uit
breidingsplan dezer gemeente en
Ir. A. G. van der Veen, chef van
den Economisch-Technologischen
Dienst van de Kamer van Koop
handel en Fabrieken in de provin
cie Zuid-Holland hebben onlangs
een studiereis gemaakt naar Enge
land, teneinde het nieuwste, wat op
het gebied van den wederopbouw
door de Britten tot stand wordt ge
bracht, te bezien.
Op verzoek van het gemeentebestuur
van Velsen hebben genoemde heeren
Vrijdagmiddag in de raadzaal een cau
serie over de moderne Engelsche in
dustriehuisvesting in de „Trading Esta
tes" gehouden.
Onder de aanwezigen bevonden zich
o.m. Mr. H. J. J. Scholtens, burgemees
ter van Beverwijk, vele industrieelen,
vertegenwoordigers der groote bedrij
ven van reeders en vischhandel, aan
nemers enz.
Burgemeester Mr. M. M. Kwint open
de de bijeenkomst met een kort woord,
waarin hij zeide, dat het gemeentebe
stuur eerst van plan was, deze cause
rie in enge ren kring te doen houden; in
verband met het groote belang heeft
liet gemeentebestuur een groot aantal
uitnoodigingen verzonden.
Ir. van der Veen voerde het eerst
het woord. Spreker zeide, dat hij en de
heer Maaskant, zoekende naar nieuwe
wegen voor den wederopbouw een reis
naar Engeland hadden gemaakt, om
daar de plannen te bestudeeren. Hij
wees er op. dat het door den achteruit
gang op het gebied van tuinbouw,
scheepvaart en handel noodig was,
nieuwe wegen in te slaan. In vele tak
ken van bedrijf is weinig kans op uit
breiding. Voor het zoeken van werkge
legenheid moet daarom gedacht worden
aan industrialisatie van ons land. Ook
de westelijke provinciën, meende spre
ker, moeten hun aandeel hierin hebben.
In Engeland heeft men, toen 16 jaar
geleden de conjunctuur omsloeg, in in
dustriegebieden de werkloosheid be
streden door het verleenen van facili
teiten aan de industrie en wel door den
bouw van fabrieken van overheidswege.
Complexen van terreinen werden inge
richt en tegen zeer billijke huurprijzen
beschikbaar gesteld. De jongste oorlog
heeft dezen ontwikkelingsgang gewij
zigd, daar deze zaak thans in handen is
van den Board of Trade. Naast de Go
vernment Trading Estates kwamen de
Private Trading Estates, groote indus
trieparken met daarop klaargemaakte
fabrieksgebouwen, die aan particulie
ren werden verhuurd. Als voorbeeld
noemde spreker Slough ten N. van Lon
den oorspronkelijk een plaats met 18000
inwoners, die door het vestigen van den
Estate in eenige jaren groeide tot een
stad met 96000 inwoners. Hier bevindt
zich ook een „social centre". In Slough
worden openbare voorzieningen als gas,
water en electriciteit geleverd door de
Slough Trading Company, de eigenares
van den Estate. Industrieën, die zich
hier komen vestigen, vinden het noo-
dige fabrieksgebouw kant en klaar. De
huurprijs bedraagt Vz tot 1 penny per
vierk. voet, hetgeen komt op 6 proc. dei-
bouwkosten. Ook de regeering houdt
zich hiermee thans ijverig bezig. De
gebouwen worden beschikbaar gesteld
op de prijsbasis van 1939, ondanks dat
de kosten veel hooger zijn.
De fabrieksgebouwen zijn over het
algemeen standaardtypen van 6000 tot
30.000 vierk. voet. De gangbaarste zijn
de eenheden van 6000 voet. In de Esta
tes zijn cantines voor de fabrieksarbei
ders en de Trading Estate Company
zorgt ook voor het transport van goe
deren van het'fabrieksterrein naar de
hoofdlijn. De fïnancieele positie van
Slough is bijzonder gunstig. De Com
pany keert geregeld 10 proc. uit. Spre
ker meent, dat de winst niet alleen
wordt verkregen uit het verhuren der
gebouwen, maar ook uit de winst op de
levering -van gas. water en electriciteit
en op het transport.
Ook buitenlandsche w.o. Nederland-
sche ondernemingen hebben de Estates
tot zich getrokken. Ook oorlogsindus
trieën worden als Trading Estates voor
alle mogelijke industrieën ingericht.
Het is spreker gebleken dat men zich in
Engeland meer richt op den'bouw van
fabrieken dan op liet herstellen van
woningen, ongetwijfeld ter verbetering
van den export.
In Hamilton is een groote fabriek,
waar de Nederiandsche Philips zich zal
vestigen. Industryflats achtte spreker
een speciaal object voor groote steden.
Spreker gaf tenslotte als zijn meening
te kennen, dat ook hier plaats is voor
de vestiging van industrie, daar er fac
toren aanwezig zijn. die een goede in-
dustrieele ontwikkeling doen verwach
ten.
Na de uiteenzetting van Ir. van der
Veen vertelde de heer Maaskant nog
eenige bouwtechnische bijzonderheden.
Hij zeide o.a. dat m de factory-flats op
de verschillende verdiepingen ook ver
schillende industrieën gevestigd zijn.
Vervolgens vertoonde de heer Maaskant
een serie lantaarnplaatjes van de be
zochte Trading Estates en ook van in
dustry-flats in Londen, die gevestigd
zijn in de hoofdstraten, vanwege de
winkelgalerij, die zich op den beganen
grond bevindt.
Na afloop der causerie was er gele
genheid voor gedachten wisseling.
Eenig commentaar.
Het lijdt geen twijfel, dat de gemeen
te Velsen voor de industx-ie goede per
spectieven biedt. Maar naar onze mee
ning valt een bespreking over de moge
lijkheden voor het vestigen van indus-
trieele ondernemingen in Velsen of
IJmuiden buiten het kader van den we
deropbouw, zoodat deze overigens inte
ressante causerie van de heeren Ir. van
der Veen en Maaskant evengoed of
wellicht beter tien jaar geleden ge
houden had kunnen worden. Hun ideeën
betreffen naar onze meening niet zoo
zeer den wederopbouw als wel den op
bouw, omdat voor Trading Estates, zoo
als men die in Engeland sticht, terx-ei-
nen noodig zijn van eenige honderden
hectai-en en die vindt men niet op de
gronden, die op een nieuwe bebo.uwing
liggen te wachten. Deze zijn broodnoo-
dig voor het vestigen van woningen
voor de nog steeds verjaagde Velsena-
ren of voor de bijelkaar huizende ge
zinnen, voor de jonggetrouwde paren,
die noodgedwongen bij vader en moe
der zijn ingetrokken.
Tei-reinen voor Trading - Es ta t es
zijn er genoeg te' vinden in onze
gemeente niet in de bebouwde
kommen, maar in het wijde polder
land, langs Zijkaxxaal B bij voobeeld.
De heer Maaskant toonde een project
voor een Tx-ading-Estate bij Rotter
dam.... in den Spaanschen Polder.
Ook in Rotterdam sticht men geen
estates in het vernielde stadsdeel, maar
buiten, waar de hectai-en bouwgrond
voor het grijpen liggen.
Vele, jareii geleden hebben we in dit
blad een lans gebroken voor het bou
wen in het polderland en wel om het
natuurschoon in onze gem ;ente, dat
door de stichting van het Hoogovenbe-
drijf al zulle een grooten knauw had
gekregen, voor een algeheelen onder
gang te behoeden. Het had kort na den
vorigen oorlog weinig gescheeld, of Vel-
serbeelc was gesneuveld.
Het stichten van 1 rading Estates it
onze gemeente links of rechts van de
spoorlijn kan alleen gaan ten koste van
weer een stuk natuui'schoon. Het heeft
ons vei-wor.aei-d, dat deze materie bij
de causerie ten gemeentehuize niet
aangesneden is en daax-om lijkt het ons
gewensebt, dat het sein „Wees op uw
hoede" geheschen wordt.
Trading Estate in IJmuiden.
Tenslotte willen we er even op wij
zen, dat we in IJmuiden al bijna een
halve eeuw een instelling hebben, die
op dezelfde leest geschoeid is als de
Government Trading Estates, nl. het
Staatsvisschei-shavenbedrijf. Ook dit
bedi-ijf verhuurt industrieruimten (pak
huizen). levert den feuurders gas, water,
electriciteit.
Dennen worden bedreigd
jOen nasleep van de bezetting;.
Er heerscht op het oogenblik in ons
land een ernstige plaag van den „dennen-
scheerder", een klein kevertje, dat in het
najaar door zijn vreterij de jonge loten
van de dennenboomen doet afvallen. De
schade, door dit insect aangericht, is
reeds zeer groot en zal dit jaar nog ern
stiger vormen aannemen, wanneer de be
strijding niet energiek ter hand wordt ge
nomen.
De larven van deze kevers, aldus schrijft
het instituut voor toegepaste biologisch
onderzoek in de natuur, ontwikkelen zich
in de schars van gevelde dennenstammen
(ook wel in nog staande, maar door een
of andere oorzaak sterk kwijnende hoo
rnen) en kunnen gemakkelijk vernietigd
worden door deze stammen te ontschor-
beuren. daar zij zich anders tot volwas
sen. Dit moet echter voor half Mei ge-
sen kei'ers hebben ontwikkeld, die de
stammen weer verlaten. Op grond hier
van is in art. 5, lid 1 van de boschwet
1922 bepaald, dat voor 15 Mei als het lig
gend dennenhout of ontschorscht, of
naar de plaatsen van gebruik afgevoerd
moet zijn.
De huidige plaag is ontstaan, doordat de
bezetters zich bij hun veilingen in de
bosschen niet aan deze bepaling stoor
den en de boschbezitters meestal niet in
staat waren, haar na te leven. Thans doet
het instituut voor toegepast biologisch on
derzoek in de natuur (ITBON) een beroep
op alle boschbezitters en beheerders van
bosschen om de hierboven genoemde be
paling uiterst nauwgezet uit te voeren.
Men beperke zich daarbij niet tot het lig
gende hout. maar late alle staande, maar
sterk kwijnende of stervenre boomen
vellen en ontschorschen (men veile echter
niet dan na verkregen kapvergunning van
het staatsboschbeheer). Wanneer alle be
trokkenen medewerken, bestaat ér een
goede kans. dat de plaag nog dit jaar
wordt beteugeld.
SANTPOORT
Partij v. d. Vrijheid
Voor de Partij van de Vrijheid spraken
Vrijdagavond in het Stationskoffiehuis
mr. Van Hattum over „Waarop is de
Partij van de Vrijheid gegrondvest?" en
mr. dr. Caron over „De ontwikkeling in
Indië".
De eerste spreker belichtte de pijlers,
waarop de nieuwe samenleving volgens
de P. v. d. V. moet rusten: Vrijheid, Ver
antwoordelijkheid en Sociale Gerechtig
heid. Onder vrijheid, aldus spr.. verstaan
we geen bandeloosheid. Vrijheid, betee-
kent gebondenheid. De vrijheid van den
een, moet de vrijheid van den ander met
zich brengen. De rechtsstaat, waarin wij
willen leven, is onbestaanbaar zonder de
vrijheid van het individu. Ons volk heeft
de vrijheid lief en daarom verzetten wij
"ons tegen socialisatie, waarin wij een
aanslag op onze vrijheid zien Doch vrij
heid en verantwoordelijkheid zijn onaf
scheidelijk aan elkaar verbonden. Het in
dividu moet zich aansprakelijk stellen
voor zijn eigen daden. Daarom mag het
particulier initiatief niet gedood worden.
Het leven verliest dan zijn waarde. Men
leeft dan niet, maar wordt geleefd.
Op sociaal gebied wil de P. v. d. V., dat
werknemers en werkgevers als gelijkbe-
rechtigden tegenover elkaar staan. Geen
van beide partijen mag de absolute macht
hebben, wil men tenminste niet de dic
tatuur óf van Hitier óf van het corrt-
munisme.
Spreker eindigde met als zijn meening
te kennen te geven, dat de vernieuwing
geboren moet woi-den uit het gebod „Hebt
uw naaste lief als u zeiven".
Mr. Canon schetste, wat Indië betrof,
de laatste halve eeuw in een vlug tempo.
De eerste groote conclusie, welke spreker
trok, was, dat Nederland door de instel
ling van diverse i-aden de inlandsche be
volking opvoedde tot zelfbestuur.
In 1938 bereikte onze regeering een door
Indiërs, Crineezen en Arabieren ondertee-
kende petitie, waarin gezegd werd: „La
ten wij eens een ronde tafel conferentie
beleggen en zien, of 't mogelijk is, om
na een zeker tijdsverloop te komen tot een
autonomie". Het feit, dat onze regeering
deze petitie afwees, heeft in Indië groote
ontstemming gewekt.
Als Indië in 1940, het jaar, waarin ons
land door Duitschland overweldigd wordt,
ervaart, dat Nederland niets nieer in de
melk te brokken heeft, yoelt hef, zich
min of meer onafhankelijk. Daar komt dan
nog bij het neerhalen van het prestige van
de Europeanen door de Japanners. En
slechts door ons prestige, niet door onze
militaire macht, hadden wij kunnen re-
geeren.
Japan ging nog verder. Het richtte een
nieuw bestuur in en hitste de bevolking
op.
Toch had nog veel voorkomen kunnen
worden, als direct na de capitulatie van
Japan een Hollandsche leiding zou geko
men zijn. Maar onze regeering gebood de
hooge ambtenaren in de kampen te blij
ven. En dat gaf Soekarno en den Jappen
weer moed.
Aanvankelijk zei onze regeering, dat
ze niet met de revolutionnairen wilde
praten. Dat was een resoluut standpunt,
doch men hield zich daar niet aan Men
besefte blijkbaar niet. dat Sjahrir. wiens
gezag aanvankelijk niet verder reikte dan
zijn eigen woning, een zetbaas van Soe
karno was. Dan krijgen we besluursfoulen
zóó groot, dat men niet begrijpt, hoe dat
mogelijk is. De minister van Overzeesche
gebieden is in de Kamer zelfs meer een
advocaat voor Sjahrir, dan een Neder
iandsche minister. De regeering doet toe
zeggingen, die zeer ver gaan en die de
Indische republikeinen steeds driester in
hun eischen maken. Ons volk moet dit
krachtig afwijzen en daarom in geen ge
val stemmen op de Partij van den Ar
beid en op de communisten. Want, zoo
eindigde spr., het ondeelbare rijk moet
behouden blijven.
Pas op de fietsen!#
Deze week zijn verschillende rijwielen
tegen den wil van den aanvankelijken be
zitter van eigenaar veranderd. Men zij
gewaarschuwd en late vooral ook des
avonds voor men zich ter ruste begeeft,
geen rijwielen achter het huis staan.
Zang
De pas na de bevrijding opgerichte R.K.
gemengde zangvereeniging onder directie
van den heer Spook, mag zich in een ge-
stadigen bloei verheugen. Het koor telt
nu reeds bijna 100 leden.
Op 20 en 22 Mei hoopt men wederom
een concert te geven.
Predikbeurten
ZONDAG 12 MEI
IJMUIDEN. Ned, Herig Kerk. Kanaalstr.:
10.30: Ds. Peters, uit Beverwijk. 5,30: Ds,
Plaggemnrs. uit Spaarndam. Goede Herder
kerk 10 30: Ds. G. F. Callenbach, Gcrer.
Kerk. Kanaalstraat. 9: Ds. S. E. Wesbonk
3.30: Ds E. G v. Teylingen. Goede Herder
kerk 9: Ds. E G. v. Teylingen. 3: Ds. S. E
Wesbonk. Oud Kath. Kerk 9.30: Toediening
van het Heilig Vormsel door den Bisschop
van Haarlem Monseigneur J. v. d. Oord.
3.30: Vesper. Chr. Geref. Kerk 10 en 4: Ds
HenstVa. Geref Kerk (Art. 31 K.O.) 10
5.15: Ds. Koenekoop. uit Gouda. Vrijz.
Hervormden 10.30: Prof. Dr.
Bergli van Eyslnga, uit Bloemendaal.
A. v. d.
-cger
des Hells- 10.30 Heiligingsdienst. 8: Open
bare verloBalngssamenkomst onder leiding
van Ds. H. v. d. Filer.
VELSEN. Ned. Ilerv. Kerk 10: Ds. J.
Bronsgeest.
SANTPOORT. Ned. Iferv. Kerk. 10: Ds.
Ch de Beus Kapel 5. W. A Duys. Geref.
Kerk. 9.45 en 5: Ds. A. Verschoor. Geref.
Kerk in 11.V. 10.30: Ds. W. A. Dutjs. Slui-
tingsd lenst.
VELSEN
Ned. Onderwijzers-
vereeniging
Onder leiding van een heer P. I-I. v. Os
hield de afdeeling Kennemerland van
bovengenoemde vereeniging een ledenver
gadering.
Na een openingswoord van den voorzit
ter volgde een kleine ceremonie. De voor
zitter reikte n.l. aan een dame en een
aantal heeren, allen oud-bestuiirsleden
van. de vroeger bestaande onderwijzers-
vereenigingen „Bond van Ned. Onderwij
zers" en het „Nederl. Onderw. Genoot
schap" als erkenning voor het vele ver
dienstelijke werk, dat zij in hun re.sp. be
stuursfuncties hadden verricht, een por
tret van Theo Thijssen, den bekenden
verscheiden onderwijsman, uit.
Tot afgevaardigde naar het congres te
A'dam, waarop o.a de aansluiting bij het
A.C.O.P. zal worden besproken, werd de
heer C. C. J. Brouwer aangewezen.
Bij het punt „Verslag salaris-actie"
kwam nog weer eens duidelijk naar voven,
hoe urgent de verbetering van de onder
wijzers-salarissen kan worden genoemd.
De ernstige wensch werd uitgesproken,
dat de regeering in deze spoedig met af
doende voorstellen zou komen.
Uit het verdere gesprokene stippen we
nog aan, dat de kans groot is, dat een on,
derwijzers-tooneelgroep tot stand komt.
De bedoeling is om, evenals dit in Haar
lem reeds zoovee] jaren gebeurt, op gezet
te tijden voor de jeugd op te treden met
opvoedend kindertooneel-werk.
Motor-demonstratie
Hedenmiddag organiseert de motorgroep
„Kennemerland" op het Waterloo-terrein
een groote motordemonslratie Een aantal
leden van ..Kennemerland" zal van zijn
kunnen blijk geven.
Grondstoffen
voor de papierfabriek
Het begon gisteren voor de steigers van
de papierfabriek op een voor-oorlogscho
drukte te lijken, daar niet minder dan
drie zeeschepen met grondstoffen geladen
aanwezig waren.
Het Noorsche s.s. „Heien" kwam Don
derdagavond binnen met een lading hout-
stof, terwijl het Noorsche s.s. „Munin"
met eenzelfde ladng Vrijdagmorgen arri
veerde, doch vóór de Velserbrug moest
vastmaken omdat het Zweedsche s.s. „Pa-
tria", dat eveneens houtsiof aanvoerde,
nog in lossing was.
Dit laatste schip vertrok gistermiddag
naar de binnenhaven van het Hoogoven-
bedrijf om ijzer te laden.
BIOSCOOP „DE PONT".
Een journalist, een journaliste, een mis-
dadigersbende en de politie maken jacht
op de „Mona Bella", een echte Rembrandt.
Deze „Mona Bella" is in het bezit van een
oude dame, die slechts twee „troetelkin
deren" heeft: de „Mona Bella" en haar
hondje Mitzl. De dievenbende bemachtigt
het schilderij en hangt er een waardelooze
copie voor in de plaats In de jacht op de
daders rijden Stevenson en m:ss Donovan,
beiden journalist, elkaar geregeld in de
wielen. Alles komt nog goed, dank zij een
speciaal merkteeken op de echte „Mona
Bella". .Natuurlijk vinden Stevenson en
miss Donovan elkaar. Toen deze film ver
vaardigd werd. had men blijkbaar nog niet
van Van Meegeren gehoord. De experts
konden zoo maar met een vergrootglas
constateeren of de Rembrandt echt. dan
wel valscb was. Een film die ruim een uur
amusement brengt van de gezellige soort.
Agenda voor Velsen
ZATERDAG 11 MEI.
Bioscoop „De Pont". 8 uur: Cowboy
filmster en De Gestolen Rembrandt.
Thalia-Theater. 7 en 9 uur: Fernandel
als Rebel.
ZONDAG 12 MEI.
Bioscoop „De Pont". 2.30. 5 en 8 uur*,
zie Zaterdag.
Thalia Theater. 2.30, 4.30, 7 en 9 uur:
zie Zaterdag.
IJMUIDEN
Eerste Ilollandsclie Nieuwe
reeds begin volgende week
Zooals wij reeds hebben gemeld, zijn j.l.
Woensdag de eerste loggers van IJmuiden
uit ter haringvangst vertrokken Volgens
berichten uit zee zijn de vangsten over
vloedig met trekken van 12 tot 80 kantjes.
Het is mogelijk, dat reeds in het begin der
volgende week de eerste logger van de
vissc'nerij terugkomt. Vermoedelijk zal
IJmuiden de primeur krijgen.
Diederiks clubkampioen
te Beverwijk
Het zal de IJmuider dammers interes
seeren te vernemen dat twee ex-DCIJ-ers
H. Diederiks en P C Bais in de onder
linge competitie der Beverwijksche Dam-
club, waaraan 28 spelers deelnamen, strijd
hebben geleverd om de bovenste plaats.
Tenslotte is het H. Diederiks geweest die
in de hoofdklasse zegevierde en het kam
pioenschap wist te beha'en
De stand luidt:
Diederiks II gesp.. 21 pnt. P. C. Bais
12 gesp. 19 pnt. Diederiks moet nog een
partij spelen.
